Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 11082-1:2015 về Dụng cụ thí nghiệm bằng thủy tinh - Tỉ trọng kế cho mục đích sử dụng chung

• Số hiệu: TCVN11082-1:2015
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2015

Bộ L20	Bộ L50 và L50 SP
Bộ M50 và M50 SP	Bộ M100
Bộ S50	Bộ S50 SP

Hình 2 - Thang đo khuyến nghị đối với tỉ trọng kế đặc trưng

Bảng 1 - Yêu cầu cơ bản đối với các loại tỉ trọng kế

Bộ

Chiều dài tổng lớn nhất

Khoảng danh định của mỗi tỉ trọng kế

Số vạch chia trên thang đo x giá trị của khoảng chia độ

Chiều dài thang đo nhỏ nhất (khoảng danh định)

Đường kính bầu

Thể tích bên dưới vạch chia độ thấp nhất của khoảng định danh

...

...

...

min.

max.

min.

max.

mm

kg/m^3

g/ml

kg/m^3

g/ml

...

...

...

mm

mm

MI

ml

Vạch chia độ

L20

335

20

0,020

...

...

...

100 x 0,0002

105

36

40

108^*

132

5 đến 10

L50

335

...

...

...

0,050

100 x 0,5

100 x 0,0005

125

23

27

50^*

65

2 đến 5

...

...

...

270

50

0,050

50 x 1

50 x 0,001

70

20

24

30

...

...

...

2 đến 5

M100

250

100

0,100

50 x 2

50 x 0,002

85

18

...

...

...

18

26

2 đến 5

S50

190

50

0,050

25 x 2

25 x 0,002

...

...

...

18

20

18

26

2 hoặc 3

Bỗ bổ sung đặc biệt ł

...

...

...

L50SP

335

...

...

...

0,050

100 x 0,5

100 x 0,0005

125

23

27

50

65

2 đến 5

...

...

...

270

50

0,050

50 x 1

50 x 0,001

70

20

24

30

...

...

...

2 đến 5

S50SP

190

50

0,050

50 x 1

50 x 0,001

50

18

...

...

...

18^*

26

2 hoặc 3

CHÚ THÍCH ^*  Đối với đường kính thân lớn hơn 4 mm (theo qui định của 12.4), với các tỉ trọng kế có phạm vi đo từ 1 700 kg/m^3 đến 2 000 kg/m^3 hoặc từ 1,7 g/ml đến 2,0 g/ml, các thể tích này sẽ sát với giá trị lớn nhất hơn so với giá trị nhỏ nhất.

ł  Xem ISO 3675

11  Phạm vi đo của các bộ tỉ trọng kế

Mỗi bộ trong năm bộ tỉ trọng kế chính phải phủ được tổng phạm vi đo từ 600 kg/m^3 đến 2 000 kg/m^3 hoặc từ 0,600 g/ml đến 2000 g/ml, mỗi tỉ trọng kế có khoảng giới hạn 20 kg/m^3, 50 kg/m^3, hoặc 100 kg/m^3, hoặc 0,020 g/ml, 0,050 g/ml hoặc 0,100 g/ml. Giới hạn danh định dưới của thang đo trên bộ tỉ trọng kế L20 phải là 600, 620, 640, v.v..., hoặc 0,600; 0,620, 0,640, v.v.., giới hạn danh định dưới của thang đo trên bộ tỉ trọng kế L50, M50 và S50 phải là 600, 650, 700, v.v..., hoặc 0,600; 0,650, 0,700, v.v.., và giới hạn danh định dưới của thang đo trên bộ tỉ trọng kế M100 phải là 600, 700, 800, vv..., hoặc 0,600; 0,700, 0,800, v.v.., tùy theo thang đo biểu thị theo kilôgam trên mét khối hoặc gam trên mililít.

Mỗi bộ của ba bộ tỉ trọng kế bổ sung phải phủ được phạm vi đo từ 600 kg/m^3 đến 1 100 kg/m^3 hoặc từ 0,600 g/ml đến 1,100 g/ml, mỗi tỉ trọng kế có phạm vi đo 50 kg/m^3 hoặc 0,050 g/ml. Giới hạn danh định dưới của thang đo trên các bộ tỉ trọng kế L50SP, M50SP và S50SP phải là 600. 650, 700, v.v...hoặc 0,600; 0,650; 0,700, v.v...tùy theo thang đo biểu thị theo kilôgam trên mét khối hoặc gam trên mililít.

12  Kích thước qui định

...

...

...

12.2  Mặt cắt ngang của thân không được thay đổi trong khoảng ít nhất 5 mm bên dưới vạch chia độ thấp nhất trên thang đo.

12.3  Đường kính thân không được thay đổi trong khoảng ít nhất 15 mm phía trên vạch chia độ cao nhất trên thang đo.

12.4  Đường kính thân của tỉ trọng kế không được nhỏ hơn 4,0 mm.

CHÚ THÍCH  Để thuận tiện cho việc sản xuất, đường kính thân nên phù hợp với các khuyến nghị được nêu trong Phụ lục B.

13  Độ chính xác

Đối với tỉ trọng kế, sai số cho phép lớn nhất tại điểm bất kỳ trên thang đo được qui định trong Bảng 2. Các tỉ trọng kế bổ sung được khuyến nghị cung cấp kèm theo giấy chứng nhận với số hiệu chính để sử dụng với yêu cầu chính xác.

Bảng 2 - Sai số cho phép lớn nhất

Bộ

Sai số cho phép lớn nhất tại điểm bất kỳ trên thang đo

...

...

...

g/ml

L20

± 0,2

± 0,000 2

L50

± 0,5

± 0,000 5

M50

± 1,0

...

...

...

M100

±2,0

± 0,002

S50

± 2,0

± 0,002

Bộ bổ sung đặc biệt

...

...

...

± 0,3

± 0,000 3

M50SP

± 0,6

± 0,000 6

S50SP

± 1,0

± 0,001 0

14  Ký hiệu

...

...

...

a) đơn vị đo, ví dụ “kg/m^3”;

b) nhiệt độ chuẩn của tỉ trọng kế, ví dụ “20°C”;

c)

1) sức căng bề mặt cụ thể được tính bằng miliniutơn trên mét (ví dụ: “55 mN/m”);

2) hoặc loại sức căng bề mặt được xác định tại Phụ lục A (ví dụ, “nhỏ S.T”);

3) hoặc tên của chất lỏng nếu tỉ trọng kế được điều chỉnh để sử dụng với chất lỏng đó;

d) tỉ trọng kế có được điều chỉnh để đọc tại đỉnh mặt cong (nghĩa là sử dụng trong chất lỏng đục) hay không;

...

...

...

f) số nhận dạng của dụng cụ, hai chữ số đầu tiên có thể biểu thị năm sản xuất (ví dụ “780001”);

g) viện dẫn tiêu chuẩn này;

h) số bộ tỉ trọng kế (ví dụ “L50”).

Phụ lục A

(qui định)

Các loại sức căng bề mặt tiêu chuẩn cho tỉ trọng kế

Các loại sức căng bề mặt tiêu chuẩn qui định trong Bảng 3 được chấp nhận cho tỉ trọng kế sử dụng trong kỹ thuật nhằm tạo cơ sở cho việc điều chỉnh, kiểm tra, xác nhận và cho phép đạt được độ chính xác phù hợp trong phép đo chất lỏng. Việc chấp nhận các loại sức căng bề mặt này không loại trừ việc sử dụng các sức căng bề mặt khác để điều chỉnh tỉ trọng kế, miễn là các sức căng bề mặt được ghi nhãn, tính bằng miliniutơn trên mét, với tỉ trọng kế hoặc chuẩn được chế tạo cho loại chất lỏng cụ thể.

Lưu ý đến các yêu cầu trong Điều 14 c).

...

...

...

Nếu bề mặt của các dung dịch nước (trừ axit axetic và axit nitric có khối lượng riêng lớn hơn 1300 kg/m^3 hoặc 1,3 g/ml) được làm sạch kỹ, ví dụ bằng cách làm tràn, sau đó sức căng bề mặt được tăng lên khoảng 75 mN/m.

Bảng 3 - Các loại sức căng bề mặt tiêu chuẩn

Loại

Tỉ trọng

g/ml

0,00

0,02

0,04

0,06

...

...

...

Ví dụ chất lỏng phù hợp cho từng loại

kg/m^3

g/ml

kg/m^3

0

20

40

60

80

...

...

...

Sức căng bề mặt mN/m

Chất lỏng hữu cơ nói chung (bao gồm ete, các phân đoạn chưng cất dầu mỏ, than đá, các sản phẩm chưng cất) và các loại dầu. Các dung dịch nước của các chất hữu cơ có khối lượng phân tử thấp.

600

0,6

...

...

...

16

17

18

19

700

0,7

20

21

...

...

...

23

24

800

0,8

25

26

27

28

...

...

...

900

0,9

30

31

32

33

34

1000 đến 1300

...

...

...

35

Các dung dịch axit axetic, các bề mặt tự do chưa được làm sạch kỹ, và các loại dầu nặng

Trung bình

600 đến 940

0,6 đến 0,94

Cho loại “nhỏ”

Dung dịch nước của các chất hữu cơ có khối lượng phân tử thấp (gồm metanol và etanol, nhưng trừ dung dịch axit axetic), các bề mặt tự do chưa được làm sạch kỹ.

960

0,96

...

...

...

970

0,97

40

980

0,98

45

990

0,99

50

...

...

...

1,00 đến 2,00

55

Các dung dịch axit nitric có khối lượng riêng lớn hơn 1300 kg/m^3 hoặc 1,3 g/ml, các bề mặt tự do được làm sạch hoặc chưa được làm sạch kỹ

Lớn

1000 đến 2000

1,00 đến 2,00

75

Các dung dịch nước, các bề mặt được làm sạch kỹ, trừ:

a) axit nitric có khối lượng riêng lớn hơn 1300 kg/m^3 hoặc 1,3 g/ml;

...

...

...

CHÚ THÍCH  ^1) Các dung dịch axit axetic có khác biệt lớn về sức căng bề mặt

Phụ lục B

(tham khảo)

Đường kính thân khuyến nghị đối với tỉ trọng kế

Các đường kính được đưa ra trong Bảng 4 là không bắt buộc. Các đường kính này được sử dụng để làm hướng dẫn trong sản xuất.

Bảng 4 - Đường kính thân khuyến nghị

Giới hạn trên của khoảng danh định

Bộ L20, L50, L50SP

...

...

...

Bộ S50 và S50SP

kg/m^3

g/ml

mm

mm

mm

600

0,6

6,6

...

...

...

6,4

700

0,7

6,1

6,6

5,9

800

0,8

5,7

...

...

...

5,5

900

0,9

5,4

5,8

5,2

1 000

1,0

5,1

...

...

...

4,9

1 100

1,1

4,9

5,3

4,7

1 200

1,2

4,7

...

...

...

4,5

1 300

1,3

4,5

4,8

4,3

1 400

1,4

4,3

...

...

...

4,2

1 500

1,5

4,2

4,5

4,0*

1 600

1,6

4,0*

...

...

...

4,0*

1 700

1,7

4,0*

4,2

4,0*

1 800

1,8

4,0*

...

...

...

4,0*

1 900

1,9

4,0*

4,0

4,0*

CHÚ THÍCH  * 4,0 mm là đường kính thân nhỏ nhất cho phép theo 12.4.

* Giá trị này phù hợp với ISO 1768.