Người bị buộc tội trong vụ án hình sự là ai?

Người bị buộc tội trong vụ án hình sự được quy định tại Điểm đ Khoản 1 Điều 4 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018). Theo đó:

Người bị buộc tội gồm người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị cáo.

Trong đó, pháp luật hiện hành không định nghĩa thế nào là người bị bắt, tuy nhiên, trên thực tế, người bị bắt là người có dấu hiệu thực hiện hành vi phạm tội, bị cơ quan có thẩm quyền ra quyết định bắt giữ theo quy định pháp luật. 

Còn bị can là người hoặc pháp nhân bị khởi tố về hình sự. Quyền và nghĩa vụ của bị can là pháp nhân được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự. Bị cáo là người hoặc pháp nhân đã bị Tòa án quyết định đưa ra xét xử. Quyền và nghĩa vụ của bị cáo là pháp nhân cũng được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự. 

Như vậy, đối với thắc mắc của bạn, về cơ bản, có thể phân biệt như sau: người bị buộc tội có phạm vi bao trùm lên 3 chủ thể còn lại là người bị bắt, bị can và bị cáo. Tuy nhiên, tùy vào từng giai đoạn trong quá trình giải quyết vụ án mà người bị buộc tội có thể được gọi theo những cách khác nhau. Cụ thể, khi mới bị bắt giữ, người bị buộc được gọi là người bị bắt, kể từ thời điểm bị khởi tố bị can, người bị buộc tội sẽ được gọi là bị can; còn kể từ thời điểm có quyết định đưa vụ án ra xét xử, người bị buộc tội sẽ được gọi là bị cáo.

Trên thực tế thì rất nhiều người vẫn còn hiểu sai về bản chất của những cách gọi này và sử dụng sai trong nhiều trường hợp. Trong văn nói hằng ngày, có thể việc sử dụng không chính xác các thuật ngữ này không ảnh hưởng gì nhiều, tuy nhiên trong văn viết, đặc biệt trong các văn bản quy phạm pháp luật hình sự, việc sử dụng sai có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường, thậm chí có thể ảnh hưởng đến cả cuộc đời của một người. Vì vậy, chúng ta, đặc biệt là những người hành nghề luật không nên để xảy ra bất kỳ sự cố đáng tiếc nào chỉ vì sử dụng sai những thuật ngữ cơ bản này trong quá trình thực hiện vai trò, nhiệm vụ của mình dù ở vị trí nào.

Trên đây là nội dung tư vấn về người bị buộc tội trong tố tụng hình sự. Để hiểu chi tiết hơn vấn đề này, bạn vui lòng tham khảo thêm tại Bộ luật tố tụng hình sự 2015.

Trân trọng!