Tố cáo là gì? Người tố cáo có quyền và nghĩa vụ như thế nào?

Tố cáo là việc công dân theo thủ tục do Luật Tố cáo quy định báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức (Điều 2 Luật Tố cáo năm 2011).

* Theo Điều 9 Luật Tố cáo năm 2011 quy định, người tố cáo có các quyền sau:

1.    Gửi đơn hoặc trực tiếp tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật;

2.    Được giữ bí mật họ, tên, địa chỉ, bút tích và các thông tin cá nhân khác của mình;

3.    Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền thông báo về việc thụ lý giải quyết tố cáo, thông báo chuyển vụ việc tố cáo sang cơ quan có thẩm quyền giải quyết, thông báo kết quả giải quyết tố cáo;

4.    Tố cáo tiếp khi có căn cứ cho rằng việc giải quyết tố cáo của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền không đúng pháp luật hoặc quá thời hạn quy định mà tố cáo không được giải quyết;

5.    Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền bảo vệ khi bị đe dọa, trả thù, trù dập;

6.    Được khen thưởng theo quy định của pháp luật.

* Cũng theo Điều 9 Luật Tố cáo năm 2011 quy định, người tố cáo có các nghĩa vụ sau:

1.    Nêu rõ họ, tên, địa chỉ của mình;

2.    Trình bày trung thực về nội dung tố cáo; cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo mà mình có được;

3.    Chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung tố cáo của mình;

4.    Bồi thường thiệt hại do hành vi cố ý tố cáo sai sự thật của mình gây ra.

* Người tố cáo không được ủy quyền cho người khác thực hiện quyền tố cáo:

Xuất phát từ khái niệm tố cáo nêu trên và theo quy định của Luật Tố cáo năm 2011, người tố cáo phải chịu trách nhiệm về nội dung tố cáo của mình (nếu cố ý tố cáo sai sự thật thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự). Vì vậy, người tố cáo không được ủy quyền cho người khác thực hiện quyền tố cáo (điều này khác với quy định của Luật Khiếu nại, vì theo Luật Khiếu nại trong một số trường hợp người khiếu nại được ủy quyền cho người khác thực hiện việc khiếu nại nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình).