Có được chia di sản cho người không nằm trong các hàng thừa kế không?

Chào chị, Ban biên tập xin giải đáp như sau:

Có được chia di sản cho người không nằm trong các hàng thừa kế không?

Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về di chúc như sau:

Điều 624. Di chúc

Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

Theo Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015 quy định người lập di chúc có những quyền sau đây:

- Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.

- Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.

- Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.

- Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.

- Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.

Đồng thời, theo Điều 613 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người thừa kế:

Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Như vậy, pháp luật không quy định người thừa kế bắt buộc là những người có quan hệ huyết thống hay nằm trong hàng thừa kế của người mất, người viết di chúc có quyền để lại di sản cho bất cứ người nào mà người đó muốn (tuy nhiên cần lưu ý trường hợp người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc tại Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015)

Ngoài ra, người để lại di sản còn có thể di tặng cho người không nằm trong các hàng thừa kế theo Điều 646 Bộ luật Dân sự 2015:

- Di tặng là việc người lập di chúc dành một phần di sản để tặng cho người khác. Việc di tặng phải được ghi rõ trong di chúc.

- Người được di tặng là cá nhân phải còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người được di tặng không phải là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

- Người được di tặng không phải thực hiện nghĩa vụ tài sản đối với phần được di tặng, trừ trường hợp toàn bộ di sản không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người lập di chúc thì phần di tặng cũng được dùng để thực hiện phần nghĩa vụ còn lại của người này.

Như vậy, nếu di tặng thì người được di tặng sẽ không phải thực hiện nghĩa vụ tài sản của người mất để lại (trừ khi tài sản của người mất không đủ để thanh toán), còn nếu hưởng thừa kế thì người hưởng thừa kế sẽ phải thực hiện nghĩa vụ tài sản của người mất để lại.

Hàng thừa kế bao gồm những hàng nào?

Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 quy định người thừa kế theo pháp luật như sau:

- Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

+ Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

+ Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

+ Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

- Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Như vậy, sẽ có ba hàng thừa kế theo pháp luật. Thứ tự được hưởng di sản sẽ là từ hàng thừa kế thứ nhất đến hàng thừa kế thứ ba, những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế khi không còn hàng thừa kế trước, những người trong cùng hàng thừa kế thì được hưởng di sản bằng nhau khi thừa kế theo pháp luật.

Nội dung di chúc phải bao gồm những gì?

Theo Điều 631 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về nội dung của di chúc như sau:

- Di chúc gồm các nội dung chủ yếu sau:

+ Ngày, tháng, năm lập di chúc;

+ Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;

+ Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;

+ Di sản để lại và nơi có di sản.

- Ngoài các nội dung quy định trên, di chúc có thể có các nội dung khác.

- Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu, nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.

Trường hợp di chúc có sự tẩy xóa, sửa chữa thì người tự viết di chúc hoặc người làm chứng di chúc phải ký tên bên cạnh chỗ tẩy xóa, sửa chữa.

Như vậy, di chúc phải bao gồm những nội dung như trên, dưới hình thức theo quy định và được lập một cách hợp pháp thì mới có giá trị pháp lý.