|
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC
VIỆT NAM
-------
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
---------
|
|
Số: 1183/NHNN-TCKT
V/v hướng dẫn hạch toán hỗ trợ lãi suất năm 2009
|
Hà Nội, ngày 23 tháng 02 năm 2009
|
|
KHẨN
|
|
|
Kính gửi:
|
- Ngân hàng thương mại nhà nước
- Ngân hàng thương mại cổ phần
- Ngân hàng liên doanh
- Chi nhánh Ngân hàng nước ngoài hoạt động tại Việt Nam
- Ngân hàng 100% vốn nước ngoài
- Quỹ tín dụng nhân dân Trung ương
|
|
|
|
|
Căn cứ Thông tư số 02/2009/TT-NHNN ngày 03/02/2009 của Ngân hàng Nhà nước
Quy định chi tiết thi hành việc hỗ trợ lãi suất cho các tổ chức và cá nhân vay
vốn ngân hàng để sản xuất- kinh doanh (Thông tư 02/2009/TT-NHNN);
Căn cứ Hệ thống tài khoản kế toán các Tổ chức tín dụng (TCTD) ban hành kèm theo
Quyết định số 479/2004/QĐ-NHNN ngày 29/4/2004 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước
và các Quyết định sửa đổi, bổ sung Hệ thống tài khoản kế toán các TCTD;
Để thống nhất quy trình xử lý và
hạch toán hỗ trợ lãi suất; tạo điều kiện thuận lợi cho việc lập báo cáo, quyết toán
và kiểm tra, kiểm toán đối với các khoản cho vay được hỗ trợ lãi suất, Ngân
hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) hướng dẫn các Ngân hàng thương mại được phép cho
vay hỗ trợ lãi suất theo quy định tại Thông tư 02/2009/TT-NHNN (sau đây gọi tắt
là Ngân hàng thương mại) về hạch toán hỗ trợ lãi suất như sau:
I. NGUYÊN TẮC CHUNG
1. Ngân hàng thương mại thực hiện
việc tính và hạch toán lãi cho vay đối với các khoản vay được hỗ trợ lãi suất
theo quy định hiện hành về phương pháp tính và hạch toán thu, trả lãi của NHNN
và các TCTD.
2. Khi thu lãi cho vay, các Ngân
hàng thương mại giảm trừ ngay số tiền lãi phải trả cho khách hàng vay bằng với số
lãi tiền vay được hỗ trợ lãi suất theo quy định.
3. Ngân hàng thương mại phải có bảng
kê hoặc cơ sở dữ liệu có thể in ra được để phục vụ cho việc lập các mẫu biểu
báo cáo theo quy định tại Thông tư 02/2009/TT-NHNN, quyết toán số tiền hỗ trợ
lãi suất và kiểm tra, kiểm toán, giám sát theo quy định hiện hành. Bảng kê hoặc
cơ sở dữ liệu cần phải có các yếu tố:
- Tên khách hàng vay;
- Hợp đồng tín dụng (số và ngày,
tháng);
- Thời hạn vay được hỗ trợ lãi suất;
- Lãi suất cho vay theo Hợp đồng
tín dụng;
- Dư nợ cho vay được hỗ trợ lãi suất;
- Số lãi tiền vay khách hàng phải
trả tính theo lãi suất trong Hợp đồng tín dụng phát sinh trong tháng và lũy kế
đến thời điểm báo cáo;
- Số lãi tiền vay khách hàng đã trả
(đã giảm trừ hỗ trợ lãi suất) phát sinh trong tháng và lũy kế đến thời điểm báo
cáo;
- Số lãi tiền vay được hỗ trợ lãi
suất (số chưa thực hiện và số đã thực hiện) phát sinh trong tháng và lũy kế đến
thời điểm báo cáo;
- Các yếu tố khác, theo hướng dẫn
của NHNN (nếu có) và yêu cầu quản lý của Ngân hàng thương mại.
4. Đối với số tiền đã hỗ trợ lãi
suất không đúng quy định, Ngân hàng thương mại phải xử lý thu hồi ngay để hoàn trả
Nhà nước.
5. Hàng tháng, chậm nhất vào ngày
10 tháng liền kề tháng báo cáo, Ngân hàng thương mại phải gửi “Bảng kê số dư
các tài khoản phải thu, phải trả về hỗ trợ lãi suất” (mẫu tại phụ lục 01 kèm theo
Công văn này) về NHNN (Vụ Chính sách tiền tệ và Vụ Tài chính- Kế toán) để xử lý
chuyển cấp số tiền hỗ trợ lãi suất.
6. Ngân hàng thương mại phải có quy
định (hướng dẫn) nội bộ về hạch toán hỗ trợ lãi suất để thực hiện thống nhất
trong hệ thống và gửi về NHNN (Thanh tra Ngân hàng và Vụ Tài chính- Kế toán) để
theo dõi. Ngân hàng thương mại chịu trách nhiệm hoàn toàn về tính chính xác,
trung thực, kịp thời và đầy đủ về số liệu kế toán liên quan đến việc thực hiện
hỗ trợ lãi suất và thực hiện lưu trữ, bảo quản chứng từ kế toán về các khoản
cho vay thuộc đối tượng hỗ trợ lãi suất theo đúng quy định.
II. TÀI KHOẢN SỬ DỤNG
1. Tùy theo đặc thù ứng dụng công
nghệ và quản lý, Ngân hàng thương mại mở tài khoản tổng hợp cấp 4, cấp 5 hoặc
tài khoản chi tiết thích hợp thuộc loại 2- Hoạt động tín dụng và tài khoản “Lãi
phải thu từ cho vay bằng đồng Việt Nam” hoặc áp dụng hệ thống quản lý thích hợp
đảm bảo tính chính xác, tin cậy để theo dõi riêng các khoản nợ gốc và lãi cho
vay được hỗ trợ lãi suất theo quy định tại Thông tư 02/2009/TT-NHNN.
2. Ngân hàng thương mại mở 02 tài
khoản chi tiết thuộc tài khoản 3539 “Các khoản chờ Ngân sách Nhà nước thanh toán”
để hạch toán theo dõi riêng số lãi tiền vay được hỗ trợ lãi suất đã thực hiện
giảm trừ cho khách hàng vay (Chi tiết: Phải thu về hỗ trợ lãi suất đã thực hiện)
và số lãi tiền vay được hỗ trợ lãi suất chờ giảm trừ cho khách hàng vay (Chi
tiết: Phải thu về hỗ trợ lãi suất chưa thực hiện).
3. Khi nhận được tiền để hỗ trợ lãi
suất, Ngân hàng thương mại hạch toán vào tài khoản 4599 “Các khoản chờ thanh
toán khác” (Chi tiết: Nhận tiền để hỗ trợ lãi suất).
4. Đối với các khoản hỗ trợ lãi suất
không đúng quy định, khi thu hồi được Ngân hàng thương mại hạch toán riêng vào
tài khoản 4539 “Các khoản phải nộp khác” (Chi tiết: Tiền hỗ trợ lãi suất đã thu
hồi để hoàn trả Nhà nước).
5. Khi lập Bảng cân đối kế toán,
Ngân hàng thương mại thực hiện bù trừ số dư tài khoản 3539 “Các khoản chờ Ngân sách
Nhà nước thanh toán” (Chi tiết: Phải thu về hỗ trợ lãi suất đã thực hiện) với
số dư tài khoản 4599 “Các khoản chờ thanh toán khác” (Chi tiết: Nhận tiền để hỗ
trợ lãi suất).
III. VỀ HẠCH TOÁN KẾ TOÁN
1. Hạch toán lãi cho vay phải thu
của khách hàng
a) Tại thời điểm tính và hạch toán
lãi cho vay phải thu, căn cứ vào chứng từ tính lãi phải thu, hạch toán:
|
Nợ TK 3941- Lãi phải thu từ cho
vay bằng đồng Việt Nam
(Chi tiết: Lãi phải
thu từ cho vay có hỗ trợ lãi suất)
|
Số lãi phải thu của khách hàng (không bao gồm số lãi giảm trừ hỗ trợ lãi
suất)
|
|
Nợ TK 3539- Các khoản chờ NSNN
thanh toán
(Chi tiết: Phải thu
về hỗ trợ lãi suất chưa thực hiện)
|
Số tiền lãi được hỗ trợ lãi suất chờ giảm trừ cho khách hàng
|
|
Có TK 702- Thu lãi cho vay
|
Tổng số tiền lãi phải thu của khách hàng theo lãi suất ghi trong HĐTD
|
b) Đối với các khoản vay thuộc đối
tượng hỗ trợ lãi suất đang hạch toán ở nhóm 1, Ngân hàng thương mại đã hạch toán
dự thu lãi nhưng chưa thu của khách hàng và bị chuyển sang các nhóm nợ 2, 3, 4
và 5:
|
Nợ TK 809- Chi phí khác
|
Tổng số tiền lãi phải thu của khách hàng theo lãi suất ghi trong HĐTD
|
|
Có TK 3941- Lãi phải thu từ cho
vay bằng đồng Việt Nam
(Chi tiết: Lãi phải
thu từ cho vay có hỗ trợ lãi suất)
|
Số lãi phải thu của khách hàng (không bao gồm số lãi giảm trừ hỗ trợ lãi
suất)
|
|
Có TK 3539- Các khoản chờ NSNN
thanh toán
(Chi tiết: Phải thu
về hỗ trợ lãi suất chưa thực hiện)
|
Số tiền lãi được hỗ trợ lãi suất chờ giảm trừ cho khách hàng
|
Đồng thời, hạch toán vào TK 941 “Lãi
cho vay chưa thu được bằng đồng Việt Nam” mở tiểu khoản để theo dõi riêng số
lãi phải thu của khách hàng (không bao gồm số lãi giảm trừ hỗ trợ lãi suất); và
số lãi được hỗ trợ lãi suất chưa thực hiện.
2. Khi thu lãi cho vay, căn cứ vào
chứng từ thu lãi và giấy xác nhận hỗ trợ lãi suất có đầy đủ xác nhận của khách
hàng và ngân hàng nơi cho vay theo quy định, hạch toán:
a) Trường hợp thu lãi theo phương
pháp dự thu:
|
Nợ TK Thích hợp (Tiền mặt, Tiền
gửi của khách hàng)
Có TK 3941- Lãi phải thu từ cho
vay bằng đồng Việt Nam
(Chi tiết: Lãi phải
thu từ cho vay có hỗ trợ lãi suất)
|
Số tiền lãi khách hàng thanh toán (số đã giảm trừ hỗ trợ lãi suất)
|
Đồng thời, thực hiện giảm trừ ngay
số lãi tiền vay được hỗ trợ lãi suất cho khách hàng vay, hạch toán:
|
Nợ TK 3539- Các khoản chờ NSNN
thanh toán
(Chi tiết: Phải thu
về hỗ trợ lãi suất đã thực hiện)
Có TK 3539- Các khoản chờ NSNN
thanh toán
(Chi tiết: Phải thu
về hỗ trợ lãi suất chưa thực hiện)
|
Số tiền lãi đã thực hiện giảm trừ hỗ trợ lãi suất
|
b) Trường hợp thu lãi theo phương
pháp thực thu:
|
Nợ TK Thích hợp (Tiền mặt, Tiền
gửi của khách hàng)
|
Số tiền lãi khách hàng đã thanh toán (số đã giảm trừ hỗ trợ lãi suất)
|
|
Nợ TK 3539- Các khoản chờ NSNN
thanh toán
(Chi tiết: Phải thu
về hỗ trợ lãi suất đã thực hiện)
|
Số tiền lãi khách hàng được hỗ trợ lãi suất
|
|
Có TK 702- Thu lãi cho vay
|
Tổng số tiền lãi thu được theo lãi suất ghi trong HĐTD
|
3. Định kỳ hàng tháng, khi nhận được
chuyển tiền hỗ trợ lãi suất, hạch toán:
Nợ TK Tiền gửi tại NHNN
Có TK 4599- Các khoản chờ thanh
toán khác
(Chi tiết: Nhận tiền để hỗ trợ lãi
suất)
4. Thu hồi và hoàn trả số tiền đã
hỗ trợ lãi suất không đúng quy định của pháp luật:
a) Thu hồi số tiền đã hỗ trợ lãi
suất không đúng quy định:
- Trường hợp nguyên nhân thuộc về
phía khách hàng do sử dụng vốn vay không đúng mục đích quy định tại Thông tư 02/2009/TT-NHNN:
Ngân hàng thương mại phải trích ngay tài khoản tiền gửi của khách hàng hoặc yêu
cầu khách hàng nộp tiền mặt để thu hồi số lãi tiền vay đã được hỗ trợ lãi suất
trước đó, hạch toán:
Nợ TK Thích hợp (Tiền mặt, Tiền gửi
của khách hàng)
Có TK 4539- Các khoản phải nộp
khác
(Chi tiết: Tiền hỗ trợ lãi suất đã
thu hồi để hoàn trả Nhà nước)
Ngân hàng thương mại mở sổ chi tiết
(ngoại bảng) để hạch toán số lãi tiền vay đã hỗ trợ lãi suất còn chưa thu hồi
được và áp dụng các biện pháp kiên quyết theo quy định của pháp luật (như thu
hồi nợ gốc, lãi quá hạn) để truy đòi.
- Trường hợp nguyên nhân thuộc về
Ngân hàng thương mại đã cho vay không đúng đối tượng quy định tại Thông tư 02/2009/TT-NHNN
thì phải quy trách nhiệm cho đơn vị và cá nhân có liên quan và hạch toán ngay
như sau:
Nợ TK 89- Chi phí khác hoặc TK nội
bộ thích hợp
Có TK 4539- Các khoản phải nộp
khác
(Chi tiết: Tiền hỗ trợ lãi suất đã
thu hồi để hoàn trả Nhà nước)
b) Hoàn trả số tiền đã hỗ trợ lãi
suất không đúng quy định:
Khi hoàn trả số tiền đã hỗ trợ lãi
suất cho Nhà nước, hạch toán:
Nợ TK 4539- Các khoản phải nộp
khác
(Chi tiết: Tiền hỗ trợ lãi suất đã
thu hồi để hoàn trả Nhà nước)
Có TK Tiền gửi tại NHNN
Hoặc hạch toán như hướng dẫn tại
điểm 5 Công văn này (nếu được phép).
5. Quyết toán số tiền hỗ trợ lãi
suất:
Căn cứ Quyết định hoặc văn bản của
cấp có thẩm quyền NHNN phê duyệt quyết toán số tiền hỗ trợ lãi suất; và khi nhận
được chuyển tiền hỗ trợ lãi suất (phần còn lại), sau khi kiểm soát khớp đúng,
chính xác, Ngân hàng thương mại hạch toán tất toán số dư TK 4599 và TK 3539
(nêu trên), bút toán ghi:
|
Nợ TK Tiền gửi tại NHNN
|
Số tiền hỗ trợ lãi suất (phần còn lại)
|
|
Nợ TK 4599- Các khoản chờ thanh
toán khác
(Chi tiết: Nhận tiền
để hỗ trợ lãi suất)
|
Tổng số tiền hỗ trợ lãi suất đã nhận được trong năm
|
|
Nợ TK 4539- Các khoản phải nộp
khác
(Chi tiết: Tiền hỗ
trợ lãi suất đã thu hồi để hoàn trả Nhà nước)
|
Tổng số tiền hỗ trợ lãi suất không đúng quy định đã thu hồi được (nếu
có)
|
|
Có TK 3539- Các khoản chờ NSNN
thanh toán
(Chi tiết: Phải thu
về hỗ trợ lãi suất đã thực hiện)
|
Tổng số tiền đã hỗ trợ lãi suất được phê duyệt quyết toán
|
Sau khi đã quyết toán số tiền hỗ
trợ lãi suất, nếu còn phát sinh các khoản phải thu, phải trả về hỗ trợ lãi suất,
Ngân hàng thương mại xử lý theo nguyên tắc sau:
- Đối với các khoản phải trả (số
tiền hỗ trợ lãi suất không đúng quy định đã thu hồi để phải hoàn trả Nhà nước),
Ngân hàng thương mại xử lý như hướng dẫn tại điểm 4 trên đây và chuyển nộp về NHNN
vào ngày 25 tháng cuối quý.
- Đối với các khoản phải thu về
hỗ trợ lãi suất (nếu có): Ngân hàng thương mại hạch toán riêng và xử lý theo
hướng dẫn của cấp có thẩm quyền NHNN.
x
x x
Trong quá trình thực hiện nếu có
vướng mắc, các Ngân hàng thương mại phản ánh về NHNN (Vụ Tài chính- Kế toán) để
có hướng dẫn xử lý, giải quyết kịp thời./.
|
Nơi nhận:
- Như đề gửi;
- Ban Lãnh đạo NHNN; (để báo cáo)
- Vụ CSTT, Thanh tra NH;
- Sở Giao dịch NHNN; (để biết và
phối hợp)
- NHNN Chi nhánh tỉnh, thành phố; (để biết và phối hợp)
- Các thành viên tổ công tác theo Quyết định số 186/QĐ-NHNN; (để biết)
- Lưu VP, TCKT2 (5 bản).
|
TL/THỐNG ĐỐC
VỤ TRƯỞNG VỤ TÀI CHÍNH - KẾ TOÁN
Phạm Hoàng Đức
|
PHỤ LỤC 01
(Kèm theo Công văn số 1183/NHNN-TCKT ngày 23/02/2009
của Ngân hàng Nhà nước)
TÊN NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
BẢNG KÊ SỐ DƯ CÁC TÀI KHOẢN PHẢI THU, PHẢI TRẢ
VỀ HỖ TRỢ LÃI SUẤT
Tháng
…. /2009
Đơn
vị tính: ………
|
STT
|
Chỉ
tiêu
|
Số
dư
|
|
Nợ
|
Có
|
|
I
|
|
Các khoản phải thu về hỗ trợ lãi
suất
|
|
|
|
|
1
|
TK 3539 (Chi tiết: Phải thu về
hỗ trợ lãi suất chưa thực hiện)
|
|
|
|
|
2
|
TK 3539 (Chi tiết: Phải thu về
hỗ trợ lãi suất đã thực hiện)
|
|
|
|
|
|
Cộng (I):
|
|
|
|
II
|
|
Các khoản phải trả về hỗ trợ lãi
suất
|
|
|
|
|
1
|
TK 4599 (Chi tiết: Nhận tiền để
hỗ trợ lãi suất)
|
|
|
|
|
2
|
TK 4539 (Chi tiết: Tiền hỗ trợ
lãi suất đã thu hồi để hoàn trả Nhà nước)
|
|
|
|
|
|
Cộng (II):
|
|
|
|
III
|
|
TK 941 (Chi tiết: Số lãi tiền vay
được hỗ trợ lãi suất chưa thực hiện đang theo dõi ngoại bảng)
|
|
|
|
|
|
……, ngày … tháng … năm……
|
|
Người lập
(Ký và ghi rõ họ tên)
|
Kế toán trưởng
(Ký và ghi rõ họ tên)
|
Trưởng phòng Kiểm toán nội bộ
(Ký và ghi rõ họ tên)
|
Tổng Giám đốc
(Ký và ghi rõ họ tên, đóng dấu)
|