Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 10944:2015 về Giầy dép - Phương pháp đánh giá hoạt tính kháng khuẩn

• Số hiệu: TCVN10944:2015
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2015

STT	Loại vật liệu	Phương pháp thử	Ghi chú
1	Hấp thụ	Phép thử yêu cầu tĩnh trong Phụ lục A	Vật liệu dệt và da
2	Không hấp thụ	Phương pháp tiếp xúc màng trong Phụ lục B	Lỗ xốp nhỏ, cụ thể: da tráng phủ, da nặng, các vật liệu tổng hợp/nhân tạo, vật liệu tạo bọt EVA, vật liệu tạo bọt PU; và vật liệu đặc, cụ thể chất dẻo hoặc vật liệu tráng phủ.
3	Hấp thụ và không hấp thụ	Phép thử yêu cầu động (thử bình lắc) trong Phụ lục C	Các chi tiết của các vật liệu khác nhau; vật liệu được tạo hình; các vật liệu có chất kháng khuẩn cố định.

11  Biểu thị kết quả

Tính năng kháng khuẩn của giầy dép hoặc các chi tiết của giầy dép phải được ghi lại riêng rẽ dựa trên tỷ lệ hoạt tính kháng khuẩn.

Tính tỷ lệ hoạt tính kháng khuẩn (R) theo công thức (1) hoặc R^* theo công thức (2). Ghi lại kết quả, tính bằng phần trăm với ba chữ số sau dấu phẩy.

                                     (1)

Trong đó

C_t là số trung bình các khuẩn lạc của ba mẫu đối chứng sau 24 h hoặc sau khoảng thời gian nuôi cấy quy định, tính bằng CFU/ml;

T_t là số trung bình các khuẩn lạc của ba mẫu thử sau 24 h hoặc sau khoảng thời gian nuôi cấy quy định, tính bằng CFU/ml.

Trong trường hợp không có mẫu đối chứng, tính R^* bằng cách thay C_t trong công thức (1) bằng T₀ ở công thức (2)

                         (2)

...

...

...

T₀ là số trung bình các khuẩn lạc của ba mẫu thử ngay sau khi nuôi cấy, tính bằng CFU/ml.

12  Báo cáo thử nghiệm

Báo cáo thử nghiệm phải bao gồm ít nhất các thông tin sau:

a) Viện dẫn tiêu chuẩn này;

b) Các chi tiết thử được xử lý và vị trí, diện tích, khối lượng của các chi tiết này;

c) Các phương pháp thử cho các vật liệu khác nhau;

d) Chuẩn bị mẫu thử, gồm phương pháp xử lý sơ bộ, nếu áp dụng, cho các mẫu thử khác nhau (cụ thể: phương pháp khử trùng);

e) Loài, số seri và số tế bào có thể sống được của các chủng vi khuẩn thử đối với các vật liệu khác nhau;

f) Chất có hoạt tính bề mặt và nồng độ của nó được thêm vào chất cấy để thử;

...

...

...

h) Tính tỷ lệ hoạt tính kháng khuẩn của các vật liệu hoặc chi tiết khác nhau;

i) Bất kỳ sai khác nào so với phương pháp thử của tiêu chuẩn này.

Phụ lục A

(quy định)

Phép thử yêu cầu tĩnh

A.1  Cách tiến hành

A.1.1  Quy trình cấy

Đặt từng mẫu trong sáu mẫu thử và sáu mẫu đối chứng vào các bình miệng rộng được khử trùng (5.7) riêng rẽ. Dùng pipet lấy (1,0 ± 0,1) ml chất cấy được chuẩn bị trong Điều 8 cho vào từng mẫu thử và đậy chặt nắp có ren. Số lượng mẫu vải sử dụng phụ thuộc vào loại mẫu.

...

...

...

A.1.2  Rửa giải sau khi cấy (thời gian zero)

Thêm 20 ml môi trường SCDLP (6.4) vào từng mẫu trong ba mẫu thử cấy và mẫu đối chứng (nếu có). Đậy chặt nắp và lắc theo một cung tròn khoảng 30 cm trong 30 s, hoặc trộn trong 5 s x 5 chu kỳ bằng cách dùng máy trộn vortex (5.9) để rửa giải các vi khuẩn vào trong môi trường này.

A.1.3  Môi trường nuôi cấy

Nuôi cấy ba mẫu thử được cấy và mẫu đối chứng (nếu có) ở (37 ± 2) °C trong (24 ± 1) h.

A.1.4  Rửa giải sau khi nuôi cấy (thời gian 24 h)

Thực hiện theo A.1.2.

A.1.5  Xác định số lượng vi khuẩn có thể sống - Nuôi cấy bề mặt

Lấy 1 ml dung dịch rửa giải từ A.1.2 hoặc dung dịch rửa giải từ A.1.4 bằng pipet đã khử trùng và cho vào ống thử cùng với (9,0 ± 0,1) ml muối sinh lý (6.5) và lắc đều. Pha loãng dung dịch rửa giải với muối sinh lý (6.5) để có được các dung dịch pha loãng 10 lần.

Cấy 100 mL của từng dung dịch pha loãng lên thạch agar dinh dưỡng (NA) (6.3) hai lần, lật thạch quay ngược xuống dưới và nuôi cấy từ 24 h đến 48 h.

...

...

...

A.2  Biểu thị kết quả

A.2.1  Tính số lượng vi khuẩn có thể sống

Đối với từng mẫu thử, xác định số lượng vi khuẩn có thể sống thu được theo công thức (A.1):

M = Z x B x 20                   (A.1)

Trong đó

M là số lượng vi khuẩn có thể sống của từng mẫu thử;

Z là số lượng vi khuẩn có thể sống trung bình trong hai đĩa Petri;

B là tỷ lệ pha loãng;

20 là thể tích dung dịch rửa giải, tính bằng mililít (ml).

...

...

...

Giá trị chênh lệch cực lớn của ba mẫu đối chứng sau khi cấy và nuôi cấy phải có ∆ (IgC) ≤ 1. Số trung bình các khuẩn lạc của các mẫu đối chứng ngay sau khi cấy phải tối thiểu 1 x 10^5 CFU. Trong phương pháp đếm đĩa, tính giá trị tăng vi khuẩn (F) theo công thức (A.2), và F phải ≥ 0.

F = IgC_t - IgC₀                                (A.2)

Trong đó

F là giá trị tăng vi khuẩn của mẫu đối chứng;

C_t là số trung bình các khuẩn lạc của ba mẫu đối chứng ngay sau khi nuôi cấy, tính bằng CFU/ml;

C₀ là số trung bình các khuẩn lạc của ba mẫu đối chứng ngay sau khi cấy, tính bằng CFU/ml;

Nếu các điều kiện trên được thỏa mãn, phép thử được cho là có giá trị. Nếu các điều kiện trên không được thỏa mãn, phép thử không có giá trị và phải thử lại các mẫu.

A.2.3  Tính tỷ lệ hoạt tính kháng khuẩn

Tính tỷ lệ hoạt tính kháng khuẩn theo Điều 11.

...

...

...

Phụ lục B

(quy định)

Phương pháp tiếp xúc màng

B.1  Chuẩn bị mẫu

B.1.1  Mẫu thử

Nếu có thể, nên sử dụng mẫu thử có kích thước lớn hơn thay cho kích thước được quy định trong (9.2). Kích thước mẫu thử phải được ghi trong báo cáo thử nghiệm.

CHÚ THÍCH: Chất cấy có thể được cấy trải trên đĩa Petri khi đặt màng lên trên mặt mẫu thử nhỏ, tùy thuộc vào thành phần mẫu.

B.1.2  Màng phủ

Tạo kích thước và hình dáng của màng phủ phù hợp với mẫu thử hoặc mẫu đối chứng. Điều quan trọng là chất cấy để thử không rỉ ra ngoài mép của màng. Màng phải nhỏ hơn mẫu. Kích thước và hình dáng thực tế sử dụng phải ghi trong báo cáo thử nghiệm.

...

...

...

B.1.3  Khử trùng mẫu thử (tùy chọn)

Nếu không thực hiện theo quy trình trong 9.3, có thể thực hiện theo quy trình sau. Làm sạch bề mặt của các mẫu đối chứng và mẫu thử bằng dung dịch etanol 70 %. Sau 5 min, rửa các mẫu bằng nước cất vô trùng và để khô tự nhiên. Các mẫu thử không thể xử lý bằng etanol thì có thể rửa trực tiếp bằng nước cất vô trùng hoặc khử trùng bằng phương pháp khác mà không ảnh hưởng đến hoạt tính kháng khuẩn và kết quả thử nghiệm.

B.2  Cách tiến hành

B.2.1  Quy trình cấy

Đặt sáu mẫu thử và sáu mẫu đối chứng vào trong các đĩa Petri riêng rẽ và để bề mặt thử quay lên trên. Dùng pipet lấy chính xác từ 0,1 ml đến 0,2 ml chất huyền phù vi khuẩn và nhỏ giọt chậm xuống bề mặt thử. Kẹp chặt màng phủ (5.8) bằng kẹp đã khử trùng và cấy trải trên bề mặt thử mà không tạo bong bóng sao cho chất cấy có thể tiếp xúc đều với mẫu. Đậy đĩa lại, xem Hình B.1.

CHÚ DẪN

1  Màng phủ

2  Chất cấy để thử

...

...

...

4  Đĩa Petri

5  Nắp của đĩa

Hình B.1 - Quy trình cấy và đặt màng phủ

Nếu không có mẫu đối chứng, cấy trên đĩa Petri mà không có mẫu để tạo ra phần đối chứng để xác định hiệu quả phép thử.

B.2.2  Rửa giải sau khi cấy (thời gian zero)

Sau khi cấy ba mẫu thử hoặc phần đối chứng, thêm 10 ml môi trường SCDLP (6.4) vào từng đĩa Petri. Lắc ở 50 vòng/phút bằng máy lắc hai hoặc ba chiều (5.10) trong 5 min để rửa các vi khuẩn khỏi mẫu thử và phần đối chứng.

B.2.3  Môi trường nuôi cấy

Nuôi cấy ba mẫu thử và ba phần đối chứng ở nhiệt độ (37 ± 2) °C và độ ẩm tương đối không nhỏ hơn 90% trong (24 ± 1) h.

B.2.4  Rửa giải sau khi nuôi cấy (thời gian 24 h)

...

...

...

B.2.5  Xác định số lượng vi khuẩn có thể sống

Xác định số lượng vi khuẩn có thể sống của từng dung dịch rửa giải mẫu từ B.2.2 hoặc B.2.4 theo A.1.5.

B.3  Biểu thị kết quả

B.3.1  Tính số lượng vi khuẩn lạc

Đối với từng mẫu thử, xác định số lượng vi khuẩn có thể sống thu được theo công thức (B.1):

M = Z x B x 10 x I                           (B.1)

Trong đó

M là số lượng vi khuẩn có thể sống của từng mẫu thử;

Z là số lượng vi khuẩn có thể sống trung bình trong hai đĩa Petri;

...

...

...

10 là thể tích dung dịch rửa giải, tính bằng mililít (ml);

I là hệ số pha loãng: 10 đối với chất cấy 0,1 ml hoặc 5 đối với chất cấy 0,2 ml.

B.3.2  Đánh giá hiệu quả phép thử

a) Số lượng vi khuẩn có thể sống trung bình thu được trên phần đối chứng ngay sau khi cấy phải ít nhất là 1,0 x 10^4 CFU.

b) Giá trị logarit của số lượng vi khuẩn có thể sống thu được trên ba phần đối chứng ngay sau khi cấy phải thỏa mãn yêu cầu sau (công thức B.2):

                              (B.2)

Trong đó

L_max là logarit thập phân (cụ thể: logarit cơ số 10) của số lượng vi khuẩn có thể sống tối đa thu được;

L_min là logarit thập phân của số lượng vi khuẩn có thể sống tối thiểu thu được;

...

...

...

Phần đối chứng phải không có hoạt tính kháng khuẩn rõ ràng. Số lượng vi khuẩn có thể sống thu được trên từng phần đối chứng sau khi nuôi cấy phải không nhỏ hơn một phần mười số lượng vi khuẩn có thể sống thu được ngay sau khi cấy. Nếu thỏa mãn các điều kiện trên, phép thử là có giá trị. Nếu không, phép thử bị coi là không có giá trị và cần phải thử lại.

B.3.3  Tính tỷ lệ hoạt tính kháng khuẩn

Tính tỷ lệ hoạt tính kháng khuẩn theo Điều 11.

Phụ lục C

(quy định)

Phép thử yêu cầu động

C.1  Cách tiến hành

C.1.1  Quy trình cấy

...

...

...

Dùng pipet lấy (50,0 ± 0,5) ml chất cấy được chuẩn bị theo Điều 8 và cấy từng mẫu thử và mẫu đối chứng.

Nếu không có mẫu đối chứng, cấy trong các bình nón vô trùng không có mẫu thử để tạo ra mẫu đối chứng để xác định hiệu quả phép thử.

C.1.2  Rửa giải sau khi cấy (thời gian zero)

Dùng pipet lấy 2 ml từ ba mẫu thử được cấy và ba mẫu đối chứng vào các bình vô trùng được chuẩn bị riêng, mỗi bình chứa 18 ml môi trường SCDLP (6.4) để trung hòa hoạt tính kháng khuẩn.

Lắc bình theo một cung tròn khoảng 30 cm trong 30 s, hoặc trộn trong 5 s x 5 chu kỳ trên máy trộn vortex (5.9).

C.1.3  Môi trường nuôi cấy

Nuôi cấy ba mẫu thử được cấy và ba mẫu đối chứng được cấy khác ở (37 ± 2) °C trong (24 ± 1) h trong tủ ấm lắc (5.11) ở 120 vòng/phút.

C.1.4  Rửa giải sau khi nuôi cấy (thời gian 24 h)

Thực hiện theo C.1.2.

...

...

...

Xác định số lượng vi khuẩn có thể sống của từng dung dịch rửa giải mẫu từ C.1.2 và C.1.4 theo A.1.5.

C.2  Biểu thị kết quả

C.2.1  Tính số lượng vi khuẩn có thể sống

Đối với từng mẫu thử, xác định số lượng vi khuẩn có thể sống thu được theo công thức (C.1):

M = Z x B x 10                            (C.1)

Trong đó

M là số lượng vi khuẩn có thể sống của từng mẫu thử, tính bằng CFU/ml;

Z là số lượng vi khuẩn có thể sống trung bình trong hai đĩa Petri;

B là tỷ lệ pha loãng;

...

...

...

C.2.2  Đánh giá hiệu quả phép thử

Giá trị chênh lệch lớn nhất của ba phần đối chứng sau khi cấy và nuôi cấy có ∆(IgC) ≤ 1.

Số trung bình các khuẩn lạc của các phần đối chứng ngay sau khi cấy phải tối thiểu là 1 x 10^5 CFU/ml.

Trong phương pháp đếm đĩa, tính giá trị phát triển vi khuẩn (F) theo công thức (C.2), và F phải ≥ 0.

F = IgC_t - IgC₀

Trong đó

F là giá trị phát triển vi khuẩn của phần đối chứng;

C_t là số trung bình các khuẩn lạc của ba mẫu đối chứng sau khi nuôi cấy, tính bằng CFU/ml;

C₀ là số trung bình các khuẩn lạc của ba phần đối chứng ngay sau khi cấy, tính bằng CFU/ml;

...

...

...

C.2.3  Tính tỷ lệ hoạt tính kháng khuẩn

Tính tỷ lệ hoạt tính kháng khuẩn theo Điều 11.

Phụ lục D

(tham khảo)

Kết quả của các phép thử liên phòng được tóm tắt

D.1  Thông tin cơ bản

Trong năm 2010, phép thử liên phòng đầu tiên được thực hiện bởi một số phòng thử nghiệm ở Trung Quốc, Đức và Anh. Các kết quả của phép thử này được sử dụng để cải tiến phương pháp thử.

Trong năm 2011, phép thử liên phòng thứ hai, với sáu loại mẫu, được thực hiện bởi các phòng thử nghiệm ở Trung Quốc, Đức, Anh, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha. Phép thử này khẳng định các phương pháp thử cho các kết luận được nêu tại Điều D.3.

...

...

...

Các mẫu dưới đây được thử bằng phương pháp thử được nêu trong Bảng D.1.

Bảng D.1 - Các mẫu được thử trong phép thử liên phòng

Mẫu

Phương pháp thử

1 # - Vật liệu dệt

A (Phụ lục A)

C (Phụ lục C)

2 # - Xốp

A (Phụ lục A)

...

...

...

3 # - EVA

B (Phụ lục B)

4 # - đế ngoài/đế giữa PU

B (Phụ lục B)

C (Phụ lục C)

5 # - Vải tráng phủ PU (màu xám)

B (Phụ lục B)

6 # - Vải tráng phủ PU (màu xám)

B (Phụ lục B)

...

...

...

D.3  Kết luận của phép thử liên phòng

- Đối với mẫu 1 và mẫu 2, dù sử dụng phương pháp thử A (Phụ lục A) hay phương pháp thử C (Phụ lục C), độ lặp lại của các kết quả thử từ tất cả các phòng thí nghiệm là tốt. Điều này có nghĩa là các kết quả thử (cả R và R^*) của phương pháp thử A hay phương pháp thử C là tương tự nhau.

- Các kết quả độ lặp lại (cả R và R^*) của mẫu 3 sử dụng phương pháp thử B (Phụ lục B) tốt như các kết quả thu được từ mẫu 1 và mẫu 2.

- Đối với mẫu 4, nếu mẫu được khử trùng bằng nồi hấp (5.4), cả R và R^* là 0,0 %, nhưng nếu mẫu được khử trùng bằng etanol, R^* là 64,4 % khi sử dụng phương pháp thử B (Phụ lục B). Bởi vậy, có thể kết luận là các phương pháp khử trùng khác nhau có thể ảnh hưởng đến các kết quả thử. Nếu có thể, tránh các quy trình khử trùng ở các mẫu thử của các sản phẩm kháng khuẩn.

- Phương pháp thử phù hợp cho từng vật liệu phải được quyết định bởi chuyên viên kỹ thuật có kinh nghiệm.

- Kết quả phương pháp thử B (Phụ lục B) của mẫu 5 tương tự với mẫu 4, bởi vì các phương pháp khử trùng khác nhau có thể ảnh hưởng đến các kết quả thử.

- Tất cả các phòng thử nghiệm tham gia báo cáo là hoạt tính kháng khuẩn của mẫu 6 yếu.

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

...

...

...

[2] ISO 7218, Microbiology of food and animal feeding stuffs - General requirements and guidance for microbiological examinations

[3] ISO/TS 11133-1, Microbiology of food and animal feeding stuffs - Guidelines on preparation and production of culture media - Part 1: General guidelines on quality assurance for the preparation of culture media in the laboratory

[4] ISO/TS 11133-2, Microbiology of food and animal feeding stuffs - Guidelines on preparation and production of culture media - Part 2: Practical guidelines on performance testing of culture media

[5] ISO 20645, Textile fabrics - Determination of antibacterial activity - Agar diffusion plate test

[6] ISO 20743, Textiles - Determination of antibacterial activity of textile products

[7] ISO 22196, Measurement of antibacterial activity on plastics and other non-porous surfaces

[8] ISO/IEC 17025, General requirements for the competence of testing and calibration laboratories

[9] IEC 60068-2-10, Environmental testing - Part 2-10: Tests - Test J and guidance: Mould growth

[10] EN 1040, Chemical disinfectants and antiseptics - Quantitative suspension test for the evaluation of basic bactericidal activity of chemical disinfectants and antiseptics - Test method and requirements (phase 1)

...

...

...

[12] ASTM E 1054, Standard Test Methods for Evaluation of Inactivators of Antimicrobial Agents

[13] ASTM E 2149-10, Standard Test Methods for determining the antimicrobial activity of immobilized antimicrobial agents under dynamic contact conditions.

[14] JIS L1902-2008, Testing for antibacterial activity and efficacy on textiles products

[15] AATCC Test Method 100-2004, Antibacterial Finishes on Textile Materials: Assessment of

MỤC LỤC

Lời nói đầu

1  Phạm vi áp dụng

2  Tài liệu viện dẫn

...

...

...

4  An toàn

5  Thiết bị, dụng cụ và vật liệu

6  Thuốc thử và môi trường cấy

7  Vi sinh vật thử

7.1  Chủng vi khuẩn thử

7.2  Lưu giữ các chủng vi khuẩn

8  Chuẩn bị chất cấy

9  Chuẩn bị mẫu thử

9.1  Quy định chung

...

...

...

9.3  Xử lý sơ bộ mẫu thử

10  Cách tiến hành

11  Biểu thị kết quả

12  Báo cáo thử nghiệm

Phụ lục A (quy định) Phép thử yêu cầu tĩnh

Phụ lục B (quy định) Phương pháp tiếp xúc màng

Phụ lục C (quy định) Phép thử yêu cầu động

Phụ lục D (tham khảo) Kết quả của các phép thử liên phòng được tóm tắt

Thư mục tài liệu tham khảo