Trường hợp người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác

Người phạm tội có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác là trước khi phạm tội họ đã có những thành tích xuất sắc được tặng thưởng Huân chương, bằng lao động sáng tạo, bằng khen của Chính phủ hoặc có sáng chế, phát minh có giá trị lớn hoặc nhiều năm được công nhận chiến sĩ thi đua, dũng sĩ quyết thắng, các danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang, Anh hùng lao động, Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú, Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú và các danh hiệu cao quý khác …
 
Tình tiết giảm nhẹ này, Bộ luật hình sự năm 1985 cũng chưa quy định, nhưng qua thực tiễn xét xử, các Tòa án đều coi người phạm tội có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, hoạc tập hoặc công tác là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tòa án nhân dân tối cao cũng đã hướng dẫn cho các Tòa án coi người phạm tội có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác là tình tiết giảm nhẹ khi quyết định hình phạt nên Bộ luật hình sự năm 1999 ghi nhận chính thức trường hợp nà là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự
 
Ngoài những tình tiết đã quy định ở khoản 1 Điều 46 Bộ luật hình sự, theo khoản 2 Điều 46  thì khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi những tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ trong bản án.
 
Theo các Nghị quyết số 01/HĐTP ngày 19-04-1989, số 01/2000/NQ-HĐTP ngày 4-8-200, số 01/2006/NQ_HĐTP ngày 12-5-2006 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định trong phần chung của Bộ luật hình sự năm 1999 thì các trường hợp sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo khoản 2 Điều 46 Bộ luật hình sự:
 
 1. Vợ, chồng, cha, mẹ, con, anh, chị, em ruột bị cáo là người có công với nước hoặc có thành tích xuất sắc được Nhà nước tặng một trong các danh hiệu vinh dự như: Anh hùng lao động, Anh hùng lực lượng vũ trang, Bà mẹ Việt Nam anh hùng, Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú, Nhà giáo nhân dân, Nhà giáo ưu tú, Thầy thuốc nhân dân, Thầy thuốc ưu tú hoặc các danh hiệu cao quý khác theo quy địn của Nhà nước.
 
 2. Bị cáo là thương binh hoặc có người thân thích như vợ, chồng, cha, mẹ, con ( con đẻ hoặc con nuôi ), anh, chị, em ruột là liệt sĩ;
 
 3. Bị cáo là người tàn tật do bị tai nạn trong lao động hoặc trong công tác, có tỷ lệ thương tật từ 31% trở lên;
 
 4. Người bị hại cũng có lỗi
 
 5. Thiệt hại do lỗi của người thứ ba
 
 6. Gia đình bị cáo sửa chữa, bồi thường thiệt hại thay cho bị cáo
 
 7. Người bị hại hoặc đại diện hợp pháp của người bị hại xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo trong trường hợp chỉ gây tổn hại về sức khỏe của người bị hại, gây thiệt hại về tài sản
 
 8. Phạm tội trong trường hợp vì phục vụ yêu cầu công tác đột xuất như đi chống, bão, lụt.
 
Ngoài những trường hợp Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã hướng dẫn, khi quyết định hình phạt Tòa án vẫn có thể coi các tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo khoản 2 Điều 46Bộ luật hình sự, nhưng phải nêu rõ lý do và phải được ghi vào bản án