|
Số
hiệu phương pháp
|
Phương
pháp kiểm
|
|
1
|
Bằng trục gá kiểm
hình trụ, thước kiểm và dụng cụ đo độ dài
|
|
2
|
Bằng thước đo góc
hình trụ và dụng cụ đo độ dài
|
|
3
|
Bằng ke kiểm, thước
kiểm và dụng cụ đo độ dài
|
Cho phép dùng các
phương pháp và phương tiện kiểm khác với chỉ dẫn trong tiêu chuẩn này, với điều
kiện là các phương pháp và phương tiện kiểm này phải phù hợp với các yêu cầu
TCVN 4235 - 86.
2.2. Yêu cầu chung
cho các phương pháp kiểm: Theo TCVN 4235 - 86.
2.3. Mặt phẳng được
dùng để so khi kiểm thường là bề mặt làm việc của thước kiểm, hoặc bề mặt tựa
của thước đo góc hình trụ được đặt trên bề mặt đã cho, còn đường tâm - đường
sinh của bề mặt trụ của trục gá kiểm được gá đặt đồng tâm với đường tâm này vào
lỗ bộ phận làm việc của máy.
2.4. Dụng cụ đo được
gá đặt sao cho đầu đo của dụng cụ tiếp xúc với bề mặt đo của thước kiểm góc
hoặc bề mặt làm việc của trục gá kiểm và hướng đo luôn vuông góc với bề mặt đo.
2.5. Vị trí của thước
kiểm (ke kiểm) trên bề mặt đã cho và vị trí của các căn mẫu đo độ dài (khi bề
mặt đã cho có sai lệch về phía lồi) được quy định trong các tiêu chuẩn về mức
chính xác của các kiểu máy cụ thể hoặc trong các tài liệu sử dụng máy.
2.6. Vị trí và sự định
vị của bề mặt được kiểm và các bộ phận làm việc khác của máy phù hợp với chức
năng sử dụng của chúng và khoảng cách L giữa các điểm A và B (Hình 1 - 3), được
quy định trong các tiêu chuẩn về mức chính xác của các kiểu máy cụ thể, hoặc
trong các tài liệu sử dụng máy.
2.7. Không kiểm tra độ
song song của đường tâm so với mặt phẳng theo hướng mà ở đó bộ phận làm việc
của máy có thể điều chỉnh được nếu vị trí song song của bộ phận làm việc này
không được cố định bằng thiết bị phụ.
3. Phương pháp kiểm
3.1. Phương pháp kiểm
1
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Sơ đồ kiểm được chỉ
dẫn trên Hình 1.
Hình
1
3.1.2. Dụng cụ kiểm
Dụng cụ kiểm được
dùng để kiểm: thước kiểm, trục gá kiểm, căn mẫu đo độ dài (khi bề mặt được kiểm
có sai lệch về phía lồi), dụng cụ đo độ dài, giá để kẹp dụng cụ đo.
3.1.3. Tiến hành kiểm
Đặt thước kiểm trên
bề mặt được kiểm dọc theo đường tâm được kiểm một cách trực tiếp hoặc thông qua
hai căn mẫu đo độ dài có kích thước như nhau.
Đặt trục gá kiểm dọc
theo đường tâm được kiểm và kẹp chặt trên bề mặt định tâm của bộ phận làm việc.
Giá có dụng cụ đo được
đặt trên thước kiểm như đã chỉ dẫn trong Điều 2.4.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Cho phép giá cùng với
dụng cụ đo dời chỗ trực tiếp theo bề mặt được kiểm phù hợp với các tiêu chuẩn
về mức chính xác của các kiểu máy cụ thể.
Để loại trừ ảnh hưởng
của độ không chính xác gá đặt trục gá kiểm tới kết quả đo cần tiến hành đo hai
lần và sau lần đo thứ nhất bộ phận làm việc cùng với trục gá kiểm được xoay đi
180o.
Nếu bộ phận làm việc
không xoay thì trục gá được rút ra và xoay đi 90o xung quanh đường tâm
của nó, và việc đo được tiến hành bốn lần.
Để loại từ ảnh hưởng
sai lệch độ song song của các bề mặt làm việc của thước tới kết quả đo cần thay
đổi vị trí của các đầu thước nghĩa là đặt lại thước sau khi đã xoay đi 180o xung quanh đường tâm
vuông góc với bề mặt làm việc của thước.
Quá trình đo được lặp
lại.
3.1.4. Đánh giá kết
quả kiểm
3.1.4.1. Khi kiểm tra
mà không xoay trục gá kiểm và thước kiểm đi 180o sai lệch độ song song
của đường tâm so với mặt phẳng bằng hiệu đại số của các số chỉ của dụng cụ đo
tại các điểm A và B cách nhau một khoảng L.
3.1.4.2. Nếu khi
kiểm, trục gá hoặc thước kiểm được xoay thì sai lệch độ song song của đường tâm
so với mặt phẳng bằng hiệu đại số của các số chỉ trung bình cộng của dụng cụ đo
tại các điểm A và B cách nhau một khoảng L nhận được trong các phép đo trước và
sau khi xoay bộ phận làm việc, trục gá kiểm và thước kiểm.
Ví dụ về đánh giá:
Việc kiểm tra được tiến hành khi xoay trục gá kiểm cùng với bộ phận làm việc
của máy và xoay thước kiểm đi 180o. Khoảng cách L giữa các điểm đo A và B bằng
300 mm. Kết quả đo được cho trong Bảng 2.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Vị
trí của trục gá kiểm
Vị
trí của thước kiểm
Số
chỉ của dụng cụ đo, µm, tại các điểm
A
B
Ban
đầu
Ban
đầu
0
13
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
4
17
Sau
khi xoay 180o
Ban
đầu
−
2
15
Sau
khi xoay 180o
2
19
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Tại điểm A: 
Tại điểm B: 
Sai lệch độ song song
của đường tâm so với mặt phẳng bằng:
16 - 1 = 15 µm, trên
chiều dài 300 mm.
3.2. Phương pháp kiểm
2
3.2.1. Sơ đồ kiểm được
chỉ dẫn trên Hình 2
Hình
2
3.2.2. Dụng cụ kiểm
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
3.2.3. Tiến hành kiểm
Trục gá có khuỷu được
gá đặt tên đầu mút của bộ phận làm việc của máy. Thước đo góc hình trụ được đặt
trên bề mặt được kiểm, còn dụng cụ đo được gá trên trục gá có khuỷu cách đường
tâm một khoảng đã cho sao cho đầu đo tiếp xúc với bề mặt đo của thước đo góc
hình trụ tại các điểm A và B cách nhau một khoảng L như đã chỉ dẫn trong Điều
2.4.
Khi xoay bộ phận làm
việc của máy, xác định số chỉ lớn nhất của dụng cụ đo tại điểm A, còn sau khi
xoay bộ phận làm việc của máy cùng với trục gá có khuỷu và dụng cụ đo đi 180o xác định chỉ số lớn
nhất của dụng cụ đo tại điểm B.
Để loại trừ sai lệch độ
vuông góc của các bề mặt thước đo góc hình trụ khỏi kết quả đo, sau lần đo thứ
nhất cần xoay thước đo góc hình trụ đi 180o xung quanh đường tâm của nó và tiến hành đo
lặp lại tại các điểm A và B cách nhau một khoảng L.
Để loại trừ độ đảo
chiều trục của trục chính khỏi kết quả đo, sau lần đo thứ nhất cần xoay trục gá
kiểm có khuỷu trên đó lắp dụng cụ đo độ dài đi 180o so với trục chính và
tiến hành đo lặp lại. Cho phép sử dụng trục gá có khuỷu trên đó lắp hai dụng cụ
đo độ dài cách đầu đường tâm và cách nhau 180o.
3.2.4. Đánh giá kết
quả
3.2.4.1. Khi kiểm mà
không xoay thước đo góc đi 180o, sai lệch độ song song của đường tâm so với
mặt phẳng bằng hiệu đại số của các số chỉ của dụng cụ đo tại các điểm A và B
cách nhau một khoảng L.
3.2.4.2. Nếu khi kiểm
thước đo góc được xoay đi 180o, sai lệch độ song song của đường tâm so với mặt
phẳng bằng hiệu đại số của các số chỉ trung bình cộng của dụng cụ đo hoặc của
hai dụng cụ đo tại các điểm A và B, cách nhau một khoảng L, được đo trước và
sau khi xoay thước đo góc đi 180o, trước và sau khi xoay trục gá có
khuỷu đi 180o.
Ví dụ về đánh giá:
Tiến hành kiểm tra sai lệch độ song song của đường tâm trục chính so với mặt
phẳng bằng thước đo góc. Để loại trừ ảnh hưởng của độ đảo chiều trục của trục
chính tới kết quả đo cần sử dụng trục gá có khuỷu trên đó lắp hai dụng cụ đo đối
xứng nhau qua tâm và cách tâm một khoảng 300 mm. Việc đo được lặp lại ba lần
tại mỗi vị trí của trục chính cùng với trục gá và tại mỗi vị trí của thước đo
góc.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Bảng
3
Vị
trí của thước đo góc
Vị
trí của trục chính
Số
chỉ của dụng cụ đo 1 và 2, µm, tại các điểm
A
B
1
2
1
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Ban
đầu
Ban
đầu
7;
9; 8
−
−
20;
22; 21
Sau
khi xoay 180o
−
20;
22; 18
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Sau
khi xoay 180o
Ban
đầu
5;
4; 6
−
−
15;
17; 16
Sau
khi xoay 180o
−
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
13;
16; 13
−
Giá trị trung bình
cộng của các kết quả đo:
Tại điểm A:
Tại điểm B:
Sai lệch độ song song
của đường tâm trục chính so với mặt phẳng bàn máy bằng 19 - 14 = 5 µm trên
chiều dài 300 mm.
3.3. Phương pháp kiểm
3
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Hình
3
3.3.2. Dụng cụ kiểm
Dụng cụ kiểm được
dùng: ke kiểm, thước kiểm, căn mẫu đo độ dài (khi bề mặt được kiểm có sai lệch
về phía lồi), dụng cụ đo độ dài và trục gá có khuỷu để kẹp chặt dụng cụ đo.
3.3.3. Tiến hành kiểm
Trục gá có khuỷu được
gá đặt trên đầu mút của bộ phận làm việc dọc theo đường tâm được kiểm. Ke kiểm được
đặt trên thước kiểm và thước này được đặt trực tiếp trên bề mặt được kiểm, hoặc
thông qua hai căn mẫu đo độ dài có kích thước như nhau. Dụng cụ đo được kẹp
chặt trên trục gá có khuỷu tại khoảng cách đã cho so với đường tâm sao cho đầu đo
của nó tiếp xúc với bề mặt đo của ke kiểm tại các điểm A và B cách nhau một
khoảng L (như đã chỉ dẫn trong Điều 2.4).
Nếu chiều dài của
cạnh ke bằng hoặc dài hơn bề mặt được kiểm, thì cho phép đặt trực tiếp ke kiểm
trên bề mặt được kiểm.
Xác định số chỉ của
dụng cụ đo tại điểm A, còn sau khi xoay bộ phận làm việc của máy đi 180o xác định số chỉ của
dụng cụ đo tại điểm B. Để loại trừ sai lệch độ song song của các bề mặt làm
việc của thước kiểm tới kết quả đo, sau lần đo thứ nhất cần thay đổi vị trí của
các đầu thước, nghĩa là đặt lại thước sau khi đã xoay đi 180o xung quanh đường tâm
vuông góc với bề mặt làm việc của thước.
Để loại trừ độ đảo
chiều trục của trục chính khỏi kết quả đo, sau lần đo thứ nhất cần xoay trục gá
có khuỷu cùng với dụng cụ đo độ dài đi 180o so với trục chính và
tiến hành đo lặp lại. Cho phép sử dụng trục gá có khuỷu trên đó lắp hai dụng cụ
đo độ dài cách đều đường tâm và cách nhau 180o. Nếu khi kiểm sử dụng
ke kiểm có sai lệch thực đã biết và độ vuông góc của các cạnh thì sai lệch độ
song song của đường tâm so với mặt phẳng có thể được hiệu chỉnh khi có xét tới
hướng và trị số sai lệch thu được trong các phép đo.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
3.3.4.1. Khi kiểm mà
không xoay thước kiểm đi 180o, sai lệch độ song song so với mặt
phẳng bằng hiệu đại số của các chỉ số của dụng cụ đo tại các điểm A và B cách
nhau một khoảng L.
3.3.4.2. Nếu khi đo,
thước kiểm được xoay đi 180o hoặc dùng trục gá có khuỷu mang một hoặc hai dụng
cụ đo, thì sai lệch độ song song của đường tâm so với mặt phẳng bằng hiệu đại
số của các số chỉ trung bình cộng của dụng cụ đo hoặc của hai dụng cụ đo tại
các điểm A và B cách nhau một khoảng L, được đo trước và sau khi xoay trục gá
có khuỷu đi 180o.