Mẹ không chăm sóc con thì phạm tội gì?

Điều 94 Bộ luật Hình sự năm 1999 (sửa đổi bổ sung năm 2009) quy định đối với "Tội giết con mới đẻ" như sau:

"Người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà giết con mới đẻ hoặc vứt bỏ đứa trẻ đó dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm".

Giết con mới đẻ được hiểu là hành vi của người mẹ do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh đặc biêt mà cố ý làm chết con do mình mới sinh ra hoặc vứt bỏ đứa trẻ dẫn đến hậu quả đứa trẻ (sơ sinh) đó chết. Trong trường hợp người mẹ vứt bỏ con mới đẻ nhưng đứa trẻ không chết (ví dụ được người khác nhặt về nuôi) thì hành vi của người mẹ không cấu thành tội phạm.

Các hành vi cấu thành tội giết con mới đẻ là:

- Có hành vi làm chết con mới đẻ một cách cố ý và trái pháp luật. Hành vi này được thể hiện bằng những hành động cụ thể như: bóp cổ, cho uống thuốc độc...

- Có hành vi vứt bỏ đứa trẻ đó dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết. Đây là những hành vi được thực hiện bằng cách từ bỏ nghĩa vụ nuôi dưỡng đứa con mới đẻ của chính mình dẫn đến hậu quả là đứa trẻ chết.

Việc vứt bỏ con mới đẻ nhưng chưa có hậu quả xảy ra tức là đứa trẻ chưa chết thì không đủ dấu hiệu để cấu thành tội này mà chỉ có thể bị xử lý về mặt hành chính cụ thể:

Điều 22 Nghị định 144/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về bảo trợ, cứu trợ xã hội và bảo vệ, chăm sóc trẻ em như sau:

"1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

a) Bỏ hoặc không chăm sóc, nuôi dưỡng con sau khi sinh;

b) Cha, mẹ, người giám hộ không thực hiện nghĩa vụ nuôi dưỡng, cắt đứt quan hệ tình cảm và vật chất với trẻ em, trừ trường hợp cho trẻ em làm con nuôi hoặc bị buộc phải cách ly trẻ em theo quy định của pháp luật;

c) Cha, mẹ; người giám hộ cố ý bỏ rơi trẻ em ở nơi công cộng, bỏ mặc hoặc ép buộc trẻ em không sống cùng gia đình, bỏ mặc trẻ em tự sinh sống, không quan tâm chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ em để trẻ em rơi vào hoàn cảnh đặc biệt".