Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 4738:1989 về bảo quản gỗ - Thuật ngữ và định nghĩa

• Số hiệu: TCVN4738:1989
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 1989

THUẬT NGỮ	ĐỊNH NGHĨA
1. Bảo quản gỗ	Các biện pháp tổng hợp nhằm kéo dài tuổi thọ của gỗ trong sử dụng
2. Độ bền của gỗ	Khả năng chống lại các nhân tố phá hoại gỗ
3. Độ bền tự nhiên
4. Độ bền nhân tạo của gỗ	Độ bền của gỗ đã được bảo quản
5. Sự phá hoại của gỗ do sinh vật
6. Các loại sinh vật phá hoại gỗ	Bacteri, nấm, côn trùng… và các loại sinh vật gây hại khác xâm nhập và phá hoại gỗ
7. Thời kỳ phá hoại mạnh của sinh vật	Khoảng thời gian gỗ bị các sinh vật phá hoại mạnh, tính theo tháng
8. Điều kiện sử dụng gỗ	Điều kiện môi trường trong thời gian sử dụng gỗ
9. Đối tượng bảo quản gỗ	Các sản phẩm gỗ được bảo quản
10. Khả năng dễ tổn thương của đối tượng bảo quản	Khả năng xâm nhập bởi các loại sinh vật và tốc độ phá hoại của sinh vật đối với đối tượng bảo quản.
11. Vùng đất – không khí	Phạm vi mà đối tượng bảo quản đặt trong đất thích hợp nhất cho sự phá hoại của các sinh vật, tức ranh giới giữa các phần phía trên và phía dưới mặt đất và xung quanh
12. Ẩm độ sử dụng của gỗ	Là ẩm độ thăng bằng của gỗ trong điều kiện sử dụng
13. Sự giảm hiệu lực bảo quản	Sự giảm độ bền nhân tạo của gỗ do tác dụng của các nhân tố hóa lý cũng như các loại sinh vật
HÌNH THỨC BẢO QUẢN VÀ THUỐC BẢO QUẢN
14. Bảo quản gỗ xây dựng	Bảo quản gỗ dùng trong các công trình xây dựng nhằm ngăn cản hoặc loại trừ sự phá hoại của các sinh vật và lửa đối với các đối tượng bảo quản.
15. Bảo quản bằng hóa chất	Bảo quản gỗ bằng các hóa chất có tác dụng ngăn cản hoặc loại trừ sự phá hoại của các đối tượng bảo quản
16. Bảo quản tạm	Bảo quản gỗ bằng các hóa chất để đề phòng sự xâm nhập phá hoại của các sinh vật đối với các đối tượng bảo quản trong thời gian nhất định
17. Bảo quản gỗ bằng hóa chất	Dùng hóa chất có tác dụng ngăn chặn sự phá hoại tiếp tục của các sinh vật đối với các đối tượng bảo quản
18. Bảo quản bằng phương pháp vật lý	Dùng phương pháp vật lý để ngăn chặn sự phá hoại tiếp tục của các loại sinh vật đối với các đối tượng bảo quản
19. Bảo quản bổ sung	Bảo quản các đối tượng mà trước kia đã được bảo quản
20. Bảo quản toàn diện cho gỗ	Bảo quản cho gỗ chống sự tác động đồng thời của hai hoặc nhiều nhân tố bất lợi
21. Bảo quản bề mặt của gỗ	Xử lý bằng hóa chất lên bề mặt đối tượng bảo quản với mục đích phòng ngừa sự xâm nhập của các loại sinh vật
22. Hun hơi cho gỗ	Bảo quản bằng hóa chất theo phương pháp hun hơi cho các đối tượng bảo quản
23. Các thuốc bảo quản	Các hóa chất dùng để bảo quản gỗ
24. Thuốc chống nấm cho gỗ	Thuốc bảo quản chống chống sự xâm nhập của nấm vào gỗ
25. Độc tính của thuốc chống nấm	Hoạt chất làm giảm hoạt động sống của các loại nấm hại gỗ
26. Thuốc chống côn trùng hại gỗ	Thuốc bảo quản phòng chống côn trùng xâm nhập phá hoại gỗ
27. Độc tính của thuốc chống côn trùng	Hoạt chất làm giảm hoạt động sống của côn trùng phá hoại gỗ
28. Thuốc chống cháy cho gỗ
29. Chất cách ẩm cho gỗ	Thuốc bảo quản có tác dụng ngăn cản hoặc làm giảm khả năng hút ẩm của gỗ
30. Thuốc bảo quản nhiều tác dụng	Thuốc bảo quản có tác dụng phòng đồng thời hai hoặc nhiều tác nhân bất lợi đối với gỗ
TÍNH THẤM CỦA THUỐC BẢO QUẢN VÀ CÁC CHỈ SỐ NGÂM TẨM
31. Khả năng thấm của gỗ	Khả năng của gỗ thấm dung dịch tẩm được biểu thị bằng tính thấm của khoảng trống (trong gỗ)
32. Tính thấm của gỗ	Khả năng của gỗ thấm được và cho các chất lỏng đi qua
33. Dung dịch tẩm	Chất lỏng được đưa vào gỗ trong quá trình ngâm tẩm
34. Khoảng trống trong gỗ	Thể tích tổng cộng của các mạch có thể chứa được dung dịch tẩm
35. Thể tích phần gỗ được tẩm	Phần khoảng trống trong gỗ có chứa một lượng dung dịch tẩm nhất định khi tẩm theo một phương pháp nhất định
36. Khả năng thấm dung dịch tẩm	Khả năng của các dung dịch tẩm thấm vào gỗ khi tẩm
37. Tính chất thấm của thuốc bảo quản	Khả năng của thuốc bảo quản thấm vào gỗ và phân bố trong gỗ
38. Sự ổn định của thuốc bảo quản ở trong gỗ	Quá trình chuyển hóa trong gỗ từ các chất tan trong nước thành các chất không tan
39. Tốc độ tẩm	Lượng dung dịch tẩm thấm được trên đơn vị thể tích gỗ ứng với đơn vị thời gian
40. Tốc độ thấm sâu của dung dịch tẩm	Là chiều sâu thấm thuốc ứng với đơn vị thời gian
41. Rỉ thuốc	Thuốc tẩm rỉ ra trên bề mặt gỗ tẩm trong thời gian cất trữ và sử dụng
42. Kết tinh thuốc	Thuốc rỉ ra và tích lại trên bề mặt gỗ tẩm, dung môi bay đi còn lại dạng kết tinh hay bột
43. Rửa trôi thuốc	Thuốc bảo quản bị rửa trôi từ gỗ tẩm ở điều kiện môi trường xung quanh ướt
44. Tính ăn mòn của thuốc	Tính chất của thuốc bảo quản tác động lên kim loại hoặc các vật liệu khác gây ra sự phá hoại bề mặt hay làm giảm các chỉ số cơ lý
CÔNG NGHỆ NGÂM TẨM GỖ
45. Chuẩn bị gỗ trước khi tẩm	Toàn bộ các quá trình chuẩn bị nhằm đảm bảo các thông số bảo quản gỗ đã cho, bao gồm bóc vỏ, gia công cơ giới, sấy, băm
46. Băm gỗ	Tạo ra các hệ thống lỗ có chiều sâu định trước ở các sản phẩm gỗ cần tẩm
47. Ẩm độ gỗ trước khi tẩm
48. Tẩm gỗ	Dẫn vào gỗ các thuốc có tác dụng để nâng cao tính chất gỗ
49. Chu trình tẩm gỗ	Toàn bộ các hoạt động khác nhau có liên quan với nhau và được thực hiện trong khoảng thời gian ngắn của quá trình tẩm gỗ
50. Tẩm kép	Tẩm thứ tự cho gỗ bằng 2 loại thuốc khác nhau
51. Tẩm cục bộ	Tẩm ở phạm vi đã bị phá hoại mạnh nhất của đối tượng bảo quản
52. Quét	Tẩm thẩm thấu hay là thấm theo mạch bằng cách quét dung dịch hoặc cao lên bề mặt gỗ
53. Tẩm bằng phương pháp quấn băng	Tẩm thẩm thấu bằng cách quấn băng có chứa cao bảo quản
54. Tẩm theo phương pháp khoan lỗ	Tẩm thẩm thấu qua các lỗ khoan theo chiều ngang cho cao, bột hay các dạng đặc biệt vào lỗ khoan đó
55. Ngâm	Tẩm theo mạch hay là thẩm thấu gỗ được ngâm trong dung dịch tẩm
56. Tẩm nóng-lạnh	Tẩm gỗ dưới áp lực, do chênh lệch áp lực nảy sinh do đun nóng và ngâm lạnh
57. Tẩm áp lực	Tẩm gỗ dưới áp lực trong các bình kín
58. Tẩm chân không – áp lực không khí – chân không	Tẩm gỗ dưới áp lực không khí, có sử dụng chân không ban đầu và chân không cuối cùng
59. Tẩm chân không – áp lực chân không	Tẩm gỗ dưới áp lực cao hơn áp lực không khí có sử dụng chân không ban đầu và chân không cuối cùng
60. Tẩm áp lực – chân không	Tẩm gỗ dưới áp lực cao và tẩm chân không
61. Tẩm theo chu kỳ	Tẩm áp lực chân không lặp lại nhiều lần
62. Tẩm dao động	Tẩm theo chu kỳ ngắn
63. Rút thuốc	Lượng dung dịch tẩm được rút ra từ gỗ đã tẩm do giảm áp suất ở giai đoạn cuối cùng
64. Tẩm hỗn hợp sấy-tẩm	Tẩm gỗ trong thùng và sấy gỗ trong dung dịch tẩm dưới tác dụng của chân không hay áp lực không khí
65. Tẩm áp lực thẩm thấu	Tẩm áp lực cho gỗ tươi bằng dung dịch thuốc muối đậm đặc và sau đó giữ để thuốc thẩm thấu
66. Duy trì thẩm thấu	Giữ gỗ đã xử lý thuốc bảo quản ở các điều kiện để sao cho thuốc tiếp tục thẩm thấu
67. Chống thấm nước cho gỗ tẩm	Quét hoặc phủ bề mặt gỗ tẩm để phòng ngừa ẩm hay rửa trôi thuốc
68. Giới hạn thấm	Tẩm đến lúc lượng thuốc về thực tế không thể thấm thêm
THÔNG SỐ BẢO QUẢN CỦA GỖ TẨM
69. Lượng thuốc bám	Lượng thuốc được giữ lại trên gỗ khi quét trên bề mặt gỗ và được tính theo g/m^2
70. Độ sâu thấm thuốc	Độ sâu thuốc đã thấm vào gỗ tính bằng milimet
71. Lượng thấm chung	Lượng thuốc bám vào gỗ sau khi tẩm tính theo thể tích gỗ tẩm và tính bằng lít/m^3 hay kg/m^3
72. Lượng thấm thuần	Lượng thuốc thấm vào gỗ sau khi tẩm, tính theo thể tích của phạm vi gỗ được tẩm và tính bằng lít/m^3 hay kg/m^3
73. Lớp áo bảo vệ	Toàn bộ bề mặt của đối tượng đã được tẩm
74. Chênh lệch lượng chứa thuốc	Sự khác nhau về lượng thuốc trên toàn bộ chiều sâu thấm thuốc tính theo kg/m^3
75. Greadien phân bố thuốc	Chênh lệch lượng chứa thuốc trên đơn vị chiều sâu vùng thấm thuốc, tính theo kg/m^3 trên 1 milimet