Công an phường tùy tiện đến nhà kiểm tra giấy tờ hoặc khám xét như vậy có được quyền không?

Theo luật sư Nguyễn Văn Hoàng (Đoàn Luật sư Hà Nội) phân tích: Khoản 1 và khoản 4 điều 26 về Kiểm tra cư trú của Thông tư số 35/2014/TT-BCA ngày 09 tháng 09 năm 2014 “Quy định chi tiết thi hành một số điều của luật Cư trú và Nghị định số 31/2014/nđ-cp ngày 18 tháng 4 năm 2014 của chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật cư trú” quy đinh:
Hình thức kiểm tra cư trú được tiến hành định kỳ, đột xuất, hoặc do yêu cầu phòng, chống tội phạm, giữ gìn an ninh, trật tự.

Cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân, Công an xã được giao quản lý cư trú tại địa bàn có quyền kiểm tra trực tiếp hoặc phối hợp kiểm tra việc chấp hành pháp luật về cư trú đối với công dân, hộ gia đình, cơ quan, tổ chức thuộc địa bàn quản lý. Khi kiểm tra được quyền huy động lực lượng quần chúng làm công tác bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức cùng tham gia.

Cũng theo LS Hoàng, công dân có quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở. Điều này được ghi nhận tại điều 22 hiến pháp năm 2013:

“2. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở. Không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác nếu không được người đó đồng ý.

3. Việc khám xét chỗ ở do luật định.”

Việc khám xét chỗ chỗ ở phải có lệnh của người có thẩm quyền và chỉ được giới hạn trong một số trường hợp nhất định. Nếu lực lượng Công an đến yêu cầu làm việc thì người dân cần phải tìm hiểu rõ lực lượng công an đến làm việc với lý do và căn cứ gì để có những ứng xử phù hợp.

Bên cạnh đó, khoản 3 điều 26 về Kiểm tra cư trú của Thông tư số 35/2014/TT-BCA thì kiểm tra cư trú là: “3. Nội dung kiểm tra cư trú bao gồm kiểm tra việc triển khai và tổ chức thực hiện các nội dung đăng ký, quản lý cư trú; quyền và trách nhiệm của công dân, hộ gia đình, cơ quan, tổ chức; các nội dung khác theo pháp luật cư trú”

Theo quy định trên nếu Công an kiểm tra tạm trú, tạm vắng thì công dân chỉ cần xuất trình giấy tờ theo yêu cầu; Cảnh sát khu vực muốn vào nhà của công dân trong trường hợp kiểm tra tạm trú, tạm vắng cần phải sự đồng ý của người chủ nhà hoặc chủ sử dụng. Thực tế người dân hoàn toàn có thể giao tiếp với lực lượng công an ở trước cửa nhà mình mà không nhất thiết phải tiếp xúc trong nhà mình.