Luật Đất đai 2024: Rút ngắn thời gian hòa giải tranh chấp đất

Chào anh, Ban biên tập xin giải đáp như sau:

Luật Đất đai 2024 có nhiều quy định mới và quan trọng. Theo đó, nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thời gian giải quyết các vấn đề tranh chấp đất đai thì tại Điều 235 Luật Đất đai 2024 đã sửa đổi, bổ sung quy định về hòa giải tranh chấp đất đai như sau:

1. Rút ngắn thời gian hòa giải tranh chấp đất

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai 2024 quy định về hòa giải tranh chấp đất đai như sau:

Trước khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai quy định tại Điều 236 Luật Đất đai 2024, các bên tranh chấp phải thực hiện hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp.

Việc hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp được thực hiện như sau:

- Sau khi nhận được đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai để thực hiện hòa giải tranh chấp đất đai;

- Thành phần Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai bao gồm: Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã là Chủ tịch Hội đồng, đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã, công chức làm công tác địa chính, người sinh sống lâu năm biết rõ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đối với thửa đất tranh chấp (nếu có). Tùy từng trường hợp cụ thể, có thể mời đại diện tổ chức, cá nhân khác tham gia Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai;

- Việc hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân dân cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 30 ngày kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai;

- Việc hòa giải phải được lập thành biên bản có chữ ký của các bên tham gia hòa giải và có xác nhận hòa giải thành hoặc hòa giải không thành của Ủy ban nhân dân cấp xã. Biên bản hòa giải được gửi đến các bên tranh chấp, lưu tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp;

- Trường hợp hòa giải không thành mà một hoặc các bên tranh chấp không ký vào biên bản thì Chủ tịch Hội đồng, các thành viên tham gia hòa giải phải ký vào biên bản, đóng dấu của Ủy ban nhân dân cấp xã và gửi cho các bên tranh chấp.

Theo đó, tại Khoản 3 Điều 202 Luật Đất đai 2013 quy định như sau:

“...Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai...”.

Như vậy, theo Luật Đất đai 2024 bắt buộc các bên tranh chấp phải thực hiện hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp trước khi yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai.

Đồng thời, đã rút ngắn thời gian hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã từ không quá 45 ngày xuống còn không quá 30 ngày kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai (tức giảm 15 ngày).

2. Hòa giải tranh chấp đất thành công mà có sự thay đổi về người sử dụng đất thì làm thế nào?

Theo Khoản 4 Điều 235 Luật Đất đai 2024 quy định thời gian giải quyết tranh chấp đất có thay đổi người sử dụng đất như sau:

4. Đối với trường hợp hòa giải tranh chấp đất đai quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này mà hòa giải thành và có thay đổi hiện trạng về ranh giới, diện tích, người sử dụng đất thì trong thời hạn 30 ngày làm việc kể từ ngày nhận được văn bản công nhận kết quả hòa giải thành, các bên tham gia hòa giải phải gửi văn bản công nhận kết quả hòa giải thành đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền để thực hiện việc đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định.

Theo đó, tại khoản 5 Điều 202 Luật Đất đai 2013 quy định như sau:

5. Đối với trường hợp hòa giải thành mà có thay đổi hiện trạng về ranh giới, người sử dụng đất thì Ủy ban nhân dân cấp xã gửi biên bản hòa giải đến Phòng Tài nguyên và Môi trường đối với trường hợp tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau; gửi đến Sở Tài nguyên và Môi trường đối với các trường hợp khác.

Phòng Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường trình Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định công nhận việc thay đổi ranh giới thửa đất và cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

Như vậy, Luật Đất đai 2024 đã quy định cụ thể thời hạn 30 ngày làm việc để các bên phải gửi văn bản công nhận kết quả hòa giải đến cơ quan có thẩm quyền (mở rộng cơ quan có thẩm quyền giải quyết) trong trường hợp hòa giải tranh chấp đất đai thành công và có thay đổi ranh giới, diện tích và người sử dụng đất. Điều này nhằm rút ngắn và cụ thể hoá thời gian giải quyết thủ tục hành chính sau khi hòa giải thành công.