Mẹ mất không để lại di sản, chồng và con có phải trả nợ không?

Theo quy định tại Điều 637 Bộ luật Dân sự 2005 thì những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thoả thuận khác. Trong trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thoả thuận của những người thừa kế. Trong trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thoả thuận khác.

Mặt khác, theo Điều 683 Bộ luật Dân sự 2005 về thứ tự ưu tiên thanh toán liên quan đến thừa kế thì Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân hoặc chủ thể khác là một nghĩa vụ tài sản được thanh toán theo thứ tự ưu tiên được quy định tại Điều này. Cụ thể:

Các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế được thanh toán theo thứ tự sau đây:

1. Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng;

2. Tiền cấp dưỡng còn thiếu;

3. Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ;

4. Tiền công lao động;

5. Tiền bồi thường thiệt hại;

6. Thuế và các khoản nợ khác đối với Nhà nước;

7. Tiền phạt;

8. Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân hoặc chủ thể khác;

9. Chi phí cho việc bảo quản di sản;

10. Các chi phí khác.

Đối chiếu với trường hợp của bạn, bạn cần hiểu rằng người thừa kế chỉ có nghĩa vụ trả nợ tương ứng với tài sản do người chết để lại, khoản nợ của người đã chết sẽ được trả cho bên cho vay từ di sản thừa kế mà người chết để lại, sau khi đã thanh toán các nghĩa vụ tài sản và các chi phí khác theo thứ tự ưu tiên đã nêu. 

Nếu mẹ bạn không để lại tài sản gì có nghĩa là không có di sản thừa kế thì gia đình bạn không có nghĩa vụ trả nợ thay.

Tuy nhiên, chúng tôi cũng phân tích thêm như sau: Mẹ bạn đứng tên doanh nghiệp và còn nợ thuế giá trị gia tăng, mẹ bạn mất không đương nhiên công ty cũng chấm dứt hoạt động, hay nói cách khác khoản nợ thuế là pháp nhân công ty nợ, công ty còn hoạt động thì công ty sẽ có trách nhiệm thanh toán khoản nợ này, còn nếu chỉ có mẹ bạn là chủ sở hữu công ty, khi mẹ bạn mất công ty không còn tài sản gì thì không còn nghĩa vụ thanh toán nợ với Nhà nước.

Còn đối với ngôi nhà, nếu bố bạn chứng minh được ngôi nhà là được tặng cho riêng không liên quan đến tài sản của mẹ hay mẹ bạn không có đóng góp tài sản vào ngôi nhà thì bố bạn và bạn không có nghĩa vụ thanh toán tiền.

Riêng các khoản nợ mẹ bạn đã vay, nếu mẹ bạn tự đứng ra vay không liên quan gì đến bố và bạn thì gia đình bạn cũng không có nghĩa vụ phải thanh toán khi mà mẹ bạn không hề để lại di sản nào.