Xử lý trường hợp dân không tán thành chủ trương đóng góp để xây dựng trạm xá xã

​Tình huống trên đặt ra yêu cầu xác định loại việc nào thuộc quyền dân bàn và quyết định trực tiếp, cách thức tổ chức thực hiện và sự quyết định của chính quyền xã như thế nào là hợp pháp.

Thứ nhất, phải xác định việc vận động dân đóng góp xây dựng trạm xá xã thuộc loại việc dân tham gia ý kiến và chính quyền quyết định hay loại việc dân bàn bạc và quyết định trực tiếp.
Trong tình huống này, Uỷ ban nhân dân phường T cần huy động sự đóng góp của dân cư để xây dựng trạm xá phường, công trình phúc lợi công cộng. Như vậy, theo quy định tại Điều 10 Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn, đây là loại việc thuộc diện dân “bàn và quyết định trực tiếp”. Do đó, việc chính quyền phường tổ chức họp dân tại các tổ dân phố về chủ trương huy động sự đóng góp của nhân dân để xây mới lại trạm xá phường là đúng đắn, phù hợp với quy định pháp luật.  

Thứ hai, chính quyền xã xử lý thế nào khi nhân dân không tán thành chủ trương đóng góp của xã.
Theo quy định của Điều 12 Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn chủ trương huy động sự đóng góp của dân chỉ được triển khai nếu dân tán thành với số phiếu từ 50% cử tri đại diện cho hộ gia đình trên địa bàn thông qua. 

Đối chiếu với tình huống trên, kết quả biểu quyết ở các phường không đạt tỷ lệ 50%, như vậy có thể coi là đa số nhân dân trong phường T không tán thành chủ trương đóng góp xây dựng trạm xá xã. Do vậy, phường không thể ra nghị quyết về việc huy động đóng góp từ các hộ dân và cũng không được thu tiền đóng góp từ người dân, khi người dân không đồng ý;

Thứ ba, việc Uỷ ban nhân dân phường đưa ra phương án kêu gọi sự đóng góp của các doanh nghiệp trên địa bàn thay cho ấn định mức đóng góp đối với các hộ dân có đúng luật hay không?
Việc kêu gọi đóng góp dựa trên cơ sở chính sách vận động sự tự nguyện của các nhà hảo tâm là có thể, tuy nhiên trong tổ chức thực hiện phải bảo đảm không để xảy ra tình trạng lạm dụng công quyền gây sức ép, áp lực, buộc các đối tượng được vận động phải thực hiện một “nghĩa vụ” trá hình.