QCVN 01
- 162 : 2014/BNNPTNT
QUY
CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA VỀ QUY TRÌNH GIÁM ĐỊNH BỌ TRĨ CAM (SCIRTOTHRIPS
AURANTii FAURE) LÀ DỊCH HẠI KIỂM DỊCH THỰC VẬT CỦA VIỆT NAM
National
technical regulation on Procedure for identification of South African citrus
thrips (Scirtothrips aurantii Faure) - Plant quarantine
pest of Vietnam
Lời nói đầu
QCVN 01 - 162 : 2014/BNNPTNT do Trung tâm
Giám định Kiểm dịch thực vật biên soạn, Cục Bảo vệ thực vật trình duyệt, Bộ
Nông nghiệp & PTNT ban hành tại Thông tư số 16/TT-BNNPTNT ngày 05 tháng 6
năm 2014.
QUY CHUẨN KỸ
THUẬT QUỐC GIA VỀ QUY TRÌNH GIÁM ĐỊNH BỌ TRĨ CAM (SCIRTOTHRIPS AURANTii FAURE)
LÀ DỊCH HẠI KIỂM DỊCH THỰC VẬT CỦA VIỆT NAM
National
technical regulation on Procedure for identification of South African citrus
thrips (Scirtothrips aurantii Faure) - Plant quarantine
pest of Vietnam
I. QUY ĐỊNH CHUNG
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Quy chuẩn này áp dụng thống nhất trên
phạm vi toàn quốc cho việc giám định bọ trĩ cam (Scirtothrips aurantii Faure) là dịch hại
kiểm dịch thực vật nhóm I của Việt
Nam.
1.2. Đối tượng áp dụng
Quy chuẩn này áp dụng đối với mọi tổ
chức, cá nhân Việt Nam hoặc nước ngoài có hoạt động liên quan đến lĩnh vực bảo
vệ và kiểm dịch thực vật (viết tắt là KDTV) tại Việt Nam thực hiện giám định bọ trĩ
cam (Scirtothrips aurantii Faure) là dịch hại KDTV nhóm I thuộc Danh mục dịch
hại KDTV của Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định số 73/2005/QĐ-BNN ngày
14/11/2005 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
1.3. Giải thích từ ngữ
Những thuật ngữ trong quy chuẩn này
được hiểu như sau:
1.3.1. Dịch hại kiểm dịch
thực vật (plant quarantine pest)
Là loài sinh vật hại có nguy cơ gây hại nghiêm
trọng tài nguyên thực vật trong một vùng mà ở đó loài sinh vật
này chưa xuất hiện hoặc xuất hiện có phân bố hẹp và được kiểm soát chính thức.
1.3.2. Côn trùng (insect)
Là động vật không xương sống thuộc
ngành chân đốt, cơ thể pha trưởng thành gồm 3 phần: đầu, ngực và bụng. Ngực
mang 3 đôi chân.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Là khối lượng thực vật, sản phẩm thực
vật, tàn dư của sản phẩm thực vật hoặc đất được lấy ra theo một qui tắc nhất định.
1.3.4. Tiêu bản (specimen)
Là mẫu vật điển hình tiêu biểu của
dịch hại được xử lý để dùng cho việc định loại, nghiên cứu, giảng dạy, phổ biến
kỹ thuật và trưng bày thành các bộ sưu tập.
II. QUY ĐỊNH KỸ THUẬT
2.1. Phương pháp thu thập
và bảo quản mẫu
2.1.1. Thu thập mẫu
- Đối với hàng hóa
xuất, nhập khẩu, quá cảnh hoặc vận chuyển, bảo quản trong nước: Tiến hành lấy mẫu
theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 4731:891 "Kiểm dịch thực vật - Phương pháp
lấy mẫu", quy chuẩn kỹ thuật
quốc gia QCVN 01-21:2010/BNNPTNT1 Phương pháp kiểm tra củ, quả xuất nhập khẩu
và quá cảnh"; QCVN 01-22:2010/BNNPTNT1 "Phương pháp kiểm
tra cây xuất nhập khẩu và quá cảnh".
- Đối với cây trồng ngoài đồng ruộng: Lấy mẫu
theo phương pháp của quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01-38:2010/BNNPTNT1
"Phương pháp điều tra phát hiện sinh vật hại cây trồng".
2.1.2. Bảo quản mẫu giám
định
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
2.2. Dụng cụ, hóa chất
phục vụ làm tiêu bản và giám định
- Kính lúp soi nổi, kính hiển vi, bàn gia
nhiệt.
- Đèn cồn, ống nghiệm, đĩa petri, lọ nút mài,
ống nhỏ giọt, kim côn trùng, lam, lamen, bút lông, đũa thủy tinh.
- Dung dịch NaOH hoặc KOH 5%, cồn 70%, nước
cất.
- Keo Hoyer's để cố định mẫu (phụ lục 1).
2.3. Phương pháp làm tiêu
bản mẫu giám định
Tiêu bản giám định được thực hiện với
trưởng thành bọ trĩ cam theo phương pháp sau:
- Ngâm mẫu bọ trĩ trong dung dịch KOH 5% ở
nhiệt độ phòng trong thời gian 1 giờ đối với mẫu nhạt màu, 4 - 5 giờ đối với
mẫu đậm màu.
- Rửa mẫu bằng nước cất sau đó rửa lại bằng cồn
70% 2 - 3 lần để loại bỏ KOH.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
- Mẫu lam được sấy trên bàn gia nhiệt ở nhiệt độ
40oC trong 6-8 giờ.
2.4. Trình tự giám định
Quan sát mẫu tiêu bản trên kính lúp hiển vi lần lượt
các đặc điểm sau:
- Hình dạng râu đầu, số đốt râu.
- Các lông phía đầu.
- Các lông trên ngực giữa.
- Các lông trên đường vân cánh trước.
- Hàng lông nhỏ phía cuối các đốt bụng.
- Vệt tối màu ở giữa các đốt bụng.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Thông thường, số lượng cá thể nghiên
cứu phải đảm bảo là 30 (n=30). Trong trường hợp số lượng cá thể ít hơn hoặc chỉ
phát hiện duy nhất một cá thể trưởng thành có các đặc điểm nhận dạng như trên
có thể
cho
phép kết luận là Scirtothrips aurantii Faure (chỉ áp dụng
đối với các đơn
vị
đã từng giám định được Scirtothrips aurantii Faure).
2.6. Thẩm định kết quả
giám định và báo cáo
Sau khi khẳng định kết quả giám định
là bọ trĩ cam (Scirtothrips aurantii Faure) thuộc danh mục dịch
hại KDTV nhóm I của Việt
Nam, đơn vị giám định phải gửi báo cáo về Cục Bảo vệ thực vật kèm theo phiếu
kết quả giám định (phụ lục 2).
Tất cả các đơn vị thuộc hệ thống Bảo vệ và KDTV
phải lưu giữ, quản
lý và khai thác dữ liệu về kết quả điều tra, báo cáo và giám định bọ trĩ cam.
Đối với đơn vị lần đầu tiên giám định
và phát hiện được bọ trĩ cam phải gửi mẫu hoặc tiêu bản về Trung tâm Giám định
kiểm dịch thực vật để thẩm định và báo cáo Cục Bảo vệ thực vật trước khi công
bố và xử lý dịch theo quy định của pháp luật hiện hành.
Đơn vị giám định phải lưu mẫu theo Quy
chuẩn kỹ thuật hiện hành về thời gian để giải quyết khiếu nại về kết quả
giám định (nếu có).
III. TỔ CHỨC THỰC
HIỆN
Cục Bảo vệ thực vật có trách nhiệm phổ
biến, tổ chức, hướng dẫn và kiểm tra việc thực hiện Quy chuẩn này trong hệ
thống tổ chức chuyên ngành Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật cũng như các tổ chức, cá nhân
khác có liên quan.
Các tổ chức, cá nhân có hoạt động liên
quan đến điều tra, thu thập, xử lý và bảo quản mẫu bọ trĩ cam (Scirtothrips
aurantii Faure) là dịch hại
kiểm dịch thực vật nhóm I tại Việt
Nam phải tuân theo quy định của quy chuẩn này cũng như các quy định của pháp
luật có liên quan
hiện hành.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Phụ lục 1.
Cách pha dung dịch Hoyer's
Thành phần keo Hoyer's:
Gum Arabic
Chloral hydrate
Nước cất
Glycerin
: 15g
: 75g
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
: 5ml
Cách pha Hoyer's: Cho gum
Arabic vào nước cất, khuấy đều đến khi tan hết, cho chloral hydrate và để hỗn
hợp hòa tan hoàn toàn. Cuối cùng cho glycerin vào hỗn hợp và khuấy đều.
Phụ lục 2.
Thông tin về dịch hại
1. Phân bố và ký chủ
- Phân bố: Bọ trĩ cam có phân bố ở châu Á
(Yemen), châu Phi (Angola, Ai Cập, Cape Verde, Kenya, Malawi, Mauritius, Nigeria, Nam
Phi, Senegal, Sudan, Swaziland, Tanzania, Uganda, Zimbabwe), Châu Úc (Úc).
- Ký chủ: Ký chủ chính của bọ trĩ cam là cây trồng thuộc giống Citrus (cam,
chanh...), ngoài ra loài này còn gây hại trên xoài (Mangifera indica),
chè (Camellia sinensis), chuối (Musa paradisiaca) và nhiều loại
cây trồng khác.
2. Tên khoa học và vị
trí phân loại
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
- Tên tiếng Việt
- Tên khác
- Vị trí phân loại
: Scirtothrips aurantii Faure
: Bọ trĩ cam
: Scirtothrips acaciae Moulton
:
Ngành
Lớp
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Họ
Giống
: Arthropoda
: Insecta
: Thysanoptera
: Thripidae
: Scirtothrips
3. Đặc điểm chung của
giống Scirtothrips:
Trưởng thành bọ trĩ giống Scirtothrips có các đặc
điểm phân biệt với các giống khác thuộc họ Thripidae như sau:
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
- Phía mép các đốt bụng trước có nhiều lông
nhỏ xếp song song thành hàng (Hình 1b).
- Phía giữa các đốt bụng sau có lông cứng.
- Phía mép trên ngực giữa có hai đôi lông cứng
(Hình 1c).

Hình 1. Đặc điểm
giống Scritothrips (Nguồn: EPPO PM7/56)
4. Đặc điểm nhận dạng bọ
trĩ cam (Scirtothrips aurantii Faure) - dịch hại kiểm
dịch thực vật nhóm I của Việt
Nam
- Trưởng thành
cái:
+ Râu đầu có 8 đốt, 2 đốt cuối nhỏ,
thót lại (Hình 2a).
+ Đôi lông III nằm dưới mắt
đơn trên cùng, nằm trong hình tam giác nổi giữa 3 mắt đơn (Hình 2b).
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
+ Trên đường vân thứ 2 của cánh trước
có 3 lông cứng (Hình 2d).
+ Mép giữa các đốt bụng màu nâu đậm,
xung quanh mép có các vệt màu nâu (Hình 2d).
+ Đốt bụng VIII có một hàng lông nhỏ
song song chạy thành một đường liền giữa 2 mép ngoài (Hình 2e), ở đốt bụng IX
không có hàng lông này.

Hình 2. Trưởng thành
cái Scritothrips aurantii
(Nguồn: EPPO PM7/56)
- Trưởng thành đực:
+ Đốt đùi chân sau có hàng lông cứng
(Hình 3a).
+ Phía bên đốt bụng IX có một đôi lông
cứng uốn cong, đậm màu (Hình 3b).
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Hình 3.
Trưởng thành đực Scirtothrips aurantii
(Nguồn: EPPO
PM7/56)
Phụ
lục 3.
(quy định)
Mẫu
phiếu kết quả giám định
Cơ quan Bảo vệ
và Kiểm dịch thực vật
………………………………………..
CỘNG HÒA XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
--------------
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
PHIẾU KẾT QUẢ
GIÁM ĐỊNH
Bọ trĩ cam (Scirtothrips
aurantii Faure) là dịch hại
kiểm dịch thực vật của Việt Nam
1. Tên hàng hóa
:
2. Nước xuất khẩu
:
3. Xuất xứ
:
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
:
Khối lượng:
5. Địa điểm lấy mẫu
:
6. Ngày lấy mẫu
:
7. Người lấy mẫu
:
8. Tình trạng mẫu
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
9. Ký hiệu mẫu
:
10. Số mẫu lưu
:
11. Người giám định
:
12. Phương pháp giám định: Theo quy chuẩn kỹ thuật
quốc gia QCVN 01
- 162
: 2014/BNNPTNT về "Quy trình giám định bọ trĩ cam (Scirtothrips
aurantii
Faure) là dịch hại
kiểm dịch thực vật của Việt Nam".
13. Kết quả giám định
Tên khoa học
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Bộ
:
:
: Thripidae
: Thysanoptera
Là dịch hại kiểm dịch thực vật nhóm I
thuộc danh mục dịch hại kiểm dịch thực vật của Việt Nam.
TRƯỞNG PHÒNG KỸ
THUẬT
(hoặc
người giám định)
(ký, ghi rõ họ và tên)
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
(ký,
ghi rõ họ và tên, đóng dấu)
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
1 Trường
hợp các văn bản viện dẫn trong quy chuẩn này sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế thì
thực hiện theo quy định của văn bản mới.