Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 3980:1984 về Giấy và cactông - Phương pháp xác định thành phần và hàm lượng xơ

• Số hiệu: TCVN3980:1984
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: 22/12/1984

Tên gọi xơ			Thành phần cấu trúc hiển vi
Nhóm	Phân nhóm	Mẫu tạo thành với clo-kẽm-iốt	Sợi	Ống mạch	Tế bào biểu mô	Tế bào nhu mô
Xenluylô gỗ	Gỗ lá rộng Gỗ lá kim	Xanh tím Xanh tím	+ +	+
Xenluylô thực vật ngắn ngày	Rơm rạ lau sậy, tre nứa, bã mía	Xanh tím Xanh tím	+ +	+	+ +	+ +
Bán xenluylô gỗ	Gỗ lá kim Gỗ lá rộng	Vàng tím Vàng tím	+ +	+
Bán xenluylô thực vật ngắn ngày	Rơm rạ lau sậy, tre nứa, bã mía	Vàng tím Vàng tím	+ +	+ +	+ +	+ +
Bột mài	Gỗ lá kim Gỗ lá rộng	Vàng Vàng	+ +	+
Bột mài, thực vật ngắn ngày		Vàng	+	+	+	+
Sợi bông		Vàng hồng	+
Sợi động vật		Không màu	+
Sợi vô cơ		Không màu	+
Sợi tổng hợp		Không màu	+
Sợi nhân tạo		Xanh tối	+

2.3.2.3 Xác định xơ trên kính hiển vi.

Đưa tiêu bản đã nhuộm lên kính hiển vi để xác định màu nếu:

Xơ xenluylô tẩy trắng sẽ có màu hồng;

Xơ xenluylô chưa tẩy trắng sẽ có màu xanh;

Xơ bột gỗ mài và bán xenluylô có màu xanh.

2.3.3 Xác định xơ xenluylô của gỗ lá rộng và gỗ lá kim

2.3.3.1 Chuẩn bị dung dịch

Dung dịch E: Hòa 100 g canxi nitrat loại tinh khiết vào 50 ml nước cất.

Dung dịch clo-kẽm- iốt : theo 2.3.1.1.

...

...

...

Mẫu đã chuẩn bị trên tiêu bản cho 2 giọt dung dịch E vào dàn đều, sau 45-60 giây cho thêm 1 giọt clo-kẽm- iốt và dàn đều để trong 30 giây, sau đó đậy kính mỏng lên, dùng giấy lọc thấm dung dịch thừa đi.

2.3.3.3 Xác định xơ trên kính hiển vi

Đưa tiêu bản đã nhuộm lên kính hiển vi để xác định màu nếu:

Xơ xenluylô gỗ lá rộng sẽ có màu xanh hoặc xanh xẫm;

Xơ xenluylô gỗ lá kim sẽ có mầu hồng hoặc hồng xẫm;

Xơ bông sẽ có màu vàng da cam;

Bột gỗ mài sẽ có màu vàng.

2.3.4 Xác định xơ xenluylô sunfat và xenluylô sunfit tẩy trắng.

2.3.4.1 Chuẩn bị dung dịch.

...

...

...

Dung dịch I: Hòa 0,7 – 1 g fucxin kiềm tinh khiết và 100 ml nước cất.

Dung dịch K: dung dịch axit clohydric tinh khiết 0,02N

Dung dịch L: Hòa 50 g kẽm clorua tinh khiết và 15 g canxi clorua tinh thể tinh khiết vào 100 ml nước cất và 0,5ml axit clohydric 0,02N

Dung dịch clo-kẽm- iốt: theo 2.3.1.1.

2.3.4.2 Nhuộm xơ:

Cân 0,05 g mẫu cho vào dung dịch H, đun sôi 15 phút, chắt bỏ axit, rửa lại bằng nước cất. Sau đó đun sôi với nước cất 1 phút.

Đưa mẫu lên kính lam dàn đều sợi và làm khô bằng giấy lọc.

Cho vào mẫu 2, 3 giọt dung dịch I, dàn đều, làm khô xơ bằng giấy lọc và rửa bằng dung dịch K 15 giây, làm khô bằng giấy lọc. Sau đó cho 2,3 giọt clo-kẽm- iốt để trong 30 giây, thấm khô bằng giấy lọc. Sau khi thấm khô, cho 2,3 giọt dung dịch L, dàn đều sau 1 phút đậy lên tiêu bản tấm kính mỏng, dùng giấy lọc thấm bỏ thuốc thử thừa.

2.3.1.3 Xác định xơ trên kính hiển vi

...

...

...

Xơ xenluylô sunfit sẽ có màu hồng thắm;

Xơ xenluylô sunfat sẽ có màu xanh hoặc xanh thẫm;

Xơ bông không có màu;

Xơ bột gỗ mài sẽ có màu tím sang.

2.3.5 Xác định xơ xenluylô sunfat và sunfit gỗ lá kim chưa tẩy trắng.

2.3.5.1 Chuẩn bị dung dịch

Dung dịch M: Hòa 1 g xanh malakhit tinh khiết vào 100 ml nước cất.

Dung dịch N: Hòa 0,5g fucxin kiềm tinh khiết vào 100 ml nước cất.

Dung dịch O: axit clohydric 0,1%.

...

...

...

Mẫu đã chuẩn bị trên tiêu bản cho 2, 3 giọt dung dịch M và dàn đều sau 1 phút, làm khô bằng giấy lọc, rửa 1 lần bằng dung dịch O, rồi rửa 4,5 lần bằng nước cất. Cho 2, 3 giọt dung dịch N vào dàn đều, sau 1 phút làm khô bằng giấy lọc. Sau đó rửa bằng dung dịch O vài lần và rửa bằng nước cất, làm khô bằng giấy lọc.

Cho 2, 3 giọt nước cất và đậy tấm kính mỏng lên, dùng giấy lọc loại bỏ nước thừa.

2.3.5.3 Xác định xơ trên kính hiển vi

Đưa tiêu bản đã nhuộm lên kính hiển vi để xác định màu nếu:

Xơ xenluylô sunfit gỗ lá kim chưa tẩy trắng sẽ có màu tím hay tím tối;

Xơ xenluylô sunfat gỗ lá kim chưa tẩy trắng sẽ có màu xanh.

2.3.6 Xác định xơ xenluylô sunfit và sunfat gỗ lá rộng chưa tẩy trắng.

2.3.6.1 Chuẩn bị dung dịch

Dung dịch P: Hòa 40 g nhôm clorua tinh khiết vào 100 ml nước cất. Dung dịch có tỷ trọng 1,15

...

...

...

Dung dịch clo-kẽm- iốt theo 2.3.1.1

2.3.6.2 Nhuộm xơ trên tiêu bản

Mẫu đã chuẩn bị trên tiêu bản nhỏ 2 giọt dung dịch P vào, sau 30 giây cho thêm 1 giọt dung dịch Q để 30 giây cho thêm 2 giọt clo-kẽm- iốt. Đậy tấm kính mỏng, dung dịch thừa dùng giấy lọc thấm đi.

2.3.6.3 Xác định xơ trên kính hiển vi.

Đưa tiêu bản đã nhuộm màu lên kính hiển vi để xác định màu, nếu:

Xơ xenluylô sunfat gỗ lá rộng chưa tẩy trắng sẽ có màu xanh hay xanh tím;

Xơ xenluylô sunfit gỗ lá rộng chưa tẩy trắng sẽ có màu vàng hay nâu nhạt.

2.3.7. Xác định bột gỗ mài trong giấy và các tông.

2.3.7.1 Chuẩn bị dung dịch

...

...

...

2.3.7.2 Nhuộm xơ trên tiêu bản

Mẫu đã chuẩn bị trên tiêu bản cho 1,2 giọt dung dịch R vào dàn đều, đậy tấm kính mỏng lên, dung dịch thừa dùng giấy lọc thấm khô.

2.3.7.3 Xác định xơ trên kính hiển vi

Đưa tiêu bản đã nhuộm màu lên kính hiển vi để xác định màu nếu:

Xơ xenluylô của bột gỗ mài thì xơ và bó xơ hiện màu đỏ tím.

2.3.7.4 Nhuộm màu trên giấy và cáctông.

Trên tờ mẫu nhỏ 1 giọt dung dịch R nếu giấy và cáctông có bột gỗ mài thì xuất hiện màu đỏ thẫm.

3. XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG XƠ TRONG GIẤY VÀ CÁCTÔNG

3.1 Nguyên tắc

...

...

...

3.2 Tiến hành xác định

Dưới vật kính đặt tiêu bản đã được chuẩn bị, tiêu bản được kẹp lại trên bàn điều chỉnh. Điều chỉnh bàn kẹp về phía trái làm sao cho tâm của điểm giao nhau (chữ thập của thị kính) trùng với mép tấm kính mỏng đã đậy lên tiêu bản. Sau đó di chuyển tiêu bản từ bên trái sang bên phải và đếm số lượng xơ từng loại khi chúng đi qua giao điểm đó. Sau khi đã đếm tất cả xơ dọc theo tiêu bản, nhờ bàn điều chỉnh điều chỉnh tiêu bản theo hướng khác và tiếp tục đo như trên. Mỗi tiêu bản làm như vậy 3, 4 lần. Xơ nhìn thấy trong tấm thị kính nhưng không đi qua giao điểm thì không tính.

3.3 Cách đếm xơ

Tùy thuộc vào loại xơ mà đếm theo quy định sau:

Đối với xơ gỗ lá rộng, rơm rạ, lau sậy đếm tất cả các loại xơ ống mạch, tế bào biểu mô và tế bào nhu mô.

Đối với bột gỗ mài đếm xơ và fibrin không phụ thuộc vào chiều dài, những bó xơ, tia tâm cũng được coi như 1 xơ.

Đối với, xenluylô có độ nghiền thấp nếu fibrin có lượng ít (1-3 cái) thì không tính.

Đối với xenluylô có độ nghiền cao những fibrin to và rộng được tính là 1 xơ.

3.4 Tính toán kết quả

...

...

...

A = . 100;

Trong đó:

n_i : số lượng xơ loại I đếm được trên tiêu bản;

k_i : hệ số của từng loại xơ;

∑n_i k_i : tổng các loại xơ đếm được trên tiêu bản đã nhân với hệ số của chúng.

Hệ số của từng loại xơ quy định như sau:

Xơ bông có hệ số là 1;

Xơ xenluylô gỗ lá kim là 0,9;

Xơ xenluylô gỗ lá rộng là 0,6;

...

...

...

Bột gỗ mài là 1,3.

Kết quả là trung bình cộng của 2 tiêu bản, trong trường hợp có nhiều loại xơ phải tiến hành 3 tiêu bản

Thí dụ: Trong tiêu bản có 50 xơ bột gỗ mài và 100 xơ gỗ lá kim.

Hàm lượng xơ bột gỗ mài:

A_{bột gỗ mài} =  . 100 = 41,9%

Hàm lượng xơ xenluylô gỗ lá kim:

A_{gỗ lá kim}  =  . 100 = 58,1 %