Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8550:2018 về Giống cây trồng - Phương pháp kiểm định ruộng giống

• Số hiệu: TCVN8550:2018
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2018

Diện tích ruộng giống, ha	Số điểm kiểm định
Nhỏ hơn hoặc bằng 2	5
Trên 2 đến 4	6
Trên 4 đến 6	7
Trên 6 đến 8	8
Trên 8 đến 10	9

Số điểm kiểm định tối thiểu trong lô cây giống cây lâu năm được quy định tại Bảng 2.

Bảng 2 - Số điểm kiểm định tối thiểu trong lô cây giống

Lô cây giống, cây

Số điểm kiểm định tối thiểu

Đến 500

Kiểm tra toàn bộ cây giống

Từ 501 đến 3 000

3

Từ 3 001 đến 5 000

...

...

...

Từ 5 001 đến 7 000

7

Từ 7 001 đến 10 000

10

4.5  Xác định số cây kiểm tra tại một điểm kiểm định

Việc xác định số cây kiểm tra trong một điểm kiểm định được tiến hành bằng cách đếm toàn bộ cây trong điểm hoặc đếm số cây/1m^2 hay số cây/1m (tính theo chiều dài) của băng, luống để quy ra số cây trong điểm.

- Đối với sản xuất hạt giống cây hàng năm:

Số cây tối thiểu cần kiểm tra trong một điểm kiểm định phụ thuộc vào chỉ tiêu độ thuần ruộng giống và loài cây trồng được kiểm định (xem Phụ lục B).

Đối với sản xuất hạt lai có bố, mẹ gieo cùng nhau, số cây tại 01 điểm kiểm định bao gồm 50 % số cây ở hàng mẹ và 50 % số cây ở hàng bố (các hàng bố và mẹ được kiểm tra riêng và tính toán theo quy định hiện hành).

...

...

...

- Đối với cây giống cây lâu năm:

Nhân giống vô tính: số cây kiểm định tối thiểu tại 01 điểm là 50 cây.

Nhân giống hữu tính (từ hạt giống); số cây kiểm định tối thiểu tại 01 điểm là 100 cây.

4.6  Đánh giá tại mỗi điểm kiểm định

Người kiểm định xác định và ghi chép các số liệu sau:

- Tình trạng sinh trưởng, phát triển của cây giống.

- Số cây khác dạng, số cây khác loài.

- Số cây cỏ dại nguy hại.

- Mức độ nhiễm sâu bệnh hại chính: Đánh giá chung mức độ nhiễm sâu bệnh nặng/trung bình/nhẹ hoặc không nhiễm.

...

...

...

- Đối với giống cây lâu năm, trường hợp cần thiết có thể lấy mẫu để xác định tính đúng giống bằng kỹ thuật sinh học phân tử.

4.7  Tổng hợp kết quả kiểm định lô ruộng giống, lô cây giống

4.7.1  Về tính đúng giống

Căn cứ kết quả kiểm tra ở mục 4.2.1 và tỷ lệ cây khác dạng tại các điểm kiểm định, nếu số cây khác dạng tối đa cho phép trong lô ruộng giống, lô cây giống đúng với giống đăng ký kiểm định (đối chiếu với Phụ lục C) thì kết luận lô ruộng giống, lô cây giống là đúng giống.

4.7.2  Về độ thuần/tính đồng nhất của giống

- Đối với lô ruộng giống cây hàng năm:

Cộng tổng số cây khác dạng được phát hiện ở tất cả các điểm kiểm định của lô ruộng giống và đối chiếu với bảng “Số cây khác dạng tối đa cho phép để loại bỏ lô ruộng giống/lô cây giống theo chỉ tiêu độ thuần ruộng giống và tổng số cây kiểm tra (P = 0,05) tại Phụ lục C.

- Đối với lô cây giống cây lâu năm:

Cộng tổng số cây khác dạng được phát hiện ở tất cả các điểm kiểm định của lô cây giống và đối chiếu với Phụ lục C. Lô cây giống được xác định đảm bảo độ thuần (hoặc đồng nhất) khi số cây khác dạng không vượt quá số cây cho phép tại Bảng C (P=0,05), tính đồng nhất 99.5% đối với cây nhân giống vô tính và 95% đối với cây nhân giống hữu tính.

...

...

...

Cộng tổng số cây khác loài được phát hiện ở tất cả các điểm kiểm định của lô ruộng giống và đối chiếu với quy định hiện hành.

4.7.4  Về mức độ cỏ dại

Chỉ xác định các loại cỏ dại là đối tượng nguy hại theo quy định hiện hành. Mức độ cỏ dại (số cây/100 m^2) được tính từ tổng số cây cỏ dại có trong các điểm kiểm định trên tổng diện tích các điểm kiểm định.

5. Báo cáo kết quả kiểm định

Sau khi kết thúc kiểm định lần cuối, người kiểm định tính toán các chỉ tiêu, ghi vào biên bản kiểm định các kết quả thu được và kết luận lô ruộng giống, lô cây giống có đạt tiêu chuẩn hay không (tham khảo Phụ lục D).

Trường hợp lô ruộng giống, lô cây giống có chỉ tiêu không đạt theo quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành, nhưng có thể khắc phục được thì chủ lô giống phải kịp thời khắc phục theo hướng dẫn của người kiểm định và lô ruộng giống, lô cây giống phải kiểm định lại lần cuối trong khoảng thời gian mà các thiếu sót đó chưa gây ảnh hưởng xấu tới chất lượng của lô cây giống, lô ruộng giống.

Phụ lục A

(Tham khảo)

Mẫu sơ đồ đường đi và điểm kiểm định trong ruộng giống/vườn ươm giống

...

...

...

Hình 1 - Quan sát 75 % diện tích

Hình 4 - Quan sát từ 60 % đến 70 % diện tích

Hình 2 - Quan sát 75 % diện tích

Hình 5 - Quan sát từ 60 % đến 70 % diện tích

...

...

...

Hình 3 - Quan sát 85 % diện tích

Hình 6 - Quan sát 60 % diện tích

CHÚ DẪN:

Điểm kiểm định

Hướng đi kiểm định hoặc lối vào, lối ra 

A2. Đối với vườn ươm giống cây lâu năm

...

...

...

Hình 7 - Lấy mẫu đơn theo đường chéo

Hình 8 - Lấy mẫu đơn theo hình zigzag

Hình 9 - Lấy mẫu đơn theo tuyến dọc

s

Hình 10 - Lấy mẫu đơn theo tuyến ngang

Phụ lục B

(Quy định)

Số cây kiểm tra tối thiểu tại mỗi điểm kiểm định cây hàng năm

...

...

...

TT

Loài cây trồng

Cấp giống

Số cây kiểm tra tối thiểu trong 1 điểm

1

Lúa thuần

Siêu nguyên chủng đời G1

Toàn bộ số cây

Siêu nguyên chủng đời G2

...

...

...

Nguyên chủng

400

Xác nhận 1 và Xác nhận 2

200

2

Lúa lai 3 dòng

Dòng A, B

Siêu nguyên chủng đời G1

Toàn bộ số cây

...

...

...

2000

Nguyên chủng

1000

Xác nhận

400

Dòng R

Siêu nguyên chủng đời G1

Toàn bộ số cây

Siêu nguyên chủng đời G2

...

...

...

Nguyên chủng

400

Xác nhận

300

Hạt lai F₁

300

3

Lúa lai 2 dòng

...

...

...

Siêu nguyên chủng đời G1

Toàn bộ số cây

Siêu nguyên chủng đời G2 Nguyên chủng

2000

1000

Xác nhận

300

Dòng bố

Siêu nguyên chủng đời G1

...

...

...

Siêu nguyên chủng đời G2

1000

Nguyên chủng

400

Xác nhận

300

Hạt lai F₁

300

...

...

...

Ngô thụ phấn tự do

Nguyên chủng

200

Xác nhận

100

5

Ngô lai

Dòng bố, mẹ

...

...

...

Hạt lai F₁

Lai quy ước

200

Lai không quy ước

200

6

Đậu tương, đậu  xanh, đậu cô ve, đậu đen, đậu đũa, đậu hà lan

Siêu nguyên chủng

Toàn bộ lô

...

...

...

200

Xác nhận

100

7

Lạc

Siêu nguyên chủng

Toàn bộ lô

Nguyên chủng

300

...

...

...

200

8

Cải bắp, xu hào, dưa chuột thụ phấn tự do

Siêu nguyên chủng

Nguyên chủng

Xác nhận

Toàn bộ lô

200

50

...

...

...

Cải củ

Siêu nguyên chủng

Nguyên chủng

Xác nhận

Toàn bộ lô

100

50

10

Cà chua tự thụ phấn

...

...

...

Nguyên chủng

Xác nhận

Toàn bộ lô

200

100

11

Cà chua lai

Hạt lai F₁

100

...

...

...

Dưa hấu thụ phấn tự do

Siêu nguyên chủng

Nguyên chủng

Xác nhận

Toàn bộ lô

200

100

13

Dưa hấu lai

...

...

...

200

14

Khoai tây nhân vô tính

Siêu nguyên chủng

Toàn bộ lô

Nguyên chủng

400

Xác nhận

200

...

...

...

Khoai tây lai

Hạt lai F₁

Củ giống C1

Toàn bộ lô

200

16

Vừng

Siêu nguyên chủng

Toàn bộ lô

...

...

...

200

Xác nhận

100

17

Rau muống

Siêu nguyên chủng

Toàn bộ lô

Nguyên chủng

200

...

...

...

100

Phụ lục C

(Quy định)

Số cây khác dạng tối đa cho phép để loại bỏ lô ruộng giống/lô cây giống Bảng C - Số cây khác dạng tối đa cho phép và tổng số cây kiểm tra (P =0,05)

Tổng số cây kiểm tra

Tiêu chuẩn tính đồng nhất, độ thuần cây giống, %

99,9

99,7

99,5

...

...

...

98,0

97,0

96,0

95,0

100

-

-

-

4

...

...

...

7

9

10

200

-

-

4

6

8

...

...

...

14

16

300

-

-

5

7

11

15

...

...

...

22

400

-

4

6

9

14

19

24

...

...

...

500

-

5

6

10

16

23

29

34

...

...

...

-

5

7

11

19

26

33

40

700

...

...

...

6

8

13

21

30

38

46

800

-

...

...

...

9

14

24

33

42

51

900

-

6

...

...

...

15

26

37

47

57

1000

4

7

10

...

...

...

29

40

51

62

1100

4

8

11

18

...

...

...

44

-

-

1200

4

8

11

19

33

...

...

...

-

-

1300

4

8

12

20

36

50

...

...

...

-

1400

5

9

13

21

38

54

-

...

...

...

1500

5

9

13

23

40

57

-

-

...

...

...

5

10

14

24

42

61

-

-

1700

...

...

...

10

15

25

45

62

-

-

1800

5

...

...

...

15

26

47

-

-

-

1900

5

10

...

...

...

27

49

-

-

-

2000

6

11

16

...

...

...

52

-

-

-

2100

6

12

17

30

...

...

...

-

-

-

2200

6

12

18

31

-

...

...

...

-

-

2300

6

12

18

32

-

-

...

...

...

2400

6

13

19

33

-

-

-

...

...

...

2500

6

13

20

34

-

-

-

-

...

...

...

6

13

20

36

-

-

_

_

2700

...

...

...

14

21

37

-

-

-

-

2800

7

...

...

...

21

38

-

-

-

_

2900

7

15

...

...

...

39

-

-

-

-

3000

7

15

23

...

...

...

-

-

-

-

4000

9

19

-

-

...

...

...

-

-

-

CHÚ THÍCH:

- Nếu số cây khác dạng thực tế bằng hoặc vượt số cây quy định trong bảng này thì lô giống bị loại bỏ.

- Ô có dấu (-) không sử dụng do số cây được kiểm tra quá ít so với tiêu chuẩn độ thuần giống.

- Trường hợp tổng số cây kiểm tra là lẻ thì có thể làm tròn số theo hàng trăm để tiện tra bảng.

- Trường hợp tổng số cây kiểm tra lớn hơn 4000 cây thì tính tỷ lệ (%) cây khác dạng so sánh với tiêu chuẩn độ thuần ruộng giống, nếu vượt quá tiêu chuẩn quy định thì lô ruộng giống bị loại.

Phụ lục D

...

...

...

Mẫu biên bản kiểm định

D1. Đối với ruộng giống cây hàng năm

(TÊN CƠ QUAN KIỂM ĐỊNH)

- Địa chỉ:

- Số điện thoại:

- Số Fax:

- Email

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------

…….,ngày  tháng  năm 

...

...

...

Mã hiệu lô kiểm định:

Tên người kiểm định:

Mã số (nếu có)

Địa chỉ:

Số điện thoại:

A Phần chung

1. Tên chủ lô ruộng giống:

2. Tên đơn vị (nếu có):

3. Địa chỉ:

...

...

...

5. Loài cây trồng:

6. Tên giống:

7. Cấp giống:

8. Địa điểm kiểm định:

9. Mã hiệu lô kiểm định:

10. Diện tích lô kiểm định: ha

11. Nguồn gốc giống:

- Tổ chức sản xuất và cung ứng:

- Mã hiệu lô giống:

...

...

...

- Số phiếu chứng nhận chất lượng:

12. Cây trồng vụ trước:

13. Thời kỳ kiểm định:

14. Lần kiểm định:

B. Kết quả kiểm định

15. Cách ly:

- Phương pháp cách ly:

Không gian

□

...

...

...

□

Không gian + thời gian

□

- Kết quả thực hiện:

Đạt

□

Đạt có điều kiện

□

Không đạt

...

...

...

16. Thực hiện quy trình sản xuất:

Đạt

□

Không đạt

□

17. Tình trạng sinh trưởng, phát triển chung của lô ruộng giống

Tốt

□

Trung Bình

...

...

...

Kém

□

18. Tổng số điểm kiểm định:

Tổng số cây kiểm tra

19. Tổng số cây khác dạng:

Tổng số cây khác loài

20. Tính đúng giống:

Đúng giống

□

...

...

...

□

21. Trường hợp giống lai (dòng mẹ không phải là dòng bất dục):

- Tổng số cây bố khác dạng đã và đang tung phấn:

- Tổng số cây mẹ khác dạng:

- Tỷ lệ cây mẹ đã và đang tung phấn (%):

22. Cỏ dại nguy hại (cây/100 m^2):

223. Mức độ nhiễm sâu bệnh hại chính:

Nặng

□

...

...

...

□

Nhẹ

□

Không

□

24. Mức độ đổ ngã

Nặng

□

Trung bình

...

...

...

Nhẹ

□

Không

□

25. Năng suất dự tính:    tạ/ha. Sản lượng lô giống dự tính:    tấn

C. Kết luận

- Diện tích lô kiểm định đạt yêu cầu: ha

- Diện tích lô kiểm định không đạt yêu cầu: ha

D. Yêu cầu khác:

...

...

...

(ký và ghi rõ họ tên)

TỔ CHỨC, CÁ NHÂN SẢN XUẤT GIỐNG
(Ký tên, đóng dấu)

CƠ QUAN KIỂM ĐỊNH
(Ký tên, đóng dấu)

 (Tổ chức, cá nhân sản xuất giống phải xuất trình biên bản này khi đăng ký mẫu giống kiểm nghiệm các chỉ tiêu chất lượng trong phòng)

D2. Đối với lô cây giống cây lâu năm

(TÊN CƠ QUAN KIỂM ĐỊNH)

...

...

...

- Số điện thoại:

- Số Fax:

- Email

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------

…….,ngày  tháng  năm 

BIÊN BẢN KIỂM ĐỊNH LÔ CÂY GIỐNG

Mã hiệu lô kiểm định:

Tên người kiểm định:

Mã số (nếu có)

...

...

...

Số điện thoại:

A. Phần chung

1. Tên chủ vườn ươm giống:

2. Tên đơn vị (nếu có);

3. Địa chỉ:

4. Điện thoại liên lạc:

5. Loại cây giống trên vườn ươm:

6. Diện tích vườn ươm: m^2

7. Mã hiệu lô kiểm định:

...

...

...

9. Số lượng cây kiểm tra: cây

10. Tên giống cây trồng kiểm định:

11. Nguồn gốc giống:

12. Nguồn gốc cây gốc ghép:

13. Nguồn gốc cây mắt ghép:

14. Nguồn gốc cây giống (Nhân hữu tính (hạt, quả), nhân vô tính (ghép, chiết, giâm cành, invitro....)

15. Ngày gieo hạt (cây thực sinh, gốc ghép);

16. Ngày ghép, chiết, giâm cành:

B. Kết quả kiểm định

...

...

...

Lần kiểm định:

18. Hồ sơ, nguồn gốc giống

Đạt

□

Không đạt

□

19. Thực hiện quy trình sản xuất

Đạt

...

...

...

Không đạt

□

20. Tình trạng sinh trưởng, phát triển chung của lô cây giống

Tốt

□

Trung Bình

□

Kém

□

...

...

...

Tổng số cây kiểm tra

22. Tổng số cây khác dạng:

Độ đồng đều của giống: %

23. Tính đúng giống:

Đúng giống

□

Không đúng giống

...

...

...

24. Mức độ nhiễm sâu bệnh hại chính (tên sâu, bệnh hại chính):

Nặng

□

Trung bình

□

Nhẹ

□

Không

□

...

...

...

Nặng

□

Trung bình

□

Nhẹ

□

Không

□

26. Lượng cây xuất vườn dự tính:    cây

...

...

...

- Lô cây giống kiểm định đạt yêu cầu:

□

- Lô cây giống kiểm định không đạt yêu cầu:

□

E. Yêu cầu khác:

Người kiểm định (Mã số: ………….)

(ký và ghi rõ họ tên)

...

...

...

CƠ QUAN KIỂM ĐỊNH
(Ký tên, đóng dấu)

D3. Đối với ruộng giống siêu nguyên chủng

(TÊN CƠ QUAN KIỂM ĐỊNH)

- Địa chỉ:

- Số điện thoại:

- Số Fax:

- Email

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------

...

...

...

BIÊN BẢN KIỂM ĐỊNH DÒNG SNC (G1, G2)

Mã hiệu lô kiểm định:

Tên người kiểm định:

Mã số (nếu có):

Địa chỉ

Số điện thoại

A Phần chung

1. Tên chủ lô ruộng giống:

2. Tên đơn vị (nếu có)

...

...

...

4. Điện thoại liên lạc:

5. Loài cây trồng:

6. Tên giống:

7. Địa điểm kiểm định:

8. Mã hiệu lô kiểm định:

9. Số lượng dòng:

Tổng diện tích các dòng:

m^2

10. Nguồn vật liệu ban đầu:

...

...

...

12. Thời kỳ kiểm định:

Lần kiểm định:

B. Kết quả kiểm định

13. Cách ly:

- Phương pháp cách ly:

Không gian

□

Thời gian

□

...

...

...

□

- Kết quả thực hiện:

Đạt

□

Đạt có điều kiện

□

Không đạt

□

14. Thực hiện quy trình sản xuất:

...

...

...

□

Không đạt

□

15. Mã số dòng không đạt do có cây khác dạng:

16. Mã số dòng không đạt do có cỏ dại nguy hại vượt quy định:

17. Mã số dòng không đạt do nhiễm sâu bệnh nặng:

18. Mã số dòng không đạt do đổ ngã nặng hoặc sinh trưởng kém:

19. Khối lượng dự tính của từng dòng:         kg

20. Tổng khối lượng các dòng đạt yêu cầu:  kg

...

...

...

- Số lượng các dòng đạt yêu cầu:

- Mã số các dòng đạt yêu cầu:

- Số lượng các dòng không đạt yêu cầu:

- Mã số các dòng không đạt yêu cầu:

D. Yêu cầu khác

Người kiểm định (Mã số: ………)

(ký và ghi rõ họ tên)

...

...

...

TỔ CHỨC, CÁ NHÂN SẢN XUẤT GIỐNG
(Ký tên, đóng dấu)

CƠ QUAN KIỂM ĐỊNH
(Ký tên, đóng dấu)

 (Tổ chức, cá nhân sản xuất giống phải xuất trình biên bản này khi đăng ký mẫu giống kiểm nghiệm các chỉ tiêu chất lượng trong phòng)

Thư mục tài liệu tham khảo

[1]  TCVN 8550:2011, Giống cây trồng - Phương pháp kiểm định ruộng giống

[2]  UPOV: 2014, Trial design and techniques used in the examination of distinness, uniformity and stability.