Những thay đổi về giải phẫu và sinh lý trong thời kỳ vị thành niên

Những thay đổi về giải phẫu và sinh lý trong thời kỳ vị thành niên

Theo đó, những thay đổi về giải phẫu và sinh lý trong thời kỳ vị thành niên được quy định như sau:

- Tuổi vị thành niên là thời kỳ phát triển đặc biệt, xảy ra đồng thời nhiều biến đổi nhanh chóng cả về cơ thể cũng như biến đổi tâm sinh lý và các mối quan hệ xã hội. Người cung cấp dịch vụ cần hiểu rõ về các đặc điểm tâm sinh lý và những thay đổi trong độ tuổi này thì mới có thể tiếp cận, tư vấn và cung cấp dịch vụ được cho vị thành niên một cách phù hợp, thân thiện và hiệu quả.

- Lứa tuổi vị thành niên tại Việt Nam được coi là từ 10 đến 18 tuổi và chia ra 3 giai đoạn:

+ Vị thành niên sớm: từ 10 đến 13 tuổi

+ Vị thành niên giữa: từ 14 đến 16 tuổi

+ Vị thành niên muộn: từ 17 đến 18 tuổi

Ba giai đoạn phân chia này chỉ có tính tương đối, có thể khác nhau ở từng vị thành niên.

- Sự phát triển cơ thể rõ rệt và dễ nhận thấy nhất là các dấu hiệu dậy thì. Trẻ em hiện nay có xu hướng dậy thì sớm hơn trước đây. Tuổi dậy thì ở trẻ nữ thường bắt đầu trong khoảng từ 8-13 tuổi, trẻ nam trong khoảng từ 9-14 tuổi. Dậy thì trước 8 tuổi ở nữ và trước 9 tuổi ở nam được coi là dậy thì sớm.

- Trong giai đoạn dậy thì, các nội tiết tố sinh dục (estrogen và progesteron đối với nữ, testosteron đối với nam) tăng dần, cơ quan sinh dục phát triển và cơ thể chuẩn bị sẵn sàng cho hoạt động sinh sản. Biểu hiện rõ rệt của dậy thì ở trẻ nữ là hiện tượng kinh nguyệt và ở trẻ nam là hiện tượng xuất tinh. Tuy nhiên, cần lưu ý các dấu hiệu kinh nguyệt và xuất tinh không phải hiện tượng báo hiệu bắt đầu quá trình dậy thì mà là dấu hiệu dễ nhận biết, xuất hiện vào thời điểm gần cuối của quá trình dậy thì.

- Dậy thì ở trẻ nữ:

+ Các tuyến bã hoạt động mạnh, xuất hiện mụn trứng cá.

+ Phát triển chiều cao nhanh chóng.

+ Phát triển núm vú, quầng vú.

+ Mọc lông mu, lông nách.

+ Tử cung, âm đạo, buồng trứng phát triển to dần, xương hông nở rộng hơn.

+ Xuất hiện kinh nguyệt.

- Dậy thì ở trẻ nam:

+ Các tuyến bã hoạt động mạnh, xuất hiện mụn trứng cá.

+ Tăng trưởng nhanh chóng về chiều cao, các xương dài phát triển, cơ bắp ở vai, ngực, cánh tay... to ra.

+ Thanh quản mở rộng, vỡ tiếng, yết hầu lộ ra.

+ Xuất hiện lông mu, ria mép.

+ Tinh hoàn và dương vật to lên, da tinh hoàn sẫm màu lại.

+ Có xuất tinh (thường là mộng tinh hay còn gọi là “giấc mơ ướt”).

Xem chi tiết tại Quyết định 3261/QĐ-BYT có hiệu lực từ ngày 04/11/2024.