|
BỘ Y TẾ
-------
|
CỘNG HÒA XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số: 5877/QĐ-BYT
|
Hà Nội, ngày 29 tháng 12 năm 2017
|
QUYẾT ĐỊNH
VỀ
VIỆC PHÊ DUYỆT “HƯỚNG DẪN TRIỂN KHAI DỰ PHÒNG LÂY TRUYỀN HIV TỪ MẸ SANG CON TẠI
CÁC CƠ SỞ Y TẾ”
BỘ TRƯỞNG BỘ Y TẾ
Căn cứ Luật khám bệnh, chữa bệnh năm
2009;
Căn cứ Nghị định số 75/2017/NĐ-CP ngày
20/6/2017 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn
và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế;
Xét đề nghị của Vụ trưởng Vụ Sức khỏe
Bà mẹ -
Trẻ
em - Bộ Y tế,
QUYẾT ĐỊNH:
Điều 1. Phê duyệt “Hướng dẫn triển khai dự phòng lây truyền HIV từ mẹ
sang con tại các cơ sở y tế” kèm theo Quyết định này.
Điều 2. “Hướng dẫn triển khai dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con
tại các cơ sở y tế” là căn cứ để các cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe
sinh sản phối hợp với các cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc và điều trị HIV/AIDS
triển khai thực hiện dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.
Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký, ban hành.
Quyết định số 4361/QĐ-BYT ngày 07
tháng 11 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc ban hành “Quy trình chăm
sóc và điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con” hết hiệu lực kể từ ngày
ban hành Quyết định này.
Điều 4. Các ông, bà Chánh Văn phòng Bộ, Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ
- Trẻ em, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh; Cục trưởng Cục Phòng chống
HIV/AIDS; Thủ trưởng các đơn vị liên quan của Bộ Y tế; Giám đốc các Sở Y tế tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương; Thủ trưởng các đơn vị liên quan chịu trách nhiệm
thi hành Quyết định này./.
|
Nơi
nhận:
- Như Điều 4;
-
Bộ trưởng Bộ Y tế (để báo cáo);
-
Các Thứ trưởng (để phối
hợp chỉ đạo);
-
Cổng thông tin điện tử Bộ Y tế;
-
Lưu: VT, BM-TE.
|
KT. BỘ TRƯỞNG
THỨ TRƯỞNG
Nguyễn Viết Tiến
|
HƯỚNG DẪN
TRIỂN
KHAI DỰ PHÒNG LÂY TRUYỀN HIV TỪ MẸ SANG CON TẠI CÁC CƠ SỞ Y TẾ
(Ban
hành kèm theo Quyết định số 5877/QĐ-BYT ngày 29 tháng
12 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ Y tế)
Phần 1. Những
quy định chung:
1. Mục đích:
- Hướng dẫn triển khai và tổ chức thực
hiện các can thiệp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con tại các cơ sở y tế.
2. Nguyên tắc chung:
- Đảm bảo tính liên tục trong việc
cung cấp các can thiệp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con tại
các cơ sở y tế.
- Lồng ghép các can thiệp về dự phòng
lây truyền HIV từ mẹ sang con vào việc cung cấp các dịch vụ trong cơ sở y tế thuộc hệ
thống chăm sóc sức khỏe sinh sản và phòng chống HIV/AIDS.
- Tuân thủ nội dung hướng dẫn và quy
trình chuyên môn trong việc cung cấp các can thiệp về dự phòng lây truyền HIV từ
mẹ sang con.
3. Nội dung các can thiệp dự phòng lây
truyền HIV từ mẹ sang con tại các cơ sở y tế.
3.1 Cơ sở có cung cấp dịch vụ chăm sóc
sức khỏe sinh sản:
- Tư vấn cho phụ nữ độ tuổi sinh đẻ về
dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con lồng ghép trong tư vấn về chăm sóc sức khỏe
sinh sản.
- Tư vấn xét nghiệm sàng lọc HIV cho
phụ nữ mang thai và
chuyển tiếp các trường hợp có kết
quả khẳng định HIV dương tính đến các cơ sở chăm sóc và điều trị HIV/AIDS để được
điều trị.
- Điều trị ARV cho sản phụ có kết quả
phản ứng với xét nghiệm sàng lọc HIV trong giai đoạn chuyển dạ, sau sinh nếu mẹ cho con
bú và con của họ sau sinh; thực hành sản khoa an toàn góp phần giảm tỷ lệ lây
truyền cho con trong giai đoạn chuyển dạ; tư vấn nuôi dưỡng trẻ cho bà
mẹ nhiễm HIV góp phần giảm lây nhiễm HIV cho con trong giai đoạn
sau sinh; chuyển tiếp cặp mẹ con sau sinh đến cơ sở chăm sóc và điều trị HIV/AIDS để được chăm sóc
và điều trị tiếp tục.
3.2 Cơ sở có cung cấp
dịch vụ chăm sóc và điều trị HIV/AIDS:
- Theo dõi, điều trị và chăm sóc cho
phụ nữ mang thai
nhiễm HIV trong giai đoạn mang thai, người mẹ nhiễm HIV sau khi sinh và suốt đời.
- Theo dõi, chăm sóc, quản lý điều trị
cho trẻ phơi nhiễm và trẻ nhiễm HIV.
Phần 2. Hướng
dẫn triển khai các can thiệp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con:
A. Tại các cơ sở có cung cấp dịch vụ
chăm sóc sức khỏe sinh sản:
1. Can thiệp đối với phụ nữ tuổi sinh đẻ
chưa có thai:
1.1 Phụ nữ chưa biết tình trạng HIV:
- Thông tin, giáo dục, truyền thông và
tư vấn về tình dục an toàn; phòng các bệnh lây truyền qua đường tình dục bao gồm
cả HIV.
- Tư vấn xét
nghiệm sàng lọc HIV trước khi chuẩn bị mang thai.
1.2 Phụ nữ đã biết nhiễm HIV:
- Tìm hiểu nhu cầu có con của cả phụ nữ
và nam giới nhiễm HIV trong độ tuổi sinh đẻ, hỗ trợ xây dựng kế hoạch có con để
an toàn nhất cho mẹ và con.
- Với phụ nữ không muốn sinh con: tư vấn
các biện pháp tránh mang thai ngoài ý muốn và lựa chọn các biện pháp tránh thai phù hợp
và an toàn.
- Đối với phụ nữ mong muốn có con: Tư
vấn về lợi ích của việc điều trị ARV sớm; tuân thủ điều trị ARV; chuyển gửi
sang cơ sở chăm sóc và điều trị HIV/AIDS để được theo dõi, chăm sóc điều trị suốt đời;
các biện pháp phòng lây truyền sang chồng/bạn tình trong giai đoạn muốn có
thai.
2. Can thiệp đối với phụ nữ mang thai:
2.1. Phụ nữ mang thai chưa biết tình
trạng HIV:
a) Tư vấn trước xét nghiệm HIV:
- Thực hiện càng sớm càng tốt ngay trong
lần khám thai đầu liên.
- Tư vấn trước xét
nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai cần cung cấp đầy đủ các thông tin về nguy cơ
lây truyền HIV cho con; lợi ích của việc dự phòng sớm lây truyền cho con và cho
sức khỏe của mẹ; khuyến khích xét nghiệm sàng lọc HIV và các nhiễm khuẩn lây
truyền qua đường tình dục (viêm gan B, giang mai...) cùng với các xét nghiệm
thường quy khác trong khi khám thai.
b) Thực hiện xét nghiệm
sàng lọc HIV cho tất cả phụ nữ mang thai đồng ý
làm xét nghiệm.
c) Xét nghiệm khẳng định HIV: Đối với
các trường hợp có kết quả phản ứng với xét nghiệm sàng lọc HIV, lấy và chuyển gửi mẫu
máu ngay đến cơ sở được Bộ Y tế công nhận đủ điều kiện để làm xét nghiệm khẳng định HIV.
Thời gian thông báo kết quả xét nghiệm khẳng định HIV dương tính cho phụ nữ
mang thai càng sớm càng tốt (không quá 72 giờ) ngay sau khi nhận được kết quả
chính thức từ cơ sở xét nghiệm.
d) Tư vấn sau xét nghiệm HIV:
- Thực hiện tư vấn sau xét nghiệm HIV
theo quy định hiện hành.
- Đối với những phụ nữ mang thai xét
nghiệm khẳng định HIV dương tính cần tư vấn về tâm lý; cách chăm sóc và xử trí
thích hợp; các can thiệp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con; cách chăm sóc, điều trị
và nuôi dưỡng trẻ; thông báo kết quả xét nghiệm khẳng định HIV và tư vấn xét nghiệm
HIV cho chồng/bạn tình.
e) Chuyển gửi phụ nữ mang thai có kết
quả xét nghiệm khẳng định HIV dương tính tới cơ sở chăm sóc và
điều trị HIV/AIDS để
đăng ký theo dõi, quản lý, điều trị suốt đời càng sớm càng tốt (trong vòng 3 ngày)
sau khi có kết quả xét nghiệm khẳng định HIV dương tính.
g) Giới thiệu đến các nhóm và các cơ sở
hỗ trợ xã hội nếu có.
2.2. Phụ nữ mang thai đã biết nhiễm
HIV:
a) Khám và quản lý thai theo quy định.
b) Nếu phụ nữ mang thai mới phát hiện
nhiễm HIV nhưng chưa điều trị ARV hoặc điều trị ARV gián đoạn, chuyển tiếp đến cơ sở
chăm sóc và điều trị HIV/AIDS để được chăm sóc, điều trị theo quy định:
- Chuyển gửi đến cơ sở cung cấp dịch vụ
chuyên khoa liên quan (lao, da liễu v.v…) để phối hợp hội chẩn,
chăm sóc và điều trị nếu có chỉ định.
- Tiếp tục theo dõi, quản lý thai.
- Trong trường hợp phụ nữ mang thai
phát hiện nhiễm HIV muộn <=4
tuần trước khi sinh, cơ sở sản khoa chỉ định điều trị ARV ngay nếu có thể, đồng
thời chuyển gửi đến cơ sở chăm sóc và điều trị HIV/AIDS để được theo dõi, quản
lý, điều trị suốt
đời.
c) Phụ nữ nhiễm HIV đang điều trị ARV
được phát hiện có thai:
- Khám và quản lý thai theo quy định.
- Chuyển gửi đến cơ sở chăm sóc và điều
trị HIV/AIDS để tiếp tục điều trị thích hợp. Tiếp tục theo dõi điều trị ARV tại cơ sở
chăm sóc, điều trị HIV/AIDS.
- Tư vấn về việc chọn lựa nơi sinh và
cách thức đảm bảo điều trị ARV liên tục sau khi sinh.
d) Phụ nữ mang thai nhiễm HIV mong muốn
phá thai: tư vấn và cung cấp dịch vụ phá thai phù hợp với tuổi thai theo Hướng dẫn quốc
gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản.
3. Can thiệp đối với phụ nữ khi chuyển
dạ:
3.1. Phụ nữ chưa biết tình trạng HIV:
- Tư vấn và xét nghiệm sàng lọc HIV: cung cấp
thông tin ngắn gọn về lợi ích của can thiệp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang
con, lợi ích cho mẹ và con khi xét nghiệm HIV và cách thức tiến hành xét nghiệm.
- Đối với các trường hợp có kết quả phản
ứng với xét nghiệm sàng lọc HIV:
+ Tư vấn và kê đơn ARV ngay cho mẹ và
con sau sinh
+ Tư vấn về lợi ích và nguy cơ của việc
nuôi con bằng sữa mẹ và nuôi bằng sữa thay thế sữa mẹ để người mẹ lựa chọn cách nuôi dưỡng.
+ Lấy và chuyển gửi mẫu máu đến cơ sở
được Bộ Y tế công nhận có đủ điều kiện để làm xét nghiệm khẳng định HIV sớm và
trả kết quả cho sản phụ trong vòng 3 ngày (trước khi sản phụ xuất viện).
+ Thực hành can thiệp sản khoa an
toàn: Tuân thủ các nguyên tắc phòng chống nhiễm khuẩn và thực hành sản khoa an toàn
để đảm bảo một cuộc
chuyển dạ và sinh con an toàn; Hạn chế tối đa các thủ thuật có thể gây tổn
thương đường sinh sản người mẹ hoặc tổn thương cho con như cắt tầng sinh môn
(giữ đầu ối đến cùng,
chỉ cắt tầng sinh
môn khi đầu lọt thấp), giác kéo, Forceps, lấy máu da đầu trẻ.
- Lưu ý trường hợp phụ nữ có kết
quả xét nghiệm khẳng định HIV âm tính trên 3 tháng: Tư vấn xét nghiệm
sàng lọc HIV nếu phát hiện có yếu tố nguy cơ.
3.2. Phụ nữ đã biết tình trạng nhiễm HIV
và đang điều trị ARV:
- Tư vấn tiếp tục điều
trị ARV theo chỉ định trước đó.
- Thực hành can thiệp sản khoa an
loàn: Xử trí như Mục 3.1.
3.3. Phụ nữ đã biết tình trạng nhiễm
HIV nhưng hiện đang không điều trị ARV:
- Tư vấn và kê
đơn ARV ngay theo hướng dẫn của Bộ Y tế.
- Thực hành can thiệp sản khoa an
toàn: Xử trí như Mục 3.1.
4. Can thiệp sau khi sinh:
4.1. Trẻ phơi nhiễm:
- Can thiệp sau khi thai sổ theo Hướng
dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản;
- Chú ý: nếu cần hút dịch mũi, hầu họng
cho trẻ thì cần sử dụng các loại ống thông mềm, thao tác nhẹ nhàng, tránh gây tổn
thương. Lau khô
cho trẻ bằng khăn mềm, tránh xây
xước;
- Kê đơn ARV dự phòng cho trẻ
ngay sau sinh theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Lưu ý sử dụng phác đồ ARV dự phòng cho trẻ phù hợp
với thời gian mẹ được điều trị ARV, kết quả tải lượng vi rút, thời điểm mẹ được
phát hiện nhiễm HIV và lựa chọn nuôi dưỡng trẻ sau sinh.
- Tư vấn và chuyển gửi trẻ đến cơ sở
Chăm sóc và Điều trị HIV/AIDS để trẻ được theo dõi, chăm sóc và điều trị tiếp tục
- Ngừng thuốc cho trẻ nếu mẹ có kết
quả khẳng định HIV
âm tính.
4.2. Mẹ nhiễm HIV:
4.2.1 Mẹ đã được điều trị ARV từ trước
và trong khi mang thai:
a) Tư vấn tiếp tục tuân thủ điều trị
ARV theo chỉ định trước đó.
b) Tư vấn sau sinh cho mẹ và người
chăm sóc cặp mẹ con:
- Cách nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ an
toàn:
+ Nếu người mẹ quyết định cho con bú:
hướng dẫn cách cho bú đúng, nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu,
cho trẻ ăn bổ sung khi trẻ tròn 6 tháng
tuổi và tiếp tục cho
bú mẹ đến 12 tháng; đồng thời mẹ phải tuân thủ điều trị ARV trong suốt thời gian
cho con bú.
+ Nếu người mẹ quyết định không nuôi
con bằng sữa mẹ thì
có thể cho trẻ ăn sữa thay thế sữa mẹ với điều
kiện được gia đình hỗ trợ; có nguồn cung cấp sữa công thức đầy đủ trong 6 tháng
đầu; có khả năng chuẩn bị sữa công thức (vệ sinh dụng cụ, pha sữa...) hợp
vệ sinh và đủ số lượng; đảm bảo có nước sạch và vệ sinh môi trường.
- Dinh dưỡng và chăm sóc cá nhân.
- Kế hoạch hóa gia đình và tình dục an
toàn.
- Hướng dẫn mẹ cho trẻ tiếp tục uống
ARV sau khi xuất viện.
- Tư vấn về tiêm chủng, điều trị dự
phòng các bệnh nhiễm trùng cơ hội, nhu cầu theo dõi tăng trưởng và xét nghiệm
xác định tình trạng nhiễm HIV sớm cho trẻ;
c) Tư vấn cho mẹ sau khi sinh tiếp tục
đến tái khám đúng hẹn tại cơ sở chăm sóc và điều trị HIV/AIDS đã đăng
ký trước đó để đảm bảo không gián đoạn điều trị và đưa con đến cơ sở chăm sóc
và điều trị HIV/AIDS cho trẻ để được chăm sóc và theo dõi tiếp tục
4.2.2. Mẹ có kết quả phản ứng với xét nghiệm sàng
lọc HIV trong khi chuyển dạ:
- Tư vấn và thông báo kết quả xét nghiệm
sàng lọc HIV, đồng thời kê đơn ARV ngay cho sản phụ trong khi chờ kết quả xét
nghiệm khẳng định HIV.
- Ngay khi có kết quả xét nghiệm khẳng
định HIV dương tính:
+ Tư vấn và trả kết quả xét nghiệm khẳng
định càng sớm càng tốt (không quá 72 giờ) và trước khi bà mẹ xuất viện. Trường
hợp bà mẹ ra viện sớm hơn cần hẹn thời gian quay trở lại để trả kết quả xét
nghiệm khẳng định.
+ Kê đơn ARV cho bà mẹ lúc xuất viện.
Lưu ý: sử dụng lọ thuốc đã mở để cấp lúc chuyển dạ đủ uống tối thiểu trong 30
ngày sau sinh.
+ Tư vấn về việc đảm bảo
không gián đoạn điều trị, đồng thời chuyển gửi cặp mẹ con đến cơ sở Chăm sóc và điều
trị HIV/AIDS để được theo dõi, quản lý, điều trị ARV lâu dài.
+ Tư vấn sau sinh cho mẹ và người chăm
sóc cặp mẹ con: nội dung thực hiện như 4.2.1.
- Trường hợp kết quả xét nghiệm khẳng
định HIV âm tính: Thu hồi thuốc ARV và dừng điều trị cho cặp mẹ con.
4.3 Mẹ có kết quả phản ứng với xét
nghiệm sàng lọc HIV ngay sau khi sinh hoặc vẫn chưa biết tình
trạng nhiễm HIV sau khi
sinh:
- Tư vấn và xét nghiệm sàng lọc HIV
cho mẹ chưa biết tình trạng nhiễm HIV sau khi sinh
- Nếu có kết quả phản ứng với xét nghiệm
sàng lọc HIV:
+ Chỉ định ARV cho mẹ nếu mẹ cho con
bú, đồng thời kê đơn ARV ngay cho trẻ theo hướng dẫn của BYT;
+ Lấy và chuyển gửi mẫu máu để làm xét
nghiệm khẳng định HIV sớm
- Các can thiệp tiếp theo: Xử trí như phần
4.2.2
B. Tại các cơ sở khám chữa bệnh có thực
hiện chăm sóc và điều trị HIV/AIDS các tuyến:
1. Cơ sở Chăm sóc và điều trị HIV/AIDS
người lớn:
- Tiếp nhận điều trị tất cả các trường
hợp phụ nữ nhiễm HIV từ cơ sở sản khoa chuyển đến;
- Lập hồ sơ quản lý và theo dõi phụ nữ
mang thai nhiễm HIV; đánh giá tình trạng nhiễm HIV của thai phụ;
- Điều trị ARV ngay và suốt đời cho phụ
nữ mang thai theo quy định;
- Tư vấn tuân thủ điều trị và các tư vấn
hỗ trợ khác;
- Chỉ định xét nghiệm tải lượng virut
cho phụ nữ mang thai nhiễm HIV đang điều trị ARV và thực hiện chuyển đổi phác đồ theo hướng
dẫn về Điều trị và Chăm sóc HIV/AIDS của Bộ Y tế. Gửi kết quả xét nghiệm tải lượng
vi rút cho cơ sở chăm sóc sức khỏe
sinh sản để phối hợp chăm sóc điều trị cho mẹ và con khi phụ nữ mang thai đi khám thai
và sinh con;
- Tư vấn và gửi chuyển phụ nữ mang
thai đang được quản lý, điều trị ARV đến cơ sở sản khoa để được quản lý, chăm sóc
thai nghén ngay khi phát hiện có thai;
- Phối hợp với cơ sở sản khoa trong
quá trình quản lý thai cho phụ nữ mang thai nhiễm HIV.
2. Cơ sở Chăm sóc và điều trị HIV/AIDS
cho trẻ em:
- Tiếp nhận và theo dõi trẻ phơi nhiễm
được chuyển đến;
- Tiếp tục kê đơn ARV cho trẻ phơi nhiễm
để dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con đảm bảo trẻ được điều
trị từ 6 đến 12 tuần tuổi theo Hướng dẫn của Bộ Y tế;
- Thực hiện xét nghiệm PCR khi trẻ được
4-6 tuần tuổi hoặc ngay sau đó càng sớm càng tốt;
- Điều trị dự phòng các bệnh nhiễm
trùng cơ hội;
- Điều trị ARV cho trẻ khẳng định
nhiễm HIV;
- Tư vấn cho người chăm sóc trẻ về
dinh dưỡng và tuân thủ điều trị;
- Tư vấn về tiêm chủng cho trẻ;
- Xét nghiệm khẳng định tình trạng nhiễm
HIV khi trẻ từ 9 tháng tuổi;
- Phản hồi kết quả xét nghiệm PCR và
xét nghiệm khẳng định tình trạng nhiễm HIV của trẻ cho các cơ sở sản khoa đã chuyển gửi trẻ đến;
- Kiểm tra theo dõi sức khỏe định kỳ
và sự phát triển thể chất tinh thần của trẻ;
- Ghi chép biểu mẫu báo cáo đối với trẻ
phơi nhiễm HIV theo quy định hiện hành.
Phần 3. Tổ chức
thực hiện
1. Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em: Là cơ quan đầu mối, phối
hợp với Cục phòng, chống HIV/AIDS trong việc chỉ đạo, tổ chức triển khai thực
hiện, xây dựng hướng
dẫn, đào tạo,
theo dõi và giám sát thực hiện Hướng dẫn trong hệ thống chăm sóc sức khỏe sinh sản.
2. Cục Phòng, chống HIV/AIDS: Là cơ quan đầu
mối, phối hợp với Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em trong việc chỉ đạo, tổ chức triển
khai thực hiện, xây dựng hướng dẫn, đào tạo, theo dõi và giám sát thực hiện Hướng
dẫn trong hệ thống phòng chống HIV/AIDS.
3. Bệnh viện chỉ đạo tuyến chuyên
ngành sản phụ khoa, nhi khoa, truyền nhiễm, cơ sở khám chữa bệnh
có điều trị, chăm sóc HIV/AIDS tuyến trung ương:
- Thực hiện các can thiệp dự phòng lây
truyền HIV từ mẹ sang con, chăm sóc điều trị HIV/AIDS cho phụ nữ mang thai nhiễm
HIV và con của họ theo Hướng dẫn.
- Theo dõi, kiểm tra, giám sát, đào tạo,
hỗ trợ kỹ thuật và chỉ
đạo tuyến dưới tổ chức thực hiện các hoạt động chuyên môn dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang
con.
- Báo cáo, quản lý điều trị dự phòng
lây truyền HIV từ mẹ sang con theo Hướng dẫn.
4. Sở Y tế tỉnh, thành phố:
- Chỉ đạo, giao cho Trung tâm Chăm sóc
sức khỏe sinh sản hoặc đơn vị tương đương làm đầu mối xây dựng và triển khai kế
hoạch thực hiện Hướng dẫn tại các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh, thành phố theo
chức năng nhiệm vụ, phân tuyến kỹ thuật và năng lực của các cơ sở cung cấp dịch
vụ tại từng tuyến.
- Chỉ đạo Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS
hoặc đơn vị đầu mối về
phòng, chống HIV/AIDS tuyến tỉnh để điều phối nguồn lực (kinh phí, sinh phẩm,
thuốc và các vật tư liên quan đến chương trình phòng chống HIV/AIDS) cho các
đơn vị thực hiện; phối hợp thực hiện các can thiệp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ
sang con theo hướng dẫn.
- Kiểm tra, giám sát việc thực hiện hướng
dẫn tại các đơn vị.
5. Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản hoặc
đơn vị tương đương:
- Là đầu mối tổ chức lập kế hoạch và
triển khai hướng dẫn tại các cơ sở dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản trên địa
bàn.
- Phối hợp với Trung tâm Phòng chống
HIV/AIDS hoặc đơn vị tương đương trong công tác theo dõi, kiểm tra, giám sát, tập huấn,
hỗ trợ nâng cao năng lực chuyên môn kỹ thuật thực hiện hướng dẫn cho các tuyến.
- Tổng hợp báo cáo về dự phòng lây
truyền HIV từ mẹ sang con tại các cơ sở Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh, thành phố theo
quy định, gửi Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Sở Y tế và Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS
tỉnh hoặc đơn vị tương đương.
- Cung cấp dịch vụ tư vấn và xét nghiệm
HIV cho phụ nữ mang thai đến khám thai và tư vấn chuyển tiếp thai
phụ có kết quả khẳng định HIV dương tính tới cơ sở chăm sóc điều trị
HIV/AIDS để được quản lý đăng ký điều trị lâu dài.
6. Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS hoặc đơn vị
tương đương:
- Phối hợp với Trung tâm Chăm sóc sức
khỏe sinh sản hoặc đơn vị tương đương tổ chức lập kế hoạch và
thực hiện hướng dẫn trên địa bàn; theo dõi, kiểm tra, giám sát tập huấn, hỗ
trợ nâng cao năng lực chuyên môn kỹ thuật thực hiện hướng dẫn cho các tuyến.
- Phối hợp trong việc chuyển gửi và tiếp
nhận phụ nữ mang thai nhiễm HIV từ cơ sở sản khoa để được theo
dõi, chăm sóc và điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.
- Làm đầu mối trong việc điều tra cặp
mẹ con nhiễm HIV để xác định các vấn đề cần can thiệp nhằm giảm tỷ lệ lây truyền
HIV từ mẹ sang con.
- Báo cáo, quản lý điều trị dự phòng
lây truyền HIV từ mẹ sang con theo hướng dẫn.
7. Cơ sở khám chữa bệnh
có chuyên ngành sản
phụ khoa, nhi khoa và cơ sở khám chữa bệnh có chăm sóc điều trị HIV/AIDS tỉnh,
thành phố
- Thực hiện các can thiệp dự phòng lây
truyền HIV từ mẹ sang con, chăm sóc điều trị HIV/AIDS cho phụ nữ mang thai nhiễm
HIV và con của họ theo hướng dẫn.
- Phối hợp với Trung tâm Chăm sóc sức
khỏe sinh sản, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS hoặc đơn vị tương đương trong
công tác theo dõi, kiểm tra, giám sát, tập huấn, hỗ trợ các hoạt động chuyên
môn kỹ thuật về dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con cho cơ sở y tế tuyến dưới.
- Thống kê, báo cáo, quản
lý điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con theo quy định.
8. Bệnh viện huyện, Trung tâm Y tế huyện
- Tổ chức thực hiện các can thiệp dự
phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, chăm sóc điều trị HIV/AIDS cho phụ nữ mang thai
nhiễm HIV và con của họ theo hướng dẫn.
- Tổ chức và bảo đảm chất lượng hoạt động
tư vấn xét nghiệm HIV cho phụ nữ
mang thai tại các
trạm y tế xã, phường.
- Chỉ đạo, giám sát tuyến xã/phường/thị trấn và
tương đương trong thực hiện công tác tuyên truyền phòng chống HIV/AIDS cho phụ nữ
mang thai, phụ nữ nhiễm HIV; tư vấn xét nghiệm sàng lọc HIV.
- Trung tâm Y tế huyện tổng hợp báo
cáo về dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con từ các trạm y tế xã/phường/thị trấn,
phòng khám đa khoa khu vực, bệnh viện huyện, bệnh viện đa khoa khu vực và gửi
Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh, thành phố.
9. Trạm Y tế xã, phường,
thị trấn và tương đương:
- Thực hiện thông tin tuyên truyền về
phòng chống HIV/AIDS cho phụ nữ mang thai, giới thiệu các dịch vụ dự phòng lây
truyền HIV từ mẹ sang con
sẵn có;
- Tư vấn và giới
thiệu phụ nữ mang thai đến cơ sở y tế huyện, tỉnh để được xét nghiệm
HIV;
- Chuyển gửi phụ nữ mang thai có nguy
cơ hoặc nghi ngờ nhiễm HIV đến cơ sở sản khoa tuyến huyện hoặc đơn vị tương
đương để được dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con;
- Khám và chăm sóc sau sinh, cung cấp
biện pháp kế hoạch hóa gia đình cho phụ nữ nhiễm HIV và theo dõi tăng trưởng cho trẻ
phơi nhiễm như mọi trẻ khác;
- Theo dõi, giám sát điều trị dự phòng
bằng
cotrimoxazole, điều trị triệu chứng và chuyển tuyến trên khi nghi ngờ bệnh nhân
mắc các nhiễm trùng cơ hội;
- Theo dõi, quản lý người mẹ và trẻ
nhiễm HIV theo các hướng dẫn hiện hành của Bộ Y tế;
- Theo dõi tuân
thủ điều trị cho bà mẹ nhiễm HIV và trẻ sau sinh;
- Phối hợp với các tổ chức xã hội, các
ban ngành, nhóm hỗ trợ đồng đẳng trong công tác chăm sóc và hỗ trợ bà mẹ nhiễm HIV và
trẻ phơi nhiễm tại cộng đồng;
- Thực hiện báo
cáo thống kê về dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con gửi Trung tâm Y tế huyện
theo hướng dẫn;
Phần 4. Phụ lục:
1. Sơ đồ hướng dẫn cung cấp dịch vụ dự
phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con cho phụ nữ mang thai.
2. Hướng dẫn chuyển tiếp dịch vụ trong
dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.
Lưu ý: Các văn bản liên quan hiện hành
của Bộ Y tế:
1. Thông tư số 01/2015/TT-BYT ngày 27/02/2015
về việc Hướng dẫn tư vấn phòng, chống HIV/AIDS tại cơ sở y tế.
2. Phiếu chuyển gửi: Thông tư số 14/2014/TT-BYT
ngày 14/4/2014 quy định việc chuyển tuyến giữ các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
3. Quyết định số 5315/QĐ-BYT ngày 26/12/2014
Hướng dẫn sử dụng hệ thống thông tin lồng ghép chăm sóc sức khỏe sinh sản và dự
phòng lây truyền HIV từ
mẹ
sang con.
PHỤ
LỤC 1
SƠ
ĐỒ HƯỚNG DẪN CUNG CẤP DỊCH VỤ DPLTMC CHO PHỤ NỮ MANG THAI
PHỤ
LỤC 2
HƯỚNG
DẪN CHUYỂN GỬI DỊCH VỤ TRONG DỰ PHÒNG LÂY TRUYỀN HIV TỪ MẸ SANG CON
1. Quy trình chuyển gửi phụ nữ mang
thai nhiễm HIV và trẻ phơi nhiễm sau sinh:
- Ghi vào bệnh án/Sổ theo dõi quản
lý Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con về việc giới thiệu
phụ nữ nhiễm HIV (giai đoạn mang thai hoặc sau sinh)/trẻ phơi nhiễm đến cơ sở điều trị
HIV/AIDS.
- Tư vấn cho phụ nữ nhiễm HIV về sự cần
thiết khi chuyển gửi dịch vụ.
- Ghi đầy đủ thông tin và đưa phiếu
chuyển gửi cho bệnh nhân hoặc trực tiếp đưa bệnh nhân đến (nếu
có thể);
- Hướng dẫn cung cấp những thông tin
liên quan về cơ sở tiếp nhận.
- Gọi điện và thông tin cho cơ sở sản khoa hoặc cơ sở điều
trị HIV/AIDS nơi bệnh nhân được chuyển đến; Ghi thời gian bệnh nhân đến cơ sở tiếp nhận
vào hồ sơ bệnh án.
- Gọi điện thoại lại cho bệnh nhân và
cơ sở tiếp nhận nếu sau 2 tuần chưa nhận được phản hồi.
2. Quy trình tiếp nhận phụ nữ nhiễm HIV/trẻ phơi nhiễm và phản
hồi:
- Ghi vào hồ sơ bệnh án tên đơn vị chuyển phụ
nữ nhiễm HIV/trẻ phơi
nhiễm
(mang
thai hoặc sau sinh).
- Phản hồi ngay trong vòng 07 ngày cho
cơ sở sản khoa chuyển bệnh nhân đến và ghi nhận kết quả phản hồi bằng bất kỳ hình thức nào
vào bệnh án.
3. Giấy tờ cần thiết
khi chuyển gửi:
3.1. Phụ nữ mang thai/Người mẹ nhiễm HIV:
- Phiếu chuyển gửi.
- Bản sao kết quả khẳng định dương tính của mẹ.
- Bản sao các kết quả XN khác: CD4, Tải lượng
virus, HBsAg, CTM, ALT/AST, Creatinin (nếu có).
3.2 Con:
- Phiếu chuyển gửi.
- Bản sao kết quả khẳng định dương
tính của mẹ.