Vị thuốc Hoàng cầm là gì?

Khái niệm vị thuốc Hoàng bá được quy định tại Mục 42 Phụ lục II về Phương pháp chế biến 103 vị thuốc cổ truyền ban hành kèm theo Thông tư 30/2017/TT-BYT có hiệu lực từ ngày 28/08/2017. Cụ thể như sau:

Vị thuốc Hoàng cầm là rễ đã phơi hay sấy khô và cạo vỏ của cây Hoàng cầm (Scutellaria baicalensis Georgi), họ Bạc hà (Lamiaceae).

Vị thuốc Hoàng cầm được chế biến theo năm phương pháp là phương pháp chế biến Hoàng cầm phiến, phương pháp chế biến Hoàng cầm sao vàng, phương pháp chế biến Hoàng cầm sao đen, phương pháp chế biến Hoàng cầm chích rượu và phương pháp chế biến Hoàng cầm chích mật ong. Trong đó:

- Đối với phương pháp chế biến Hoàng cầm phiến thì rễ Hoàng cầm được rửa sạch. Đồ mềm trong 1 giờ. Thái phiến vát, dài 3 - 5 cm, dày 2 - 3 mm. Phơi khô hoặc sấy khô ở nhiệt độ 60 - 70 °C.

- Đối với phương pháp chế biến Hoàng cầm sao vàng thì lấy Hoàng cầm phiến cho vào chảo, vừa đun vừa đảo đều tay cho đến khi mặt ngoài của phiến có màu vàng đậm, bên trong có màu vàng tươi. Đổ ra, tãi mỏng.

- Đối với phương pháp chế biến Hoàng cầm sao đen thì lấy Hoàng cầm phiến cho vào chảo đã đun nóng già (khoảng 180 - 200 °C), đảo đều tay cho đến khi mặt ngoài của phiến có màu đen, bên trong có màu nâu vàng. Đổ ra, tãi mỏng, tránh cháy; đôi khi có thể phun ít nước lã sạch vào dược liệu sao.

- Đối với phương pháp chế biến Hoàng cầm chích rượu thì để chế biến 1,0 kg Hoàng cầm chích rượu cần có 1,0 kg Hoàng cầm phiến và 0,15 lít rượu. Theo đó, thực hiện trộn đều Hoàng cầm phiến với rượu trắng. Ủ 30 phút cho ngấm hết rượu. Đem sao, đến khi mặt ngoài phiến có màu vàng thẫm. Đổ ra tãi mỏng cho nguội.

- Đối với phương pháp chế biến Hoàng cầm chích mật ong thì để chế biến 1,0 kg Hoàng cầm chích mật ong cần có 1,0 kg Hoàng cầm phiến và 0,4 kg Mật ong (loại mật luyện). Theo đó, đem mật ong thêm ít nước sạch để hòa loãng. Trộn đều Hoàng cầm phiến với mật ong. Ủ 30 phút cho ngấm đều. Sao vàng với độ lửa tăng dần tới khi sờ không dính tay, Hoàng cầm có màu vàng đậm, mùi thơm mật ong. Cũng có thể đem mật ong đun tới sủi bọt, cho Hoàng cầm phiến vào trộn đều. Sao tới khi sờ không dính tay, mặt ngoài có màu vàng đậm, mùi thơm mật ong. Lấy ra tãi mỏng cho nguội.

Vị thuốc Hoàng cầm phiến có màu vàng sáng, Hoàng cầm sao vàng, Hàng cầm chích rượu, mặt ngoài phiến có màu vàng đậm, nhấm có vị đắng. Hoàng cầm sao đen, toàn bộ bề ngoài có màu đen, bẻ ra bên trong có màu nâu hơi vàng, nhấm có vị đắng. Hoàng cầm chích mật mặt ngoài phiến có màu vàng đậm, nhấm có vị đắng, thơm mùi mật ong.

VCij thuốc Hoàng cầm có vị đắng, Tính hàn. Quy kinh tâm, phế, can, đởm, đại tràng, tiểu tràng. Có công năng thanh thấp nhiệt can đởm, trừ hỏa độc ở tạng phế, lương huyết, chỉ huyết an thai và được dùng để chủ trị các bệnh về viêm phổi, phế ung, phế có mủ, sốt cao, hàn nhiệt vãng lai, động thai chảy máu, thổ huyết, máu cam, đau bụng tả lỵ, tiểu tiện ra máu. Trường hợp bị chảy máu dùng hoàng cầm sao đen, ho nhiều dùng hoàng cầm chích mật ong.

Trên đây là nội dung tư vấn về khái niệm vị thuốc Hoàng cầm. Để biết thêm thông tin chi tiết, bạn nên tham khảo thêm tại Thông tư 30/2017/TT-BYT.

Trân trọng!