Yếu tố cấu thành tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn

Theo quy định của Điều 281 Bộ luật hình sự (BLHS) thì tội danh "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" thể hiện bằng hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây thiệt hại cho lợi ích của nhà nước, xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Vì vậy, nếu không gây ra hậu quả thiệt hại nào cho nhà nước, cho xã hội hay quyền lợi ích hợp pháp của công dân nào thì chưa cấu thành tội phạm này.

Theo BLHS trong tội này, người phạm tội phải cố ý trực tiếp, nghĩa là người đó nhận thức rõ hành vi của mình làm là có nguy hiểm cho nhà nước, xã hội, cho người khác nhưng vẫn làm với mong muốn hậu quả xấu ấy xảy ra. Nói cách khác, người phạm tội ấy đã cố ý làm trái công vụ được giao và trong lòng y mong muốn thiệt hại xảy ra cho nhà nước, xã hội, người khác...

Một yếu tố nữa trong tội này bắt buộc người phạm tội phải có động cơ _ vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác. Nếu không có một trong hai yếu tố này thì dù xác định được hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ cũng không đủ yếu tố kết tội. _ "Vụ lợi" nói ở đây là làm vì lợi ích vật chất, làm để có tiền, tài sản & còn có động cơ cá nhân khác... là hành động vì lợi ích phi vật chất, làm để thị uy, lấy oai, trả thù, trả ơn hoặc vì để "nổi", để có danh tiếng, danh vọng... Nói chung, họ chỉ vì danh, vì lợi ích cá nhân mà làm.