TIÊU CHUẨN QUỐC GIA
TCVN 10169:2013
CAC/RCP 56-2004
QUY PHẠM THỰC
HÀNH NGĂN NGỪA VÀ GIẢM THIỂU NHIỄM BẨN CHÌ VÀO THỰC
PHẨM
Code of
practice for the prevention and reduction of lead contamination in foods
Lời nói đầu
TCVN 10169:2013 hoàn toàn tương đương
với CAC/RCP 56-2004;
TCVN 10169:2013 do Ban kỹ thuật tiêu
chuẩn quốc gia TCVN/TC/F3 Nguyên tắc chung về vệ sinh thực phẩm biên soạn, Tổng
cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thẩm định, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.
Lời giới thiệu
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
2. Phơi nhiễm chì có thể xảy ra qua thực
phẩm và nước, cũng như tại nơi làm việc, qua các hoạt động vui chơi, qua tiếp
xúc với đất và không khí nhiễm chì.
3. Nhiễm bẩn chì vào thực phẩm xuất
phát từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả không khí và đất. Ô nhiễm chì trong
không khí từ ngành công nghiệp hoặc xăng pha chì, có thể gây nhiễm bẩn thực phẩm
qua sự lắng đọng trên cây trồng nông nghiệp. Chì có trong đất do vật liệu quân
sự có chứa chì được cất giữ trên các khu vực công xưởng quốc phòng cũ, đạn dược,
mìn đã sử dụng, sự lắng đọng trong không khí hoặc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật,
phân bón hoặc cặn bùn thải không thích hợp, có thể làm nhiễm bẩn cây trồng nông
nghiệp qua sự hấp thu hoặc sự tích tụ trong đất lên bề mặt cây trồng. Cây trồng
và đất bị ô nhiễm là nguồn nhiễm bẩn cho vật nuôi.
4. Nước cũng là nguồn gây nhiễm bẩn
chì vào thực phẩm. Nguồn nước mặt có thể bị nhiễm bẩn qua nước thải (hệ thống
thoát nước), sự lắng đọng trong không khí và ở mức độ cục bộ, do rò rỉ chì từ
các cuộc thi bắn súng hoặc đánh bắt cá bằng nổ mìn. Nước mặt bị nhiễm bẩn là
nguồn gây nhiễm bẩn tiềm ẩn đối với thức ăn dùng cho chăn nuôi thủy sản. Đối với
nước uống và nước dùng để chế biến thực phẩm, việc sử dụng các đường ống nước
có chứa chì hoặc thiết bị nhiễm chì trong hệ thống phân phối nước là nguồn
chính gây nhiễm bẩn chì.
5. Nhiễm bẩn chì vào thực phẩm cũng có
thể do quá trình chế biến, xử lý và bao gói thực phẩm. Các nguồn có chứa chì
trong khu vực chế biến thực phẩm bao gồm sơn có chứa chì, dụng cụ có chứa chì,
ví dụ đường ống và máy móc được hàn bằng chì. Trong khu vực bao gói, các loại đồ
hộp được xác định là nguồn chủ yếu gây nhiễm bẩn chì vào thực phẩm. Các vật liệu
bao gói khác là nguồn có khả năng gây nhiễm bẩn chì bao gồm túi bằng chất dẻo
màu, giấy gói màu, các thùng chứa các tông có chứa chì hoặc các loại vật liệu
bao gói được nhuộm màu bằng thuốc nhuộm có chứa chì, nắp chụp nút chai có chứa
chì trên các chai rượu, đồ gốm sứ được tráng men có chứa chì, đồ pha lê có chứa
chì, bình kim loại bị nhiễm chì được sử dụng để bao gói và dự trữ thực phẩm.
6. Đã có nhiều nỗ lực để giảm thiểu sự
phơi nhiễm chì vào thực phẩm. Những nỗ lực này tập trung vào việc xây dựng các
tiêu chuẩn về hàm lượng chì cho phép có trong thực phẩm và phụ gia thực phẩm;
không sử dụng các loại đồ hộp được hàn bằng chì, đặc biệt là đối với thực phẩm
dành cho trẻ sơ sinh; kiểm soát hàm lượng chì trong nước; giảm thiểu việc ngâm
rửa các chai lọ nhiễm bẩn chì hoặc hạn chế sử dụng chúng cho các mục đích trang
trí; nhận diện và ứng phó với các nguồn bổ sung nhiễm bẩn chì vào thực phẩm hoặc
các loại thức ăn bổ sung. Mặc dù không phải là mục tiêu cụ thể đối với thực phẩm,
nhưng những nỗ lực để giảm thiểu các nguồn chì trong môi trường, bao gồm cả việc
hạn chế khí thải công nghiệp và hạn chế sử dụng xăng pha chì cũng đã góp phần
làm giảm hàm lượng chì trong thực phẩm.
7. Ủy ban Codex, các tổ chức quốc tế
và nhiều quốc gia đã thiết lập các tiêu chuẩn về hàm lượng chì cho phép trong
các loại thực phẩm khác nhau. Do đặc tính của chì có ở khắp nơi trong thế giới
công nghiệp hiện đại nên không thể tránh khỏi hàm lượng chì thấp trong các loại
thực phẩm. Tuy nhiên, các hoạt động thực hành nông nghiệp tốt và sản xuất tốt
dưới đây có thể giảm thiểu nhiễm bẩn chì vào thực phẩm. Vì các biện pháp can
thiệp hữu hiệu để giảm thiểu chì phụ thuộc vào các hoạt động của người tiêu
dùng, nên trong tiêu chuẩn này bao gồm một phần đề xuất để thay đổi các tập quán
tiêu dùng.
QUY PHẠM THỰC
HÀNH NGĂN NGỪA VÀ GIẢM THIỂU NHIỄM BẨN CHÌ VÀO THỰC
PHẨM
Code of
practice for the prevention and reduction of lead contamination in foods
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
1.1. Nông nghiệp
8. Xăng pha chì là một nguồn chính thải
chì vào không khí. Các cơ quan có thẩm quyền cần xem xét giảm thiểu hoặc loại bỏ
việc sử dụng xăng pha chì trong lĩnh vực nông nghiệp.
9. Các khu đất nông nghiệp ở gần các
khu công nghiệp, đường xá, kho chứa vật liệu nổ, nơi tập bắn và khu vực nổ mìn
có thể có hàm lượng chì cao hơn so với các khu đất khác. Đất ở gần các tòa nhà
có lớp sơn phủ bên ngoài bị biến chất cũng có thể có hàm lượng chì cao, đặc biệt
khi các tòa nhà này nằm gần khu vật nuôi hoặc các khu vườn. Nếu có thể, cần kiểm
tra hàm lượng chì trong đất ở gần nguồn chì hoặc bị nghi có hàm lượng chì cao,
nếu hàm lượng chì vượt quá các khuyến cáo của cơ quan có thẩm quyền.
10. Nên tránh sử dụng đất đã xử lý bằng
thuốc bảo vệ thực vật chứa chì asenat, ví dụ như vườn cây ăn quả trước đây sử dụng
để trồng các loại cây có thể tích lũy chì bên trong (như cà rốt và các loại cây
ăn củ khác) hoặc tích lũy trên bề mặt của chúng (ví dụ các loại rau lá).
11. Cần tránh trồng cây trên đất được
xử lý bằng cặn bùn thải chứa hàm lượng chì tối đa cho phép.
12. Các loại rau ăn lá dễ bị nhiễm chì
hơn so với các loại rau không ăn lá hoặc các loại rau ăn củ do sự lắng đọng của
chì trong không khí. Hạt ngũ cốc cũng hấp thụ chì ở mức đáng kể trong không
khí. Ở những nơi có nồng độ chì trong không khí cao, cần xem xét lựa chọn loại
cây trồng ít bị nhiễm chì do sự lắng đọng trong không khí.
13. Cần tránh sử dụng các hợp chất có
chứa chì (như thuốc bảo vệ thực vật chứa chì asenat) hoặc các hợp chất có thể bị
nhiễm chì (ví dụ, thuốc diệt nấm hoặc phân lân có chứa hợp chất đồng được chuẩn
bị không đúng cách) trong lĩnh vực nông nghiệp.
14. Thiết bị sấy dùng xăng pha chì cũng
gây nhiễm bẩn chì cho các sản phẩm sấy khô. Người trồng và người chế biến cần
tránh sử dụng các thiết bị sấy hoặc các thiết bị khác dùng xăng pha chì đối với
cây trồng sau thu hoạch.
15. Cây trồng cần được bảo vệ khỏi nhiễm
bẩn chì (ví dụ, tiếp xúc với chì trong không khí, đất, bụi bẩn) trong khi vận
chuyển đến các cơ sở chế biến.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
17. Nước nông nghiệp dùng để tưới cho
cây trồng cần được bảo vệ khỏi các nguồn nhiễm bẩn chì và cần được theo dõi về
hàm lượng chì để ngăn ngừa hoặc giảm thiểu cây trồng nhiễm bẩn chì. Ví dụ, nước
được sử dụng tưới cho cây cần được bảo vệ đúng cách để ngăn ngừa nhiễm bẩn và cần
được theo dõi thường xuyên.
18. Chính quyền địa phương và cơ quan
có thẩm quyền nên hướng dẫn người nông dân nhận biết các quy trình thực hành
thích hợp để ngăn ngừa nhiễm bẩn chì trên đất canh tác.
1.2. Nước uống
19. Sử dụng nước uống theo quy định hiện
hành.
20. Nhân viên quản lý các hệ thống nước
có hàm lượng chì cao cần xem xét các kỹ thuật xử lý, ví dụ như tăng độ pH của
nước có tính axit, để giảm thiểu ăn mòn và giảm rò rỉ chì trong hệ thống phân
phối.
21. Khi cần, nhân viên quản lý hệ thống
nước phải xem xét thay thế đường ống dẫn có sự cố và các dụng cụ, thiết bị khác
có chứa chì.
1.3. Thành phần và quá trình chế biến
thực phẩm
22. Cơ quan có thẩm quyền cần xem xét
việc thiết lập các tiêu chuẩn giới hạn hàm lượng chì cho phép trong thực phẩm
và thành phần thực phẩm, bao cả thực phẩm truyền thống. Thực phẩm và các loại
thức ăn bổ sung được chọn cần được theo dõi để đảm bảo rằng hàm lượng chì không
bị tăng cao hơn mức quy định.
23. Cơ sở chế biến thực phẩm cần lựa
chọn thực phẩm và thành phần thực phẩm, bao gồm cả các thành phần được dùng cho
các loại thức ăn bổ sung phải có hàm lượng chì thấp nhất có thể. Cũng cần xem
xét đến đất trồng cây có được xử lý bằng thuốc bảo vệ thực vật có chứa chì hoặc
cặn bùn thải hay không.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
25. Cơ sở chế biến thực phẩm phải đảm
bảo việc sử dụng nước cho quá trình chế biến thực phẩm tuân thủ giới hạn tối đa
đối với chì do cơ quan có thẩm quyền quy định.
26. Cơ sở chế biến thực phẩm cần kiểm
tra đường ống dẫn trong các cơ sở để đảm bảo rằng đường ống cũ không thôi nhiễm
thêm chì vào nguồn nước sử dụng. Đường ống này có thể bao gồm các bộ phận bằng
đồng có chứa chì.
27. Cơ sở chế biến thực phẩm cần sử dụng
các loại thép dùng cho thực phẩm đối với tất cả các bề mặt kim loại tiếp xúc với
thực phẩm và đồ uống.
28. Cơ sở chế biến thực phẩm không nên
sử dụng việc hàn bằng chì để sửa chữa thiết bị hư hỏng tại các cơ sở chế biến
thực phẩm. Không nên dùng các thiết bị không dùng cho thực phẩm để thay thế cho
các thiết bị dùng để sản xuất thực phẩm đã bị hư hỏng.
29. Cơ sở chế biến thực phẩm phải đảm
bảo rằng lớp sơn chứa chì không trở thành nguồn gây nhiễm bẩn chì trong các cơ
sở chế biến. Nếu cơ sở chế biến thực phẩm tiến hành loại bỏ lớp sơn chứa chì, cần
đảm bảo rằng các quy trình làm sạch thích hợp được thực hiện để ngăn chặn sự
phân tán xa hơn của sơn có chứa chì và bụi bẩn, có thể tạo ra một mối nguy lớn
hơn.
30. Cơ sở chế biến thực phẩm cần kiểm
tra định kỳ chì trong nguyên liệu đầu vào và thành phẩm để xác nhận rằng các biện
pháp kiểm soát của họ đang hoạt động có hiệu quả.
1.4. Sản xuất và sử dụng bao gói và bảo
quản sản phẩm
31. Để giúp bảo vệ tối đa khỏi nhiễm bẩn
chì, cơ sở chế biến thực phẩm không nên sử dụng hộp được hàn bằng chì. Việc lựa
chọn đối với các hộp được hàn bằng chì được thảo luận trong Báo cáo Số 36 của
FAO Thực phẩm và Dinh dưỡng, "Hướng dẫn các nhà sản xuất đồ hộp và người
đóng hộp thực phẩm. Ngăn ngừa nhiễm bẩn kim loại trong thực phẩm đóng hộp"
cũng như trong Chuyên luận số 22 của JECFA (JECFA Monograph 622). Các lựa chọn
khác bao gồm việc sử dụng hộp hai lớp (không có mối ghép ở mép) không phải là hộp
ba lớp, sử dụng chất gắn kết và mối ghép để ghép nối thay cho các mối hàn, sử dụng
các loại hợp kim hàn không chứa chì (thiếc), và sử dụng các vật chứa khác, ví dụ
như thủy tinh.
32. Trong trường hợp không thể tránh
được việc sử dụng các hộp được hàn bằng chì, thì sử dụng các phương pháp để giảm
thiểu sự phơi nhiễm chì từ các hộp đó, vấn đề này được thảo luận trong Báo cáo
Số 36 của FAO Thực phẩm và Dinh dưỡng. Chì có thể bị giải phóng ra khỏi bề mặt
mối hàn, hoặc từ bụi hàn hoặc các vết bắn của mối hàn bám bên trong hộp trong
quá trình sản xuất hộp. Các phương pháp giảm thiểu sự tạo thành từ mối hàn và bụi
bẩn bao gồm việc tránh sử dụng thừa chất làm nóng chảy kim loại, kiểm soát khí
thải trong khu vực làm việc để giảm thiểu sự tích tụ bụi, kiểm soát nhiệt độ của
phần hộp được làm nóng chảy và nhiệt độ của hợp kim hàn, sau khi hàn sơn bề mặt
bên trong hoặc mối hàn bên trong hộp, lau cẩn thận hợp kim hàn dư khi hộp đã
hoàn thành và rửa hộp đã hàn trước khi sử dụng, về chi tiết các thực hành sản
xuất thích hợp với hộp được hàn bằng chì tham khảo báo cáo của FAO.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
34. Thuốc nhuộm có chứa chì hoặc mực
in có chứa chì không nên sử dụng làm bao bì, ví dụ giấy gói kẹo có màu sặc sỡ.
Ngay cả khi giấy gói đó không tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm thì trẻ em có thể
bị nhiễm khi ngậm phải giấy gói.
35. Túi nhựa hoặc hộp bao ngoài được xử
lý bằng thuốc nhuộm có chứa chì hoặc mực in có chứa chì không nên sử dụng để
bao gói thực phẩm. Việc xử lý các vật liệu này trong khi chế biến hoặc tái sử dụng
để bảo quản các mặt hàng thực phẩm khác có thể gây nhiễm bẩn chì.
36. Nên tránh đựng các loại thực phẩm
trong đồ gốm sứ được tráng men có chứa chì vì đồ gốm sứ có thể thôi nhiễm lượng
đáng kể chì vào thực phẩm.
37. Nắp chụp nút chai có chứa chì
không nên sử dụng trên các chai rượu vì có thể để lại dư lượng chì xung quanh
miệng chai làm rượu nhiễm chì khi rót.
38. Cơ quan có thẩm quyền cần xem xét
việc thiết lập các tiêu chuẩn về sự thôi nhiễm chì từ đồ gốm sứ được tráng men
có chứa chì, đồ pha lê có chứa chì và các vật dụng khác có chứa chì mà người
tiêu dùng có thể sử dụng để bảo quản hoặc chuẩn bị thực phẩm.
39. Đồ gốm sứ trang trí có khả năng bị
nhiễm lượng chì quá mức cho phép phải được dán nhãn rõ ràng là không dùng cho
thực phẩm.
40. Người sản xuất đồ gốm sứ cần sử dụng
các quy trình sản xuất và các thiết bị kiểm soát chất lượng để giảm thiểu nhiễm
bẩn chì.
1.5. Hoạt động tiêu thụ
41. Chính quyền địa phương và cơ quan
có thẩm quyền cần xem xét hướng dẫn cho người tiêu dùng về các hoạt động thích
hợp để giảm thiểu nhiễm chì trong vườn và ở nhà.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
43. Người tiêu dùng nên rửa kỹ rau quả
để loại bỏ bụi bẩn và đất có thể chứa chì. Rửa tay trước khi chuẩn bị thức ăn cũng
giúp loại bỏ mọi bụi bẩn hoặc đất bị nhiễm bẩn chì từ tay.
44. Khi có sự cố với chì trong hệ thống
phân phối nước, thì người tiêu dùng nên để nước chảy ra khỏi vòi trước khi sử dụng
để chì bị ăn mòn từ đường ống xả ra khỏi hệ thống, đặc biệt khi đang chuẩn bị
thức ăn cho trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ. Nước nóng lấy từ vòi không nên sử dụng để
chế biến hoặc chuẩn bị thức ăn.