|
THỦ
TƯỚNG CHÍNH PHỦ
*******
|
CỘNG
HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
*******
|
|
Số:
147-TTg
|
Hà
Nội, ngày 28 tháng 03 năm 1977
|
CHỈ THỊ
VỀ
VIỆC TẬP TRUNG NGUỒN HÀNG TRONG TAY NHÀ NƯỚC, TIẾN HÀNH PHÂN PHỐI THEO KẾ
HOẠCH, TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THU CHI TIỀN MẶT VÀ THU CHI TÀI CHÍNH TẠI CÁC TỈNH
PHÍA NAM
Từ sau khi miền Nam hoàn toàn giải
phóng, tại các tỉnh phía Nam, chính quyền cách mạng đã áp dụng nhiều biện pháp
quan trọng nhằm giữ vững và phát triển sản xuất, giải quyết đời sống của nhân
dân. Nhưng do hậu quả nặng nề của chiến tranh và của chủ nghĩa thực dân mới, do
giai cấp tư sản có lực lượng vật chất quan trọng (tiền, vàng, tồn kho hàng
hóa…) và lợi dụng những nhược điểm, khuyết điểm và sơ hở của ta trong công tác
quản lý kinh tế để hoạt động đầu cơ tích trữ, nên nền kinh tế miền Nam đang có
nhiều khó khăn mà biểu hiện tập trung nhất là thị trường và giá cả không ổn
định. Nhiều mặt hàng vốn là ưu thế của miền Nam như cá, nước mắm, rau quả…
nhưng giá cả cũng bị đẩy lên cao một cách giả tạo; quan hệ giữa hàng hóa và
tiền tệ đã mất cân đối, nhưng việc rút bớt khối lượng tiền thừa trong lưu thông
có nhiều trở ngại, trong khi đó yêu cầu chi tiền mặt để thu mua nắm nguồn hàng,
đầu tư vào nông nghiệp, thủy lợi, xây dựng vùng kinh tế mới… đang đòi hỏi rất
cấp bách.
Về phía chủ quan, công tác phân
phối hàng hóa, quản lý tiền mặt và tài chính còn nhiều mặt chủ yếu:
- Nguồn hàng tập trung trong tay
Nhà nước để bán ra còn mỏng và chưa được quản lý chặt: vật tư, xăng dầu… cung
cấp thì nhiều, nhưng lương thực, rau, cá và các loại nông sản khác… Nhà nước
nắm không tương xứng, sản phẩm của các cơ sở sản xuất của Nhà nước, nhất là một
số hàng công nghiệp thiết yếu, chưa được thống nhất tiêu thụ toàn bộ qua thương
nghiệp quốc doanh; một số địa phương có hàng bán ra không kịp thời để hư hỏng
mất phẩm chất; số hàng hóa bán chịu cho dân cũng còn khá lớn.
- Tổ chức mạng lưới bán hàng để thu
tiền về còn lúng túng và yếu. Phương thức phân phối hàng hóa chưa thống nhất và
có nhiều sơ hở, hàng Nhà nước bị chạy ra ngoài nhiều. Hàng còn phân phối bình
quân, chưa được ưu tiên đúng mức cho các vùng trọng điểm thu mua và kết hợp với
yêu cầu điều hòa lưu thông tiền tệ theo khu vực. Một số cán bộ các cơ quan, đoàn
thể lợi dụng quyền hành đã phân phối cho gia đình và người thân quá mức, cho
nên phần dành bán lẻ cho dân không còn bao nhiêu. Tình trạng phân phối không
công bằng đó khiến nhân dân kêu ca, phàn nàn nhiều, làm giảm uy tín của chính
quyền.
- Một số nơi vẫn còn tình trạng tự
tiện “cấm chợ ngăn sông” khiến thị trường bị chia cắt và khẩn trương giả tạo;
giao lưu hàng hóa giữa các vùng trong nước chưa được tổ chức tốt, tình trạng
lợi dụng buôn bán đầu cơ giữa hai miền có chiều hướng phát triển.
- Các nguồn thu về tài chính, phục
vụ, tiền gửi tiết kiệm cũng rất yếu. Việc chi tiêu tài chính chưa đưa vào chế
độ chặt chẽ và tiết kiệm.
- Nhiều cơ quan, xí nghiệp và tổ
chức kinh tế không chấp hành đúng chế độ quản lý tiền mặt và chế độ thanh toán
của Nhà nước: thu được tiền mặt không nộp vào ngân hàng, rút tiền ở ngân hàng
về giữ tại quỹ để chi tiêu không đúng chính sách và chế độ đã quy định, thậm
chí có điều kiện cũng không thanh toán bằng chuyển khoản qua ngân hàng…
Để từng bước ổn định thị trường,
giá cả và tiền tệ, khắc phục khó khăn, đưa nền kinh tế miền Nam tiến lên vững
chắc, một mặt, phải vừa cải tạo vừa xây dựng; trọng tâm hiện nay là đẩy mạnh
cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh, trước hết là cải tạo tư sản thương
nghiệp, đi đôi với việc gấp rút xây dựng và tăng cường về mọi mặt lực lượng
thương nghiệp xã hội chủ nghĩa (Chính phủ sẽ có các chỉ thị cụ thể về vấn đề
này). Mặt khác, phải đẩy mạnh sản xuất, tăng thêm khối lượng hàng hóa trong lưu
thông, đáp ứng yêu cầu của thị trường. Đây là nhiệm vụ hàng đầu, là mục tiêu
phấn đấu thường xuyên của tất cả các ngành, các cấp, các cơ sở sản xuất và kinh
doanh.
Trong phiên họp ngày 10 tháng 3 năm
1977, Thường vụ Hội đồng Chính phủ đã nhấn mạnh vấn đề có ý nghĩa quan trọng và
có tính cấp bách hiện nay là tập trung nguồn hàng trong tay Nhà nước, tiến hành
phân phối theo chính sách và kế hoạch, tăng cường quản lý thu chi tiền mặt và
tăng cường quản lý thu chi ngân sách. Cụ thể như sau:
1. Các ngành thương nghiệp phải
vươn lên làm tốt công tác thu mua và phân phối hàng hóa thông qua hợp đồng hai
chiều với nông dân, nông dân sau khi bán nông sản là có một số vật tư hàng hóa
để mua. Từ nay, vật tư nông nghiệp (bao gồm cả thức ăn gia súc, hàng công nghệ,
vật liệu xây dựng…) đưa về nông thôn nhất thiết phải được gắn liền với kế hoạch
thu mua để bán theo hợp đồng, bán thưởng, hoặc bán bình thường cho nông dân.
Trong khi chưa có chính sách cung cấp lương thực thường xuyên cho các vùng
chuyên trồng cây công nghiệp ở các tỉnh phía Nam, Bộ Lương thực và thực phẩm
cần dành một số lương thực để bán theo hợp đồng thu mua sản phẩm cây công
nghiệp ở những nơi thật cần thiết.
Tất cả các loại sản phẩm của các cơ
sở sản xuất công, nông nghiệp quốc doanh nhất thiết phải tiêu thụ qua thương
nghiệp của Nhà nước; nghiêm cấm việc trực tiếp bán lẻ sản phẩm ra thị trường.
Trong khi giao nộp sản phẩm, mặt hàng nào còn vướng mắc về giá cả thì phải bàn
với cơ quan vật giá để giải quyết kịp thời. Những sản phẩm không đủ tiêu chuẩn
xuất khẩu của ngành ngoại thương cũng phải giao cho nội thương thống nhất phân
phối, không được trao đổi với các cơ quan khác hoặc bán trong nội bộ của các cơ
quan ngoại thương.
Các xí nghiệp tư bản, các hợp tác
xã, tập đoàn và cơ sở sản xuất thủ công cá thể được Nhà nước cung cấp lương
thực, máy móc thiết bị, nguyên liệu, nhiên liệu, điện, cho vay vốn… phải bán
sản phẩm cho cơ quan thương nghiệp của Nhà nước.
Ủy ban Kế hoạch Nhà nước, Bộ Nội
thương, Bộ Vật tư, Ngân hàng Nhà nước cần soát lại kế hoạch phân phối vật tư,
hàng hóa cho các tỉnh, bảo đảm việc đưa vật tư hàng hóa ra phục vụ tốt kế hoạch
thu mua và tổ chức tốt quan hệ tiền hàng từng khu vực.
Ngành nội thương, Ủy ban nhân dân
các thành phố, tỉnh, huyện phải tổ chức ngay các đoàn kiểm tra đôn đốc thương
nghiệp bán ra những mặt hàng có điều kiện để thu tiền về, tránh để tồn kho quá
cao, làm hàng đọng lâu ngày sinh ra kém hoặc mất phẩm chất. Nghiêm cấm việc bán
chịu hàng hóa dưới mọi hình thức và ở mọi khâu.
Các tổ chức thương nghiệp sau khi
bán hàng phải nộp hết và kịp thời tiền mặt vào ngân hàng, không được tự ý giữ
tiền lại chi mà không được sự thỏa thuận của ngân hàng. Các cơ quan, nhất là
cấp ủy và chính quyền huyện, không được quyền mượn tiền bán hàng để chi vào
việc khác.
Ngân hàng Nhà nước cần bảo đảm tiền
mặt cần thiết cho các ngành nội thương và vật tư thu mua vật tư và phương tiện
sinh hoạt cần thiết do tư nhân bán tại thành phố Hồ Chí Minh và các thành phố
khác ở miền Nam để thống nhất cung cấp cho các cơ quan và nhân dân các nơi
khác. Nếu cơ quan, đơn vị nào muốn mua vật tư kỹ thuật và nguyên vật liệu tại thành
phố Hồ Chí Minh thì nhất thiết phải đến cơ quan vật tư thương nghiệp thành phố
để mua và thanh toán bằng chuyển khoản. Ngân hàng không chi tiền mặt cho các cơ
quan, đơn vị mua hàng ngoài thị trường tự do.
Cấm các cơ quan và tư nhân vào các
tỉnh phía Nam mua nhà, đất, ô tô và các loại vật tư kỹ thuật thuộc diện Nhà
nước thống nhất quản lý phân phối. Các cơ quan, xí nghiệp ở các tỉnh phía Bắc
chuyển tiền vào các tỉnh phía Nam chỉ được rút ra chi dần. Các ngành ngân hàng
Nhà nước và tài chính phải kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng các khoản trả chuyển
tiền, đảm bảo chi đúng mục đích, ngăn chặn việc rút tiền mặt mua sắm ngoài thị
trường tự do và mua những thứ Nhà nước đã cấm, làm rối thị trường, bọn thương
nhân và bọn đầu cơ càng có cơ hội trục lợi.
Đối với những mặt hàng không thuộc
diện Nhà nước thống nhất quản lý thu mua, nếu thương nghiệp quốc doanh chưa đảm
nhiệm được thì tạm thời phải có sự hướng dẫn cho lực lượng tiểu thương hoạt
động trong việc mua và bán, tránh tình trạng ngăn cấm độc đoán, thiếu cân nhắc
toàn diện, làm cho thị trường bị chia cắt, hàng hóa khan hiếm một cách giả tạo.
2. Ngân hàng Nhà nước phải tăng
cường công tác quản lý tiền mặt: không gây phiền phức và tùy tiện cắt xén các
nhu cầu tiền mặt của cơ quan, đơn vị, nhưng không được buông lơi quản lý. Phải
kiểm tra các cơ quan, đơn vị kinh tế thực hiện nghiêm chỉnh chế độ mở tài khoản
và gửi tiền vào Ngân hàng Nhà nước. Mọi việc mua bán giao dịch giữa các đơn vị
có mở tài khoản ở ngân hàng nhất thiết phải được thanh toán bằng chuyển khoản
(chỉ trừ những món nhỏ). Thường xuyên đôn đốc các cơ quan, đơn vị có thu tiền
mặt phải nộp hết và kịp thời vào Ngân hàng Nhà nước; rút tiền ở ngân hàng phải
hợp lý, sử dụng tiết kiệm, đúng mục đích theo kế hoạch Nhà nước và kế hoạch
tiền mặt đã được ngân hàng thỏa thuận.
Ủy ban nhân dân các cấp phải chỉ
đạo chặt chẽ công tác vận động nhân dân gửi tiền tiết kiệm, đưa công tác này
thành phong trào quần chúng mạnh mẽ, rộng khắp và thường xuyên. Ngân hàng Nhà
nước phải gấp rút củng cố tổ chức, mở rộng mạng lưới tiết kiệm, đơn giản thủ
tục để nhân dân gửi và rút tiền được nhanh chóng thuận tiện. Phải động viên và
quản lý tốt hơn nữa mọi nguồn vốn nhàn rỗi, đặc biệt là nguồn tiền gửi của các
tổ hợp sản xuất và các nhà kinh doanh công thương nghiệp.
Ngân hàng Nhà nước phải chủ động
điều hòa phát hành để tăng khả năng bảo đảm nhu cầu tiền mặt cho các đơn vị
kinh tế, tổ chức điều hòa lưu thông tiền tệ từng khu vực và thời vụ. Các cấp
Đảng ủy và chính quyền địa phương cần chỉ đạo toàn diện để động viên tối đa các
nguồn thu và tiết kiệm chi, tăng vòng quay đồng tiền phục vụ nền kinh tế mà
không phải phát hành thêm; không nên ép ngân hàng phát hành tiền một chiều,
hoặc ép ngân hàng cho tài chính vay để chi tiêu.
3. Ngành tài chính cần củng cố bộ
máy để tận thu các loại thuế đã ban hành, nhất là không buông lỏng các loại
thuế đánh vào thu nhập của những người tư sản. Bên cạnh việc chống thất thu
thuế, cần chấm dứt tình trạng đánh thuế tràn lan và thu thủ tục phí tùy tiện
theo luật lệ do các ngành, các cơ quan và địa phương tự ý đặt ra, gây thắc mắc
trong nhân dân. Cùng với việc thực hiện thống nhất chế độ tiền lương, cần tiến
hành thu các khoản về cung ứng lao vụ, về tiền nhà, điện, nước… đối với cán bộ
công tác ở các tỉnh phía Nam. Phải kiên quyết đưa việc chi tiêu tài chính vào
nền nếp và chế độ. Cần chấm dứt tình trạng mỗi địa phương tự đề ra các chế độ
chi tiêu của mình một cách vô nguyên tắc (như trợ cấp, phụ cấp cho cán bộ, tiếp
khách, liên hoan…)
Thông qua việc nông dân bán nông
sản cho Nhà nước, Ủy ban nhân dân các thành phố, tỉnh và huyện có trách nhiệm
chỉ đạo các ngành thu các loại nợ cũ như nợ mua phân bón, xăng, dầu và các loại
vật tư, nợ tạm ứng thu mua của lương thực, nợ ngân hàng đã đến hạn trả, thu đảm
phụ và nợ đảm phụ các năm trước…
Các ngành Ngân hàng Nhà nước và tài
chính cần phối hợp tổ chức các đoàn kiểm tra tình hình chấp hành kỷ luật tiền
mặt và kỷ luật tài chính của các cơ quan, đơn vị kinh tế: đơn vị nào thu tiền
mặt không nộp, hoặc rút tiền về để đọng quá mức tại quỹ thì buộc phải nộp ngay
vào ngân hàng; cơ quan, xí nghiệp nào sử dụng lãng phí vốn ngân sách, chi tiêu
sai chế độ thì phải chấn chỉnh ngay và có thái độ xử lý kỷ luật đối với người
làm sai. Đồng thời, các đoàn kiểm tra nói trên cũng cần giúp các địa phương
triển khai thực hiện những biện pháp nêu trong chỉ thị này.
Các vấn đề khác như hình thành quỹ
hàng hóa ở cả hai miền, phương thức phân phối hàng hóa thống nhất trong cả
nước, xây dựng và củng cố hệ thống thương nghiệp ở miền Nam, giải quyết
giá cả thu mua nông sản và bán hàng công nghệ, giảm biên chế hành chính để tăng
cường cho các khâu sản xuất và kinh doanh… thì các ngành chức năng cần nghiên
cứu gấp để sớm triển khai tiếp theo chỉ thị này.
|
|
KT.
THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ
PHÓ THỦ TƯỚNG
Phạm Hùng
|