Người giám định trong vụ án hình sự có nghĩa vụ gì?

Đối với thắc mắc của bạn, trước hết cần xác định: Người giám định là người có kiến thức chuyên môn về lĩnh vực cần giám định, được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định theo quy định của pháp luật. Nghĩa vụ của người giám định trong vụ án hình sự được quy định tại Khoản 3 Điều 68 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018). Cụ thể bao gồm:

a) Có mặt theo giấy triệu tập của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

b) Giữ bí mật điều tra mà mình biết được khi thực hiện giám định;

c) Các nghĩa vụ khác theo quy định của Luật giám định tư pháp.

Hiện nay, giám định tư pháp là biện pháp hỗ trợ đắc lực cho hoạt động tố tụng không chỉ trong hoạt động tố tụng hình sự mà còn  giúp ích không nhỏ cho quá trình giải quyết các vụ án hành chính, dân sự. Trong đó, lĩnh vực TTHS là lĩnh vực nhận được sự hỗ trợ nhiều nhất từ phía hoạt động giám định tư pháp, với mục đích phục vụ cho quá trình giải quyết vụ án hình sự chính xác và khách quan. Sở dĩ, hoạt động giám định tư pháp có thể thực hiện được nhiệm vụ hỗ trợ cho hoạt động tố tụng nói chung và hoạt động TTHS nói riêng, là vì có sự kết hợp giữa khoa học kĩ thuật và nghiệp vụ chuyên môn giám định vào hoạt động giải quyết các vấn đề được trưng cầu.

Tuy nhiên, không mặc nhiên sự kết hợp trên được áp dụng vào hoạt động giải quyết án, mà cần có sự tham gia trực tiếp của một nhân tố quan trọng, đó là chủ thể người giám định. Đây là một nhân tố hiện đang được quan tâm xây dựng hoàn thiện trong quá trình đổi mới hoạt động giám định. Người giám định là người trực tiếp thực hiện vai trò hỗ trợ cho quá trình giải quyết các vấn đề trong các lĩnh vực tố tụng. Đặc biệt trong lĩnh vực TTHS, sự tham gia hỗ trợ trực tiếp từ phía Người giám định là một trong những yếu tố quan trọng, giúp CQTHTT trong các hoạt động điều tra, truy tố, xét xử được diễn ra nhanh chóng, kịp thời, chính xác và khách quan.

Bên cạnh việc thực hiện các nghĩa vụ trong quá trình tham gia hỗ trợ hoạt động tố tụng hình sự, người giám định cũng đồng thời được pháp luật trao những quyền sau:

- Tìm hiểu tài liệu của vụ án có liên quan đến đối tượng phải giám định;

- Yêu cầu cơ quan trưng cầu, người tham gia tố tụng yêu cầu giám định cung cấp tài liệu cần thiết cho việc kết luận;

- Tham dự vào việc hỏi cung, lấy lời khai và đặt câu hỏi về những vấn đề có liên quan đến đối tượng giám định;

- Từ chối thực hiện giám định trong trường hợp thời gian không đủ để tiến hành giám định, các tài liệu cung cấp không đủ hoặc không có giá trị để kết luận, nội dung yêu cầu giám định vượt quá phạm vi hiểu biết chuyên môn của mình;

- Ghi riêng ý kiến của mình vào bản kết luận chung nếu không thống nhất với kết luận chung trong trường hợp giám định do tập thể giám định tiến hành;

- Các quyền khác theo quy định của Luật giám định tư pháp.

Về trách nhiệm, người giám định kết luận gian dối hoặc từ chối kết luận giám định mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự.

Ngoài ra, người giám định phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi khi họ đồng thời là bị hại, đương sự; là người đại diện, người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo; đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người phiên dịch, người dịch thuật, người định giá tài sản trong vụ án đó hoặc đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó. Việc thay đổi người giám định do cơ quan trưng cầu giám định quyết định.

Trên đây là nội dung tư vấn về nghĩa vụ của người giám định trong vụ án hình sự. Để hiểu chi tiết vấn đề này, bạn vui lòng tham khảo thêm tại Bộ luật tố tụng hình sự 2015.

Trân trọng!