|
BỘ KHOA HỌC VÀ
CÔNG NGHỆ
--------
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ
NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số:
05/VBHN-BKHCN
|
Hà
Nội, ngày 20 tháng 9 năm 2018
|
THÔNG
TƯ LIÊN TỊCH
QUY
ĐỊNH VỀ BẢO ĐẢM AN TOÀN BỨC XẠ TRONG Y TẾ
Thông tư liên tịch số 13/2014/TTLT-BKHCN-BYT
ngày 09 tháng 6 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ trưởng Bộ
Y tế quy định về bảo đảm an toàn bức xạ trong y tế, có hiệu lực kể từ ngày 25
tháng 7 năm 2014, được sửa đổi, bổ sung bởi:
Thông tư số 13/2018/TT-BKHCN ngày 05 tháng 9
năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ sửa đổi, bổ sung một số điều
của Thông tư liên tịch số 13/2014/TTLT-BKHCN-BYT ngày 09 tháng 6 năm 2014 của
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ trưởng Bộ Y tế quy định về bảo đảm an
toàn bức xạ trong y tế, có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 11 năm 2018.
Căn cứ
Luật năng lượng nguyên tử ngày 03 tháng 6 năm 2008;
Căn
cứ Nghị định số 07/2010/NĐ-CP ngày 25 tháng 01 năm 2010 của Chính phủ quy định
chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật năng lượng nguyên tử;
Căn
cứ Nghị định số 20/2013/NĐ-CP ngày 26 tháng 02 năm 2013 của Chính phủ quy định
chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Khoa học và Công nghệ;
Căn
cứ Nghị định số 63/2012/NĐ-CP ngày 31 tháng 8 năm 2012 của
Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Y
tế;
Bộ trưởng
Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành Thông tư liên tịch quy
định về bảo đảm an toàn bức xạ trong y tế.[1]
Chương I
QUY ĐỊNH CHUNG
Điều 1. Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng
1.[2] Thông tư liên
tịch này quy định các yêu cầu bảo đảm an toàn bức xạ đối với thiết bị bức xạ,
nguồn phóng xạ, thuốc phóng xạ sử dụng trong y tế và thiết bị sử dụng trong y
học hạt nhân; yêu cầu đối với phòng đặt thiết bị bức xạ, phòng làm việc với
nguồn phóng xạ và thuốc phóng xạ, phòng lưu người bệnh điều trị bằng phóng xạ
(tiêm, truyền, uống thuốc phóng xạ hoặc cấy nguồn phóng xạ) và kho lưu giữ
nguồn phóng xạ hoặc chất thải phóng xạ; yêu cầu đối với việc lắp đặt, vận hành
thiết bị bức xạ; yêu cầu kiểm soát chiếu xạ nghề nghiệp, chiếu xạ công chúng và
chiếu xạ y tế; yêu cầu về ứng phó sự cố bức xạ và trách nhiệm của tổ chức, cá
nhân liên quan trong bảo đảm an toàn bức xạ trong y tế.
2. Thông tư liên tịch này
áp dụng đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, nghiên cứu khoa học, đào tạo, y tế
dự phòng và kiểm nghiệm dược phẩm (sau đây gọi chung là cơ sở y tế) có sử dụng
thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ, thuốc phóng xạ và thiết bị sử dụng trong y học
hạt nhân.
3. Thông tư liên tịch này
không áp dụng đối với công việc bức xạ sản xuất thuốc phóng xạ bằng cyclotron.
Trong
Thông tư liên tịch này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1.
Chiếu xạ y tế là sự tác động của bức xạ ion hóa lên các đối tượng sau:
a)
Người bệnh khi thực hiện chẩn đoán hoặc điều trị bệnh;
b)
Người được kiểm tra hoặc giám định sức khỏe;
c)
Người tình nguyện tham gia nghiên cứu y sinh học;
d)
Người tình nguyện giúp đỡ, chăm sóc người bệnh (việc đó không phải là nghề
nghiệp của họ) khi người bệnh được chẩn đoán hoặc điều trị bằng bức xạ ion hóa.
2. Mức
chỉ dẫn trong chiếu xạ y tế là giá trị khuyến cáo của liều, suất liều hoặc
hoạt độ phóng xạ được dùng tham khảo để kiểm soát chiếu xạ y tế và khi tiến
hành công việc trong thực tế, nếu các giá trị này bị vượt quá hay thấp hơn
nhiều thì cần có sự xem xét, đánh giá lại để đạt được mức chiếu xạ y tế hợp
lý.
3. Người
đứng đầu cơ sở y tế là người chủ sở hữu hoặc người đại diện theo pháp luật
của chủ sở hữu hoặc người được ủy quyền của người đại diện theo pháp luật để
quản lý cơ sở y tế.
4.[3]
Nhân viên bức xạ y tế là các bác sỹ, điều dưỡng viên, y sỹ, y tá, hộ lý,
dược sỹ, dược tá, kỹ sư, kỹ thuật viên, hộ sinh tại các cơ sở y tế làm việc
trực tiếp với các thiết bị bức xạ hoặc các nguồn phóng xạ kín, nguồn phóng xạ
hở hoặc chăm sóc người bệnh được điều trị bằng các đồng vị phóng xạ hoặc phải
làm việc trong khu vực có chiếu xạ tiềm tàng với mức liều lớn hơn 1 mSv/năm
hoặc trong khu vực có nguy cơ bị nhiễm bẩn phóng xạ.
5. Thiết
bị bức xạ được nêu trong Thông tư liên tịch này là các thiết bị phát tia X
hoặc thiết bị có chứa nguồn phóng xạ được sử dụng trong y tế để chẩn đoán và điều
trị bệnh, bao gồm: thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế, thiết bị chụp chẩn
đoán sử dụng nguồn phóng xạ, thiết bị xạ trị.
6.[4] Thiết bị
X-quang chẩn đoán trong y tế là các
thiết bị phát tia X được sử dụng để chiếu, chụp chẩn đoán bệnh, bao gồm: Thiết
bị X-quang chụp răng (chụp răng toàn cảnh, chụp sọ, chụp răng sử dụng phim đặt
sau huyệt ổ răng, chụp cắt lớp vi tính sử dụng chùm tia hình nón); thiết bị
X-quang chụp vú; thiết bị X-quang di động; thiết bị X-quang đo mật độ xương;
thiết bị chiếu, chụp X-quang tổng hợp; thiết bị X-quang tăng sáng truyền hình;
thiết bị chụp cắt lớp vi tính; thiết bị X-quang thú y.
7.[5]
Thiết bị xạ trị là các thiết bị phát bức xạ ion hóa được sử dụng trong y
tế để điều trị bệnh, ví dụ như thiết bị X-quang xạ trị, máy gia tốc tuyến tính,
thiết bị xạ trị từ xa dùng nguồn phóng xạ, thiết bị xạ trị áp sát, thiết bị
Gamma Knife, thiết bị Cyber Knife, thiết bị X Knife, thiết bị Tomotherapy,
thiết bị xạ trị Proton và các thiết bị khác.
8.[6]
Thiết bị sử dụng trong y học hạt nhân là thiết bị hoặc hệ thiết bị được sử dụng trong chuyên ngành y học hạt
nhân để chụp ảnh từ bên trong cơ thể nhờ bức xạ phát ra từ thuốc phóng xạ mà
người bệnh được tiêm, truyền, uống hoặc để ghi đo hoạt độ phóng xạ, ví dụ như
thiết bị Rectilinear Scanner, Gamma Camera, SPECT, SPECT/CT, PET, PET/CT,
PET/MRI, máy đo chuẩn liều thuốc phóng xạ, máy xạ ký, máy đo độ tập trung phóng
xạ và các thiết bị khác.
9.[7]
Mức điều tra là giá trị liều hiệu
dụng hoặc suất liều bức xạ tại các vị trí làm việc của nhân viên bức xạ y tế,
xung quanh các phòng đặt thiết bị bức xạ, nơi lưu giữ nguồn phóng xạ, chất thải
phóng xạ; mức liều nhiễm hoặc mức nhiễm bẩn phóng xạ trên một đơn vị diện tích
hoặc thể tích tại các khu vực có nguy cơ bị nhiễm bẩn phóng xạ trong cơ sở y
học hạt nhân. Các giá trị này được thiết lập dựa trên số liệu đánh giá thực tế
của cơ sở hoặc kinh nghiệm tốt từ cơ sở khác có công việc bức xạ tương tự và
khi bị vượt quá trong quá trình hoạt động phải tiến hành điều tra xác định
nguyên nhân và có biện pháp khắc phục.
1.
Tổ chức, cá nhân tiến hành công việc bức xạ sử dụng thiết bị bức xạ, nguồn
phóng xạ, thuốc phóng xạ trong cơ sở y tế phải bảo đảm:
a)
Việc chỉ định khám, chữa bệnh bằng bức xạ ion hóa đem lại lợi ích thực tế cho
người bệnh là đáng kể so với tác hại mà họ phải chịu;
b)
Không để liều chiếu xạ gây bởi các công việc này đối với nhân viên bức xạ y tế
và công chúng vượt quá liều giới hạn; bảo đảm liều chiếu xạ đối với người bệnh
theo mức chỉ dẫn;
c)
Giữ cho liều chiếu xạ đối với người bệnh, nhân viên bức xạ y tế, công chúng và
số người bị chiếu xạ ở mức thấp nhất có thể đạt được một cách hợp lý.
2.
Chỉ tiến hành các hoạt động khám bệnh, chữa bệnh, nghiên cứu
khoa học, đào tạo, y tế dự phòng và kiểm nghiệm dược phẩm sử dụng thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ, thuốc
phóng xạ khi được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép tiến
hành công việc bức xạ.
1. Các thiết bị bức xạ sử
dụng cho chẩn đoán, điều trị bệnh và các thiết bị được sử dụng trong y học hạt
nhân phải có chứng chỉ chất lượng cho dạng hoặc loại thiết bị (type hoặc model)
chỉ rõ việc tuân thủ với các yêu cầu bảo đảm an toàn theo tiêu chuẩn của Ủy ban Kỹ thuật điện quốc tế (IEC), Tổ chức Tiêu
chuẩn hóa quốc tế (ISO) hoặc các tiêu chuẩn quốc gia tương đương.
2. Có các tài liệu đi kèm
theo thiết bị, bao gồm tài liệu về thông số kỹ thuật của thiết bị, hướng dẫn
vận hành và bảo trì, hướng dẫn an toàn. Các tài liệu hướng dẫn vận hành, hướng
dẫn an toàn phải được dịch ra tiếng Việt.
3. Các chỉ dẫn vận hành
hoặc các chữ viết tắt và các giá trị vận hành trên bảng điều khiển của thiết bị
bức xạ phải bằng tiếng Việt hoặc bằng ngôn ngữ phù hợp với ngôn ngữ mà người
vận hành máy sử dụng.
4. Thiết bị bức xạ phải
có các cơ cấu kiểm soát chùm tia bức xạ chỉ thị rõ và tin cậy trạng thái chùm
tia đang “ngắt” hay “mở”.
5. Thiết bị bức xạ phải
có cơ cấu để khu trú chùm tia cho mục đích kiểm soát chùm tia chỉ vào vùng cơ
thể người bệnh cần chẩn đoán hoặc điều trị.
6. Trường bức xạ phát ra
trong vùng để chẩn đoán hay điều trị trên người bệnh phải đồng đều và độ không
đồng đều của trường bức xạ phải được nhà cung cấp chỉ rõ.
Thiết bị X-quang chẩn đoán
trong y tế ngoài việc thực hiện yêu cầu theo quy định tại Điều 4
Thông tư liên tịch này phải bảo đảm các yêu cầu sau:
1. Mức bức xạ rò của đầu
bóng phát tia X không vượt quá 1mGy/giờ tại khoảng cách 1m từ vỏ đầu bóng phát
tia X lấy trung bình trên diện tích không vượt quá 100 cm2 cho mọi
chế độ làm việc của thiết bị được nhà sản xuất khuyến cáo.
2. Giá trị lọc cố định của
hệ đầu bóng phát X-quang trong đơn vị milimét nhôm tương đương (mm Al) phải ghi
rõ trên vỏ hộp chứa bóng.
3. Có hệ kiểm tra kích
thước chùm tia bằng nguồn sáng, trừ thiết bị X-quang chụp răng sử dụng phim đặt
sau huyệt ổ răng và thiết bị X-quang
chụp vú.
4. Các thông số điện áp
phát (kV), dòng bóng phát (mA), thời gian phát tia (s) hoặc hằng số phát tia
(mAs) phải được hiển thị trên tủ điều khiển khi đặt chế độ làm việc và khi
chụp.
5. Đối với thiết bị chụp
X-quang, việc phát tia phải được chấm dứt sau một thời gian đặt trước hoặc sau
khi đạt giá trị mAs đặt trước hoặc đạt giá trị liều chiếu xạ đặt trước.
6. Đối với thiết bị
X-quang soi chiếu phải có bộ kiểm soát tự động chế độ phát tia AEC hoặc công
tắc điều khiển phát tia dạng bấm và giữ, bảo đảm thiết bị chỉ phát tia nếu công
tắc được bấm, giữ chặt và sẽ ngừng phát tia khi thả công tắc.
7. Thiết bị X-quang di
động phải có cáp nối đủ dài để bảo đảm khoảng cách giữa người vận hành thiết bị
và bóng phát tối thiểu 2 m. Đối với thiết bị bức xạ khác, khoảng cách này tối
thiểu là 3 m.
8.
Thiết bị X-quang can thiệp phải có các tấm che chắn cao su chì lắp tại bàn
người bệnh để che chắn các tia bức xạ ảnh hưởng đến nhân viên và hệ che chắn
treo trên trần để sử dụng cho mục đích bảo vệ mắt và tuyến giáp của nhân viên
khi theo dõi người bệnh. Các tấm che chắn cao su chì phải bảo đảm có chiều dày
che chắn không nhỏ hơn 0,5 milimét chì tương đương.
Thiết bị xạ trị ngoài việc
thực hiện yêu cầu theo quy định tại Điều 4 Thông tư liên tịch
này phải bảo đảm các yêu cầu sau:
1. Cho phép dừng chiếu xạ
từ bàn điều khiển và việc cho chiếu xạ lại sau khi dừng chỉ có thể thực hiện
được từ bàn điều khiển; tự động trả nguồn về vị trí bảo vệ khi mất điện và giữ
nguồn ở vị trí bảo vệ đó cho đến khi thiết bị được bật khởi động lại từ bàn điều
khiển.
2. Các thiết bị xạ trị
dùng nguồn phóng xạ phải có ít nhất 02 (hai) cơ cấu điều khiển cho phép tự trả
nguồn về vị trí an toàn và chấm dứt chiếu xạ khi có sự cố.
3. Các thiết bị xạ trị từ
xa dùng nguồn phóng xạ và thiết bị xạ trị áp sát suất liều cao (HDR) phải được
thiết kế để có thể thao tác bằng tay đưa nguồn về vị trí bảo vệ trong trường
hợp khẩn cấp. Các thiết bị dao gamma phải có cơ cấu để thao tác bằng tay đóng
cửa sổ che chắn nguồn trong trường hợp khẩn cấp.
4. Hộp chứa nguồn của
thiết bị xạ trị từ xa dùng nguồn phóng xạ và contenơ chứa nguồn phóng xạ của
thiết bị xạ trị áp sát suất liều cao (HDR) phải có dấu hiệu cảnh báo bức xạ
theo đúng tiêu chuẩn có thể nhìn rõ ràng và khó bị mờ.
1. Các nguồn phóng xạ kín
được sử dụng cho thiết bị xạ trị từ xa hoặc xạ trị áp sát suất liều cao phải
tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế ISO 2919:2012 Radiation protection - Sealed
radioactive sources - General requirements and classification hoặc tiêu chuẩn
quốc gia TCVN 6853:2001- An toàn bức xạ - Nguồn phóng xạ kín - Yêu
cầu chung và phân loại và nếu tiếp tục sử dụng sau thời gian sử dụng được
khuyến cáo bởi nhà sản xuất phải được kiểm tra rò rỉ phóng xạ để khẳng định
nguồn vẫn còn nguyên vẹn như thiết kế.
2. Thuốc phóng xạ dùng
trong y học hạt nhân phải được phép lưu hành hợp pháp tại Việt Nam theo quy
định của pháp luật về dược, chỉ được sử dụng cho mục đích phòng bệnh, chữa
bệnh, điều chỉnh chức năng cơ thể và phải tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế đã
được thừa nhận đối với các thông số sau:
a) Độ tinh khiết hạt nhân
phóng xạ (là phần trăm hoạt độ phóng xạ của nhân phóng xạ đánh dấu trong thuốc
phóng xạ so với tổng hoạt độ của các nhân phóng xạ có trong thuốc phóng xạ);
b) Hoạt độ riêng (là hoạt
độ phóng xạ trên một đơn vị khối lượng hợp chất đánh dấu của một hạt nhân phóng
xạ cụ thể tính cho cả dạng nằm trong và không nằm trong hợp chất đánh dấu của
hạt nhân phóng xạ đó);
c) Độ tinh khiết hóa
phóng xạ (là phần trăm của nhân phóng xạ ở dạng liên kết hóa học mong muốn của
hợp chất đánh dấu so với tổng nhân phóng xạ có trong thuốc phóng xạ, nghĩa là
quan tâm đến nhân phóng xạ đã tách ra khỏi hợp chất đánh dấu);
d) Độ tinh khiết hóa học
(là tỉ lệ của dạng hợp chất đánh dấu chính không quan tâm đến hoạt độ phóng xạ
có trong đó so với toàn bộ chế phẩm thuốc phóng xạ. Chế phẩm thuốc phóng xạ là
lượng chuẩn bị của thuốc phóng xạ sẵn sàng để dùng cho người bệnh);
đ) Độ pH;
e) Các thông số yêu cầu
đối với thuốc theo quy định pháp luật về dược.
3. Tất cả các chế phẩm
thuốc phóng xạ phải có dán nhãn ghi rõ các thông tin sau:
a) Đồng vị phóng xạ; dạng
hóa học (tên thuốc và công thức hóa học);
b) Tổng hoạt độ phóng xạ
của chế phẩm;
c) Ngày đo hoạt độ phóng
xạ;
d) Kết quả đo độ tạp chất
hóa phóng xạ;
đ) Tên, địa chỉ của nhà
sản xuất và ngày sản xuất;
e) Ngày hết hạn sử dụng;
g) Số của lô hoặc mẻ sản
xuất;
h) Thể tích của chế phẩm
thuốc phóng xạ (trường hợp ở dạng dung dịch);
i) Các thông tin khác đối
với nhãn thuốc theo quy định của pháp luật về dược.
1. Cơ sở y tế có sử dụng
thiết bị xạ trị từ xa, xạ trị áp sát phải trang bị thiết bị đo suất liều bức
xạ. Cơ sở y tế sử dụng thuốc phóng xạ (cơ sở y học hạt nhân) phải trang bị
thiết bị đo suất liều bức xạ, thiết bị đo nhiễm bẩn bề mặt có dải năng lượng đo
phù hợp với loại bức xạ phát ra từ thiết bị bức xạ và nguồn phóng xạ sử dụng
tại cơ sở để thường xuyên đo kiểm tra phông bức xạ môi trường, nhiễm bẩn phóng
xạ và kiểm soát mức bức xạ khi đi vào khu vực có nguồn phóng xạ.
2. Cơ sở y học hạt nhân
phải trang bị các thiết bị và dụng cụ bảo vệ an toàn bức xạ sau:
a) Tủ hút có thể tích và
lưu lượng hút phù hợp để pha chế, phân liều thuốc phóng xạ;
b) Bàn để pha chế, phân
liều thuốc phóng xạ có màn che chắn chì kết hợp với vật liệu che chắn bức xạ
beta hình L và màn quan sát bằng kính chì;
c) Tay gắp, kẹp nguồn để
thao tác với nguồn phóng xạ từ xa;
d) Bình đựng thuốc phóng
xạ có che chắn chì và lớp vỏ bên ngoài chống vỡ;
đ) Khay được thiết kế đặc
biệt để pha chế, phân liều thuốc phóng xạ dạng lỏng;
e) Xilanh có che chắn chì
được thiết kế đặc biệt để sử dụng trong y học hạt nhân;
g) Ống hút (pippet) tự
động dùng một lần;
h) Dụng cụ để xử lý chất
phóng xạ bị đổ.
3. Cơ sở y tế sử dụng
nguồn phóng xạ trong xạ trị áp sát phải trang bị các thiết bị và dụng cụ bảo vệ
an toàn bức xạ sau:
a) Bàn để thao tác với
nguồn phóng xạ có màn che chắn chì hình L và màn quan sát bằng kính chì;
b) Các dụng cụ gắp nguồn,
kẹp nguồn có tay cầm dài;
c) Tủ đựng nguồn có các
ngăn khác nhau để đựng nguồn có hoạt độ khác nhau;
d) Bình đựng nguồn để vận
chuyển.
1. Cơ sở y tế phải thực hiện việc
kiểm định đối với các thiết bị bức xạ được sử dụng tại cơ sở mình như sau:
a) Trước khi đưa vào sử dụng lần
đầu tiên;
b) Định kỳ một năm một lần đối
với thiết bị xạ trị, thiết bị chụp cắt lớp
vi tính CT scanner, thiết bị X-quang tăng sáng truyền hình và định kỳ
hai năm một lần đối với các thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế khác kể từ
ngày đưa vào sử dụng;
c) Sau khi lắp đặt lại hoặc sửa
chữa thiết bị;
d) Thiết bị xạ trị ngoài việc
thực hiện kiểm định quy định tại các Điểm a, b và c Khoản này phải thực hiện
kiểm tra chuẩn liều chiếu xạ theo tần suất do nhà sản xuất khuyến cáo.
2. Nếu kết quả kiểm định
cho thấy các thông số vận hành liên quan đến an toàn của thiết bị bức xạ lệch
khỏi giá trị cho phép, thiết bị phải hiệu chuẩn mới được cho phép tiếp tục sử
dụng; việc kiểm tra, kiểm định phải được thực hiện theo quy trình do nhà sản
xuất cung cấp hoặc theo tiêu chuẩn quốc gia tương ứng.
3. Thiết bị đo bức xạ
(thiết bị đo suất liều bức xạ, thiết bị đo nhiễm bẩn bề mặt, máy đo chuẩn liều
thuốc phóng xạ) phải được kiểm định ban đầu, sau khi sửa chữa và định kỳ hàng
năm.
4. Việc kiểm định, hiệu chuẩn
thiết bị bức xạ và thiết bị đo bức xạ phải được thực hiện bởi tổ chức, cá nhân
được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp đăng ký hoạt động dịch vụ kiểm định, hiệu
chuẩn.
1.
Phòng đặt thiết bị bức xạ, phòng làm việc với nguồn phóng xạ
và thuốc phóng xạ, kho lưu giữ nguồn phóng xạ hoặc chất thải phóng xạ và phòng
lưu người bệnh điều trị bằng phóng xạ không
được đặt liền kề khoa sản, khoa nhi.
2. Phòng đặt thiết bị bức
xạ phải bảo đảm kích thước theo quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông
tư liên tịch số 13/2014/TTLT-BKHCN-BYT ngày 09 tháng 6 năm 2014 của Bộ trưởng
Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ trưởng Bộ Y tế quy định về bảo đảm an toàn bức
xạ trong y tế.
3. Chiều dày bảo vệ của tường,
sàn, trần, cửa ra vào phòng đặt thiết bị bức xạ, cửa quan sát của phòng điều
khiển phải được tính toán thiết kế theo quy định tại Điều 7 Thông tư số
19/2012/TT-BKHCN ngày 18/11/2012 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quy
định về kiểm soát và bảo đảm an toàn trong chiếu xạ nghề nghiệp và chiếu xạ
công chúng và phải bảo đảm mức liều bức xạ tiềm năng của môi trường làm việc
trong thực tế (không tính phông bức xạ tự nhiên) như sau:
a) Trong phòng điều khiển hoặc
nơi đặt tủ điều khiển của thiết bị xạ trị không vượt quá 20 mSv/năm;
b) Mọi vị trí bên ngoài phòng đặt
thiết bị xạ trị nơi công chúng đi lại, nơi người bệnh ngồi chờ không vượt quá 1
mSv/năm;
c)[8]
Trong phòng điều khiển hoặc nơi đặt tủ điều khiển của thiết bị X-quang chẩn
đoán trong y tế (trừ đối với thiết bị X-quang di động, thiết bị X-quang tăng
sáng truyền hình chụp can thiệp/chụp mạch) không vượt quá 10 µSv/h;
d) Mọi vị trí bên ngoài phòng đặt
thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế nơi công chúng đi lại, người bệnh ngồi
chờ và các phòng làm việc lân cận không vượt quá 0,5 µSv/giờ.
Trường hợp phòng đặt thiết bị
X-quang chẩn đoán trong y tế nằm trong khu dân cư, liền kề nhà ở hoặc nơi làm
việc phải bảo đảm suất liều bức xạ ở tất cả các điểm đo bên ngoài phòng đặt
thiết bị bằng phông bức xạ tự nhiên.
4. Thiết kế phòng xạ trị từ xa,
xạ trị áp sát suất liều cao ngoài các yêu cầu về che chắn bức xạ phải có hệ
thống khóa liên động cho cửa ra vào phòng
để bảo đảm chỉ khởi động được thiết bị xạ trị khi cửa ra vào đã đóng hoàn toàn
và tự động chấm dứt chiếu xạ khi cửa bị mở bất ngờ; có hệ thống đo cảnh
báo mức bức xạ và ít nhất một hệ thống dừng chiếu xạ khẩn cấp được lắp đặt
trong phòng.
5. Thiết kế của phòng xạ trị phải
được Cục An toàn bức xạ và hạt nhân thẩm định, cấp giấy phép tiến hành công
việc bức xạ trước khi xây dựng theo quy định tại Thông tư số 08/2010/TT-BKHCN
ngày 22/7/2010 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ hướng dẫn về việc khai
báo, cấp giấy phép tiến hành công việc bức xạ và cấp chứng chỉ nhân viên bức
xạ.
6. Cơ sở y học hạt nhân phải có
phòng bảo quản và làm việc với thuốc phóng xạ (phân liều), phòng cho người bệnh
uống hoặc tiêm thuốc phóng xạ, phòng lưu giữ chất thải phóng xạ, phòng vệ sinh
riêng cho người bệnh đã dùng thuốc phóng xạ, phòng đặt thiết bị gamma camera,
phòng lưu người bệnh nếu có điều trị người bệnh cường giáp hoặc ung thư tuyến
giáp, khu vực tắm, rửa của nhân viên sau khi làm việc tiếp xúc với thuốc phóng
xạ. Các phòng và khu vực này phải được thiết kế bảo vệ chống chiếu ngoài và
chống nhiễm bẩn phóng xạ, cụ thể như sau:
a) Phải được tính toán thiết kế
che chắn bức xạ sao cho suất liều bức xạ nơi công chúng đi lại, người bệnh ngồi
chờ, các phòng làm việc lân cận không vượt quá 0,5 µSv/giờ;
b) Sàn và tường các phòng có nguy
cơ bị nhiễm bẩn phóng xạ phải được phủ bằng vật liệu nhẵn, không thấm nước, dễ
tẩy rửa;
c) Chậu rửa cho nhân viên sau khi
thao tác với thuốc phóng xạ phải được lắp
hệ thống vòi rửa tự động hoặc vòi rửa có cần gạt để mở nước bằng chân
hoặc bằng khuỷu tay;
d) Toàn bộ nước nhiễm bẩn chất
phóng xạ phải được thu gom bằng đường thoát nước riêng đưa vào bể xử lý chất
thải phóng xạ lỏng.
7. Phòng đặt thiết bị bức
xạ, phòng làm việc với nguồn phóng xạ và thuốc phóng xạ, phòng lưu người bệnh
uống thuốc phóng xạ trong y học hạt nhân hoặc cấy nguồn phóng xạ trong xạ trị
áp sát, phòng điều khiển thiết bị xạ trị phải được phân loại là vùng kiểm soát
và phải áp dụng các biện pháp sau:
a) Đặt ở phía trên cửa ra
vào khu vực kiểm soát một biển cảnh báo bức xạ theo mẫu quy định tại Phụ lục II
ban hành kèm theo Thông tư liên tịch số 13/2014/TTLT-BKHCN-BYT ngày 09 tháng 6
năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ trưởng Bộ Y tế quy định
về bảo đảm an toàn bức xạ trong y tế.
b) Lắp đèn báo hiệu tại
các cửa ra vào phòng đặt thiết bị bức xạ, phòng cấy nguồn xạ trị áp sát, phòng
pha chế thuốc phóng xạ và phải bảo đảm đèn báo hiệu phát sáng trong suốt thời
gian đang tiến hành công việc bức xạ;
c) Gắn nội quy an toàn tại
cửa ra vào khu vực kiểm soát;
d) Đối với phòng xạ trị từ
xa, xạ trị áp sát suất liều cao, phòng lưu người bệnh uống thuốc phóng xạ hoặc
cấy nguồn phóng xạ phải sử dụng các biện pháp ngăn chặn tiếp cận bổ sung gồm
rào chắn, khóa cửa hoặc cử nhân viên giám sát trực tiếp.
8. Kho lưu giữ nguồn phóng
xạ hoặc lưu giữ chất thải phóng xạ phải được thiết kế và áp dụng các biện pháp
kiểm soát như sau:
a) Bảo đảm sao cho suất
liều bức xạ ở mọi vị trí bên mặt ngoài tường kho không vượt quá 0,5 µSv/giờ;
b) Đặt biển cảnh báo bức
xạ theo mẫu quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Thông tư liên tịch số
13/2014/TTLT-BKHCN-BYT ngày 09 tháng 6 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và
Công nghệ và Bộ trưởng Bộ Y tế quy định về bảo đảm an toàn bức xạ trong y tế
tại cửa ra vào kho và tường bên ngoài nơi tiếp giáp với khu vực có người qua
lại;
c) Áp dụng biện pháp giám
sát, ngăn chặn người không có phận sự đi vào kho.
Điều 11. Lắp đặt thiết bị bức xạ
Việc
lắp đặt thiết bị bức xạ phải bảo đảm các yêu cầu sau:
1.
Mỗi phòng chỉ được lắp đặt một thiết bị bức xạ, trừ đối với thiết bị X-quang
chẩn đoán trong y tế cho phép bố trí 02 thiết bị trong một phòng nhưng phải bảo
đảm chỉ một thiết bị được vận hành tại một thời điểm.
2.
Thiết bị bức xạ được lắp đặt phải bảo đảm khi sử dụng chùm tia chiếu không
hướng vào tủ điều khiển, cửa ra vào, cửa sổ hoặc khu vực công chúng qua lại.
3.
Tủ điều khiển thiết bị bức xạ phải đặt ngoài, sát phòng đặt thiết bị, phải có
phương tiện quan sát người bệnh, có phương tiện thông tin giữa người điều khiển
và người bệnh. Trường hợp thiết bị X-quang chẩn đoán làm việc ở điện áp nhỏ hơn
150 kV, tủ điều khiển được phép đặt trong phòng đặt thiết bị nhưng phải có bình
phong chì che chắn bảo đảm mức bức xạ tại vị trí nhân viên đứng vận hành thiết
bị nhỏ hơn 10 µSv/giờ.
Điều 12. Nội quy an toàn bức xạ và vận hành an toàn
thiết bị bức xạ
1. Cơ sở y tế phải xây
dựng quy trình làm việc với thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ, nội quy an toàn
bức xạ bảo đảm các yêu cầu sau:
a) Quy trình làm việc cần
chỉ rõ các bước tiến hành công việc trong vận hành thiết bị bức xạ, làm việc
với nguồn phóng xạ, làm việc trong khu vực có nguy cơ bị chiếu xạ hoặc nhiễm
bẩn phóng xạ, chăm sóc người bệnh uống thuốc phóng xạ hoặc cấy nguồn phóng xạ; quy trình thao tác đối với từng thiết bị, phác đồ
điều trị đối với từng loại bệnh;
b) Nội quy an toàn bức xạ
phải chỉ rõ các yêu cầu bảo vệ an toàn bức xạ cho nhân viên bức xạ y tế, các
nhân viên khác trong cơ sở y tế, người bệnh, người chăm sóc hoặc hỗ trợ người
bệnh và công chúng.
2.
Nhân viên vận hành thiết bị bức xạ phải thực hiện nghiêm các bước tiến hành
công việc:
a)
Kiểm tra an toàn thiết bị trước khi bắt đầu và sau khi kết thúc công việc;
b)
Đóng cửa ra vào trong suốt quá trình vận hành thiết bị;
c)
Tuân thủ quy trình vận hành thiết bị;
d)
Chú ý những tín hiệu bất thường của thiết bị bức xạ và thiết bị kiểm tra để kịp
thời phát hiện sự cố, ngăn ngừa tai nạn;
đ)
Không được tháo bỏ các bộ phận hư hỏng trong hệ thống bảo vệ của thiết bị và
nối tắt để vận hành, ví dụ nối tắt hệ thống khóa liên động cửa ra vào phòng xạ
trị.
Điều 13. Sử dụng người lao động làm công việc bức xạ
1. Cơ sở y tế có trách nhiệm bố trí để nhân viên bức xạ y
tế là nữ làm công việc không liên quan đến bức xạ trong thời gian họ có thai
hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
2.[9] Cơ sở y tế không được sử dụng người dưới 18 tuổi để vận hành các thiết bị
bức xạ, làm việc với các nguồn phóng xạ, chăm sóc người bệnh được điều trị bằng
các đồng vị phóng xạ hoặc phải làm việc trong khu vực tiềm ẩn nguy cơ bị chiếu
xạ với mức liều lớn hơn 1 mSv/năm hoặc trong khu vực có nguy cơ bị nhiễm bẩn
phóng xạ.
3. Cơ sở y tế có người học
nghề, học viên, sinh viên thực tập vận hành
các thiết bị bức xạ, làm việc với các nguồn phóng xạ, chăm sóc người bệnh được điều
trị bằng nguồn phóng xạ hoặc thuốc phóng xạ, làm việc trong khu vực tiềm ẩn
nguy cơ bị chiếu xạ với mức liều lớn hơn 1 mSv/năm hoặc trong khu vực có nguy
cơ bị nhiễm bẩn phóng xạ có trách nhiệm:
a)
Tổ chức huấn luyện cho các đối tượng nêu trên các yêu cầu cơ bản về an toàn bức
xạ, các nội quy, quy định an toàn bức xạ của cơ sở;
b) Bố trí cán bộ chuyên môn hướng dẫn, theo dõi, giám sát trong quá
trình làm việc;
c) Áp dụng các biện pháp
kiểm soát liều để bảo đảm liều chiếu xạ của các đối tượng này không vượt quá
giới hạn liều theo quy định tại Phụ lục I của Thông tư số 19/2012/TT-BKHCN ngày
18/11/2012 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quy định về kiểm soát và bảo
đảm an toàn bức xạ trong chiếu xạ nghề nghiệp và chiếu xạ công chúng.
Điều 14. Đào tạo an toàn bức xạ
Cơ sở y tế có trách nhiệm
đào tạo an toàn bức xạ cho nhân viên bức xạ y tế, cụ thể như sau:
1. Tổ chức đào tạo an toàn
bức xạ cho nhân viên bức xạ y tế mới tuyển dụng theo chương trình đào tạo an
toàn bức xạ cơ bản do Bộ Khoa học và Công nghệ quy định.
2. Định kỳ ít nhất 03 năm
một lần tổ chức đào tạo nhắc lại và bổ sung kiến thức chuyên sâu, thông tin mới
về an toàn bức xạ cho các nhân viên bức xạ y tế.
3. Hàng năm, tổ chức huấn
luyện cho các nhân viên bức xạ y tế về nội quy an toàn bức xạ, quy định của cơ
sở liên quan đến bảo đảm an toàn bức xạ, quy trình ứng phó sự cố bức xạ hoặc
phổ biến các quy định mới, các thông tin mới về bảo đảm an toàn bức xạ.
4. Bảo đảm việc đào tạo an
toàn bức xạ quy định tại Khoản 1 và 2 Điều này được thực hiện bởi tổ chức, cá
nhân có đăng ký hoạt động dịch vụ đào tạo an toàn bức xạ do Bộ Khoa học và Công
nghệ cấp.
5. Lập, cập nhật và lưu
giữ hồ sơ đào tạo, huấn luyện an toàn bức xạ.
Điều 15. Kiểm xạ khu vực làm việc
1. Cơ sở y tế phải tiến
hành đo kiểm xạ môi trường theo các quy định sau:
a) Đo kiểm xạ môi trường
làm việc và xác lập các mức điều tra khi lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép tiến
hành công việc bức xạ;
b) Định kỳ hàng năm kiểm
tra mức bức xạ tại các vị trí nhân viên bức xạ y tế làm việc, mức bức xạ môi
trường tại các vị trí cửa ra vào và khu vực xung quanh các phòng đặt thiết bị
bức xạ, nơi lưu giữ nguồn phóng xạ, chất thải phóng xạ;
c) Định kỳ hàng tháng kiểm
tra mức nhiễm bẩn phóng xạ tại nơi làm việc và môi trường xung quanh đối với cơ
sở y học hạt nhân sử dụng thuốc phóng xạ khám và điều trị bệnh;
d) So sánh kết quả đo kiểm
xạ môi trường làm việc với các mức điều tra đã được xác lập và xác định nguyên
nhân, áp dụng các biện pháp khắc phục trong trường hợp kết quả kiểm tra lớn hơn
mức điều tra.
2. Cơ sở y tế phải lập,
lưu giữ hồ sơ kết quả đo kiểm xạ môi trường làm việc và thông báo kết quả đo
kiểm xạ môi trường làm việc cho nhân viên bức xạ y tế.
Điều 16. Theo dõi và đánh giá liều chiếu xạ
1. Cơ sở y tế phải thực
hiện việc theo dõi và đánh giá liều chiếu xạ cá nhân cho các nhân viên bức xạ y
tế, cụ thể như sau:
a) Trang bị liều kế cá
nhân cho các nhân viên bức xạ y tế và thực hiện đo đánh giá liều chiếu xạ cá
nhân cho nhân viên bức xạ y tế ít nhất 03 tháng một lần tại cơ sở được Bộ Khoa
học và Công nghệ cấp đăng ký hoạt động dịch vụ đo liều chiếu xạ cá nhân;
b) Đánh giá liều chiếu xạ
cá nhân tổng cộng cho các nhân viên bức xạ y tế làm việc tiếp xúc với nguồn
phóng xạ hở (thuốc phóng xạ, vật thể bị nhiễm bẩn phóng xạ, chất thải phóng
xạ), bằng tổng của liều chiếu ngoài (theo kết quả đánh giá bằng liều kế cá nhân)
và liều chiếu trong (bằng cách đo đánh giá trực tiếp hoặc đánh giá dựa trên kết
quả theo dõi phông bức xạ nơi làm việc, nồng độ phóng xạ trong không khí nơi
làm việc, mức nhiễm bẩn phóng xạ nơi làm việc và thời gian làm việc, quy trình
làm việc);
c) Cơ sở sử dụng thiết bị
chụp X-quang can thiệp, phải trang bị cho mỗi người làm việc trực tiếp trong
phòng đặt thiết bị (nhân viên vận hành thiết bị, bác sỹ, kỹ thuật viên, điều
dưỡng viên, hộ lý) 02 liều kế cá nhân, một liều kế đeo bên trong tạp dề cao su
chì ở tầm bụng và một liều kế đeo bên ngoài tạp dề cao su chì ở tầm cổ để đánh
giá chính xác liều chiếu xạ cá nhân cho các đối tượng này theo công thức:
Liều hiệu dụng = 0,5 HW
+ 0,025 HN
Trong đó, HW là
kết quả đọc liều kế đeo bên trong tạp dề cao su chì
HN
là kết quả đọc liều kế đeo bên ngoài tạp dề cao su chì
d) Nếu kết quả đo liều
hiệu dụng do chiếu ngoài đối với nhân viên vận hành thiết bị X-quang chẩn đoán
trong y tế và thiết bị xạ trị hoặc kết quả đánh giá liều hiệu dụng tổng cộng
(bao gồm cả chiếu ngoài và chiếu trong) đối với nhân viên bức xạ y tế làm việc
có tiếp xúc với nguồn phóng xạ hở (thuốc phóng xạ, vật thể bị nhiễm bẩn phóng
xạ, chất thải phóng xạ) lớn hơn mức điều tra đã được xác lập, phải tiến hành
xem xét lại quy trình làm việc, các biện pháp bảo vệ bức xạ và có biện pháp
khắc phục;
đ) Hướng dẫn và kiểm tra
để bảo đảm nhân viên bức xạ y tế đeo liều kế cá nhân, bảo quản liều kế cá nhân
khi không sử dụng theo đúng hướng dẫn của đơn vị cung cấp dịch vụ đo liều chiếu
xạ cá nhân;
e) Trường hợp nhân viên
bức xạ y tế làm mất liều kế cá nhân hoặc liều kế cá nhân bị hỏng phải trang bị
ngay liều kế cá nhân mới và tiến hành đánh giá mức liều chiếu xạ của nhân viên
đó trong khoảng thời gian làm việc không đeo liều kế dựa trên thời gian làm
việc thực tế hoặc dựa theo mức liều thường phải chịu trong khoảng thời gian đó
của các lần đo trước;
g) Thông báo kết quả đo
liều chiếu xạ cá nhân cho nhân viên bức xạ y tế;
h) Lập, lưu giữ và quản lý
hồ sơ liều chiếu xạ cá nhân cho nhân viên bức xạ y tế theo quy định tại Điều 17
Thông tư số 19/2012/TT-BKHCN ngày 08/11/2012 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công
nghệ quy định về kiểm soát và bảo đảm an toàn bức xạ trong chiếu xạ nghề nghiệp
và chiếu xạ công chúng.
2. Trường hợp nhân viên
bức xạ y tế đồng thời làm việc cho nhiều cơ sở y tế khác nhau, mỗi cơ sở y tế
phải thực hiện việc theo dõi, đánh giá liều chiếu xạ cá nhân cho người đó theo
quy định tại Khoản 1 Điều này một cách riêng biệt liên quan đến thực hiện công
việc bức xạ tại cơ sở đó; Nhân viên bức xạ y tế phải bảo đảm tổng cộng liều
chiếu xạ nghề nghiệp từ các công việc bức xạ tại tất cả cơ sở mà họ làm việc
không vượt quá giới hạn liều nghề nghiệp đối với nhân viên bức xạ quy định tại
Phụ lục I Thông tư số 19/2012/TT-BKHCN ngày 08/11/2012 của Bộ trưởng Bộ Khoa
học và Công nghệ quy định về kiểm soát và bảo đảm an toàn bức xạ trong chiếu xạ
nghề nghiệp và chiếu xạ công chúng.
Điều 17. Phương tiện bảo hộ cá nhân
Cơ sở y tế phải cung cấp
đủ trang thiết bị bảo hộ cá nhân và thiết bị bảo vệ cho nhân viên bức xạ y tế,
cụ thể:
1. Tạp dề cao su chì cho
nhân viên vận hành thiết bị X-quang chụp răng toàn cảnh, thiết bị X-quang chụp
sọ, thiết bị chiếu, chụp X-quang tổng hợp, thiết bị X-quang tăng sáng truyền
hình, thiết bị chụp cắt lớp vi tính CT Scanner.
2. Tạp dề cao su chì, tấm
cao su che tuyến giáp cho nhân viên vận hành thiết bị chụp X-quang di động.
3. Tạp dề cao su chì, tấm
cao su chì che tuyến giáp, kính chì, găng tay cao su chì cho nhân viên vận hành
thiết bị X-quang can thiệp, bác sỹ, nhân viên làm việc trong phòng đặt thiết bị
X-quang chụp can thiệp và chụp mạch.
4. Quần áo bảo hộ lao
động, găng tay, mũ trùm đầu, khẩu trang, giầy bảo hộ hoặc bao chân cho nhân
viên bức xạ y tế làm việc tiếp xúc với nguồn phóng xạ hở (thuốc phóng xạ, vật
thể bị nhiễm bẩn phóng xạ, chất thải phóng xạ).
5. Bình phong chì che chắn
cho nhân viên khi tiếp xúc với người bệnh lưu đã sử dụng thuốc phóng xạ hoặc đã
cấy nguồn phóng xạ.
Điều 18. Khám sức khỏe cho nhân viên bức xạ y tế
1. Định kỳ hàng năm, cơ sở
y tế phải tổ chức khám sức khỏe cho các nhân viên bức xạ y tế theo quy định tại
Thông tư số 19/2011/TT-BYT ngày 06/6/2011 của Bộ trưởng Bộ Y tế hướng dẫn quản
lý vệ sinh lao động, bệnh nghề nghiệp, chăm sóc sức khỏe người lao động, tổ
chức khám bệnh nghề nghiệp.
2. Cơ sở y tế có trách
nhiệm bố trí để nhân viên bức xạ y tế không bảo đảm yêu cầu về sức khỏe theo
quy định chuyển làm công việc khác không tiếp xúc với bức xạ.
3. Cơ sở y tế phải lập,
lưu giữ và quản lý hồ sơ khám sức khỏe của nhân viên bức xạ y tế theo quy định
tại Điều 17 Thông tư số 19/2012/TT-BKHCN ngày 08/11/2012 của Bộ trưởng Bộ Khoa
học và Công nghệ quy định về kiểm soát và bảo đảm an toàn bức xạ trong chiếu xạ
nghề nghiệp và chiếu xạ công chúng.
Điều 19. Kiểm tra, giám sát nội bộ
1. Cơ sở y tế phải xây dựng
kế hoạch và tổ chức kiểm tra, giám sát nội bộ việc thực hiện các quy định, nội
quy an toàn bức xạ, quy trình làm việc.
2. Cơ sở y tế phải bảo đảm
để mọi thiếu sót trong công tác quản lý an toàn bức xạ phát hiện qua kiểm tra
được xem xét và khắc phục.
3. Định kỳ hàng năm, cơ sở
y tế phải tiến hành xem xét lại các nội dung liên quan đến quản lý an toàn bức
xạ của cơ sở theo quy định tại Điều 18 Thông tư số 19/2012/TT-BKHCN ngày
08/11/2012 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quy định về kiểm soát và bảo
đảm an toàn bức xạ trong chiếu xạ nghề nghiệp và chiếu xạ công chúng.
4. Kết quả kiểm tra, giám
sát nội bộ phải được lập thành biên bản và lưu giữ trong hồ sơ an toàn bức xạ.
Điều 20. Kiểm soát chiếu xạ y tế
1.
Bác sỹ điều trị là người chịu trách nhiệm bảo đảm an toàn bức xạ cho người
bệnh, có trách nhiệm:
a)
Chỉ định chẩn đoán, điều trị cho người bệnh bằng bức xạ ion hóa chỉ khi chắc chắn lợi ích đem lại cho người bệnh
là đáng kể so với tác hại mà họ phải chịu;
b)
Khi có hai phương pháp chẩn đoán hoặc điều trị cùng đem lại kết quả như nhau
thì không chỉ định phương pháp dùng bức xạ ion hóa;
c) Cần có xem xét đặc biệt
khi chỉ định chẩn đoán, điều trị bằng bức xạ ion hóa đối với trẻ em, phụ nữ độ
tuổi sinh đẻ, phụ nữ có thai hoặc trong thời gian đang nuôi con dưới 12 tháng
tuổi, cụ thể:
- Hỏi người bệnh và kiểm
tra để chắc chắn họ không đang có thai hoặc không trong thời gian nuôi con dưới
12 tháng tuổi (trong trường hợp chỉ định sử dụng thuốc phóng xạ) trước khi chỉ
định chẩn đoán hoặc điều trị;
- Tránh chỉ định dùng bức
xạ ion hóa để khám, chữa bệnh cho phụ nữ có thai hoặc nghi có thai hoặc đang
trong thời gian đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi (trường hợp sử dụng thuốc
phóng xạ) trừ khi có chỉ định lâm sàng bắt buộc. Trường hợp chỉ định lâm sàng
là bắt buộc phải thông báo cho nhân viên y tế, nhân viên vận hành thiết bị biết
để có biện pháp bảo vệ thích hợp cho người bệnh;
- Chỉ sử dụng thuốc phóng
xạ để khám, chữa bệnh cho trẻ em khi có chỉ định lâm sàng bắt buộc và phải giảm
hoạt độ phóng xạ được chỉ định.
d) Tham khảo thông tin các
lần khám trước để tránh việc kiểm tra bổ sung nếu không cần thiết;
đ) Chỉ định mức chiếu xạ,
liều lượng thuốc phóng xạ sử dụng ở mức tối thiểu nhưng đủ để đạt được mục đích
khám chữa bệnh trên cơ sở các mức chỉ dẫn trong chiếu xạ y tế tại Phụ lục ban
hành kèm theo Thông tư số 13/2018/TT-BKHCN ngày 05 tháng 9 năm 2018 của Bộ
trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ sửa đổi, bổ sung Thông tư liên tịch số
13/2014/TTLT-BKHCN-BYT ngày 09 tháng 6 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công
nghệ và Bộ trưởng Bộ Y tế quy định về bảo đảm an toàn bức xạ trong y tế.
2.
Các nhân viên y tế, nhân viên vận hành thiết bị bức xạ có trách nhiệm bảo đảm
an toàn bức xạ cho người bệnh khi thực hiện công việc của mình
như sau:
a) Bảo đảm mọi sự chiếu xạ y tế chỉ được thực hiện khi có chỉ định của bác
sỹ điều trị và được thực hiện theo đúng chỉ định của bác sỹ điều trị;
b) Bảo đảm thiết bị được
dùng là thích hợp.
3. Nhân viên vận hành
thiết bị X-quang chẩn đoán y tế ngoài các yêu cầu trách nhiệm chung về bảo vệ
người bệnh quy định tại Khoản 2 Điều này phải thực hiện các biện pháp để bảo vệ
người bệnh như sau:
a) Phải bảo đảm việc chiếu
chụp theo đúng quy trình vận hành thiết bị đã được thiết lập;
b) Sử dụng cơ cấu khu trú
chùm tia một cách phù hợp để chỉ tạo ra liều chiếu tối thiểu trên người bệnh
nhưng vẫn có chất lượng ảnh phù hợp với yêu cầu cho chẩn đoán trong chiếu chụp
X-quang;
c) Không chiếu xạ vào các
bộ phận cơ thể nhạy cảm phóng xạ của người bệnh như tuyến sinh dục, thủy tinh
thể mắt, vú, tuyến giáp trạng và phải sử dụng các biện pháp che chắn thích hợp
cho người bệnh khi không thể tránh được;
d) Tránh chiếu, chụp vùng
bụng và vùng hố chậu của phụ nữ có thai hoặc nghi có thai trừ khi có lý do lâm
sàng bắt buộc và cần áp dụng các biện pháp để hạn chế đến mức nhỏ nhất liều gây
ra cho thai nhi khi phải làm như vậy;
đ)
Không được cho người bệnh và người không có phận sự đứng chờ trong phòng chiếu,
chụp X-quang khi đang thực hiện chiếu, chụp cho người bệnh khác.
4.
Nhân viên y tế, nhân viên vận hành thiết bị xạ trị ngoài yêu
cầu trách nhiệm chung cho bảo vệ người bệnh nêu tại Khoản 2 Điều này phải áp dụng biện pháp để liều chiếu xạ lên các
mô lành ở mức thấp nhất có thể, phù hợp với mức liều cần thiết để đạt mục đích
trong xạ trị.
5.
Nhân viên y tế, kỹ thuật viên phân liều thuốc phóng xạ trong y học hạt nhân
phải bảo đảm định liều thuốc phóng xạ chính xác theo chỉ định của bác sỹ.
6.
Cơ sở y tế sử dụng thuốc phóng xạ để điều trị nếu có lưu người bệnh đã sử dụng
thuốc phóng xạ phải bảo đảm mỗi phòng chỉ lưu một người bệnh. Trường hợp buộc
phải bố trí nhiều người bệnh nằm chung phòng, phải sử dụng các bình phong chì
di động để che chắn sao cho người bệnh này không bị ảnh hưởng chiếu xạ từ người
bệnh kia.
7.
Cơ sở y tế phải thiết lập chương trình bảo đảm chất lượng riêng cho chiếu xạ y
tế bao gồm các nội dung:
a)
Bảo đảm các thiết bị bức xạ, máy đo chuẩn liều thuốc phóng xạ phải được kiểm
định, hiệu chuẩn theo đúng quy định tại Điều 9 của Thông tư liên
tịch này;
b)
Xác lập các thông số và điều kiện sử dụng thiết bị bức xạ tối ưu để dùng làm
giá trị tham chiếu cho kiểm định, hiệu chuẩn.
8.
Cơ sở y tế có trách nhiệm bảo đảm an toàn bức xạ cho người giúp đỡ, chăm sóc
người bệnh đang chẩn đoán hoặc điều trị bằng bức xạ ion hóa bằng các biện pháp
như sau:
a)
Hướng dẫn các biện pháp cơ bản để bảo đảm an toàn bức xạ, quy trình an toàn
trước khi để họ tham gia các công việc này;
b)
Cung cấp trang thiết bị bảo hộ thích hợp để giảm liều chiếu xạ;
c)
Kiểm soát để bảo đảm liều chiếu xạ các đối tượng này phải chịu trong khoảng
thời gian chẩn đoán hoặc điều trị của người bệnh không vượt quá 5 mSv.
9.
Cơ sở y tế phải tiến hành điều tra, áp dụng các biện pháp khắc phục và lập
thành hồ sơ lưu giữ đối với các trường hợp chiếu xạ y tế sự cố gây ra hoặc có
nguy cơ dẫn đến liều chiếu xạ trên người bệnh lớn hơn mức dự kiến.
Điều 21. Kiểm soát chiếu xạ công chúng
Cơ sở y tế phải thực
hiện các yêu cầu sau để bảo đảm an toàn cho công chúng:
1. Có biện pháp kiểm soát
để chỉ cho phép nhân viên bức xạ y tế cần
thiết và những người được chỉ định giúp đỡ người bệnh được ở trong phòng khám, điều
trị người bệnh trong thời gian chiếu xạ.
2. Có biện pháp ngăn chặn
không để người không có phận sự đi vào khu vực phòng điều khiển thiết bị bức
xạ, nơi có chất phóng xạ, phòng lưu người bệnh điều trị thuốc phóng xạ hoặc cấy
nguồn phóng xạ.
3.[10] Chỉ cho phép
người bệnh điều trị thuốc phóng xạ I-131 được xuất viện về nhà khi mức hoạt độ
phóng xạ được đánh giá còn trong người bệnh không vượt quá 1100 MBq. Khi cho
người bệnh điều trị I-131 xuất viện, bác sỹ điều trị phải trực tiếp tư vấn và
cung cấp văn bản hướng dẫn cho người bệnh về các yêu cầu bảo đảm an toàn bức xạ
cho người thân, đồng nghiệp và cộng đồng.
4. Các khu vực xung quanh
khu vực kiểm soát bao gồm các phòng làm việc, các lối đi lại, hành lang hoặc
khu vệ sinh, khu vực có người qua lại khác được yêu cầu áp dụng các biện pháp
bảo vệ như sau:
a) Kiểm soát mức bức xạ để
bảo đảm không có sự thay đổi trong quá trình làm việc;
b) Sử dụng các dấu hiệu
cảnh báo bức xạ (biển cảnh báo, đèn cảnh báo, tín hiệu cảnh báo) và các biện
pháp hạn chế người đi vào các khu vực này.
Điều 22. Ứng phó sự cố bức xạ
1.
Cơ sở y tế sử dụng nguồn phóng xạ, thiết bị bức xạ phải lập và phê duyệt kế
hoạch ứng phó sự cố bức xạ cấp cơ sở theo quy định tại Thông tư số 24/2012/TT-BKHCN
ngày 04/12/2012 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ hướng dẫn lập và phê
duyệt kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ, sự cố hạt nhân cấp cơ sở và cấp tỉnh và
các yêu cầu cụ thể quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều này.
2. Cơ sở y tế sử dụng thiết bị chiếu chụp X-quang chẩn đoán y tế
phải xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ với các yêu cầu cụ thể như sau:
a)
Quy định và kiểm tra việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tránh xảy ra
các sự cố sau:
- Để
người không có phận sự ở trong phòng đặt thiết bị khi máy đang phát tia;
-
Nhân viên vận hành đặt nhầm chế độ chiếu, chụp, thực hiện chiếu chụp sai so với
chỉ định của bác sỹ, chiếu chụp nhầm người bệnh;
-
Thiết bị hỏng gây ra chiếu xạ không đúng với dự định và phải chiếu chụp lại.
b)
Quy định về việc điều tra đánh giá liều chiếu xạ và theo dõi tình trạng sức
khỏe đối với người bệnh chụp X-quang can thiệp khi xảy ra sự cố chiếu quá liều
đáng kể so với mức liều dự kiến theo chỉ định; điều tra đánh giá liều chiếu xạ
và theo dõi tình trạng sức khỏe đối với nhân viên bức xạ y tế trong các tình
huống bị chiếu xạ vượt quá mức giới hạn liều quy định;
c)
Quy định trách nhiệm báo cáo khi xảy ra các sự cố nêu tại Điểm a và trong các
trường hợp chiếu quá liều nêu tại Điểm b của Khoản này;
d)
Quy định về lập và lưu giữ hồ sơ đối với các trường hợp sự cố xảy ra.
3. Cơ
sở y tế sử dụng thuốc phóng xạ để chẩn
đoán, điều trị phải xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ với các yêu cầu cụ
thể như sau:
a)
Quy định các biện pháp để tránh xảy ra các sự cố và quy trình ứng phó trong các
trường hợp xảy ra sự cố sau:
-
Mất thuốc phóng xạ;
- Đổ
thuốc phóng xạ gây nhiễm bẩn;
- Để
người không có phận sự ở trong phòng phân liều thuốc phóng xạ khi đang làm
việc;
- Sử
dụng nhầm liều, nhầm loại thuốc phóng xạ, nhầm người bệnh, chuẩn liều thuốc
phóng xạ sai;
-
Cháy nổ phòng lưu giữ thuốc phóng xạ, kho lưu giữ thuốc phóng xạ, chất thải
phóng xạ;
-
Vỡ, rò rỉ bể lưu giữ, xử lý chất thải phóng xạ lỏng.
b)
Quy định về việc điều tra đánh giá liều hấp thụ và theo dõi tình trạng sức khỏe
đối với người bệnh bị cho uống hoặc tiêm thuốc phóng xạ nhầm hoặc sai so với
chỉ định của bác sỹ có khả năng gây ra liều chiếu xạ đối với người bệnh lớn hơn
đáng kể so với mức liều dự kiến; điều tra đánh giá liều chiếu xạ và theo dõi
tình trạng sức khỏe đối với nhân viên bức xạ y tế trong các tình huống bị chiếu
xạ vượt quá mức giới hạn liều quy định; điều tra đánh giá mức độ ảnh hưởng đến
công chúng và môi trường trong các trường hợp sự cố;
c)
Quy định trách nhiệm báo cáo khi xảy ra các sự cố nêu tại Điểm a và trong các
trường hợp chiếu quá liều nêu tại Điểm b của Khoản này;
d)
Quy định về lập và lưu giữ hồ sơ đối với các trường hợp sự cố xảy ra;
đ)
Quy định về việc diễn tập ứng phó sự cố.
4. Cơ
sở y tế sử dụng thiết bị xạ trị, nguồn
phóng xạ kín để xạ trị phải xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ với các yêu
cầu cụ thể như sau:
a)
Quy định các biện pháp để tránh xảy ra các sự cố và quy trình ứng phó trong
trường hợp xảy ra các sự cố sau:
-
Mất nguồn phóng xạ;
-
Nguồn phóng xạ bị tắc không đưa trở về được vị trí bảo vệ và các sự cố liên
quan đến hỏng thiết bị khác;
-
Nguồn bị rò rỉ, bị phá vỡ gây nhiễm bẩn phóng xạ;
-
Cháy, nổ phòng đặt thiết bị xạ trị, kho lưu giữ nguồn phóng xạ;
-
Người không có phận sự ở trong phòng xạ trị trong thời gian xạ trị người bệnh;
-
Các sự cố chiếu xạ đối với người bệnh: chiếu xạ nhầm người bệnh, chiếu xạ nhầm
mô, lập kế hoạch điều trị sai, mức liều chiếu xạ thực tế lớn hơn mức chỉ định.
b)
Quy định về việc điều tra đánh giá liều, phân bố liều trên cơ thể người bệnh và
theo dõi tình trạng sức khỏe của người bệnh trong trường hợp sự cố chiếu xạ đối
với người bệnh; điều tra đánh giá liều chiếu xạ và theo dõi tình trạng sức khỏe
đối với nhân viên bức xạ y tế trong các tình huống bị chiếu xạ vượt quá mức
giới hạn liều quy định; điều tra đánh giá mức độ ảnh hưởng đến công chúng và
môi trường trong các trường hợp sự cố;
c)
Quy định trách nhiệm báo cáo khi xảy ra các sự cố nêu tại Điểm a và trong các
trường hợp sự cố chiếu xạ nêu tại Điểm b của Khoản này;
d)
Quy định về lập và lưu giữ hồ sơ đối với các trường hợp sự cố xảy ra;
đ)
Quy định về việc diễn tập ứng phó sự cố.
Điều 23. Quản lý chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ kín
đã qua sử dụng
1.
Chất thải phóng xạ sinh ra từ các hoạt động sử dụng chất phóng xạ trong cơ sở y
tế (gồm nước thải bị nhiễm bẩn phóng xạ từ phòng pha chế, phân liều thuốc phóng
xạ; nước rửa chai lọ, dụng cụ làm việc với thuốc phóng xạ; nước thải nhà vệ
sinh dùng cho người bệnh đã sử dụng thuốc phóng xạ; giấy, khăn lau nhiễm bẩn
phóng xạ; xilanh, kim tiêm thuốc phóng xạ thải bỏ; bao bì, chai lọ đựng thuốc
phóng xạ thải bỏ; quần áo, giầy dép nhiễm bẩn chất phóng xạ và các vật thể
nhiễm bẩn phóng xạ khác được thải bỏ) phải được thu gom, lưu giữ, xử lý và thải
bỏ theo quy định về quản lý chất thải phóng xạ của Bộ Khoa học và Công nghệ.
2.
Chất thải phóng xạ rắn (gồm giấy, khăn lau nhiễm bẩn phóng xạ; xilanh, kim tiêm
thuốc phóng xạ thải bỏ; bao bì, chai lọ đựng thuốc phóng xạ thải bỏ; quần áo,
giầy dép nhiễm bẩn chất phóng xạ và các vật thể nhiễm bẩn phóng xạ khác được
thải bỏ) ngoài việc quản lý an toàn theo quy định nêu tại Khoản 1 Điều này phải
được quản lý theo quy định tại Quyết định số 43/2007/QĐ-BYT ngày 30/11/2007 của
Bộ trưởng Bộ Y tế về việc ban hành quy chế quản lý chất thải y tế.
3.
Các nguồn phóng xạ kín đã qua sử dụng (gồm nguồn phóng xạ đã hết hạn sử dụng từ
thiết bị xạ trị từ xa dùng nguồn phóng xạ, nguồn phóng xạ không còn sử dụng
trong xạ trị áp sát và các nguồn phóng xạ kín khác dùng cho chuẩn thiết bị,
nghiên cứu không còn sử dụng) phải được quản lý, lưu giữ theo quy định về quản
lý nguồn phóng xạ kín đã qua sử dụng của Bộ Khoa học và Công nghệ.
Điều 24. Hồ sơ an toàn bức xạ
Cơ
sở y tế có trách nhiệm lập, lưu giữ và quản lý các hồ sơ liên quan về an toàn
bức xạ theo quy định tại Điều 17 Thông tư số 19/2012/TT-BKHCN ngày
08/11/2012 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quy định về kiểm soát và bảo
đảm an toàn bức xạ trong chiếu xạ nghề nghiệp và chiếu xạ công chúng.
Chương III
TRÁCH NHIỆM BẢO ĐẢM AN TOÀN BỨC XẠ
Điều 25. Trách nhiệm của cơ sở y tế và người đứng đầu cơ
sở y tế
1.
Cơ sở y tế sử dụng thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ, thuốc phóng
xạ phải tuân thủ các yêu cầu bảo đảm an
toàn bức xạ quy định tại Thông tư liên tịch này và các văn bản quy phạm pháp
luật hiện hành khác có liên quan.
2. Cơ
sở y tế có sử dụng thiết bị bức xạ, nguồn phóng xạ, thuốc phóng xạ chỉ được
thực hiện hoạt động bức xạ y tế sau khi đã được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy
phép tiến hành công việc bức xạ.
3.
Người đứng đầu cơ sở y tế phải chịu trách nhiệm cao nhất trong việc bảo đảm an
toàn bức xạ cho nhân viên bức xạ y tế, nhân viên khác trong cơ sở y tế, công
chúng và môi trường xung quanh với các trách nhiệm cụ thể như sau:
a) Nắm vững và thực hiện nghiêm các
quy định của pháp luật về bảo đảm an toàn bức xạ, các yêu cầu bảo đảm an toàn
bức xạ quy định tại Thông tư liên tịch này;
b) Tuyên bố chính sách về
bảo đảm an toàn bức xạ của cơ sở, khẳng định cam kết đối với công tác bảo đảm
an toàn và tạo các điều kiện ưu tiên cho việc triển khai các biện pháp bảo đảm
an toàn bức xạ;
c) Bổ nhiệm người phụ
trách an toàn; quy định rõ chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của người phụ
trách an toàn; cung cấp đủ các điều kiện về thời gian và tài chính để người phụ
trách an toàn có thể hoàn thành trách nhiệm của mình;
d)[11] Tạo điều kiện
cho đoàn thanh tra, đoàn kiểm tra, thanh tra viên thi hành nhiệm vụ thanh tra,
kiểm tra chuyên ngành về an toàn bức xạ và hạt nhân; cung cấp đầy đủ thông tin
cần thiết khi được yêu cầu;
e) Bố trí công việc khác
phù hợp, không liên quan đến bức xạ cho nhân viên bức xạ y tế nữ có thai khi
nhận được thông báo bằng văn bản của nhân viên bức xạ.
Điều 26. Trách nhiệm của người phụ trách an toàn
1.
Người phụ trách an toàn phải là người trực tiếp tiến hành công
việc bức xạ, có chuyên môn nghiệp vụ, được đào tạo nắm vững các quy định về bảo
đảm an toàn bức xạ trong y tế, các quy định pháp luật về bảo đảm an toàn bức
xạ, an ninh nguồn phóng xạ và được Cục An toàn bức xạ và hạt nhân - Bộ Khoa học
và Công nghệ hoặc Sở Khoa học và Công nghệ các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ.
2. Người phụ trách an toàn có trách
nhiệm giúp người đứng đầu cơ sở y tế thực
hiện quy định pháp luật và các yêu cầu quy định tại Thông tư liên tịch này về bảo đảm an toàn bức xạ, bao gồm:
a) Triển khai áp dụng các
biện pháp kỹ thuật và kiểm soát hành chính nhằm bảo đảm điều kiện làm việc an
toàn cho nhân viên và an toàn cho công chúng phù hợp với công việc bức xạ đang
tiến hành của cơ sở;
b) Thực hiện yêu cầu về
khai báo, cấp giấy phép và gia hạn giấy phép theo quy định của pháp luật;
c) Chịu trách nhiệm trước
người đứng đầu cơ sở và cùng người đứng đầu cơ sở chịu trách nhiệm pháp luật
khi để xảy ra sự cố bức xạ hoặc vi phạm các quy định pháp luật;
d) Kiến nghị với người
đứng đầu cơ sở y tế để bố trí công việc khác phù hợp, không liên quan đến bức
xạ cho nhân viên bức xạ y tế nữ có thai khi nhận được thông báo bằng văn bản.
3. Người phụ trách an toàn
được quyền dừng công việc bức xạ đang tiến hành khi phát hiện có dấu hiệu hoặc
nguy cơ gây mất an toàn.
Điều 27. Trách nhiệm
của nhân viên bức xạ y tế
1. Nhân viên bức xạ y tế phải được đào tạo và
được cơ quan có thẩm quyền cấp bằng hoặc chứng chỉ đào tạo chuyên môn, nghiệp
vụ phù hợp với công việc bức xạ đang làm.
2. Nhân viên bức xạ y tế có trách nhiệm:
a) Tham gia huấn luyện, đào tạo về an toàn
bức xạ theo yêu cầu của người phụ trách an toàn;
b) Chỉ tham gia tiến hành công việc bức xạ
hoặc làm các công việc có nguy cơ bị chiếu xạ khi đã được đào tạo, huấn luyện
nắm vững các yêu cầu, quy định pháp luật về bảo đảm an toàn bức xạ, các biện
pháp bảo vệ bức xạ và chỉ được vận hành thiết bị bức xạ, thiết bị sử dụng trong
y học hạt nhân nếu có thẻ an toàn lao động;
c) Thực hiện nghiêm các nội quy, quy trình
làm việc, chỉ dẫn an toàn bức xạ của đơn vị;
d) Sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân, liều
kế cá nhân, thiết bị kiểm tra bức xạ, trang thiết bị thao tác với nguồn phóng
xạ theo đúng hướng dẫn;
đ) Phối hợp, cộng tác với người phụ trách an
toàn để thực hiện nghiêm các quy định về khám sức khỏe định kỳ hàng năm, đo
đánh giá liều cá nhân theo quy định;
e) Báo cáo ngay cho người phụ trách an toàn
hoặc người đứng đầu cơ sở y tế các hiện tượng bất thường về an toàn bức xạ, khi
phát hiện mất nguồn phóng xạ và tham gia khắc phục sự cố bức xạ khi được yêu
cầu.
3. Nhân viên bức xạ y tế nữ khi có thai phải
thông báo bằng văn bản cho người phụ trách an toàn, người đứng đầu cơ sở để
được bố trí công việc khác không liên quan đến bức xạ.
Điều 28. Trách nhiệm
cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong ngành y tế
1. Cục Quản lý Khám chữa bệnh - Bộ Y tế làm
đầu mối phối hợp với các đơn vị có liên quan chỉ đạo, kiểm tra công tác bảo đảm
an toàn bức xạ đối với các cơ sở y tế trong cả nước.
2. Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương có trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra, theo dõi việc thực hiện các quy định bảo
đảm an toàn bức xạ của các cơ sở y tế trên địa bàn quản lý. Cục Quân y - Bộ
Quốc phòng có trách nhiệm quản lý, kiểm tra, theo dõi việc thực hiện các quy
định bảo đảm an toàn bức xạ của các cơ sở quân y trong toàn quân.
Điều 29. Trách nhiệm
cơ quan quản lý an toàn bức xạ, hạt nhân
1. Cục An toàn bức xạ và hạt nhân - Bộ Khoa
học và Công nghệ có trách nhiệm quản lý an toàn bức xạ đối với các cơ sở y tế
trong cả nước, bao gồm:
a) Tiếp nhận khai báo về thiết bị chứa nguồn
phóng xạ chụp chẩn đoán, thiết bị xạ trị và nguồn phóng xạ kín, thuốc phóng xạ;
b) Thẩm định an toàn, cấp giấy phép tiến hành
công việc bức xạ đối với các hoạt động sử dụng thiết bị chứa nguồn phóng xạ
chụp chẩn đoán; vận hành thiết bị xạ trị; lưu giữ, sử dụng nguồn phóng xạ,
thuốc phóng xạ; xử lý, lưu giữ nguồn phóng xạ kín đã qua sử dụng; xây dựng,
thay đổi quy mô và phạm vi hoạt động cơ sở xạ trị; chấm dứt hoạt động cơ sở xạ
trị và cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ theo thẩm quyền;
c)[12] Thanh tra, xử
lý vi phạm; chủ trì, phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ Y tế kiểm tra
việc tuân thủ các quy định pháp luật về bảo đảm an toàn bức xạ trong y tế.
2. Sở Khoa học và Công
nghệ các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm quản lý an toàn
bức xạ đối với các cơ sở y tế hoạt động trên địa bàn quản lý, bao gồm:
a) Tiếp nhận khai báo về
thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế;
b) Thẩm định an toàn, cấp
giấy phép tiến hành công việc bức xạ sử dụng thiết bị X-quang chẩn đoán trong y
tế và cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ cho người phụ trách an toàn của cơ sở y tế
theo thẩm quyền;
c)[13] Thanh tra, xử
lý vi phạm; chủ trì, phối hợp với Sở Y tế kiểm tra việc tuân thủ các quy định
pháp luật về bảo đảm an toàn bức xạ trong y tế đối với các cơ sở y tế hoạt động
trên địa bàn quản lý;
d) Phối hợp với Cục Quân y
- Bộ Quốc phòng trong thẩm định an toàn, cấp giấy phép tiến hành công việc bức
xạ và thanh tra, kiểm tra đối với việc sử dụng thiết bị X-quang chẩn đoán trong
y tế tại các cơ sở quân y trên địa bàn quản lý.
Chương IV
ĐIỀU KHOẢN THI HÀNH
Điều 30. Áp dụng các văn bản viện dẫn
Trường hợp văn bản quy phạm pháp luật, quy
chuẩn kỹ thuật hoặc tiêu chuẩn được viện dẫn tại Thông tư liên tịch này sửa
đổi, bổ sung hoặc thay thế thì áp dụng theo văn bản sửa đổi, bổ sung hoặc thay
thế.
Điều 31. Hiệu lực thi
hành
1. Thông tư liên tịch này có hiệu lực kể từ
ngày 25 tháng 7 năm 2014.
2. Thông tư liên tịch số
2237/1999/TTLT-BKHCNMT-BYT ngày 28 tháng 12 năm 1999 của Bộ Khoa học, Công nghệ
và Môi trường và Bộ Y tế hướng dẫn việc thực hiện an toàn bức xạ trong y tế hết
hiệu lực kể từ ngày Thông tư liên tịch này có hiệu lực.
Trong quá trình thực hiện nếu có vướng mắc,
đề nghị các cơ quan, tổ chức, cá nhân kịp thời phản ánh về Bộ Khoa học và Công
nghệ và Bộ Y tế để xem xét giải quyết./.
|
|
XÁC THỰC VĂN BẢN HỢP NHẤT
KT. BỘ
TRƯỞNG
THỨ TRƯỞNG
Phạm Công Tạc
|
PHỤ LỤC I
KÍCH THƯỚC PHÒNG ĐẶT THIẾT BỊ BỨC XẠ
(Kèm theo Thông tư liên tịch số 13/2014/TTLT-BKHCN-BYT ngày 09 tháng 6 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ trưởng Bộ Y tế)
|
TT
|
Loại phòng
|
Diện tích
sử dụng tối thiểu (m2)
|
Kích thước
tối thiểu một chiều (m)
|
|
I
|
PHÒNG ĐẶT THIẾT BỊ X-QUANG CHẨN ĐOÁN
TRONG Y TẾ
|
|
1
|
Phòng đặt thiết bị X-quang chụp vú
|
12
|
3,5
|
|
2
|
Phòng đặt thiết bị chiếu, chụp X-quang tổng
hợp không có bàn người bệnh
|
12
|
3,5
|
|
3
|
Phòng đặt thiết bị X-quang chụp răng toàn
cảnh, thiết bị chụp sọ
|
14
|
3,5
|
|
4
|
Phòng đặt thiết bị chiếu, chụp X-quang tổng
hợp có bàn người bệnh
|
14
|
3,5
|
|
5
|
Phòng chụp X-quang tổng hợp sử dụng bàn
người bệnh lật nghiêng được
|
20
|
3,5
|
|
6
|
Phòng đặt thiết bị chụp cắt lớp vi tính CT
scanner
|
28
|
4
|
|
7
|
Phòng chụp X-quang có bơm thuốc cản quang
để chụp mạch và tim.
|
36
|
5,5
|
|
II
|
THIẾT BỊ XẠ TRỊ
|
|
1
|
Thiết bị xạ
trị từ xa
|
30
|
4
|
|
2
|
Thiết bị dao
gamma
|
30
|
4
|
|
3
|
Thiết bị xạ
trị áp sát suất liều cao
|
30
|
4
|
PHỤ LỤC II
BIỂN CẢNH BÁO BỨC XẠ
(Kèm
theo Thông tư liên tịch số 13/2014/TTLT-BKHCN-BYT ngày 09 tháng 6 năm 2014 của Bộ trưởng
Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ trưởng Bộ Y tế)
Biển báo có
hình tam giác đều (kích thước tỷ lệ ghi trên hình vẽ)
D - Đường kính vòng tròn giữa ba cạnh.
Vòng tròn, ba cạnh và khung viền có mầu đen trên nền vàng. Chữ ghi trong ô ghi
chú có mầu đen trên nền trắng (ghi rõ: tia X hay phóng xạ)
PHỤ LỤC III
MỨC CHỈ DẪN TRONG CHIẾU XẠ Y TẾ
(Kèm theo Thông tư số 13/2018/TT-BKHCN ngày 05 tháng 9
năm 2018 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư liên tịch số
13/2014/TTLT-BKHCN-BYT ngày 09 tháng 6 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Khoa học
và Công nghệ và Bộ trưởng Bộ Y tế)
Bảng
1. Mức chỉ dẫn liều đối với chụp X-quang chẩn đoána
|
TT
|
Kiểu
chụp
|
Liều
xâm nhập bề mặt trong 1
lần chụpb (mGy)
|
|
(1)
|
(2)
|
(3)
|
|
1
|
Chụp sọ
|
|
1.1
|
Tư thế sau - trước
|
PA
|
5
|
|
1.2
|
Tư thế nghiêng
|
LAT
|
3
|
|
2
|
Chụp ngực
|
|
2.1
|
Tư thế sau - trước
|
PA
|
0,4
|
|
2.2
|
Tư thế nghiêng
|
LAT
|
1,5
|
|
3
|
Chụp cột sống vùng ngực
|
|
3.1
|
Tư thế trước - sau
|
AP
|
7
|
|
3.2
|
Tư thế nghiêng
|
LAT
|
20
|
|
4
|
Chụp bụng, chụp tĩnh mạch, chụp
đường tiết niệu và chụp túi mật
|
|
|
Tư thế trước - sau
|
AP
|
10
|
|
5
|
Chụp cột sống thắt lưng
|
|
5.1
|
Tư thế trước - sau
|
AP
|
10
|
|
5.2
|
Tư thế nghiêng
|
LAT
|
30
|
|
5.3
|
Hướng chụp khớp thắt lưng - đốt
sống cùng
|
LSJ
|
40
|
|
6
|
Chụp khung chậu
|
|
|
Tư thế trước - sau
|
AP
|
10
|
|
7
|
Chụp khớp háng
|
|
|
Tư thế trước - sau
|
AP
|
10
|
|
8
|
Chụp răng
|
|
8.1
|
Chụp răng sử dụng phim đặt sau
huyệt ổ răng
|
|
7
|
|
8.2
|
Tư thế trước - sau
|
AP
|
5
|
a Áp
dụng cho người trưởng thành
b Đo
trong không khí với tia tán xạ ngược. Giá trị này áp dụng đối với tổ hợp phim -
bìa tăng quang thông thường có độ nhạy 200. Với tổ hợp phim - bìa tăng quang có
độ nhạy cao (400 - 600) giá trị này sẽ giảm khoảng 2 - 3 lần.
Bảng
2. Mức chỉ dẫn liều đối với chụp X-quang vúa
|
TT
|
Liều mô
trung bình trên một lần chụp theo hướng đỉnh - đáyb
|
|
1
|
Không sử dụng lưới chống tán xạ
|
1 mGy
|
|
2
|
Sử dụng lưới chống tán xạ
|
3 mGy
|
a Áp dụng
cho người trưởng thành.
b Được xác
định với chiều dày vú ép là 45 mm gồm 50% mô tuyến và 50% mô mỡ đối với thiết
bị chụp X-quang vú sử dụng bia Mo, phin lọc Mo và hệ phim-bìa tăng quang.
Bảng
3. Mức chỉ dẫn liều đối với chụp cắt lớp vi
tính CT Scanner a
|
TT
|
Kiểu
chụp
|
Liều
trung bình cho một lần chụp với nhiều lát cắtb
(mGy)
|
|
1
|
Chụp đầu
|
50
|
|
2
|
Chụp cột sống thắt lưng
|
35
|
|
3
|
Chụp ổ bụng
|
25
|
a
Áp dụng cho người trưởng thành.
b
Đo trên trục quay trong phantom tương đương nước có độ dài 15 cm và đường kính
16 cm (đối với chụp sọ) và đường kính 30 cm (đối với chụp cột sống thắt lưng và
chụp ổ bụng).
Bảng
4. Mức chỉ dẫn suất liều đối với soi chiếu X-quanga
|
TT
|
Kiểu
soi chiếu
|
Suất
liều bề mặt lối vàob (mGy/phút)
|
|
1
|
Bình thường
|
25
|
|
2
|
Mức caoc
|
100
|
a Áp
dụng cho người trưởng thành.
b
Đo trong không khí với tia tán xạ ngược.
c
Áp dụng cho thiết bị có lựa chọn chế độ làm việc soi chiếu “mức cao” - “high
level” như các thiết bị chụp X-quang can thiệp.
Bảng
5. Hoạt độ phóng xạ trong y học hạt nhân áp
dụng cho người trưởng thành
|
TT
|
Phép
kiểm tra
|
Hạt
nhân phóng xạ
|
Dạng
hóa chất
|
Hoạt độ
lớn nhất thường dùng cho một kiểm tra (MBq)
|
|
(1)
|
(2)
|
(3)
|
(4)
|
(5)
|
|
1
|
Xương
|
|
1.1
|
Xạ hình xương
|
Tc-99m
|
Phosphonat và phosphat hợp chất
|
600
|
|
1.2
|
Xạ hình xương bằng chụp cắt lớp
đơn photon (SPECT)
|
Tc-99m
|
Phosphonat và phosphat hợp chất
|
800
|
|
1.3
|
Xạ hình tủy xương
|
Tc-99m
|
Keo đánh dấu
|
400
|
|
2
|
Não
|
|
2.1
|
Xạ hình não (tĩnh)
|
Tc-99m
|
TcO4-
|
500
|
|
Tc-99m
|
Axit
diethylene triamin
penta axetic
(DTPA), gluconat và glucoheptonat
|
500
|
|
2.2
|
Xạ hình não (SPECT)
|
Tc-99m
|
TcO4-
|
800
|
|
Tc-99m
|
DTPA, gluconat và glucoheptonat
|
800
|
|
Tc-99m
|
Exametazin
|
500
|
|
2.3
|
Lưu thông máu não
|
Xe-133
|
Trong dung dịch natri clorua
đẳng trương.
|
400
|
|
Tc-99m
|
Hexametyl propylene amin oxym
(HM-PAO).
|
500
|
|
2.4
|
Xạ hình
dịch não tủy
|
In-111
|
DTPA
|
40
|
|
3
|
Tuyến lệ
|
|
3.1
|
Lưu thông tuyến lệ
|
Tc-99m
|
TcO4-
|
4
|
|
Tc-99m
|
Keo đánh dấu
|
4
|
|
4
|
Tuyến giáp
|
|
4.1
|
Xạ hình tuyến giáp
|
Tc-99m
|
TcO4-
|
200
|
|
I-123
|
I-
|
20
|
|
4.2
|
Điều trị di căn tuyến giáp (sau
cắt bỏ)
|
I-131
|
I-
|
400
|
|
4.3
|
Xạ hình tuyến cận giáp
|
Tl-201
|
Taliclorua
|
80
|
|
5
|
Phổi
|
|
5.1
|
Xạ hình thông khí phổi
|
Kr-81m
|
Khí
|
6000
|
|
Tc-99m
|
DTPA sol khí
|
80
|
|
5.2
|
Nghiên cứu thông khí phổi
|
Xe-133
|
Khí
|
400
|
|
Xe-127
|
Khí
|
200
|
|
5.3
|
Xạ hình tưới máu phổi
|
Kr-81m
|
Dung dịch nước
|
6000
|
|
Tc-99m
|
Albumin của người
(macroagregate hoặc microsphere)
|
100
|
|
5.4
|
Xạ hình tưới máu phổi (Với
tĩnh mạch)
|
Tc-99m
|
Albumin của người
(macroagregate hoặc microsphere)
|
160
|
|
5.5
|
Nghiên cứu tưới máu phổi
|
Xe-133
|
Dung dịch đẳng trương
|
200
|
|
Xe-127
|
Dung dịch clorua đẳng trương
|
200
|
|
5.6
|
Xạ hình phổi (SPECT)
|
Tc-99
|
Macroaggregated albumin (MAA)
|
200
|
|
6
|
Gan và lá lách
|
|
6.1
|
Xạ hình
gan và lá lách
|
Tc-99m
|
Keo đánh dấu
|
80
|
|
6.2
|
Chụp hình chức năng hệ bài tiết
mật
|
Tc-99m
|
Irninodiaxetat và dung môi
tương đương
|
150
|
|
6.3
|
Xạ hình lá lách
|
Tc-99m
|
Tế bào hồng cầu biến tính được
đánh dấu
|
100
|
|
6.4
|
Xạ hình gan (SPECT)
|
Tc-99m
|
Keo đánh dấu
|
200
|
|
7
|
Hệ tim mạch
|
|
7.1
|
Nghiên cứu dòng máu qua tim lần
đầu
|
Tc-99m
|
TcO4-
|
800
|
|
Tc-99m
|
DTPA
|
800
|
|
Tc-99m
|
Macroaggregated Globulin 3
|
400
|
|
7.2
|
Xạ hình bể máu ở buồng tim
|
Tc-99 m
|
Phức hợp albumin của người
|
40
|
|
7.3
|
Xạ hình hệ tim mạch/ nghiên cứu
thử
|
Tc-99 m
|
Phức hợp albumin của người
|
800
|
|
Tc-99 m
|
Tế bào hồng cầu lành được đánh
dấu
|
800
|
|
7.4
|
Xạ hình cơ tim/nghiên cứu thử
|
Tc-99m
|
Phosphonat và phosphat hợp chất
|
600
|
|
7.5
|
Xạ hình cơ tim
|
Tc-99m
|
Isonitril
|
300
|
|
Tl-201
|
Taliclorua
|
100
|
|
7.6
|
Xạ hình cơ tim (SPECT)
|
Tc-99m
|
Phosphonat và phosphat hợp chất
|
800
|
|
Tc-99m
|
Isonitril
|
600
|
|
8
|
Dạ dày, hệ tiêu hóa
|
|
8.1
|
Xạ hình dạ dày và tuyến nước
bọt
|
Tc-99m
|
TcO4-
|
40
|
|
8.2
|
Xạ hình chẩn đoán túi thừa
Meckel
|
Tc-99m
|
TcO4-
|
400
|
|
8.3
|
Xạ hình chẩn đoán xuất huyết
đường tiêu hóa (Chảy máu ruột non)
|
Tc-99m
|
Keo đánh dấu
|
400
|
|
Tc-99m
|
Tế bào hồng cầu lành đánh dấu
|
400
|
|
8.4
|
Xạ hình chức năng thực quản và
trào ngược dạ dày - thực quản
|
Tc-99m
|
Keo đánh dấu
|
40
|
|
Tc-99m
|
Hợp chất không hấp thụ
|
40
|
|
8.5
|
Xạ hình co bóp làm trống dạ dày
|
Tc-99m
|
Hợp chất không hấp thụ
|
12
|
|
In-111
|
Hợp chất không hấp thụ
|
12
|
|
In-113m
|
Hợp chất không hấp thụ
|
12
|
|
9
|
Thận, hệ thống tiết niệu
và thượng thận
|
|
9.1
|
Xạ hình chức năng thận
|
Tc-99m
|
Acid dimercaptosuccinic
|
160
|
|
9.2
|
Xạ hình thận/thận đồ đồng vị
|
Tc-99m
|
DTPA, gluconat và Glucoheptonat
|
350
|
|
Tc-99m
|
Macroaggregated Globulin 3
|
100
|
|
I-123
|
O-iodohippurat
|
20
|
|
9.3
|
Xạ hình tuyến thượng thận
|
Se-75
|
Selenor cholesterol
|
8
|
|
10
|
Một số phép kiểm tra
khác
|
|
10.1
|
Xạ hình áp xe và các khối u
|
Ga-67
|
xitrat
|
300
|
|
Tl-201
|
Taliclorua
|
100
|
|
10.2
|
Xạ hình chẩn đoán khối u
|
Tc-99 m
|
Acid dimercaptosuccinic
|
400
|
|
10.3
|
Xạ hình khối u thần kinh
|
I-123
|
Meta-iodo-benzyl guanidin
|
400
|
|
I-131
|
Meta-iodo-benzyl guanidin
|
20
|
|
10.4
|
Xạ hình bạch mạch
|
Tc-99m
|
Keo đánh dấu
|
80
|
|
10.5
|
Xạ hình áp xe
|
Tc-99m
|
Tế bào bạch cầu đánh dấu bởi
exametazim
|
400
|
|
In-111
|
Tế bào bạch cầu đánh dấu
|
20
|
|
10.6
|
Xạ hình chẩn đoán tắc mạch
|
In-111
|
Tiểu huyết cầu đánh dấu
|
20
|