Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 6908:2010 về kiểm dịch thực vật - khung hướng dẫn phân tích nguy cơ dịch hại

• Số hiệu: TCVN6908:2010
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2010

TCVN 7668:2007	Kiểm dịch thực vật – phân tích nguy cơ dịch hại đối với dịch hại kiểm dịch thực vật, bao gồm phân tích nguy cơ về môi trường sinh vật sống biến đổi gen	Hướng dẫn cụ thể về PTNCDH đối với dịch hại KDTV, bao gồm: - Giai đoạn 1: Khởi đầu^3 - Giai đoạn 2: Đánh giá nguy cơ dịch hại bao gồm các đánh giá nguy cơ về môi trường và LMO. - Giai đoạn 3: Quản lý nguy cơ dịch hại
ISPM No. 21 (2004)	Phân tích nguy cơ dịch hại đối với dịch hại thuộc diện điều chỉnh nhưng không phải dịch hại KDTV (Pest risk analysis for regulated non-quarantine pests)	Hướng dẫn cụ thể về PTNCDH đối với dịch hại thuộc diện điều chỉnh nhưng không phải dịch hại KDTV bao gồm: - Giai đoạn 1: Khởi đầu[4] - Giai đoạn 2: Đánh giá nguy cơ dịch hại đặc biệt là thực vật dùng để gieo trồng là nguồn nhiễm dịch chính và các tác động kinh tế khi dự định sử dụng chúng. - Giai đoạn 3: Quản lý nguy cơ dịch hại
ISPM No. 3 (2005)	Hướng dẫn về việc xuất khẩu, vận chuyển, nhập khẩu và phóng thích các tác nhân phòng trừ sinh học và các sinh vật có ích khác (Guidelines for the export, shipment, import and release ofbiological control agents and otherbeneficial organisms)	Hướng dẫn cụ thể về quản lý nguy cơ dịch hại đối với các tác nhân phòng trừ sinh học và các sinh vật có ích[5]

6.2. Tóm tắt PTNCDH giai đoạn 2: Đánh giá nguy cơ dịch hại

Giai đoạn 2 bao gồm các bước:

- Phân cấp dịch hại: xác định xem dịch hại có phải là dịch hại KDTV hoặc RNQP tương ứng hay không;

- đánh giá sự du nhập và lan rộng của dịch hại:

+ sinh vật được cho là dịch hại KDTV: xác định vùng có nguy cơ và đánh giá khả năng du nhập và lan rộng;

+ thực vật được cho là RNQP: đánh giá xem thực vật dùng để gieo trồng đang hoặc sẽ là nguồn nhiễm dịch hại chính so với nguồn khác của vùng nhiễm dịch hại;

- đánh giá tác động kinh tế:

+ sinh vật được cho là dịch hại KDTV: đánh giá tác động kinh tế bao gồm cả tác động môi trường;

+ thực vật được cho là RNQP: đánh giá khả năng tác động kinh tế liên quan đến việc sử dụng thực vật dùng để gieo trồng trong vùng PTNCDH (bao gồm phân tích ngưỡng nhiễm dịch và mức dung sai).

...

...

...

Sử dụng các kết quả từ đánh giá nguy cơ dịch hại để quyết định nếu yêu cầu giai đoạn quản lý nguy cơ dịch hại (Giai đoạn 3).

6.3. Tóm tắt PTNCDH Giai đoạn 3: Quản lý nguy cơ dịch hại

Giai đoạn 3 bao gồm việc xác định các biện pháp KDTV (đơn lẻ hoặc kết hợp) làm giảm nguy cơ đến mức có thể chấp nhận được.

Biện pháp KDTV chưa có tính hợp pháp nếu nguy cơ dịch hại được coi là có thể chấp nhận hoặc nếu chúng không khả thi (ví dụ trường hợp lan rộng tự nhiên). Tuy nhiên, ngay cả trong trường hợp như vậy thì các nước thành viên có thể quyết định duy trì mức theo dõi ở mức thấp hoặc kiểm soát về nguy cơ dịch hại để đảm bảo rằng những thay đổi về nguy cơ trong tương lai được xác định.

Kết luận trong giai đoạn quản lý nguy cơ dịch hại là sẽ áp dụng hoặc không áp dụng đầy đủ biện pháp KDTV thích hợp để làm giảm nguy cơ dịch hại đến mức có thể chấp nhận được là sẵn có, hiệu quả kinh tế và khả thi.

Ngoài các tiêu chuẩn về PTNCDH (Bảng 1), các tiêu chuẩn khác cung cấp kỹ thuật, hướng dẫn cụ thể để lựa chọn quản lý nguy cơ dịch hại.

7. Các vấn đề chung liên quan đến tất cả các giai đoạn PTNCDH

7.1. Không chắc chắn

Không chắc chắn là một phần của nguy cơ và vì vậy công nhận và chứng minh bằng tài liệu khi thực hiện PTNCDH là điều quan trọng. Nguyên nhân của sự không chắc chắn đối với một PTNCDH cụ thể có thể gồm: dữ liệu bị mất, chưa đầy đủ, không phù hợp hoặc mâu thuẫn; sự thay đổi tự nhiên của hệ sinh học; việc phân tích và lấy mẫu ngẫu nhiên. Dấu hiệu của các nguyên nhân không chắc chắn, nguồn gốc và không có triệu chứng mang bệnh của dịch hại có thể gây ra những thách thức cụ thể.

...

...

...

Vì không chắc chắn là một phần vốn có của PTNCDH, nên theo dõi tình trạng KDTV do việc qui định dựa trên bất kỳ một PTNCDH nào và đánh giá lại các qui định trước đó là điều thích hợp.

7.2. Thu nhập thông tin

Để đi đến những kết luận và khuyến cáo, trong suốt quá trình, thông tin phải được thu nhập và phân tích theo yêu cầu. Các ấn phẩm khoa học cũng như thông tin kỹ thuật, ví dụ như dữ liệu từ việc điều tra và biện pháp ngăn chặn có thể có liên quan. Theo quá trình phân tích, sự khác biệt thông tin có thể được nhận biết đòi hỏi thêm các yêu cầu hoặc nghiên cứu. Khi thông tin chưa đầy đủ hoặc chưa kết luận được, thì phương án của chuyên gia có thể được sử dụng nếu thích hợp.

Sự hợp tác trong việc cung cấp thông tin và đáp ứng yêu cầu về thông tin được thực hiện thông qua các điểm tiếp xúc chính thức là trách nhiệm của IPPC (Điều VIII. 1c và VIII.2). Khi các nước thành viên khác yêu cầu thông tin, thì các yêu cầu phải càng cụ thể càng tốt và nên được giới hạn thông tin đến mức cần thiết để phân tích.

7.3. Chứng minh bằng tài liệu

Nguyên tắc minh bạch bắt buộc các nước thành viên phải sẵn có chứng minh kỹ thuật đối với các yêu cầu KDTV. Vì vậy, PTNCDH phải đầy đủ tài liệu. Việc chứng minh bằng tài liệu PTNCDH có hai mức:

- chứng minh bằng tài liệu về quá trình PTNCDH chung;

- chứng minh bằng tài liệu về quá trình thực hiện từng phép phân tích.

7.3.1. Chứng minh bằng tài liệu về quá trình PTNCDH chung

...

...

...

7.3.2. Chứng minh tài liệu từng PTNCDH cụ thể

Đối với mỗi phép cụ thể, toàn bộ quá trình từ giai đoạn khởi đầu đến quản lý nguy cơ dịch hại phải được chứng minh bằng tài liệu đầy đủ sao cho các nguồn thông tin và lý do về việc quyết định quản lý có thể được chứng minh rõ ràng. Tuy nhiên, PTNCDH không cần phải kéo dài và phức tạp. Một PTNCDH ngắn gọn, súc tích có thể cung cấp đầy đủ các kết luận mà có thể có được sau khi hoàn thành chỉ một số bước giới hạn trong quá trình PTNCDH.

Các yếu tố để được chứng minh bằng tài liệu là:

- mục đích của PTNCDH;

- việc xác định sinh vật;

- vùng PTNCDH;

- thuộc tính sinh học của sinh vật và bằng chứng về khả năng gây hại;

- đối với dịch hại KDTV: là dịch hại, đường lan truyền, vùng có nguy cơ;

- đối với RNQP: là dịch hại, ký chủ, thực vật và/ hoặc các bộ phận của thực vật hoặc lớp thực vật khi xem xét nguồn nhiễm dịch, là việc sử dụng thực vật có mục đích;

...

...

...

- bản chất, mức độ không chắc chắn và các biện pháp dự kiến để bù cho sự không chắc chắn;

- đối với việc phân tích đường lan truyền ban đầu: mô tả hàng hóa và danh mục dịch hại đã được phân cấp;

- bằng chứng về tác động kinh tế, bao gồm cả tác động môi trường;

- kết luận về đánh giá nguy cơ dịch hại (khả năng và hậu quả);

- các quyết định và bằng chứng để dừng quá trình PTNCDH

- quản lý nguy cơ dịch hại: là các biện pháp kiểm dịch được xác định, đánh giá và khuyến cáo.

- ngày hoàn thành và trách nhiệm NPPO về phép phân tích bao gồm tên tác giả, người cộng tác và người xem lại, nếu thích hợp.

Các khía cạnh khác để được chứng minh bằng tài liệu có thể bao gồm[6]:

- sự cần thiết đặc biệt để theo dõi tính hiệu quả của các biện pháp KDTV đã đề xuất;

...

...

...

7.4. Truyền đạt nguy cơ

Truyền đạt nguy cơ thường được công nhận là một quá trình tương tác cho phép trao đổi thông tin giữa NPPO và các bên có liên quan. Nó không chỉ đơn giản là thông tin một chiều hay làm cho các bên liên quan hiểu rõ về tình trạng nguy cơ, mà còn có nghĩa là để phù hợp với quan điểm của các nhà khoa học, các bên có liên quan, nhà chính trị… để:

- đạt được sự hiểu biết chung về nguy cơ dịch hại;

- xây dựng biện pháp quản lý nguy cơ dịch hại đáng tin cậy;

- xây dựng các quy định có tính thống nhất, đáng tin cậy và các chính sách KDTV để đối phó với các nguy cơ dịch hại.

- thúc đẩy nhận thức về các vấn đề KDTV khi xem xét.

Vào cuối quá trình PTNCDH, bằng chứng hỗ trợ PTNCDH, không chắc chắn và phương pháp giảm thiểu đề xuất tốt nhất nên được truyền đạt đến các bên liên quan và các bên quan tâm khác, bao gồm các nước thành viên khác nhau, RPPO và NPPO, nếu thấy thích hợp.

Sau khi PTNCDH, nếu các yêu cầu về KDTV, sự hạn chế hoặc ngăn cấm được thông qua, thì nước thành viên ngay lập tức phải công bố và chuyển đến các nước thành viên khác, nơi mà cho rằng có thể bị ảnh hưởng trực tiếp (theo IPPC, điều VII.2b) và yêu cầu thực hiện những lý do sẵn có cho bất kỳ nước thành viên nào (theo IPPC Điều VII.2c)….

Nếu sau khi PTNCDH, các yêu cầu về KDTV, sự hạn chế hoặc ngăn cấm không được thông qua, thì khuyến khích các nước thành viên sử dụng thông tin sẵn có này.

...

...

...

7.5. Tính thống nhất trong PTNCDH

Khuyến cáo rằng, NPPO cố gắng đạt được sự thống nhất trong quản lý và thực hiện PTNCDH. Tính thống nhất sẽ mang nhiều lợi ích, bao gồm:

- sự thuận lợi các nguyên tắc không phân biệt đối xử và minh bạch;

- cải thiện sự quen thuộc với quá trình PTNCDH;

- tăng cường hiệu quả trong việc hoàn chỉnh PTNCDH và quản lý dữ liệu có liên quan;

- cải thiện được sự so sánh giữa các PTNCDH trên các sản phẩm hoặc dịch hại mà nó lần lượt hỗ trợ trong việc xây dựng và thực hiện các biện pháp quản lý tương tự hoặc tương đương.

Tính thống nhất có thể được đảm bảo thông qua việc soạn thảo tỉ mỉ các bước tiến hành và các tiêu chí có tính quyết định chung, ví dụ đào tạo các cá nhân thực hiện PTNCDH, và rà soát lại các dự thảo PTNCDH.

7.6. Không trì hoãn

Trong trường hợp các nước thành viên khác trực tiếp bị ảnh hưởng, NPPO nên yêu cầu cung cấp thông tin về việc hoàn thành các phép phân tích riêng rẽ, và nếu có thể trong khoảng thời gian dự kiến, cần xem xét không trì hoãn (TCVN 6907:2010).

...

...

...

(Quy định)

[5] ISPM No.3 cung cấp thêm hướng dẫn chi tiết thích hợp để PTNCDH Giai đoạn 1, ví dụ cung cấp các thông tin cần thiết, chứng min bằng tài liệu và truyền đạt đến các bên có liên quan.

[6] ISPM No.3 liệt kê các yêu cầu về chứng minh bằng tài tiệu bổ sung liên quan đến những sinh vật như vậy.