Đương sự trong vụ án hình sự gồm những ai?

Đương sự trong vụ án hình sự được quy định tại Điểm g Khoản 1 Điều 4 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2008). Theo đó: 

Đương sự gồm nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự.

Trong đó, nguyên đơn dân sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức bị thiệt hại do tội phạm gây ra và có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại. Bị đơn dân sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức mà pháp luật quy định phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự.

Vấn đề tại sao lại có sự tham gia của đương sự trong vụ án hình sự, ta có thể hiểu bản chất như sau:

Có rất nhiều tình tiết hợp lại để tạo nên một vụ án hình sự, trong đó, có những vụ án hình sự có liên quan đến các yếu tố dân sự .Phần dân sự trong vụ án hình sự thực chất là một vụ án dân sự khi được tách ra để giải quyết riêng, nhưng do tính chất đặc biệt bởi sự liên quan mật thiết giữa vấn đề dân sự trong vụ án hình sự và khi giải quyết vấn đề dân sự trong cùng vụ án hình sự sẽ đáp ứng được tính chính xác, khách quan, toàn diện, cho nên, để giải quyết chung hai khía cạnh dân sự và hình sự trong một vụ án hình sự thì đòi hỏi những người liên quan đến giao dịch dân sự đó  hay nói cách khác là các đương sự phải tham gia vào quá trình giải quyết vụ án hình sự. 

Bởi vậy, một trong những nguyên tắc quan trọng của Bộ luật tố tụng hình sự là giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự. Theo đó, việc giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự được tiến hành cùng với việc giải quyết vụ án hình sự. Trường hợp vụ án hình sự phải giải quyết vấn đề bồi thường thiệt hại, bồi hoàn mà chưa có điều kiện chứng minh và không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án hình sự thì vấn đề dân sự có thể tách ra để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.

Một điểm đáng chú ý là do tính đặc thù riêng nên vấn đề dân sự trong vụ án hình sự được giải quyết khi khởi tố vụ án hình sự mà không cần có đơn khởi kiện của đương sự. Khi vụ án hình sự có vấn đề dân sự phát sinh do việc thực hiện tội phạm bị khởi tố thì việc dân sự đó đương nhiên được xem xét và giải quyết mà không cần phải khởi kiện riêng bằng một thủ tục khác nữa.

Về chủ thể, chủ thể tham gia vào việc giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự theo thủ tục tố tụng hình sự ta có thể xác định như sau: một bên là người phải bồi thường dưới tư cách tố tụng là bị can, bị cáo hoặc bị đơn dân sự (có thể người đó là cha mẹ bị can, bị cáo hoặc người giám hộ của bị can bị cáo hoặc cơ quan tổ chức có trách nhiệm liên đới) với một bên là người được bồi thường với tư cách tố tụng là người bị hại hoặc nguyên đơn dân sự hoặc người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan.

Còn chủ thể tham gia vào việc giải quyết dân sự theo thủ tục tố tụng dân sự thì giữa một bên là người khởi kiện với tư cách là nguyên đơn dân sự với một bên là người bị khởi kiện với tư cách là bị đơn dân sự. Qua đó, có thể thấy trong thủ tục tố tụng hình sự thì tư cách tố tụng của bị đơn có thể đồng thời là bị can, bị cáo, còn trong tố tụng dân sự tư cách của bị đơn là người bị kiện về dân sự.

Như vậy, đối với thắc mắc của bạn, việc một tài liệu đề cập đến sự tham gia của đương sự trong vụ án hình sự là hoàn toàn chính xác theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, như chúng tôi đã phân tích trên đây, không phải vụ án hình sự nào cũng có sự tham gia của các đương sự mà chỉ những vụ án có chứa tranh chấp dân sự cần được giải quyết trong vụ án hình sự thì mới có sự tham gia của những người được gọi là nguyên đơn, bị đơn dân sự. Bạn lưu ý để hiểu chính xác vấn đề khi tiếp nhận thông tin.

Trên đây là nội dung tư vấn về đương sự trog vụ án hình sự. Để hiểu chi tiết hơn vấn đề này, bạn vui lòng tham khảo thêm tại Bộ luật tố tụng hình sự 2015.

Trân trọng!