|
BỘ
NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
--------
|
CỘNG
HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
----------------
|
|
Số:
987/BC-BNN-TT
|
Hà
Nội, ngày 06 tháng 04 năm 2012
|
BÁO CÁO
TÌNH HÌNH ÁP DỤNG THỰC HÀNH NÔNG NGHIỆP TỐT (GAP) VÀ VIỆC MỘT
SỐ NÔNG DÂN KHÔNG TIẾP TỤC ÁP DỤNG GAP TRONG SẢN XUẤT THEO PHẢN ÁNH CỦA BÁO TUỔI
TRẺ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Kính
gửi: Thủ tướng Chính phủ
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng
Chính phủ tại văn bản số 1592/VPCP-TH ngày 13 tháng 3 năm 2012 về việc xử lý
thông tin phản ánh trên báo Tuổi trẻ thành phố Hồ Chí Minh số ra ngày 24
-25/2/2012 nêu một số nông dân thuộc HTX Vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim (Tiền Giang) và
HTX bưởi Năm Roi Mỹ Hòa (Vĩnh Long) đã được chứng nhận GlobalGAP năm 2008, 2009
nhưng hiện nay đã xin ra khỏi HTX sản xuất GAP.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn xin báo cáo Thủ tướng Chính phủ như sau:
1. Tình hình áp
dụng GlobalGAP không thành công như báo phản ánh
Các thông tin Báo phản ánh là đúng
sự thật. HTX Vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim (Tiền Giang) và HTX bưởi Năm Roi Mỹ Hòa
(Vĩnh Long) là những đơn vị đầu tiên ở nước ta đã nhận được chứng chỉ GlobalGAP
do Hiệp hội bán lẻ Châu Âu xây dựng, được áp dụng trên toàn cầu. Tuy nhiên, hiện
nay có tình trạng một số nông dân đang xin ra khỏi HTX sản xuất theo GlobalGAP.
Lý do không thành công, một số nông
dân xin ra khỏi những mô hình là:
- Những năm đầu mới được chứng nhận
GlobalGAP, Vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim và bưởi Năm Roi Mỹ Hòa (Vĩnh Long) có thị trường
xuất khẩu sang Mỹ, Hà Lan…, giá bán có lợi cho dân. Tuy nhiên, từ 2011 gặp khó
khăn do thị trường giảm dần, trong khi ở trong nước chưa có kênh tiêu thụ
riêng, nên sản phẩm được chứng nhận GlobalGAP đang bị thương lái mua với giá
như sản phẩm không chứng nhận.
- Áp dụng GlobalGAP nông dân phải
tuân thủ hơn 250 tiêu chí, trả tiền chứng nhận… nên nếu không bán được nhiều
hơn, giá cao hơn thì nông dân sẽ quay về cách làm cũ, vốn là thói quen lâu đời
của họ.
- Chi phí chứng nhận GlobalGAP khá
cao (khoảng 3-5 nghìn USD/mô hình, tùy diện tích) và hiệu lực Giấy chứng nhận
chỉ có 01 năm, sau đó muốn duy trì phải trả chi phí chứng nhận lại nên nông dân
không muốn đầu tư tiếp, khi mà đầu ra chưa ổn định.
- Những mô hình này giai đoạn đầu được
địa phương hỗ trợ kinh phí xây dựng và chứng nhận; hiện nay địa phương khó khăn
không tiếp tục hỗ trợ nên dân không muốn bỏ tiền duy trì, chứng nhận tiếp.
Tuy nhiên, tình trạng như Báo nêu
chỉ là cá biệt, trên diện tích chưa nhiều.
2. Những mô
hình ứng dụng GAP thành công
Hiện nay, trong lĩnh vực trồng trọt,
ngoài VietGAP rau, quả, chè, lúa, cà phê do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn ban hành, còn có các GAP khác như GlobalGAP, 4C, UTZ Certifiled, Rain
Forest, MetroGAP… Từ 2008 đến nay cả nước có khoảng 70 nghìn ha sản xuất theo
GAP hoặc theo hướng GAP, trong đó GlobalGAP chỉ có khoảng 465 ha.
Một số mô hình thành công điển
hình:
- Sản xuất cà phê vùng Tây Nguyên:
đến 2009 có 19.995 hộ, 29.586 ha, sản lượng 93,6 nghìn tấn cà phê nhân được chứng
nhận Utz Certified và 16 nghìn hộ, 28,5 nghìn ha, 90 nghìn tấn cà phê được chứng
nhận 4C. Toàn bộ sản phẩm chứng nhận được tiêu thụ với giá cao hơn. Kinh phí chứng
nhận do các Công ty thu mua, tiêu thụ cà phê chi trả.
- Sản xuất chè: toàn bộ 1.600 ha
chè của Công ty Phú Bền - Phú Thọ được chứng nhận Rain Forest do lãnh đạo Công
ty tập trung đầu tư, chỉ đạo và có đầu ra ổn định.
- Sản xuất thanh long: Bình Thuận
đã có hơn 5.000 ha/15.000 ha được chứng nhận VietGAP, trong đó có hơn 500 ha được
Công ty của Mỹ sang kiểm tra thực địa và hợp đồng mua. Tỉnh Bình Thuận có Ban
Chỉ đạo do Phó Chủ tịch tỉnh phụ trách, chỉ đạo quyết liệt, phân công đơn vị tư
vấn, đơn vị đánh giá chứng nhận cụ thể, ngân sách nhà nước hỗ trợ. Kế hoạch đến
2015 toàn bộ 15.000 ha thanh long được chứng nhận VietGAP…
Những mô hình thành công đều có sự
gắn kết chặt chẽ giữa sản xuất và tiêu thụ, có vai trò của doanh nghiệp hoặc
nhà nước hỗ trợ chứng nhận và tiêu thụ sản phẩm.
3. Định hướng
và biện pháp chỉ đạo
a) Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn chủ trương tiếp tục đẩy mạnh áp dụng GAP trong sản xuất, vì đây là xu
thế phát triển tất yếu và trong Luật An toàn thực phẩm đã quy định phải thiết lập
khuôn khổ pháp lý và tổ chức thực hiện lộ trình bắt buộc áp dụng GAP trong quá
trình sản xuất.
b) Các loại GAP và hướng áp dụng ở
Việt Nam
- GlobalGAP áp dụng đối với các sản
phẩm đặc thù khi có hợp đồng bao tiêu chắc chắn, trong đó yêu cầu phải chứng nhận
GlobalGAP.
- Các loại GAP khác do các tổ chức
Quốc tế quy định (GlobalGAP, 4C, UTZ Certifiled, Rain Forest): áp dụng cho sản
phẩm xuất khẩu chủ lực như chè, cà phê, ca cao, tiêu… thông qua các dự án đối
tác công tư PPP, các doanh nghiệp, tập đoàn lớn của Quốc tế hỗ trợ nông dân tổ
chức sản xuất, chứng nhận GAP và tiêu thụ sản phẩm.
- VietGAP theo tiêu chuẩn Việt Nam
tiến tới hòa nhập quốc tế: trước mắt áp dụng đối với các sản phẩm chủ yếu tiêu
thụ trong nước ở 02 cấp độ:
+ Mức độ tối thiểu (theo hướng
VietGAP) ở dạng quy chuẩn kỹ thuật với một số chỉ tiêu chủ yếu nhằm đảm bảo an
toàn thực phẩm, không bắt buộc phải thuê chứng nhận, người sản xuất có thể tự
công bố sản phẩm an toàn;
+ Mức độ cao với đầy đủ chỉ tiêu của
VietGAP: khuyến khích áp dụng; đồng thời nâng cấp VietGAP tương đương các GAP
khác để được thừa nhận trên thị trường quốc tế.
c) Với định hướng trên, trong thời
gian tới Bộ và các địa phương tăng cường hướng dẫn các cơ sở sản xuất, đặc biệt
lĩnh vực rau, quả tự tổ chức lại sản xuất, trước hết thực hiện các quy chuẩn kỹ
thuật theo hướng VietGAP nhằm đảm bảo sản phẩm an toàn; còn việc áp dụng GAP
nào, khi nào cần thuê cấp Giấy chứng nhận GAP, quy mô chứng nhận bao nhiêu… phải
căn cứ yêu cầu của thị trường tiêu thụ.
4. Một số chính
sách và kiến nghị
a) Năm 2008, Thủ tướng Chính phủ đã
ban hành Quyết định 107/2008/QĐ-TTg về một số chính sách hỗ trợ sản xuất, chế
biến, tiêu thụ rau, quả, chè an toàn. Từ 2010, Chính phủ cho triển khai Dự án
QSEAP vay 85 triệu USD vốn ADB hỗ trợ cho 16 tỉnh, thành phố áp dụng VietGAP
trong sản xuất rau, quả, chè an toàn. Đến nay có 17 tỉnh, thành phố ban hành
các chính sách hỗ trợ và phê duyệt các dự án cụ thể với mức độ hỗ trợ khác nhau
tùy điều kiện ngân sách địa phương.
b) Ngày 09/01/2012, Thủ tướng Chính
phủ đã ban hành Quyết định 01/2012/QĐ-TTg về một số chính sách hỗ trợ việc áp dụng
Quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (GAP) trong nông nghiệp, lâm nghiệp
và thủy sản (thay thế Quyết định 107/2008/QĐ-TTg). Các nội dung hỗ trợ gồm: xác
định vùng sản xuất tập trung đủ điều kiện an toàn thực phẩm; xây dựng, cải tạo
cơ sở hạ tầng vùng sản xuất tập trung; đào tạo tập huấn; hỗ trợ một lần kinh
phí chứng nhận…
Hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn đang tập trung phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính
để trước tháng 6/2012 hoàn thành xây dựng các Thông tư hướng dẫn Quyết định
01/2012/QĐ-TTg về cơ chế tài chính; danh mục sản phẩm được hỗ trợ; công nhận
các GAP khác ngoài VietGAP được áp dụng ở Việt Nam và được hưởng chính sách hỗ
trợ; quy chế chỉ định và quản lý hoạt động các tổ chức chứng nhận theo hướng
nâng cao chất lượng, hoạt động công khai, minh bạch hơn.
c) Đi đôi với việc hỗ trợ nông dân
sản xuất thì việc tổ chức tiêu thụ sản phẩm an toàn do nông dân làm ra đang là
khâu hạn chế nhất hiện nay. Vì vậy, bên cạnh mở rộng thị trường xuất khẩu, Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị Bộ Công Thương, Bộ Y tế phối hợp để
từng bước tạo lập thị trường tiêu thụ sản phẩm an toàn ở trong nước. Trước mắt
cần quy định bắt buộc một số khu vực (siêu thị, nhà hàng, khách sạn, bếp ăn tập
thể, cửa hàng bán lẻ; tổ chức, cá nhân chế biến, xuất khẩu…) phải tiêu thụ sản
phẩm an toàn, có địa chỉ, có nguồn gốc; tiến tới bắt buộc với tất cả các đối tượng
khác buôn bán, kinh doanh trên thị trường; tạo được sự tin tưởng của người tiêu
dùng, tăng sức mua, thúc đẩy sản xuất phát triển ổn định.
Trên đây là kết quả kiểm tra sự việc
Báo Tuổi trẻ thành phố Hồ Chí Minh nêu và biện pháp chỉ đạo trong thời gian tới
của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, xin báo cáo Thủ tướng Chính phủ./.
|
Nơi nhận:
- Như trên;
- Bộ trưởng Cao Đức Phát;
- Lưu: VT, Cục TT.
|
KT.
BỘ TRƯỞNG
THỨ TRƯỞNG
Bùi Bá Bổng
|