Thuộc tính
Nội dung
Tiếng Anh (English)
Văn bản gốc/PDF
Lược đồ
Liên quan hiệu lực
Liên quan nội dung
Thuộc tính
Tải về
Các bản dự thảo

Đang tải văn bản...

Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 6831-3:2001 chất lượng nước - xác định ảnh hưởng ức chế của mẫu nước

Số hiệu:	TCVN6831-3:2001	Loại văn bản:	Tiêu chuẩn Việt Nam
Nơi ban hành:	Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường	Người ký:	***
Ngày ban hành:	Năm 2001	Ngày hiệu lực:
		Tình trạng:	Đã biết

Thử kiểm tra
Thử nghiệm		Giá trị đo được l₀ l_k30 ²)				l_k30/l₀				Thử nghiệm tính đúng đắn Độ lệch so với giá trị trung bình , tính bằng % ³⁾
80% ¹⁾		297 292		242 236		0,8148 0,8082		0,8115		± 0,4
50% ¹⁾		295 305		253 257		0,8576 0,8426		0,8501		± 0,9
Thử nghiệm
Thử	Mức pha loãng D		Giá trị đo được l₀ l_T30 ²⁾			l_c30	H₃₀ %		%		Thử nghiệm đúng đắn Độ lệch so với giá trị trung bình, tính bằng % ⁴⁾	Ã30
80% ¹⁾
1 2	1		300 297		81 85	243,5 241,0	66,7 64,7		65,7		± 1,0	1,919
50% ¹⁾
3 4 5 6 7 8	2 3 4		280 292 292 285 303 302		141 140 193 185 229 225	238,0 248,2 248,2 242,3 257,6 256,7	40,8 43,6 22,3 23,6 11,1 12,4		42,2 22,95 11,75		± 1,4 ± 0,65 ± 0,65	0,731 0,298 0,133
1) Thể tích của huyền phù thử : tương ứng 0,2 ml và 0,5 ml . 2) Thể tích cuối cùng trong cuvet: 1 ml. 3) Độ lệch của giá trị f_k30 , tính bằng phần trăm của các lần xác định song song so với giá trị trung bình của chúng là số đo sự phân tán của các mẫu kiểm tra. 4) Độ lệch của giá trị H₃₀ , tính bằng phần trăm của các lần xác định song song so với giá trị trung bình của chúng là số đo sự phân tán của các mẫu thử. Giá trị LID trong thí dụ này = 4. Giá trị EC₂₀ trong thí dụ này = 31,9 %, Giá trị EC₅₀ = 58,7 %.

11 Chuẩn cứ của tính đúng đắn

Phép thử được coi là đúng nếu

- giá trị f_kt khi ủ trong 30 phút nằm trong phạm vi từ 0,6 đến 1,8;

- kết quả xác định song song không chênh lệch quá 3% so với trung bình của chúng. Điều này đúng cho mẫu kiểm tra, cũng như mẫu thử khi xác định giá trị LID hoặc xác định riêng từng giá trị EC₂₀ và EC₅₀;

- Cả ba chất đối chứng (5.6) gây ức chế từ 20% đến 80% sau thời gian tiếp xúc 30 phút ở các nồng độ sau (các dung dịch không được trung hoà, kiểm tra riêng rẽ):

3,5-diclorophenol 3,4 mg/l

Zn²⁺ (theo kẽm sunfat ngậm 7 nước) 2,2 mg/l

Cr⁶⁺ (theo kali dicromat) 18,7 mg/l

...

Bạn phải đăng nhập hoặc đăng ký Thành Viên TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.

Mọi chi tiết xin liên hệ: ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66

Trong một thử nghiệm liên phòng thí nghiệm quốc gia được tiến hành trong suốt mùa thu năm 1993 do 16 phòng thí nghiệm tham gia đã xác định các số liệu về độ chính xác. Các kết quả được nêu trong phụ lục C.

13 Báo cáo thử nghiệm

Báo cáo thử nghiệm phải nêu trích dẫn của tiêu chuẩn và phần đã sử dụng [TCVN 6831-1 : 2001 (ISO 11348-1); TCVN 6831-2 : 2001 (ISO 11348-2) hay TCVN 6831-3 : 2001 (ISO 11348-3)] và gồm các thông tin sau:

a) nhận biết mẫu nước, kể cả việc lấy mẫu, thời gian và điều kiện bảo quản;

b) pH của mẫu nước gốc;

c) ngày thử nghiệm;

d) xử lý sơ bộ mẫu, nếu có;

e) nguồn gốc vi khuẩn, số mẻ;

f) ngày chuẩn bị vi khuẩn;

...

h) biểu thị kết quả theo điều 10 và bảng 1;

i) những sai lệch so với phương pháp này và thông tin về các tình huống có thể ảnh hưởng đến kết quả;

j) kết quả thử với các chất đối chứng.

Phụ lục A

(tham khảo)

PHƯƠNG PHÁP CHỈNH MÀU

A.1 Phạm vi áp dụng

Việc giảm độ phát quang do hấp thụ ánh sáng có thể xẩy ra khi mẫu trong các dãy pha loãng quan sát thấy rõ màu, đặc biệt những màu từ đỏ đến nâu. Nếu quan sát thấy màu ở nồng độ EC₂₀, thì nên thực hiện qui trình sau đây để kiểm tra nếu cần phải hiệu chỉnh màu. Trong mọi trường hợp, khi nồng độ của mẫu thử gần với giá trị EC₅₀ thì nên hiệu chỉnh màu.

A.2 Dụng cụ bổ sung

...

A.3 Cách tiến hành

Thực hiện toàn bộ qui trình hiệu chỉnh màu ở nhiệt độ 15 ⁰C ± 0,5 ⁰C trong tủ ấm kiểm soát được ổn định nhiệt độ.

Pha loãng một dung dịch mẫu thử có nồng độ gần giá trị EC_20,t (C_k). Khi các giá trị EC_20,t chênh lệch lớn thì C_k phải gần với giá trị EC_20,t thấp nhất.

Chú thích - Không cần phải chọn C_k khác nhau cho mỗi khoảng thời gian tiếp xúc (5 phút, 15 phút, 30 phút).

Cho 2,0 ml dung dịch natri clorua 2% vào khoang ngoài của cuvet hiệu chỉnh màu. Chuẩn bị huyền phù vi khuẩn đặc biệt.

Chú thích - Với vi khuẩn Microtox : 1,0 ml nước pha loãng với 50 μl huyền phù vi khuẩn gốc. Với vi khuẩn Lumistox : 1,0ml huyền phù vi khuẩn gốc.

Trộn kỹ huyền phù trước khi dùng pipet Paster để chuyển vào khoang trong của cuvet hiệu chỉnh màu. Thêm huyền phù cho bằng với mức dung dịch có trong khoang ngoài của cuvet hiệu chỉnh màu. Đo mức ánh sáng (B₀) sau ít nhất 15 phút, và khởi động đồng hồ bấm giờ.

Chú thích - Từ thời điểm này trở đi, vị trí của cuvet hiệu chỉnh màu trong khoang đo phải được giữ nguyên cho tất cả các số đọc.

Dùng pipet lấy hết dung dịch natri clorua từ khoang ngoài và thay vào đó bằng 2,0 ml mẫu thử đã pha loãng (phụ lục B) và làm lạnh sơ bộ đến 15 ⁰C ± 1 ⁰C. Sau lần đo đầu 5 phút, đo mức ánh sáng (l₅).

...

Sau lần đo đầu 10 phút, đo mức ánh sáng (B₁₀).

Chú thích - Qui trình này có thể đơn giản hoá bằng cách dùng hai cuvet hiệu chỉnh màu giống hệt nhau. Khoang ngoài của cuvet thứ nhất chứa đầy nước, khoang ngoài của cuvet thứ hai chứa đầy mẫu đã pha loãng. Sau 15 phút, có thể đo mức ánh sáng B₀ và l₀. Những giá trị này khi đó có thể thay cho những giá trị B₅ và l₅ để tính toán sau này.

A.4 Tính toán kết quả

Việc tính này thừa nhận rằng mẫu màu phù hợp với định luật Lambert - Beer, đó là trường hợp thông thường.

Tính B₅theo công thức:

Tính độ hấp thụ (A_t) của nồng độ EC_20,t chưa hiệu chỉnh với thời gian tiếp xúc (t) theo công thức:

trong đó

...

k là hằng số thực nghiệm;

là độ hấp thụ của dung dịch thử đã pha loãng trong cuvet hiệu chỉnh màu.

Tính độ truyền qua tương ứng (T_t) theo công thức:

Tính những giá trị gamma đã hiệu chỉnh (Ãc) theo công thức:

cГ_t = (5T₁) - 4

và

Г_c = cГ_t . Г₀

trong đó

...

Г₀ là giá trị gamma gốc.

Tiến hành tính lại kết quả thử với giá trị gamma đã được hiệu chỉnh.

Chú thích - ở thời gian tiếp xúc đã định, độ hấp thụ (A_t) và độ truyền qua (T_t) đối với mỗi nồng độ thử đều có thể tính được, và từ đó tính được giá trị gamma chưa hiệu chỉnh theo công thức:

Г_c = T₁(1+Г₀) - 1

Hệ số hiệu chỉnh là giống nhau đối với từng giá trị gamma, khi thừa nhận độ dốc của đồ thị gốc là đúng. Do đó, điều này đủ để tính hệ số hiệu chỉnh chỉ đối với 1 giá trị gamma. Trong phép tính này, áp dụng giá trị gamma tương ứng với nồng độ EC_20,t chưa hiệu chỉnh (Г = 0,25). Công thức tính hệ số hiệu chỉnh được rút gọn như sau:

Ãc

trong đó

C là nồng độ của mẫu;

l_t là giá trị phát quang sinh học đo được ở thời gian tiếp xúc đã định (t);

...

Г₀ là giá trị gamma gốc;

Г_c là giá trị gamma đã được hiệu chỉnh.

A.5 Thí dụ

Số liệu hiệu chỉnh màu

C_k = 10,0% phần thể tích

B₅ = 81

l₅ = 78

k = 3,1

Tính toán hiệu chỉnh màu

...

5 phút

15 phút

30 phút

cГ₅ = 0,708 cГ₁₅ = 0,670 cГ₃₀ = 0,657

l₀

l₅

Г₀

Г_c

...

Г₀

Г_c

l₃₀

Г₀

Г_c

mẫu trắng

100

...

5,625

...

0,054

0,059

0,040

0,055

0,036

11,250

...

0,343

0,243

0,253

0,170

0,242

0,159

22,500

...

0,920

0,651

0,829

0,556

0,768

0,505

...

4,820

3,412

3,565

2,389

2,994

...

Công thức gốc

Công thức đã hiệu chỉnh

lnГ= 1,96 x ln C - 5,96

lnГ= 1,96 x ln C - 6,30

lnГ= 1,95 x ln C - 6,16

lnГ= 1,95 x ln C - 6,56

nГ= 1,90 x ln C - 6,12

nГ= 1,90 x ln C - 6,53

EC_30,t gốc

...

10,3

12,3

11,6

14,3

12,1

15,1

Phụ lục B

(tham khảo)

...

Khi thử nước thải bằng cách pha loãng dần (D) mẻ thử có nồng độ đậm đặc nhất mà ở nồng độ này không gây ức chế, hoặc chỉ có ảnh hưởng nhỏ ức chế mà không vượt quá độ biến đổi đặc trưng thử nghiệm, được gọi là “Độ pha loãng thấp nhất không ảnh hưởng” (LID). Độ pha loãng này được biểu thị bằng giá trị nghịch đảo của phần thể tích nước thải trong mẻ thử [ thí dụ, nếu hàm lượng nước thải là 1 trong 4 (25% phần thể tích) thì mức pha loãng là D = 4].

Trong phép thử vi khuẩn phát quang, thường trộn các thể tích huyền phù thử đúng bằng với thể tích của mẫu nước hoặc thể tích của mẫu đã pha loãng. Do đó, các mức pha loãng trong các loạt pha loãng theo thông lệ là D ≥ 2. Nếu cần thử mẫu nước gần như không pha loãng, thì có thể thêm 800 μl mẫu nước vào 200 μl huyền phù thử. Độ pha loãng khi đó là 1:1,25. Giá trị D tương ứng có thể được coi là D =1. Đối với giá trị D này, có thể cần đến các mẻ kiểm tra đặc biệt mà có thể tiến hành bằng cách thêm 800 μl dung dịch natri clorua vào 200 μl huyền phù thử.

Để chuẩn bị các dãy pha loãng nên tiến hành theo bảng B.1.

Bảng B.1 - Chuẩn bị dãy pha loãng - Thành phần của mẻ thử và mẻ kiểm tra

Pha loãng

Mức pha loãng D

Mẫu nước

μl

Nước pha loãng

...

(5.2)

Huyền phù gốc

μl

(8.4)

1 trong 1,25

800

200

...

500

1 trong 3

333,3

166,7

500

...

250

500

1 trong 6

166,7

333,3

500

...

125

375

500

1 trong 12

83,3

416,7

500

...

62,5

437,5

500

1 trong 24

41,7

458,3

500

...

31,3

468,7

500

Mẻ kiểm tra với

D = 1

với D ≥ 2

...

800

500

200

500

Giá trị D thấp nhất mà khi đó ảnh hưởng ức chế H1 < 20% được gọi là LID.

Phụ lục C

...

SỐ LIỆU VỀ ĐỘ CHÍNH XÁC

Các dung dịch 3,5-diclorophenol, kẽm sunfat ngậm 7 nước, kali dicromat chưa trung hoà, được chuẩn bị bằng nước cất hoặc nước có độ tinh khiết tương đương được dùng cho thử nghiệm liên phòng thí nghiệm. Những giá trị EC được xác định theo mô tả trong 9.2, và các kết quả được đưa ra trong các bảng C.1.

Các chữ viết tắt trong các bảng C.1 biểu thị:

L: Số lượng phòng thí nghiệm tham gia

N: Số lượng các bộ dữ liệu

NAP: Số lượng ngoại lệ, tính bằng phần trăm

s_R: Độ lệch chuẩn của độ tái lập

: Giá trị trung bình

CV_R: Hệ số biến thiên của độ tái lập, tính bằng phần trăm

...

Chú thích - Do một số phòng thí nghiệm cho kết quả ức chế lớn hơn 20% đối với nồng độ thử thấp nhất hoặc kết quả ức chế nhỏ hơn 50 % đối với nồng độ thử cao nhất nên các giá trị L đôi khi có sự khác nhau đối với EC₂₀ và EC₅₀.

Bảng C.1 - Số liệu về độ chính xác đối với vi khuẩn đông – khô

L =N

NAP

mg/l

s_R

...

CV_R

1. 3,5-diclorophenol

EC₂₀

EC₅₀

...

7,14

2,32

3,36

0,43

0,32

18,6

...

2. Kẽm sunfat ngậm 7 nước

EC₂₀

EC₅₀

1,08

2,17

...

0,73

43,6

33,6

3. Kali dicromat ¹⁾

EC₂₀

EC₅₀

...

6,67

3,60

18,71

1,89

6,17

...

32,9

¹⁾ Nồng độ Zn²⁺ hoặc Cr⁶⁺ tương ứng.