Như thế nào là giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng?

Như thế nào là giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng? (Ảnh minh hoạ)

Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi năm 2017) có quy định về trường hợp phòng vệ chính đáng như sau:

- Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.

- Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.

Như vậy, căn cứ theo quy định nêu trên thì cá nhân khi có hành vi tự vệ với mục đích là bảo vệ quyền lợi của một hay một nhóm đối tượng xác định, tương xứng với mức độ nguy hiểm của người đang thực hiện hành vi xâm hại sẽ được xem là phòng vệ chính đáng. Theo đó, cá nhân không phải chịu trách nhiệm hình sự đối với hành vi tự vệ của mình.

Tuy nhiên, khi hành vi tự vệ vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng, cụ thể là chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi xâm hại thì cá nhân vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Theo đó, cá nhân giết người do do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội vẫn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự như sau:

- Người nào giết người trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội:

 + Bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm;

+ Hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

- Phạm tội đối với 02 người trở lên, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.

Một số bản án về hành vi giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng:

- Bản án 69/2017/HSST ngày 17/11/2017 về tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

+ Cơ quan xét xử: Toà án nhân dân tỉnh Đồng Nai.

+ Trích dẫn nội dụng: “Nguyễn Trường T1 và Chu Văn H xảy ra mâu thuẫn trong công việc dẫn đến xô xát thì được anh Chu Văn H1, anh Đỗ Văn Q can ngăn. Sau đó T1 cầm hai con dao chém anh H1 thì H1 bỏ chạy. T1 tiếp tục xông vào chém H, H dùng nón bảo hiểm đỡ và nhặt được con dao bằng kim loại hiệu Zhong Wa cán dao dài 13cm x 2,5cm, lưỡi dao dài 20cm x 10cm ở kệ bồn chém lại một nhát trúng vào cổ của T1. Hậu quả T1 tử vong.”

- Bản án 07/2018/HSST ngày 08/02/2018 về tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

+ Cơ quan xét xử: Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình.

+ Trích dẫn nội dụng: “Bùi Văn A bị nhóm của Bùi Văn B gồm Bùi Văn B, Bùi Văn C và Bùi Văn D vô cớ dùng chân tay không và đá tấn công liên tiếp vào người mặc dù Bùi Văn A đã lùi ra sát phía bờ rào của quán nhưng vẫn bị Bùi Văn B và Bùi Văn C, Bùi Văn D tấn công dùng tay chân đấm đá Bùi Văn A, Bùi Văn A đã dùng dao nhọn, lưỡi dao bằng kim loại dài 10,2 cm khua để cảnh cáo- báo hiệu nhóm của B là mình có dao nhưng nhóm của B vẫn tiếp tục tấn công A, A dùng dao đâm 01 nhát trúng vào bụng của Bùi Văn B làm Bùi Văn B bị thương, chảy nhiều máu sau đó bị chết do mất máu cấp.”

- Bản án 279/2019/HS-PT ngày 21/05/2019 về tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

+ Cơ quan xét xử: Toà án nhân dân cấp cao tại thành phố Hồ Chí Minh.

+ Trích dẫn nội dụng: “Phạm Thanh T bị anh Trần Quang H2 và một số người khác của tiệm cầm đồ tấn công trước bằng dao, ống tuýp bằng kim loại, gây thương tích (9%). Trong khi xô xát, Phạm Thanh T đã lấy dao của anh Trần Quang H2 và đâm 02 nhát vào vùng ngực trái làm cho anh Trần Quang H2 chết.”

=>> Xem thêm: Tổng hợp các bản án về tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.

Thùy Liên