THUẾ - KẾ TOÁN

Hướng dẫn tài khoản 413 (chênh lệch tỷ giá hối đoái) trong doanh nghiệp nhỏ và vừa 2023 (Phần 2)

Tham vấn bởi luật sư Nguyễn Thụy Hân

Chuyên viên pháp lý Ánh Hồng

10:29 25/03/23

PHÁP LUẬT DOANH NGHIỆP tiếp tục cập nhật hướng dẫn tài khoản 413 (chênh lệch tỷ giá hối đoái) trong doanh nghiệp nhỏ và vừa qua bài viết sau đây:

>> Hướng dẫn tài khoản 635 (chi phí tài chính) trong doanh nghiệp nhỏ và vừa 2023

>> Nguyên tắc lập, trình bày báo cáo tài chính doanh nghiệp nhỏ và vừa 2023 đáp ứng giả định hoạt động liên tục

Bài viết tiếp tục hướng dẫn những quy định chung về tỷ giá hối đoái và chênh lệch tỷ giá hối đoái đối với tài khoản 413 trong doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2023 theo khoản 1 Điều 52 Thông tư 133/2016/TT-BTC, cụ thể là về nguyên tắc xác định tỷ giá hối đoái và xử lý chênh lệch tỷ giá hối đoái được quy định như sau:

1. Nguyên tắc xác định tỷ giá hối đoái với các giao dịch bằng ngoại tệ phát sinh trong kỳ

1.1. Nguyên tắc áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế

Đối với các giao dịch bằng ngoại tệ phát sinh trong kỳ, doanh nghiệp nhỏ và vừa áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế để quy đổi ra đồng tiền ghi sổ kế toán đối với tài khoản 413 - Chênh lệch tỷ giá hối đoái theo nguyên tắc:

(i) Tỷ giá giao dịch thực tế khi mua, bán ngoại tệ (hợp đồng mua bán ngoại tệ giao ngay, hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi): Là tỷ giá ký kết trong hợp đồng mua, bán ngoại tệ giữa doanh nghiệp và ngân hàng thương mại.

(ii) Trường hợp hợp đồng không quy định cụ thể tỷ giá thanh toán thì doanh nghiệp sử dụng tỷ giá giao dịch thực tế là tỷ giá xấp xỉ với tỷ giá chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch để ghi sổ kế toán. Trong đó:

- Tỷ giá xấp xỉ này phải đảm bảo chênh lệch không vượt quá +/-1% so với tỷ giá chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch (ngân hàng này do doanh nghiệp tự lựa chọn). Tỷ giá chuyển khoản trung bình có thể được xác định hàng ngày, hàng tuần hoặc hàng tháng trên cơ sở trung bình cộng giữa tỷ giá mua và tỷ giá bán chuyển khoản hàng ngày của ngân hàng thương mại.

- Doanh nghiệp được áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế là tỷ giá xấp xỉ để ghi sổ kế toán đối với:

+ Bên Nợ các tài khoản tiền; Bên Nợ các tài khoản phải thu (trừ trường hợp nhận ứng trước của khách hàng bằng ngoại tệ thì bên Nợ tài khoản 131 áp dụng tỷ giá ghi sổ thực tế đích danh đối với số tiền nhận ứng trước), Bên Nợ các tài khoản phải trả khi ứng trước tiền cho người bán.

+ Bên Có các tài khoản phải trả (trừ trường hợp ứng trước cho người bán bằng ngoại tệ thì bên Có tài khoản 331 áp dụng tỷ giá ghi sổ thực tế đích danh đối với số tiền đã ứng trước); Bên Có các tài khoản phải thu khi nhận trước tiền của khách hàng.

+ Tài khoản loại vốn chủ sở hữu.

+ Các tài khoản phản ánh doanh thu, thu nhập khác.

Riêng trường hợp bán sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ hoặc thu nhập phát sinh có nhận trước tiền của người mua thì doanh thu, thu nhập tương ứng với số tiền nhận trước được áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm nhận trước. Phần doanh thu, thu nhập tương ứng với số tiền còn lại được ghi nhận theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu, thu nhập.

+ Các tài khoản phản ánh chi phí sản xuất, kinh doanh, chi phí khác.

Riêng trường hợp phân bổ khoản chi phí trả trước vào chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ thì chi phí được ghi nhận theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm trả trước (không áp dụng theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm phân bổ vào chi phí).

+ Các tài khoản phản ánh tài sản.

Riêng trường hợp mua tài sản có ứng trước tiền cho người bán thì giá trị tài sản tương ứng với số tiền ứng trước được áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm ứng trước, giá trị tài sản tương ứng với số tiền còn lại được ghi nhận theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm ghi nhận tài sản.

Việc sử dụng tỷ giá giao dịch thực tế là tỷ giá xấp xỉ nêu trên của doanh nghiệp phải đảm bảo không làm ảnh hưởng trọng yếu đến tình hình tài chính và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của kỳ kế toán.

Toàn văn File Word Thông tư hướng dẫn chế độ kế toán năm 2023

Hướng dẫn tài khoản 413 (chênh lệch tỷ giá hối đoái) trong doanh nghiệp nhỏ và vừa 2023 (Phần 2)

Hướng dẫn tài khoản 413 (chênh lệch tỷ giá hối đoái) trong doanh nghiệp nhỏ và vừa 2023 (Phần 2)

(Ảnh minh họa - Nguồn từ Internet)

1.2. Nguyên tắc áp dụng tỷ giá ghi sổ kế toán

Doanh nghiệp nhỏ và vừa được lựa chọn áp dụng tỷ giá ghi sổ để quy đổi ra đồng tiền ghi sổ kế toán theo các trường hợp sau:

Trường hợp 1. Áp dụng tỷ giá ghi sổ bình quân gia quyền để hạch toán bên Có các tài khoản tiền, bên Có các tài khoản phải thu (ngoại trừ giao dịch nhận trước tiền của người mua), bên Nợ các tài khoản phải trả (ngoại trừ giao dịch trả trước tiền cho người bán).

- Ngoài việc áp dụng tỷ giá ghi sổ bình quân gia quyền, các doanh nghiệp có thể lựa chọn áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế để ghi sổ kế toán đối với bên Có các tài khoản tiền, bên Có các tài khoản phải thu, bên Nợ các tài khoản phải trả.

Khoản chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh trong kỳ được ghi nhận đồng thời tại thời điểm phát sinh hoặc định kỳ vào doanh thu hoạt động tài chính hoặc chi phí tài chính tùy theo đặc điểm hoạt động kinh doanh và yêu cầu quản lý của doanh nghiệp.

- Trường hợp doanh nghiệp sử dụng tỷ giá giao dịch thực tế để hạch toán bên Có các tài khoản tiền, bên Có các tài khoản nợ phải thu, bên Nợ các tài khoản phải trả bằng ngoại tệ, nếu tại thời điểm cuối kỳ kế toán:

+ Các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ không còn số dư nguyên tệ thì doanh nghiệp phải kết chuyển toàn bộ chênh lệch tỷ giá hối đoái phát sinh trong kỳ vào doanh thu hoạt động tài chính hoặc chi phí tài chính của kỳ báo cáo.

+ Các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ còn số dư nguyên tệ thì doanh nghiệp phải đánh giá lại cuối kỳ theo tỷ giá ghi sổ bình quân gia quyền và toàn bộ chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ được xử lý theo Mục 2 bên dưới.

Trường hợp 2. Áp dụng tỷ giá ghi sổ thực tế đích danh để hạch toán đối với:

- Bên Nợ tài khoản phải thu khi tất toán khoản tiền nhận trước của người mua khi chuyển giao sản phẩm, hàng hóa, tài sản cố định, cung cấp dịch vụ cho khách hàng.

- Bên Có tài khoản phải trả khi tất toán khoản tiền ứng trước cho người bán khi nhận được sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, tài sản cố định của người bán.

2. Nguyên tắc xác định tỷ giá hối đoái để đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ

Tỷ giá để đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ là tỷ giá chuyển khoản trung bình cuối kỳ của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch (do doanh nghiệp nhỏ và vừa tự lựa chọn) tại thời điểm lập Báo cáo tài chính.

Toàn bộ khoản chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ (theo số thuần sau khi bù trừ số phát sinh bên Nợ và bên Có tài khoản 413) được kết chuyển vào chi phí tài chính (nếu lỗ) hoặc doanh thu hoạt động tài chính (nếu lãi) để xác định kết quả hoạt động kinh doanh.

Quý khách hàng xem tiếp >> Hướng dẫn tài khoản 413 (chênh lệch tỷ giá hối đoái) trong doanh nghiệp nhỏ và vừa 2023 (Phần 3).

- Nội dung nêu trên là phần giải đáp, tư vấn của chúng tôi dành cho khách hàng của Pháp luật doanh nghiệp. Nếu quý khách còn vướng mắc, vui lòng gửi về Email khoinghiep@thuvienphapluat.vn.

- Nội dung bài viết mang tính chất tham khảo;

- Điều khoản được áp dụng có thể đã hết hiệu lực tại thời điểm bạn đang đọc.