|
BỘ
NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
CỤC BẢO VỆ THỰC VẬT
-------
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số: 2299/BVTV-QLSVGHR
V/v Quy trình phòng chống bệnh chổi rồng nhãn
|
Hà Nội, ngày 28
tháng 11 năm 2014
|
Kính gửi: Sở
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn các tỉnh trồng nhãn
Từ năm 2000 trở lại đây, bệnh chổi rồng hại nhãn đã
phát sinh gây hại nặng ở nhiều vùng trồng nhãn các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long
và một số tỉnh miền Đông Nam bộ. Mặc dù các kết quả nghiên cứu chưa thống nhất
nguyên nhân gây bệnh, nhưng đều xác nhận nhện lông nhung nhãn (Eriophyes
dimocarpi Kuang) là môi giới truyền bệnh chổi rồng hại nhãn.
Nay, Cục Bảo vệ thực vật ban hành Qui trình kỹ thuật
phòng chống bệnh chổi rồng nhãn (qui trình bổ sung, sửa đổi) thay thế Quy trình
kỹ thuật phòng chống bệnh (qui trình tạm thời) đã ban hành theo Công văn số
1447/BVTV-QLSVGHR ngày 9/7/2013.
Đề nghị Sở Nông nghiệp và PTNT, Chi cục Bảo vệ thực
vật các tỉnh tổ chức phổ biến, hướng dẫn cho nông dân trồng nhãn áp dụng.
Trong quá trình hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện nếu có
vấn đề vướng mắc, đề nghị các Chi cục Bảo vệ thực vật phản ánh về Cục Bảo vệ
thực vật để kịp thời giải quyết.
|
Nơi nhận:
- Như trên;
- Bộ trưởng Cao Đức Phát (để b/c);
- Thứ trưởng Lê Quốc Doanh (để b/c);
- Cục trưởng Nguyễn Xuân Hồng (để b/c);
- Chi cục BVTV các tỉnh, thành;
- Trung tâm BVTV phía Nam;
- Viện KHNNVN;
- Lưu VT, KH, QLSVGHR.
|
KT. CỤC TRƯỞNG
PHÓ CỤC TRƯỞNG
Ngô Tiến Dũng
|
QUY TRÌNH
KỸ THUẬT PHÒNG CHỐNG
BỆNH CHỔI RỒNG HẠI NHÃN
(Quy trình bổ sung, sửa đổi)
I. MỤC TIÊU
Nhằm đưa ra biện pháp kỹ thuật tạm thời hướng dẫn phòng
chống bệnh chổi rồng hại nhãn, giảm tổn thất, góp phần bảo vệ và phát triển sản
xuất nhãn theo hướng sản xuất an toàn, bền vững.
II. PHẠM VI ÁP DỤNG
Quy trình kỹ thuật tạm thời phòng chống bệnh chổi
rồng hại nhãn này được phổ biến áp dụng cho hệ thống tổ chức chuyên ngành Bảo vệ, Kiểm dịch thực vật và các tổ chức, cá nhân có trồng nhãn trên lãnh thổ
Việt Nam.
III. NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ ĐẶC ĐIỂM GÂY HẠI
1. Môi giới truyền bệnh
Từ năm 2009 đến nay bệnh chổi rồng hại nhãn đã phát
sinh thành dịch và gây thiệt hại nặng cho nhiều vườn trồng nhãn tại các tỉnh
đồng bằng sông Cửu long và một số tỉnh miền Đông Nam bộ. Việc xác định tác nhân
gây bệnh chưa thống nhất, nhưng đã xác định được nhện lông nhung nhãn (Eriophyes
dimocarpi Kuang) là môi giới truyền bệnh.
Nhện lông nhung có kích thước rất nhỏ không nhìn
thấy được bằng mắt thường. Vòng đời của nhện lông nhung khoảng 8-15 ngày, một
năm sinh sản 13-15 thế hệ. Nhện phát sinh, phát triển mật độ cao vào các đợt
cây ra lộc non, ra hoa; gây hại nặng nhất trong những tháng mùa khô (tháng 2,
3, 4 và tháng 11-12).
2. Triệu chứng bệnh
Bệnh chổi rồng gây hại chủ yếu trên đọt non, nụ
hoa. Triệu chứng bệnh dễ nhận dạng: khi ra đọt non phát triển dài khoảng 2-3
cm, lá bị co lại và mọc thành từng chùm
nhìn như bó chổi. Trên chùm hoa, bệnh gây
hại làm chùm hoa co cụm, không đậu quả
hoặc đậu rất ít quả.
Nhện gây hại và truyền bệnh sớm trên chồi non và nụ
hoa. Khi không có đọt non, nhện chích hút trên lá già nhưng không biểu hiện rõ
triệu chứng
3. Phương
thức lây lan của bệnh
Bệnh chổi rồng hại nhãn lây lan chủ yếu qua 2 con
đường:
- Qua nhân giống vô tính (ghép, chiết cành từ các
cây bị bệnh).
- Qua môi giới truyền bệnh là nhện lông nhung hại
nhãn. Nhện phát tán qua vận chuyển cây giống, sản phẩm của cây nhãn, đồng thời
nhện phát tán từ nơi này qua nơi khác nhờ gió, động vật khác như chim, côn
trùng,...
IV. BIỆN PHÁP PHÒNG
CHỐNG
4.1. Sử dụng giống kháng và giống sạch bệnh
- Trồng giống kháng bệnh: nên mở rộng trồng giống
Edor, giống Xuồng cơm vàng có giá trị thương phẩm cao, chống chịu tốt với bệnh.
Tại các nơi đã bị bệnh, đặc biệt là vùng có áp lực bệnh cao nên áp dụng biện
pháp ghép giống nhãn bằng giống Xuồng cơm vàng hoặc một số giống nhãn khác có
thể thay thế giống Tiêu da bò bị nhiễm nặng.
- Không nhân giống nhãn bằng phương pháp chiết,
ghép từ những cây trong vườn, khu vực bị nhiễm bệnh.
- Tránh vận chuyển cành, mắt ghép làm giống có xuất
xứ từ những khu vực bị nhiễm bệnh sang khu vực chưa nhiễm bệnh.
- Cây giống phải đảm bảo sạch bệnh.
4.2. Biện pháp canh tác
- Chăm sóc, bón phân hữu cơ, vô cơ cân đối, có thể bón
thêm các phân bón vi lượng qua gốc hay qua lá để cây sinh trưởng, phát triển
khỏe mạnh, tăng sức chống chịu bệnh, cây ra đọt, ra hoa tập trung.
- Tưới nước đầy đủ theo nhu cầu nước của cây, chú ý
giai đoạn cây ra lộc (cơi đọt), ra hoa - quả non. Trước khi cây ra hoa dùng vòi
tưới áp lực cao phun lên tán cây có thể rửa trôi nhện lông nhung, làm giảm mật độ
nhện, đồng thời tạo ẩm độ giúp cây ra hoa tập trung hơn.
- Sau khi thu hoạch cần vệ sinh vườn, xén cành tạo
tán, loại bỏ các chồi vượt.
4.3. Biện pháp tiêu hủy nguồn bệnh
- Thường xuyên kiểm
tra vườn nhãn để ngắt bỏ ngay các chồi, cành, chùm hoa mới bị nhiễm bệnh và đem tiêu hủy. Chỉ cần bỏ cành bệnh
10-20 cm, nên bỏ cành bằng tay hoặc dùng móc để bẻ.
4.4. Phòng trừ môi giới truyền bệnh
- Loại bỏ những cây là ký chủ
phụ của nhện như bồ ngót, bóng nẻ, ...
- Ở các vườn nhãn hay vùng trồng nhãn thường xuyên
bị nhiễm bệnh nên tiến hành phun phòng trừ nhện 03 lần: vào giai đoạn ra đọt
non lần 1, lần 2 và lúc nhú mầm hoa khoảng 2-3 cm (có thể phun cùng với thuốc
phòng trừ sâu bệnh hại khác).
- Sử dụng luân phiên các loại thuốc có hoạt chất
khác nhau để tránh nhện lông nhung kháng thuốc. Sử dụng thuốc có trong danh mục
thuốc BVTV được phép sử dụng phòng trừ nhện lông nhung hại nhãn ở Việt Nam. Có
thể pha thêm dầu khoáng với thuốc trừ
nhện cho hiệu quả phòng trừ cao hơn; phun thuốc hóa học phải theo nguyên tắc 4
đúng và đảm bảo thời gian cách ly theo khuyến cáo trên bao bì.
V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN
Qui trình này thay thế Qui trình kỹ thuật phòng
chống bệnh chổi rồng nhãn (qui trình tạm
thời) ban hành theo Công văn số 1447/BVTV-QLSVGHR ngày 9/7/2013 của Cục BVTV.
Chi cục Bảo vệ thực vật các tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương có trách nhiệm tổ chức triển
khai, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có trồng nhãn áp dụng các biện pháp kỹ
thuật phòng chống bệnh chổi rồng.
Trong quá trình thực hiện nếu có vấn đề phát sinh
cần báo cáo kịp thời về Cục Bảo vệ thực vật để cùng phối hợp giải quyết.