Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7870-9:2020 về Hóa lý và vật lý phân tử

• Số hiệu: TCVN7870-9:2020
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2020

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 7870-9:2020

ISO 80000-9:2019

ĐẠI LƯỢNG VÀ ĐƠN VỊ - PHẦN 9: HÓA LÝ VÀ VẬT LÝ PHÂN TỬ

Quantities and units - Part 9: Physical chemis try and molecular physics

Lời nói đầu

TCVN 7870-9: 2020 thay thế cho TCVN 7870-9: 2010.

TCVN 7870-9:2020 hoàn toàn tương đương với ISO 80000-9:2019.

TCVN 7870-9:2020 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn TCVN/TC 12 Đại lượng và đơn vị đo biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

...

...

...

- TCVN 7870-1:2010 (ISO 80000-1:2009), Phần 1: Quy định chung

- TCVN 7870-2:2020 (ISO 80000-2:2019), Phần 2: Toán học

- TCVN 7870-3:2020 (ISO 80000-3:2019), Phần 3: Không gian và thời gian

- TCVN 7870-4:2020 (ISO 80000-4:2019), Phần 4: Cơ học

- TCVN 7870-5:2020 (ISO 80000-5:2019), Phần 5: Nhiệt động lực

- TCVN 7870-7:2020 (ISO 80000-7:2019), Phần 7: Ánh sáng và bức xạ

- TCVN 7870-8:2007 (ISO 80000-8:2007), Phần 8: Âm học

- TCVN 7870-9:2020 (ISO 80000-9:2019), Phần 9: Hóa lý và vật lý phân tử

- TCVN 7870-10:2020 (ISO 80000-10:2019), Phần 10: Vật lý nguyên tử và hạt nhân

...

...

...

- TCVN 7870-12:2020 (ISO 80000-12:2019), Phần 12: Vật lý chất ngưng tụ

Bộ TCVN 7870 (IEC 80000), Đại lượng và đơn vị đo, gồm các tiêu chuẩn sau:

- TCVN 7870-6:2010 (IEC 80000-6:2008), Phần 6: Điện từ

- TCVN 7870-13:2010 (IEC 80000-13:2008), Phần 13: Khoa học và công nghệ thông tin

- TCVN 7870-14:2010 (IEC 80000-14:2008), Phần 14: Viễn sinh trắc liên quan đến sinh lý người

Lời giới thiệu

Trong tiêu chuẩn này, ký hiệu của các chất được thể hiện bằng chỉ số dưới, ví dụ c_B, w_B, p_B đối với chất B.

Nói chung, nên đặt ký hiệu các chất và trạng thái của chúng trong ngoặc đơn trên cùng dòng với ký hiệu chính, ví dụ c(H₂SO₄).

Dưới đây, chữ cái s được sử dụng để biểu thị trạng thái rắn, chữ cái l là trạng thái lỏng và chữ cái g là trạng thái khí.

...

...

...

Ký hiệu ^ɵđược dùng để biểu thị một tiêu chuẩn nói chung.

VÍ DỤ 1: μ*_B(T, p) cho hóa thế của chất tinh khiết B liên quan đến hệ thống hỗn hợp bao gồm cả chất B.

VÍ DỤ 2: C^ɵ_m,p (H₂O, g, 298,15 K) = 33,58 J.K^-1. mol^-1 cho nhiệt dung mol tiêu chuẩn ở áp suất không đổi.

Trong biểu thức

trong đó

φ_B là phần thể tích chất B trong hỗn hợp các chất A, B, C...;

x_i là phần lượng-chất của i, và

V_m,i là thể tích mol của chất tinh khiết i, trong đó tất cả các thể tích mol V_m,A, V_m,B, V_m,C,… được lấy ở cùng nhiệt độ và áp suất.

...

...

...

Tên và ký hiệu của các nguyên tố hóa học được cho trong Phụ lục A. Trong tiêu chuẩn này, tổng chạy trên chỉ số tương ứng.

Thông tin định tính bổ sung về ký hiệu đại lượng có thể thêm vào như chỉ số dưới hoặc chỉ số trên (ví dụ xem mục 9-21) hoặc trong ngoặc đơn sau ký hiệu.

ĐẠI LƯỢNG VÀ ĐƠN VỊ - PHẦN 9: HÓA LÝ VÀ VẬT LÝ PHÂN TỬ

Quantities and units - Part 9: Physical chemistry and molecular physics

1  Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này đưa ra tên, ký hiệu, định nghĩa và đơn vị của các đại lượng hóa lý và vật lý phân tử, Các hệ số chuyển đổi cũng được đưa ra ở những chỗ thích hợp.

2  Tài liệu viện dẫn

Không có tài liệu viện dẫn trong tiêu chuẩn này.

...

...

...

Tên, ký hiệu, định nghĩa và đơn vị của các đại lượng sử dụng trong hóa lý và vật lý phân tử được cho trong Bảng 1.

Bảng 1 - Đại lượng và đơn vị sử dụng trong hóa lý và vật lý phân tử

Số mục

Đại lượng

Đơn vị

Chú thích

Tên

Ký hiệu

Định nghĩa

...

...

...

số thực thể

N (X), N_x

số thực thể nguyên tố loại X trong một hệ

1

Thực thể nguyên tố phải được xác định và có thể là nguyên tử, phân tử, ion, electron, hạt khác, hoặc nhóm xác định của các hạt đó. Điều quan trọng là luôn đưa ra đặc điểm chính xác của thực thể liên quan; điều này tốt nhất được thực hiện bằng cách đưa ra công thức hóa học thực

9-2

lượng chất

KHÔNG DÙNG: số mol

n(X)

...

...

...

n(X) = N (X) / N_A

mol

Lượng chất là một trong bảy đại lượng cơ bản trong Hệ đại lượng quốc tế, ISQ [xem TCVN 7870-1 (ISO 80000-1)].

Thực thể nguyên tố, như phân tử, nguyên tử, ion electron, lỗ trống và các tựa-hạt khác, các liên kết kép có thể được dùng.

Cần quy định chính xác thực thể liên quan, ví dụ nguyên tử hydro H so với phân tử hydro H₂, tốt nhất là đưa ra công thức hóa học phân tử của vật liệu liên quan.

Trong tên gọi “lượng chất”, từ “chất” có thể được thay bằng từ để chỉ rõ chất liên quan, ví dụ, “lượng hydro clorua, HCl”, hoặc “lượng benzen, C₆H₆”.

Tên gọi “số mol” thường được dùng cho “lượng chất” nhưng nó không được khuyên dùng vì tên của đại lượng cần được phân biệt với tên của đơn vị.

9-3

khối lượng nguyên tử tương đối

...

...

...

tỷ số giữa khối lượng trung bình [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)] của nguyên tử X và khối lượng nguyên tử thống nhất [TCVN 7870-10 (ISO 80000-10)]

1

Có thể xác định đại lượng tương tự “khối lượng phân tử tương đối” đối với phân tử.

VÍ DỤ:

A_r (Cl) ≈ 35,453,

A_r (CO₂) ≈ 44.

Khối lượng nguyên tử tương đối hay phân tử tương đối phụ thuộc vào thành phần nuclit.

Hiệp hội quốc tế về hóa học tinh khiết và ứng dụng (IUPAC) thừa nhận việc sử dụng tên riêng “trọng lượng nguyên tử” và “trọng lượng phân tử” tương ứng cho các đại lượng “khối lượng nguyên tử tương đối” và “khối lượng phân tử tương đối”. Việc sử dụng các tên gọi truyền thống này không được tán thành.

9-4

...

...

...

M (X)

đối với chất tinh khiết X, tỷ số giữa khối lượng m(X) [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)] và lượng chất n (mục 9-2)

M = m/n

g/mol

kg mol^-1

9-5

thể tích mol

V_m

...

...

...

V_m = V/n

m^3 mol^-1

9-6.1

nội năng mol

U_m

tỷ số giữa nội năng U [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] và lượng chất n (mục 9-2)

U_m = U/n

J/mol

...

...

...

Các đại lượng mol thường chỉ được dùng với sự quy chiếu về chất tinh khiết.

9-6.2

entanpi mol

H_m

tỷ số giữa entanpi H [TCVN 7870-5(ISO 80000-5)] và lượng chất n (mục 9-2)

H_m = H/n

J/mol

kg m^2s^-2mol^-1

Các đại lượng mol thường chỉ được dùng với sự quy chiếu về chất tinh khiết.

...

...

...

năng lượng Helmholtz mol

F_m

tỷ số giữa năng lượng Helmholtz F [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] và lượng chất n (mục 9-2):

F_m = F/n

J/mol

kg m^2s^-2mol^-1

Đại lượng mol thường chỉ được dùng với sự quy chiếu về chất tinh khiết.

9-6.4

năng lượng Gibbs mol

...

...

...

tỷ số giữa năng lượng Gibbs G [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] và lượng chất n (mục 9-2):

G_m = G/n

J/mol

kg m^2s^-2mol^-1

Đại lượng mol thường chỉ được dùng với sự quy chiếu về chất tinh khiết.

9-7

nhiệt dung mol

C_m

tỷ số giữa nhiệt dung C [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] và lượng chất n (mục 9-2):

...

...

...

J/mol

kg m^2s^-2mol^-1

Các điều kiện (áp suất không đổi hoặc thể tích không đổi,...) phải được xác định.

9-8

entropy mol

S_m

tỷ số giữa entropy S [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] và lượng chất n (mục 9-2):

S_m = S/n

J/(mol K)

...

...

...

Các điều kiện (áp suất không đổi hoặc thể tích không đổi, ...) phải được xác định.

9-9.1

nồng độ hạt

n, (C)

tỷ số giữa số hạt N (mục 9-1) và thể tích V [TCVN 7870-3 (ISO 80000-3)]

n = N/V

m^-3

Thuật ngữ "mật độ số" cũng được dùng.

9-9.2

...

...

...

C (X), Cx

đối với chất X trong hỗn hợp, tỷ số giữa số phân tử N_x của chất X và thể tích V [TCVN 7870-3 (ISO 80000-3)] của hỗn hợp:

C_x = N_x/V

m^-3

9-10

nồng độ khối

γ_x, (px)

đối với chất X trong hỗn hợp, tỷ số giữa khối lượng m_x [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)] của chất X và thể tích V [TCVN 7870-3 (ISO 80000-3)] của hỗn hợp:

...

...

...

g/l

kg m^-3

CGPM lần thứ 16 (1979) quyết định cho phép dùng cả “l” và “L” để ký hiệu cho lít.

9-11

phần khối lượng

w_X

đối với chất X trong hỗn hợp, tỷ số giữa khối lượng m_x [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)] của chất X và tổng khối lượng m của hỗn hợp:

w_x = m_x/m

1

...

...

...

9-12.1

nồng độ lượng chất

c_X

đối với chất X trong hỗn hợp, tỷ số giữa lượng chất n_x (mục 9-2) của X và thể tích V [TCVN 7870-3 (ISO 80000-3)] của hỗn hợp:

c_X = n_X/V

mol/l

mol m^-3

Trong hóa học, tên gọi “nồng độ lượng chất” thường được viết tắt là “nồng độ”, có ý là tính từ “lượng chất” được dự định. Tuy nhiên, vì lý do này trong mục 9-10 tên gọi “nồng độ khối lượng” không được bỏ đi từ “khối lượng”.

CGPM (1979) lần thứ 16 quyết định cho phép dùng cả “l” và “L” để ký hiệu cho lít.

...

...

...

nồng độ lượng chất tiêu chuẩn

c^ɵ(X)

đối với chất X, là một mol trên lít

mol/l

mol m^-3

CGPM (1979) lần thứ 16 quyết định cho phép cả “l” và “L” để ký hiệu cho lít.

9-13

phần lượng chất, phần mol

x_X, y_X

...

...

...

x_X = n_X/n

1

x_X được dùng đối với các pha đặc còn đối với hỗn hợp khí, y_X có thể được sử dụng.

Tên gọi phi hệ thống “phần mol” vẫn được sử dụng. Tuy nhiên, việc sử dụng tên gọi này không được tán thành.

Đối với đại lượng này, thực thể được dùng để xác định lượng chất cần luôn là một phân tử đơn cho mỗi loại trong hỗn hợp.

9-14

phần thể tích

φ_X

đối với chất X, tỷ số giữa tích của phần lượng chất x_X (mục 9-13) của X và thể tích mol V_m,X (mục 9-5) của chất tính khiết X ở cùng nhiệt độ [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)], áp suất [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)] và tổng lấy theo tất cả các chất i của tích phần lượng chất x_i (mục 9-13) của chất i và thể tích mol V_m,i (mục 9-5):

...

...

...

ml/l

1

Nhìn chung, phần thể tích phụ thuộc vào nhiệt độ.

CGPM (1979) lần thứ 16 quyết định cho phép dùng cả “l” và “L” để ký hiệu cho lít.

9-15

nồng độ mol

b_B, m_B

tỷ số giữa lượng chất (mục 9-2) của chất tan B và khối lượng m_A [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)] của dung môi A

b_B = n_B/m_A

...

...

...

Nên tránh sử dụng ký hiệu m_B trong trường hợp có thể nhầm thành khối lượng của chất B. Tuy nhiên, ký hiệu m_B thường được dùng nhiều hơn ký hiệu b_B cho nồng độ mol dù có khả năng bị nhầm với khối lượng.

9-16

nhiệt ẩn chuyển pha, entanpi chuyển pha

C_pt

năng lượng [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] đẳng nhiệt và đẳng áp cần được thêm vào hoặc bớt đi để hệ chuyển pha hoàn toàn

J

kg m^2s^-2

Hầu hết đại lượng mol hoặc đại lượng cụ thể được sử dụng và sự chuyển pha được thể hiện rõ ràng, ví dụ nhiệt ẩn mol của bay hơi.

Chỉ số dưới “pt” là từ hạn định của sự chuyển pha, có thể được thay đổi, ví dụ thành “l-g”.

...

...

...

9-17

hóa thế <hóa học>

μ_X

đạo hàm riêng của năng lượng Gibbs [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] đối với lượng n_X của chất X (mục 9-2) ở nhiệt độ T [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] và áp suất p [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)] không đổi:

J/mol

kg m^2s^-2mol^-1

Đối với chất tinh khiết, trong đó G_m là năng lượng Gibbs mol. Trong một hỗn hợp, μ_B là năng lượng Gibbs mol riêng phần.

Trong vật lý chất ngưng tụ, hóa thế của electron là năng lượng.

...

...

...

hoạt động tuyệt đối

λ_X

đối với chất X, là hàm mũ của tỷ số của hóa thế μ_X của chất B (mục 9-17), và tích của hằng số khí mol R (mục 9-37.1) và nhiệt độ nhiệt động lực T [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)].

1

9-19

áp suất riêng phần

p_X

đối với chất X trong hỗn hợp khí, là tích của phần lượng chất y_X của chất X (mục 9-13) và áp suất tổng p [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)]:

...

...

...

Pa

kg m^-1 s^-2

9-20

nồng độ hơi

p͂_X

đối với chất X, là đại lượng tỷ lệ với hoạt độ tuyệt đối, λ_X (mục 9-18), hệ số tỷ lệ là hàm của nhiệt độ [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] chỉ được xác định ở điều kiện nhiệt độ và thành phần không đổi, p_X/p͂_X tiến đến 1 đối với khí vô cùng loãng

Pa

kg m^-1 s^-2

...

...

...

trong đó p là áp suất tổng [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)].

Ký hiệu ưu tiên của IUPAS cho nồng độ hơi là f.

9-21

hóa thế tiêu chuẩn

μ_B^ɵ, μ^ɵ

đối với chất B, giá trị của hóa thế (mục 9-17) ở điều kiện tiêu chuần xác định

J/mol

kg m^2s^-2mol^-1

...

...

...

Hóa thế tiêu chuẩn phụ thuộc vào việc chọn trạng thái tiêu chuẩn, trạng thái này phải được xác định. Trong dung dịch lỏng hoặc rắn, trạng thái tiêu chuẩn được qui về độ hòa tan lý tưởng của chất tan (chất B).

9-22

thừa số hoạt độ

f_X

đối với chất X trong hỗn hợp lỏng hoặc rắn, tỷ số giữa hoạt độ tuyệt đối λ_X (mục 9-18) của chất X và tích của hoạt độ tuyệt đối λ_X^* chất tinh khiết X ở cùng nhiệt độ [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] và áp suất [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)] và phần lượng chất x_X của chất X (mục 9-13):

1

Tên gọi có tính hệ thống là “thừa số hoạt độ”, nhưng tên gọi “hệ số hoạt độ” cũng được sử dụng phổ biến (xem mục 9-25).

Thừa số hoạt độ cũng có thể tìm được bằng cách áp dụng định luật Raoult hoặc định luật Henry.

...

...

...

hoạt độ tuyệt đối tiêu chuẩn <trong hỗn hợp>

λ_x^ɵ

đối với chất X trong hỗn hợp lỏng hoặc rắn, là hoạt độ tuyệt đối λ_X^* (mục 9-18) của chất tinh khiết X ở cùng nhiệt độ [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] nhưng ở áp suất tiêu chuẩn [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)] 10^5 Pa:

1

Đại lượng này chỉ phụ thuộc nhiệt độ.

9-24

hoạt độ của chất tan, hoạt độ tương đối của chất tan

α_x, α_m,X

...

...

...

1

Đại lượng α_c,X, được định nghĩa tương tự theo tỷ số nồng độ c_X/c^Ɵ cũng được gọi là hoạt độ hay hoạt độ tương đối của chất tan X; c^Ɵ là nồng độ lượng chất tiêu chuẩn (mục 9-12.2):

trong đó Σ biểu thị tổng lấy theo tất cả các chất tan. Điều này áp dụng đặc biệt cho dung dịch lỏng loãng.

9-25

hệ số hoạt độ

γ_B

đối với chất tan B trong dung dịch, là tỷ số giữa hoạt độ α_B của chất tan B (mục 9-24) và tỷ số giữa nồng độ mol (mục 9-15) b_B của chất B và nồng độ mol tiêu chuẩn b^Ɵ:

...

...

...

1

Tên gọi “hệ số hoạt độ của chất tan B” cũng được dùng cho đại lượng γ_B xác định theo

Xem mục 9-22.

9-26

hoạt độ tuyệt đối tiêu chuẩn <trong dung dịch>

λ_B^Ɵ

đối với chất tan B trong dung dịch:

...

...

...

1

Đại lượng này chỉ phụ thuộc nhiệt độ.

Đặc biệt áp dụng cho dung dịch lỏng loãng. Áp suất tiêu chuẩn là 10^5 Pa.

9-27.1

hoạt độ của dung môi, hoạt độ tương đối của dung môi

α_A

đối với dung môi A trong dung dịch, là tỷ số giữa hoạt độ tuyệt đối của chất A, λ_A (mục 9-18) và  của dung môi tinh khiết tại cùng nhiệt độ [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] và áp suất [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)]:

1

...

...

...

9-27.2

thừa số thẩm thấu của dung môi, hệ số thẩm thấu của dung môi A

φ

đại lượng được cho bằng:

trong đó M_A là khối lượng mol (mục 9-4) của dung môi A, Σ biểu thị tổng lấy theo tất cả các chất tan, b_B là nồng độ mol của chất tan B (mục 9-15) và α_A là hoạt độ của dung môi A (mục 9-27.1)

Tên gọi “hệ số thẩm thấu” thường được sử dụng mặc dù tên gọi “thừa số thẩm thấu” có tính hệ thống hơn.

Khái niệm này áp dụng đặc biệt cho dung dịch lỏng loãng.

...

...

...

hoạt độ tuyệt đối tiêu chuẩn của dung môi <trong dung dịch loãng>

λ_A^Ɵ

đối với dung môi A, là hoạt độ tuyệt đối tiêu chuẩn (mục 9-23) của chất tinh khiết A tại cùng nhiệt độ [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] và ở áp suất tiêu chuẩn p^Ɵ [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4]:

9-28

áp suất thẩm thấu

Π

...

...

...

Pa

kg m^-1 s^-2

9-29

số hợp thức của chất

v_B

đối với chất B, là số nguyên hoặc phân số đơn, là âm đối với chất tham gia phản ứng và dương đối với chất tạo thành sau phản ứng, xuất hiện trong biểu thức của một phản ứng hóa học:

trong đó ký hiệu B biểu thị các chất tham gia và các chất tạo thành sau phản ứng đó

...

...

...

VÍ DỤ:

9-30

ái lực của phản ứng hóa học

A

âm của tổng lấy theo tất cả các chất B của tích số hợp thức v_B của chất B (mục 9-29) và hóa thế μ_B của chất B (mục 9-17):

J/mol

kg m^2 s^-2 mol^-1

...

...

...

Một cách viết định nghĩa khác là:

trong đó G là năng lượng Gibbs [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5] và ξ là mức độ phản ứng (mục 9-31).

Lưu ý là v_B âm đối với chất tham gia phản ứng và dương đối với sản phẩm tạo thành sau phản ứng.

9-31

mức độ phản ứng

ξ

hiệu của lượng ban đầu n_{B in} của chất B (mục 9-2) và lượng cân bằng n_{B eq}  của chất B (mục 9-2) chia cho số hợp thức v_B của chất B (mục 9-29):

...

...

...

Xem chú thích cho mục 9-30.

9-32

hằng số cân bằng tiêu chuẩn, hằng số cân bằng nhiệt động lực học

K^Ɵ

đối với một phản ứng hóa học, là tích của toàn bộ các chất B với lũy thừa âm của số hợp thức v_B của chất B (mục 9-29) của hoạt độ tuyệt đối tiêu chuẩn λ_B^Ɵ của chất B (mục 9-26):

1

Đại lượng này chỉ phụ thuộc nhiệt độ.

Các đại lượng khác phụ thuộc vào nhiệt độ, áp suất và thành phần.

...

...

...

9-33

hằng số cân bằng <theo áp suất>

K_p

đối với chất khí, là tích tất cả các chất B của áp suất riêng p_B của chất B (mục 9-19) lũy thừa số hợp thức (mục 9-29):

PaΣv_B

(kgm^-1s^-2)^ΣvB

9-34

...

...

...

K_c

đối với dung dịch, là tích tất cả các chất B của nồng độ c_B của chất B (mục 9-9.1) lũy thừa số hợp thức v_B (mục 9- 29):

(mol/m^3)Σv_B

9-35.1

hàm phân chia vi chính tắc

Ω

số tất cả các trạng thái lượng tử r phù hợp với năng lượng đã cho E [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)], thể tích [TCVN 7870-3 (ISO 80000-3)] và các trường ngoài:

...

...

...

1

trong đó S là entropy [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] và k là hằng số Boltzmann [TCVN 7870-1 (ISO 80000-1)].

9-35.2

hàm phân chia chính tắc

Z

tổng lấy theo các trạng thối lượng tử ứng với năng lượng E_r [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4), biểu thị bằng:

trong đó k là hằng số Boltzmann [TCVN 7870-1 (ISO 80000-1)] và T là nhiệt độ nhiệt động lực [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)]

...

...

...

trong đó A là năng lượng Helmholtz [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)].

9-35.3

hàm phân chia đại chính tắc, hàm phân chia lớn

tổng của hàm phân chia chính tắc Z (N_A, N_B, ...) đối với số hạt A, B đã cho nhân với hoạt độ tuyệt đối (mục 9-18) λ_A, λ_B của hạt A, B:

1

...

...

...

9-35.4

hàm phân chia phân tử, hàm phân chia của phân tử

q

đại lượng được cho bằng:

trong đó ε_i là năng lượng [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] mức thứ r của phân tử phù hợp với thể tích [TCVN 7870-3 (ISO 80000-3)] và trường ngoài đã cho, k là hằng số Boltzmann [TCVN 7870-1 (ISO 80000-1)] và T là nhiệt độ nhiệt động lực [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)]

1

9-36.1

...

...

...

g

số trạng thái vi mô khác nhau trong một hệ con

1

9-36.2

độ suy biến, độ bội

g

đối với mức lượng tử, là trọng lượng thống kê của mức đó

1

...

...

...

9-37.1

hằng số khí mol

R

tích của hằng số Boltzmann [TCVN 7870-1 (ISO 80000-1)] và hằng số Avogardo [TCVN 7870-1 (ISO 80000-1)]

J/(mol K)

kg m^2 s^-2 K^-1 mol^-1

Đối với khí lý tưởng,

9-37.2

...

...

...

R_s

tỷ số của hằng số khí mol R (mục 9-37.1) và khối lượng mol (mục 9-4) M, nghĩa là R_s = R/M

J/(kg K)

m^2 s^-2 K^-1

9-38

quãng đường tự do trung bình <hóa học>

l, λ

đối với một hạt, là khoảng cách trung bình d [TCVN 7870-3 (ISO 80000-3)] giữa hai lần va chạm liên tiếp với các hạt khác

...

...

...

9-39

hệ số khuếch tán <hóa học>

D

hệ số tỷ lệ của nồng độ phân tử cục bộ C_B (mục 9-9.2) của chất B trong hỗn hợp nhân với vận tốc trung bình cục bộ v_B [TCVN 7870-3 (ISO 80000-3)] của các phân tử của chất B và âm gradient của nồng độ phân tử cục bộ C_B (mục 9-9.2) của chất B trong hỗn hợp, biểu thị bằng:

m^2s^-1

9-40.1

...

...

...

k_T

ở trạng thái ổn định của hỗn hợp hai thành phần trong đó xảy ra khuếch tán nhiệt, là thừa số số tỷ lệ giữa gradient của phần lượng chất x_B (mục 9-13) của chất đậm đặc hơn B và âm gradient của nhiệt độ nhiệt động lực cục bộ T [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)] chia cho nhiệt độ đó [TCVN 7870-5 (ISO 80000-5)]

1

9-40.2

thừa số khuếch tán nhiệt

α_T

tỷ số của tỷ số khuếch tán nhiệt k_T (mục 9-40.1) và tích của phần lượng chất cục bộ x_A, x_B (mục 9-13) của hai chất A và B:

...

...

...

1

9-41

hệ số khuếch tán nhiệt

D_T

tích của tỷ số khuếch tán nhiệt k_T (mục 9-40.1) và hệ số khuếch tán D (mục 9-39):

m^2 s^-1

...

...

...

chuẩn độ ion

I

trong một mẫu, là một nửa tổng bình phương của số điện tích z_i [TCVN 7870-10 (ISO 80000-10)] của ion thứ i nhân với nồng độ mol b_i (mục 9-15) đối với mọi ion liên quan:

mol kg^-1

9-43

độ phân ly, phần phân ly

α

...

...

...

1

9-44

độ dẫn điện phân

K

tỷ số của độ lớn mật độ dòng điện J [TCVN 7870-6 (IEC 80000-6)] và độ lớn cường độ điện trường E [TCVN 7870-6 (IEC 80000-6)] trong chất điện phân:

K = J/E

S/m

...

...

...

Đối với môi trường không đẳng hướng, K là tenxơ.

Trong TCVN 7870-6 (IEC 80000-6) dùng ký hiệu σ, γ.

9-45

độ dẫn mol

Ʌ_m

trong chất điện phân, là tỷ số của độ dẫn điện _K (mục 9-44) và nồng độ lượng chất c_B (mục 9-12.1):

S m^2/mol

kg^-1-s^3 A^2 mol^-1

...

...

...

9-46

số tải ion B, phần dòng tải ion B

t_B

đối với ion B, là tỷ số của dòng điện i_B [TCVN 7870-6 (IEC 80000-6)] mang bởi ion B và dòng điện tổng i [TCVN 7870-6 (IEC 80000-6)] trong chất điện phân:

1

9-47

góc quay quang

...

...

...

góc mà qua đó ánh sáng phân cực phẳng quay theo chiều kim đồng hồ khi nhìn vào nguồn sáng qua môi trường quang hoạt

rad

9-48

suất quay quang mol

α_m

góc quay quang α (mục 9-47), nhân với tỷ số của diện tích mặt cắt A [TCVN 7870-3 (ISO 80000-3)] của chùm ánh sáng phân cực tuyến tính và lượng chất m (mục 9-2) của thành phần quang hoạt trên đường đi của một chùm:

rad m^2/mol

...

...

...

9-49

suất quay quang riêng

α_m

góc quay quang α (mục 9-47), nhân với tỷ số của diện tích mặt cắt A [TCVN 7870-3 (ISO 80000-3)] của chùm ánh sáng phân cực tuyến tính và khối lượng m [TCVN 7870-4 (ISO 80000-4)] của thành phần quang hoạt trên đường đi của một chùm:

rad m^2/kg^1

kg^-1 m^2

...

...

...

Thư mục tài liệu tham khảo

[1] TCVN 7870-1 (ISO 80000-1), Đại lượng và đơn vị - Phần 1: Quy định chung

[2] TCVN 7870-3 (ISO 80000-3), Đại lượng và đơn vị - Phần 3: Không gian và thời gian

[3] TCVN 7870-4 (ISO 80000-4), Đại lượng và đơn vị - Phần 4: Cơ học

[4] TCVN 7870-5 (ISO 80000-5), Đại lượng và đơn vị - Phần 5: Nhiệt động lực học

[5] TCVN 7870-6 (ISO 80000-6), Đại lượng và đơn vị - Phần 6: Điện từ

[6] TCVN 7870-10 (ISO 80000-10), Đại lượng và đơn vị - Phần 10: Vật lý nguyên tử và hạt nhân

[7] TCVN 9595-3 (ISO/IEC GUIDE 98-3), Độ không đảm bảo đo - Phần 3: Hướng dẫn trình bày độ không đảm bảo đo (GUM:1995)

[8] IUPAC Quantities, Units and Symbols in Physical Chemistry, 3rd ed., 2007. Prepared by: R.Cohen, T.Cvita, J.Frey, B.Holmstrom, K.Kuchitsu, R.Marquardt, I.Mills, F.Pavese, M.Quack, J.Stohner, H.Strauss, M. Takami, A.Thor (Đại lượng, đơn vị và ký hiệu trong hóa lý của IUPAC)

...

...

...

Chỉ mục theo bảng chữ cái

Tên chính xác của đại lượng được in đậm. Các mục khác trong chỉ mục được đề cập để tạo thuận lợi cho việc tìm kiếm đại lượng.

Tên

Mục

hoạt độ của dung môi

9-27.1

áp suất, riêng

9-19

hoạt độ của dung môi, tương đối

...

...

...

áp suất thẩm thấu

9-28

hoạt độ của dung môi, tương đối tiêu chuẩn

9-27.3

áp suất, thẩm thấu

9-28

hoạt độ, tuyệt đối tiêu chuẩn <trong dung dịch>

9-26

ái lực của phản ứng hóa học

...

...

...

thừa số thẩm thấu của dung môi A

9-27.2

chất, lượng

9-2

thừa số thẩm thấu của dung môi

9-27.2

độ bội

9-36.2

hoạt độ tuyệt đối tiêu chuẩn <trong dung dịch>

...

...

...

độ dẫn điện, điện phân

9-44

hoạt độ tuyệt đối tiêu chuẩn của dung môi <trong dung dịch loãng>

9-27.3

độ dẫn, mol

9-45

hằng số cân bằng, tiêu chuẩn

9-32

độ phân ly

...

...

...

hằng số cân bằng, nhiệt động lực học

9-32

độ dẫn điện

9-44

hằng số cân bằng tiêu chuẩn

9-32

độ dẫn mol

9-45

hằng số cân bằng nhiệt động lực học

...

...

...

entanpi mol

9-6.2

hàm phân chia chính tắc

9-35.2

entropi mol

9-8

hằng số cân bằng <theo áp suất>

9-33

entanpi mol

...

...

...

hằng số cân bằng <theo nồng độ>

9-34

entropi mol

9-8

hàm phân chia đại chính tắc

9-35.3

góc quay quang

9-47

hàm phân chia lớn

...

...

...

hoạt độ, tuyệt đối

9-18

hàm phân chia chính tắc

9-35.1

hóa thế <hóa học>

9-17

hàm phân chia, chính tắc

9-35.2

hóa thế tiêu chuẩn

...

...

...

hàm phân chia, lớn

9-35.3

hoạt độ tuyệt đối, tiêu chuẩn <trong hỗn hợp>

9-23

hàm phân chia, chính tắc lớn

9-35.3

hoạt độ tuyệt đối, tiêu chuẩn <trong dung dịch>

9-26

hàm phân chia, vi chính tắc

...

...

...

hoạt độ của chất tan

9-24

hệ số khuếch tán <hóa học>

9-39

hoạt độ chất tan tiêu chuẩn <trong hỗn hợp>

9-23

hằng số khí, mol

9-37.1

hoạt độ chất tan tiêu chuẩn <trong dung dịch>

...

...

...

hằng số khí, riêng

9-37.1

hệ số hoạt độ

9-25

nội năng mol

9-6.1

hàm phân chia phân tử

9-35.4

nhiệt ẩn chuyển pha

...

...

...

hàm phân chia, phân tử

9-35.4

nhiệt chuyển pha, ẩn

9-16

hàm phân chia của phân tử

9-35.4

nồng độ mol

9-15

hệ số khuếch tán, nhiệt

...

...

...

nồng độ hơi

9-20

thừa số khuếch tán, nhiệt

9-40.2

số thực thể

9-1

hệ số khuếch tán nhiệt

9-41

số thực thể

...

...

...

khối lượng nguyên tử, tương đối

9-3

sự chuyển pha, ẩn

9-16

khối lượng, mol

9-4

số chất, hợp thức

9-29

khối lượng, nguyên tử tương đối

...

...

...

số hợp thức của chất

9-29

khối lượng mol

9-4

suất quay quang mol

9-48

khối lượng nguyên tử tương đối

9-3

suất quay quang, mol

...

...

...

lượng chất

9-2

suất quay quang, riêng

9-49

chuẩn độ ion

9-42

suất quay, quang mol

9-48

mức độ phản ứng

...

...

...

suất quay, quang riêng

9-49

nồng độ lượng chất

9-12.1

suất quay quang riêng

9-49

nồng độ lượng chất, tiêu chuẩn

9-12.2

số tải ion B

...

...

...

nồng độ, khối lượng

9-10

phần lượng chất

9-13

nồng độ, hạt

9-9.1

phần khối lượng

9-11

nồng độ, phân tử

...

...

...

phần thể tích

9-14

nồng độ, lượng chất tiêu chuẩn

9-12.2

phần phân ly

9-43

năng lượng, Gibbs mol

9-6.4

phần, phân ly

...

...

...

năng lượng, Helmholtz mol

9-6.3

phân ly, độ

9-43

nội năng mol

9-6.1

quãng đường tự do trung bình <hóa học>

9-38

năng lượng Gibbs, mol

...

...

...

phần dòng tải ion B

9-46

nhiệt dung, mol

9-7

quay quang, góc

9-47

năng lượng Helmholtz, mol

9-6.3

...

...

...

nội năng, mol

9-6.1

thể tích mol

9-5

nồng độ khối lượng

9-10

thể tích, mol

9-5

năng lượng Gibbs mol

...

...

...

tỷ số khuếch tán, nhiệt

9-40.1

nhiệt dung mol

9-7

thế, hóa <hóa học>

9-17

năng lượng Helmholtz mol

9-6.3

thừa số khuếch tán nhiệt

...

...

...

thế, hóa tiêu chuẩn <hóa học>

9-17

tỷ số khuếch tán nhiệt

9-40.1

thế, hóa tiêu chuẩn

9-21

thừa số hoạt độ

9-22

...

...

...

trọng lượng thống kê của hệ con

9-36.1

MỤC LỤC

Lời nói đầu

Lời giới thiệu

1  Phạm vi áp dụng

2  Tài liệu viện dẫn

3  Thuật ngữ và định nghĩa

...

...

...

Chỉ mục theo bảng chữ cái