Người vi phạm có thể bị xử lý như thế nào?

Theo thông tin mới nhất từ báo chí,  Thuyền trưởng và máy trưởng tàu vừa bị Công an tỉnh Quảng Ninh bắt khẩn cấp và bị khởi tố với tội danh: “Thiếu trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng”. Đây là một tội phạm thuộc nhóm các tội phạm về chức vụ.

Điều 285 Bộ luật Hình sự (BLHS), quy định về tội danh này:

1. Người nào vì thiếu trách nhiệm mà không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nhiệm vụ được giao gây hậu quả nghiêm trọng, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các điều 144, 235 và 301 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm.

2. Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm.

3. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Trong vụ việc trên, các căn cứ dựa trên điều tra sơ bộ do cơ quan CSĐT công bố cho thấy, có thể 02 cá nhân trên đã có hành vi “thiếu trách nhiệm” do không thực hiện (hoặc thực hiện không đúng) nhiệm vụ được giao. Đồng thời, hành vi này gây ra “hậu quả (đặc biệt) nghiêm trọng”. Ở đây, không có thiệt hại về vật chất (thiệt hại tính mạng, sức khỏe, tài sản…), mà còn là thiệt hại phi vật chất (gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, ngoại giao, đến trật tự, an toàn xã hội...).

Tội danh “Thiếu trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng” thường là đối với những người có chức vụ (do bổ nhiệm, do bầu cử..), được giao thực hiện một công vụ nhất định và có quyền hạn nhất định trong khi thực hiện công  vụ. Tuy nhiên, một số trường hợp cụ thể (như tại vụ chìm tàu này), người có hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng mặc dù chỉ hoạt động nghề nghiệp đơn thuần (điều khiển tàu...), nhưng hoạt động của họ liên quan đến quyền và lợi ích của người khác.

Lỗi của Thuyền trưởng và Trưởng máy tàu, nếu theo tội danh này là lỗi vô ý.

Phân tích về hành vi và chế tài có thể áp dụng để xử lý đối với Thuyền trưởng và Trưởng máy tàu liên quan tới vụ chìm tàu như trên, là căn cứ theo kết quả điều tra sơ bộ của Cơ quan CSĐT công bố. Đối với vụ án này, trong quá trình tố tụng có thể cho thấy, Thuyền trưởng và Trưởng máy tàu (cũng như phát hiện thêm người vi phạm khác) có hành vi phạm tội khác, thì sẽ xử lý theo tội danh đó. Các tội danh khác có thể là:

- Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thuỷ  (Điều 212 BLHS);

- Tội đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông đường thuỷ không bảo đảm an toàn (Điều 214 BLHS);

- Tội điều động hoặc giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường thuỷ (Điều 215 BLHS).

Mức phạt cao nhất đối với mỗi tội danh trên là 15 năm tù. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm.