Ban hành quy định về nộp tiền bồi thường đất công

Chỉ thị là một trong hai loại văn bản quy phạm pháp luật mà Uỷ ban nhân dân các cấp có thẩm quyền ban hành để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ về quản lý nhà nước mà pháp luật quy định. Do đó, việc Uỷ ban nhân dân xã HT ban hành Chỉ thị số 15/2006/CT-UB về việc tăng cường quản lý, sử dụng đất công trên địa bàn xã là phù hợp với thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật và thẩm quyền quản lý nhà nước về đất đai ở cấp xã của cơ quan này. Tuy nhiên, với việc đưa ra quy định “Đối với đất công giao cho hộ gia đình, cá nhân thuê thì các hộ gia đình, cá nhân phải nộp tiền bồi thường đất trước khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”, thì nội dung Chỉ thị này có hai vấn đề không phù hợp với quy định của pháp luật đất đai hiện hành, đó là: 

Thứ nhất, việc sử dụng thuật ngữ “đất công” 
Theo quy định của Điều 13 Luật Đất đai năm 2003, thì đất đai được phân loại cụ thể thành 03 nhóm đất như sau:
- Đất nông nghiệp;

- Đất phi nông nghiệp;

- Đất chưa sử dụng (bao gồm các loại đất chưa xác định mục đích sử dụng).

Trong Luật Đất đai năm 2003 không có khái niệm pháp lý nào là “đất công”, mà chỉ có đất sử dụng vào mục đích công cộng, gồm đất giao thông, thủy lợi; đất xây dựng các công trình văn hóa...; đất xây dựng các công trình công cộng khác theo quy định của Chính phủ. Các văn bản của Chính phủ hướng dẫn chi tiết thi hành Luật Đất đai cũng không có quy định về “đất công”. Như vậy là ngoài các nhóm đất, loại đất đã được phân loại theo quy định của Luật Đất đai năm 2003, Uỷ ban nhân dân xã HT đã tự quy định thêm loại đất mới (đất công) trái với quy định của các văn bản pháp luật do các cơ quan nhà nước cấp trên ban hành và có hiệu lực pháp lý thống nhất trên toàn quốc.

Thứ hai, về việc quy định nghĩa vụ của các hộ gia đình, cá nhân phải nộp tiền bồi thường đất khi được giao, hoặc thuê quyền sử dụng đất

Luật Đất đai năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật không có quy định nào về việc hộ gia đình, cá nhân phải nộp tiền bồi thường khi được giao đất, cho thuê đất. Hộ gia đình, cá nhân được giao đất, cho thuê đất thì phải nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo quy định. Việc bồi thường về đất chỉ được áp dụng khi Nhà nước thu hồi đất. Như vậy, chủ thể thực hiện việc bồi thường về đất là Nhà nước (cơ quan nhà nước), chủ thể được nhận bồi thường đất luôn luôn là hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi, không thể có việc hộ gia đình, cá nhân phải bồi thường về đất cho Nhà nước (cơ quan nhà nước).

Từ những phân tích trên ta thấy rằng, trong Chỉ thị do mình ban hành, Uỷ ban nhân dân xã HT đã tự quy định một loại đất mới và quy định việc bồi thường về đất không đúng với các văn bản pháp luật đất đai hiện hành của cấp trên. Do đó, văn bản này cần được huỷ bỏ theo quy định của pháp luật.