BỘ
THƯƠNG MẠI
********
|
CỘNG
HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
********
|
Số: 4907/TM-PC
V/v đề nghị tăng cường giám sát hoạt động
bán hàng đa cấp
|
Hà
Nội, ngày 04 tháng 10 năm 2004
|
Kính
gửi: Sở Thương mại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính
phủ tại công văn số 4893/VPCP-KTTH ngày 14 tháng 9 năm 2004 về việc tăng cường
giám sát hoạt động bán hàng đa cấp, Bộ Thương mại thông báo đến Sở Thương mại
các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cụ thể như sau:
I. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ BÁN HÀNG ĐA
CẤP
Bán hàng đa cấp (multi level sales)
là một phương thức tiếp thị để bán lẻ sản phẩm của doanh nghiệp đáp ứng những điều
kiện sau:
- Việc tiếp thị để bán lẻ hàng hoá được
thực hiện thông qua mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh khác
nhau;
- Hàng hoá được người tham gia tiếp
thị trực tiếp cho người tiêu dùng tại nơi ở, nơi làm việc của người tiêu dùng
hoặc địa điểm khác không phải là địa điểm bán lẻ thường xuyên của doanh nghiệp
hoặc của người tham gia;
- Người tham gia mạng lưới bán hàng
đa cấp sẽ được hưởng tiền hoa hồng, tiền thưởng hoặc lợi ích kinh tế khác từ kết
quả tiếp thị bán hàng của mình và của người tham gia cấp dưới trong mạng lưới
do mình tổ chức ra và mạng lưới đó được doanh nghiệp bán hàng đa cấp chấp thuận.
Phương thức bán hàng đa cấp mới được
du nhập vào Việt Nam từ năm 2000. Cho tới thời điểm hiện tại, theo con số thống
kê không chính thức đã có khoảng 20 doanh nghiệp áp dụng phương thức kinh doanh
này. Mặt hàng được kinh doanh theo phương thức này chủ yếu là các mặt hàng liên
quan tới sức khoẻ con người như thực phẩm bổ dưỡng, máy mát sa, máy lọc không
khí hoặc mỹ phẩm. Phần lớn các doanh nghiệp tại Việt Nam làm đại lý độc quyền
cho các công ty hoặc tập đoàn nước ngoài kinh doanh theo phương thức bán hàng
đa cấp. Các doanh nghiệp bán hành đa cấp đều đăng ký kinh doanh theo Luật Doanh
nghiệp với ngành hàng mua, bán, đại lý ký gửi hàng hoá. Giấy Đăng ký kinh doanh
không thể hiện được nội dung bán hàng đa cấp. Quan hệ pháp lý giữa người tham
gia và công ty bán hàng đa cấp là quan hệ hợp đồng đại lý về tiêu thụ sản phẩm
mà không phải là quan hệ lao động. Tỷ lệ hoa hồng của phương thức kinh doanh
này cao hơn hoa hồng của phương thức kinh doanh truyền thống. Cụ thể có thể có
các mức hoa hồng từ 5% tới 53%. Tuy nhiên, để đạt được những mức hoa hồng hấp dẫn
nêu trên, những người tham gia phải trực tiếp mua một lượng hàng có giá trị khá
lớn hoặc phải giới thiệu những người tham gia mới mua hàng với giá trị tương
đương.
Trong thời gian qua, một số doanh
nghiệp bán hàng đa cấp đã lợi dụng việc chưa có quy định pháp luật điều chỉnh
phương thức kinh doanh này và sự thiếu hiểu biết của người tiêu dùng nên đã có
nhiều hành vi lừa đảo, chộp giật, trốn thuế, kinh doanh trái phép, có khả năng
gây ra những vấn đề xã hội lớn.
II. CÁC BIỆN PHÁP CẦN THIẾT ĐỂ
TĂNG CƯỜNG GIÁM SÁT HOẠT ĐỘNG BÁN HÀNG ĐA CẤP
Dự thảo Luật Cạnh tranh dự kiến trình
ra Quốc hội thảo luận, thông qua tại kỳ họp thứ 6 tháng 11/2004 có quy định về
bán hàng đa cấp. Trên cơ sở đó, Bộ Thương mại đã soạn thảo Nghị định về giám
sát bán hàng đa cấp nhằm quản lý phương thức kinh doanh này ngay sau khi Luật Cạnh
tranh được Quốc hội thông qua.
Tuy nhiên, trong thời gian trước mắt,
khi chưa có quy định nào của pháp luật điều tiết phương thức kinh doanh này,
cũng như chưa có tiêu chí đánh giá tính bất chính của phương thức kinh doanh
này, Bộ Thương mại yêu cầu Sở Thương mại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng tại địa phương tăng cường kiểm
tra, giám sát các mặt hoạt động sau của các doanh nghiệp hoạt động theo phương
thức bán hành đa cấp:
1. Kiểm tra cơ sở pháp lý của việc
xúc tiến bán hàng hoá
Sở Thương mại cần tăng cường kiểm tra
hoạt động của các doanh nghiệp bán hàng đa cấp thông qua việc các doanh nghiệp
này trưng bày, giới thiệu hàng hoá, tổ chức các buổi tuyên truyền về hàng hoá
và tuyển dụng người tham gia mạng lưới.
2. Kiểm tra việc thu nộp thuế thu nhập
cá nhân không thường xuyên
Trong mạng lưới phân phối hàng hoá của
doanh nghiệp bán hàng đa cấp, việc bán hàng được thực hiện bằng hình thức bán
trực tiếp từ người bán sang người mua, không qua cửa hàng, nên nguy cơ thất thu
thuế thu nhập cá nhân không thường xuyên của người tham gia ở khâu này là rất lớn.
Sở Thương mại cần phối hợp với Sở Tài chính và Cục thuế địa phương kiểm tra việc
nộp thuế thu nhập cá nhân không thường xuyên của người tham gia, tránh thất thu
cho nhà nước.
3. Kiểm tra tính hợp pháp trong lưu
thông của hàng hoá được các doanh nghiệp bán hàng đa cấp kinh doanh
Hiện tại các doanh nghiệp bán hàng đa
cấp đều kinh doanh hàng hoá có ít nhiều liên quan đến sức khoẻ con người. Do đó
đã nảy sinh các vấn đề sau:
a. Mập mờ giữa thực phẩm dinh dưỡng
và thuốc chữa bệnh
b. Có nhiều sản phẩm được đăng ký tại
Cục quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm là thực phẩm dinh dưỡng nhưng lại có dẫn
chiếu đến tác dụng chữa bệnh rất dễ gây nhầm lẫn cho người sử dụng là thuốc.
Nếu là dụng cụ y tế, sản phẩm sẽ phải
được Bộ Y tế cấp giấy phép lưu hành và doanh nghiệp kinh doanh dụng cụ y tế phải
được Sở Y tế cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh (Quy định tại Thông tư
số 03/2001/TT-BYT ngày 16 tháng 2 năm 2001 của Bộ Y tế).
Trên thực tế, doanh nghiệp nhập khẩu
và kinh doanh sản phẩm được coi là dụng cụ bảo vệ sức khoẻ nên không cần đáp ứng
hai điều kiện nêu trên. Tuy nhiên, trong tờ rơi nói về chức năng của dụng cụ
này lại có nói đến tính năng chữa bệnh (có dẫn chiếu đến kết luận của cơ sở y tế
về vấn đề này).
Sở Thương mại cần tăng cường kiểm tra
các quảng cáo, tờ rơi của doanh nghiệp để ngăn chặn hành vi phát tán quảng cáo
sai sự thật và xử lý nghiêm khắc theo quy định của pháp luật về quảng cáo (Điều 48 Nghị định số 31/2001/NĐ-CP ngày 26 tháng 6 năm 2001 của
Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hoá thông tin).
Bên cạnh đó, Sở Thương mại cũng cần
tăng cường kiểm tra việc tuân thủ quy chế ghi nhãn hàng hoá để đảm bảo rằng
doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã cung cấp đầy đủ thông tin về những hàng hoá có
liên quan đến sức khoẻ con người.
4. Yếu tố người nước ngoài tham gia mạng
bán hàng tại Việt Nam
Trường hợp doanh nghiệp bán hàng đa cấp
tại Việt Nam là một thành viên trong mạng bán hàng đa cấp toàn cầu, sẽ phát
sinh tình huống là người nước ngoài có thể thm gia việc thiết lập mạng bán hàng
tại Việt Nam và phát sinh thu nhập tại Việt Nam trong khi chưa có giấy phép lao
động do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp. Hành vi này đã diễn ra tại Việt
Nam: người nước ngoài vào Việt Nam với mục đích du lịch, thăm thân nhưng trong
thời gian ở Việt Nam đã tổ chức mạng lưới bán hàng trực tiếp theo đúng quy định
của Công ty bán hàng đa cấp và có phát sinh thu nhập tại Việt Nam.
Sở Thương mại cần phối hợp với cơ
quan chức năng tại địa phương tăng cường kiểm tra tính hợp pháp của việc người
người nước ngoài làm việc tại Việt Nam và kiểm tra, xử lý hành vi trốn thuế thu
nhập cá nhân không thường xuyên theo quy định của pháp luật thuế.
Bộ Thương mại yêu cầu Sở Thương mại
các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nghiêm chỉnh thực hiện các biện pháp
nêu trên và chủ động có những biện pháp phù hợp để cảnh báo đến người tiêu dùng
về phương thức kinh doanh này.
|
BỘ
TRƯỞNG BỘ THƯƠNG MẠI
Trương Đình Tuyển
|