Chào chị, Ban biên tập xin giải đáp như sau:
Theo quy định pháp luật Việt Nam việc xử lý hành vi đốt nhà người khác sẽ tùy thuộc vào tính chất, mức độ vi phạm. Theo đó, người thực hiện hành vi phóng hỏa đốt nhà có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc nặng hơn là bị truy cứu trách nhiệp hình sự, cụ thể:
Xử phạt vi phạm hành chính:
Theo khoản 2 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, người thực hiện hành vi hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của cá nhân, tổ chức (cụ thể là hành vi đốt nhà người khác) thì sẽ bị phạt tiền từ 3 triệu đồng đến 5 triệu đồng. Bên cạnh đó người vi phạm cũng sẽ bị tịch thu tang vật, phương tiện thực hiện phóng hỏa và buộc phải khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với hành vi này.
Truy cứu trách nhiệm hình sự:
Trong trường hợp đủ để cấu thành tội phạm, người vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản theo Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi năm 2017) như sau:
- Khung 1: Người nào hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm đối với một trong những hành vi sau:
+ Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm;
+ Đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
+ Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
+ Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ;
+ Tài sản là di vật, cổ vật.
- Khung 2: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
+ Có tổ chức;
+ Gây thiệt hại cho tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
+ Tài sản là bảo vật quốc gia;
+ Dùng chất nguy hiểm về cháy, nổ hoặc thủ đoạn nguy hiểm khác;
+ Để che giấu tội phạm khác;
+ Vì lý do công vụ của người bị hại;
+ Tái phạm nguy hiểm.
- Khung 3: Phạm tội gây thiệt hại cho tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
- Khung 4: Phạm tội gây thiệt hại cho tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
- Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Như vậy, đối với hành vi đốt nhà người khác, người vi phạm có thể bị xử lý theo khung hình phạt cao nhất là 20 năm tù nếu tài sản bị thiệt hại trong vụ hỏa hoạn có giá trị từ 500.000.000 đồng.
Ngoài ra, tùy vào động cơ gây án và tình huống thực tế mà người phạm tội có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự các tội: cố ý gây thương tích (Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017); giết người (Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015);…
Cấp xét xử: Phúc thẩm
Cơ quan xét xử: Tòa án nhân dân tỉnh Phú Yên
Trích dẫn nội dung: Chiều ngày 12/3/2022, sau khi ăn nhậu, Nay Y H thuê xe ô tô tới nhà cha mẹ ruột với mục đích mượn tiền để trả nợ, nhưng đến nơi thì không có ai ở nhà, Y H gọi điện mượn số tiền 5 triệu đồng nhưng bà Hờ G không cho mượn. H tiếp tục gọi điện cho bà Hờ G nói mượn 20 triệu đồng nhưng bà Hờ G vẫn không đồng ý. H nói “nếu không cho mượn thì H bán bò, đốt nhà”, bà Hờ G nói “muốn thì bán đi, có cái nhà đó muốn thì đốt”. Lập tức H liền lấy xe mô tô của gia đình bà Hờ G cầm theo một can nhựa loại 30 lít đến cây xăng Buôn T mua 200.000 đồng tiền xăng đem về nhà bà Hờ G. Khoảng 16 giờ 00 phút cùng ngày, H đổ xăng ra giữa sàn nhà và ngồi hút thuốc lá, rồi H tiếp tục gọi điện cho bà Hờ G hỏi mượn tiền nhưng bà Hờ G vẫn không đồng ý, H liền ném điếu thuốc lá đang hút vào vị trí đã đổ xăng dẫn đến bốc cháy, làm cháy hoàn toàn căn nhà của gia đình bà Hờ G. Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử xử phạt bị cáo Nay Y H 01 năm 06 tháng tù về tội “Huỷ hoại tài sản”.
Cấp xét xử: Sơ thẩm
Cơ quan xét xử: Tòa án nhân dân huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh
Trích dẫn nội dung: Ngày 20/02/2022, bị cáo Ph điều khiển đi đến nhà cô ruột chị H là bà Kim Thị Kim Ch, cùng địa chỉ với vợ bị cáo để tìm.
Tại đây, bị cáo Ph thấy nhà bà Ch đang tổ chức đám hỏi cho con, bị cáo Ph đi vào nhà thì gặp cha vợ và hỏi ông H có thấy vợ của bị cáo ở đâu không? Ông H trả lời không có vợ bị cáo ở đây. Sau đó bị cáo Ph ra về, trên đường , bị cáo Ph cho rằng vợ mình có quan hệ với người khác nên mới tránh mặt, bị cáo Ph tức giận và nảy sinh ý định dùng xăng đốt nhà cha, mẹ vợ, bị cáo Ph điều khiển xe đến tiệm tạp hóa nhà bà H, để hỏi mua 03 lít xăng và mua một cái bật lửa. Khi mua xăng và bật lửa xong, bị cáo chạy xe quay lại nhà ông H, bà Gi, dựng xe bên ngoài, bị cáo đi vào nhà từ cửa bên hông, quan sát thấy không có ai trong nhà, bị cáo mở nắp chai nhựa đựng xăng, đổ xăng vào hai phòng ngủ và lối đi lên phòng khách, bị cáo lấy một tờ giấy vụn để trên tủ lạnh, rồi dùng bật lửa đốt tờ giấy và văn vào lối đi lên phòng khách. Lửa phát cháy, bị cáo nhanh chóng ra khỏi nhà, lên xe mô tô điều khiển chạy về nhà. Trên đường chạy xe về nhà, nhận thấy hành vi của mình là sai nên bị cáo đã chủ động đến cơ quan Công an huyện Trà Cú tự thú.
Cấp xét xử: Sơ thẩm
Cơ quan xét xử: Tòa án nhân dân huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang
Trích dẫn nội dung: Đoàn Lê Hoài A là đối tượng nghiện ma túy, do mâu thuẫn trong việc ông N không cho mượn sổ hộ khẩu gia đình nên khoảng 01 giờ ngày 04/11/2021, sau khi uống rượu về nhà A thấy bà T đang nằm ngủ trên võng, nên kêu đưa sổ hộ khẩu gia đình để xé tờ có tên mình trong sổ, bà T không đưa thì A dùng con dao bằng kim loại đưa lên cổ bà T nói “không đưa tao cắt cổ mày”, lúc này bà T sợ nên bỏ đi ra sau nhà, A nói tiếp “không đưa tao đốt nhà” rồi đi đến tủ thờ lấy một cái bật lửa màu xanh đi vào phòng ngủ đốt cái mền đang treo trên xào, ngồi xuống giường xem lửa cháy lớn rồi mới bỏ đi ra khỏi nhà. Tại phiên tòa, bị cáo bị xét xử về tội “Hủy hoại tài sản” và chịu mức án 02 năm 06 tháng tù.
Cấp xét xử: Sơ thẩm
Cơ quan xét xử: Toà án nhân dân thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai
Trích dẫn nội dung: Vào ngày 15/12/2021, A điều khiển xe mang theo xăng đến nhà B rồi đặt 02 bình xăng trên ở phía trước, cách cửa nhà khoảng 01m. Lúc này A định dùng bật lửa để đốt nhưng do thấy có nhiều người qua lại trên đường nên A chưa thực hiện.Đến khoảng 22 giờ 30 phút cùng ngày, A điều khiển xe mô tô đi về, thấy vậy T cũng lái xe đi theo sau. Biết T đi sau mình, A điều khiển xe đi đến nhà chị B dựng xe ngoài lề đường, đi bộ lại chỗ hai bình xăng đã để sẵn và dùng quẹt lửa đốt vào nắp của một trong hai bình xăng trên rồi lên xe bỏ đi vì nghĩ T sẽ dập lửa. Khi thấy lửa bùng cháy, T sợ cháy lan vào trong nhà nên dùng chân đá 02 bình xăng ra ngoài để dập lửa dẫn đến việc làm cháy một số tài sản nhà chị B. Tòa án nhân dân thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai đã tuyên xử bị cáo A 24 tháng tù về tội “Hủy hoại tài sản” nhưng cho hưởng án treo.
Trân trọng!