|
ỦY BAN NHÂN DÂN
TỈNH NINH BÌNH
-------
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số: 1015/QĐ-UBND
|
Ninh Bình, ngày
10 tháng 08 năm 2018
|
QUYẾT ĐỊNH
PHÊ
DUYỆT ĐỀ ÁN BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ “THỰC HÀNH
TÍN NGƯỠNG THỜ MẪU TAM PHỦ CỦA NGƯỜI VIỆT” TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH BÌNH, GIAI ĐOẠN
2019-2022
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH NINH BÌNH
Căn cứ Luật tổ chức Chính quyền địa phương ngày
19/6/2015;
Căn cứ Luật Di sản Văn hóa ngày 29/6/2001; Luật
sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản Văn hóa ngày 18/6/2009;
Căn cứ Nghị định số 98/2010/NĐ-CP ngày 21/9/2010
của Chính phủ, Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Di sản Văn hóa
và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản Văn hóa;
Căn cứ Quyết định số 581/QĐ-TTg ngày 06/5/2010 của
Thủ tướng Chính phủ, về việc phê duyệt Chiến lược phát triển văn hóa đến năm
2020;
Căn cứ Quyết định của UNESCO ngày 01/12/2016 về
việc công nhận “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” là di sản
văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại;
Căn cứ Công văn số 3146/BVHTTDL-DSVH ngày
25/7/2017 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về triển khai Chương trình hoạt động
quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín
ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”;
Xét đề nghị của Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao tại
Tờ trình số 44/TTr-SVHTT ngày 28/6/2018,
QUYẾT ĐỊNH:
Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết
định này Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể “Thực
hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trên địa bàn tỉnh Ninh Bình
giai đoạn 2019-2022.
Điều 2. Quyết định này có hiệu
lực kể từ ngày ký.
Điều 3. Chánh Văn phòng Ủy ban
nhân dân tỉnh, Giám đốc các Sở: Văn hóa và Thể thao; Du lịch; Thông tin và Truyền
thông; Giáo dục và Đào tạo; Kế hoạch và Đầu tư; Tài chính; Chủ tịch Ủy ban nhân
dân các huyện, thành phố và Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị có liên quan chịu
trách nhiệm thi hành Quyết định này./.
|
Nơi nhận:
- Như Điều 3;
- Bộ VHTTDL;
- Lãnh đạo UBND tỉnh;
- Lãnh đạo VP UBND tỉnh;
- Cổng Thông tin điện tử tỉnh;
- Lưu: VT,VP6,2,4,5.
TN/qd18
|
TM. ỦY BAN NHÂN
DÂN
KT. CHỦ TỊCH
PHÓ CHỦ TỊCH
Tống Quang Thìn
|
ĐỀ ÁN
BẢO
VỆ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN “THỰC HÀNH TÍN NGƯỠNG THỜ MẪU TAM PHỦ CỦA NGƯỜI
VIỆT” TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH BÌNH GIAI ĐOẠN 2019 - 2022
(Ban hành kèm theo Quyết định số 1015/QĐ-UBND ngày 10/8/2018 của Ủy ban nhân
dân tỉnh Ninh Bình)
I. SỰ CẦN THIẾT VÀ CĂN CỨ XÂY DỰNG
ĐỀ ÁN
1. Tổng quan
- Tín ngưỡng thờ Mẫu
Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ là một hình thức thờ
cúng người Mẹ hóa thân ở các miền trời, sông nước, rừng núi được hình thành
trên nền tảng của tín ngưỡng thờ nữ thần. Người dân thờ cúng Thánh Mẫu Liễu Hạnh
cùng với các vị Thánh Mẫu cai quản miền trời, rừng, nước, những nhân vật lịch sử
hoặc huyền thoại có công với nước, với dân. Tín ngưỡng này là một sinh hoạt văn
hóa tín ngưỡng có ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống xã hội và tâm thức người
dân, đáp ứng nhu cầu và khát vọng của đời sống con người.
Thực hành cơ bản của tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ là
nghi lễ lên đồng và lễ hội, nghi thức thờ cúng hàng ngày, với những nghi lễ, diễn
xướng dân gian, xếp chữ, lễ rước thỉnh kinh... Thông qua các yếu tố văn hóa dân
gian như trang phục, âm nhạc, hát chầu văn, múa, diễn xướng dân gian trong thực
hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ và lễ hội, người Việt thể hiện quan niệm của
mình về lịch sử, di sản văn hóa, vai trò của giới và bản sắc tộc người. Nghi lễ
chính, trung tâm của thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ là nghi lễ Lên đồng -
được hiểu là một hình thức diễn xướng dân gian, thể hiện đức tin về sự giáng/nhập
của các vị thần trong điện thần của tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ.
- Giá trị văn hóa, tầm ảnh hưởng của di sản
Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt
phân bố ở nhiều địa phương trong cả nước. Thông qua việc kết hợp một cách nghệ
thuật các yếu tố văn hóa dân gian như trang phục, âm nhạc, hát chầu văn, múa,
diễn xướng dân gian trong lên đồng và lễ hội, thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam
phủ như một “bảo tàng sống” lưu giữ lịch sử, di sản và bản sắc văn hóa của người
Việt. Sức mạnh và ý nghĩa của tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ chính là đáp ứng nhu cầu
và khát vọng của đời sống thường nhật của con người như cầu sức khỏe, cầu bình
an, cầu làm ăn phát đạt...
Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt
thể hiện truyền thống yêu nước, uống nước nhớ nguồn, biểu hiện cụ thể qua hệ thống
các vị thần có nhiều vị vốn là những nhân vật lịch sử, được thần linh hóa (như
Trần Hưng Đạo, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Xí...), là những người có tài, có đức, góp
phần vào sự nghiệp dựng nước, bảo vệ người dân, sau khi qua đời, họ hiển linh,
là chỗ dựa tinh thần cho người đời sau, thể hiện ý thức về cội nguồn dân tộc,
có ý nghĩa giáo dục tinh thần yêu nước đối với thế hệ trẻ.
Với tính cởi mở của tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của
người Việt nên mọi người đều có thể tham gia. Các vị thần có nguồn gốc là dân tộc
thiểu số trong điện thần thể hiện sự giao lưu văn hóa, mối quan hệ bình đẳng, gắn
bó mật thiết giữa các dân tộc ở Việt Nam.
Thực hành và tham dự vào nghi lễ thực hành tín ngưỡng
thờ Mẫu Tam phủ cùng các hoạt động lễ hội để cầu sức khỏe, may mắn, hạnh phúc,
thể hiện khát vọng trong cuộc sống thường ngày, hướng con người đến lòng từ bi
bác ái, xây dựng nền tảng của những nguyên tắc ứng xử giữa con người với con
người. Thờ cúng Thánh Mẫu, biểu tượng người mẹ tối linh góp phần đề cao giá trị,
vai trò của người phụ nữ trong đời sống gia đình và xã hội Việt Nam. Bên cạnh
đó, thực hành lễ hội, lên đồng, hát văn với những yếu tố văn hóa dân gian như
trang phục, âm nhạc, múa... được thể hiện một cách nghệ thuật gắn với tín ngưỡng
thờ Mẫu Tam phủ, cũng là một phương thức nhằm lưu giữ lịch sử, di sản và bản sắc
văn hóa của người Việt.
- Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ ở Ninh Bình
Ninh Bình là một trong những địa phương lưu giữ nhiều
di sản văn hóa truyền thống của dân tộc, được thể hiện ở các công trình kiến
trúc như đình, đền, chùa, miếu, phủ, lăng mộ, từ đường, các làng nghề thủ công
truyền thống và những phong tục, tập quán, lễ hội dân gian, là cơ sở để sáng tạo
những giá trị mới và thực hiện giao lưu văn hóa.
Đối với lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể, năm
2009, Ninh Bình đã thực hiện kiểm kê, phân loại sơ bộ, tuy nhiên cho đến nay
chưa có cuộc khảo sát, hệ thống và đánh giá giá trị, sức ảnh hưởng của các di sản
văn hóa phi vật thể trong đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Năm
2016, di sản văn hóa “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” được
UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, tỉnh Ninh
Bình là một trong những địa phương được xác định là nơi có không gian diễn xướng
“Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ” khá rộng, có sức ảnh hưởng lớn đến đời sống
văn hóa, tinh thần của nhân dân, tác động đến sự phát triển văn hóa, xã hội của
tỉnh.
Theo kết quả kiểm kê sơ bộ, hiện nay, tỉnh Ninh
Bình có 415 di tích lịch sử văn hóa thờ và phối thờ Mẫu, được phân bố ở hầu hết
các huyện, thành phố trong tỉnh, tập trung nhiều hơn ở thành phố Tam Điệp,
thành phố Ninh Bình và các huyện Nho Quan, Yên Mô, Yên Khánh... Tại các di tích
này thường xuyên diễn ra hoạt động thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ vào các
dịp tuần tiết và lễ hội. Một số di tích tiêu biểu như đền Dâu, đền Quán Cháo
(thành phố Tam Điệp), phủ Đồi Ngang (huyện Nho Quan), đền Bình Hải (huyện Yên
Mô), đền Thung Lá (Gia Viễn)... thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân và du
khách đến tham quan, chiêm bái và thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, tạo hiệu
ứng tích cực trong sinh hoạt văn hóa tinh thần của nhân dân.
2. Sự cần thiết xây dựng đề án
Trong thời gian gần đây, những tác động từ mặt trái
của nền kinh tế thị trường đã ảnh hưởng nhất định đến công tác bảo vệ, phát huy
giá trị di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trên địa
bàn tỉnh, ở một số đền, phủ còn hiện tượng lạm dụng đốt vàng mã gây ô nhiễm môi
trường, sử dụng tiền mệnh giá lớn khi ban phát lộc, rút quẻ, xem tướng số, một
số thanh đồng lợi dụng việc “nhập thánh” phán truyền, gây hoang mang cho nhân
dân để trục lợi, làm ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục và nét đẹp văn hóa. Một số
diễn xướng truyền thống, các bài hát Văn cổ có nguy cơ bị thất truyền do không
có đội ngũ kế cận và những người truyền dạy ngày một ít.
Sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của kinh tế xã hội
làm gia tăng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh của nhân dân đã có tác động nhiều
mặt khiến nghi thức “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” phát
triển phức tạp. Để kết hợp hài hòa giữa việc bảo tồn các giá trị truyền thống
và phát huy giá trị di sản đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tâm linh của nhân dân, cần
phải nắm rõ, quản lý tốt các hoạt động thực hiện nghi lễ tâm linh nói chung,
nghi thức Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu nói riêng, có những giải pháp về cơ chế,
chính sách làm căn cứ, cơ sở để bảo tồn và phát huy giá trị.
Trước yêu cầu của công tác bảo vệ, phát huy giá trị
di sản văn hóa nói chung, di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người
Việt” nói riêng trong tình hình hiện nay, đòi hỏi phải có đánh giá thực trạng một
cách toàn diện nhằm đề ra những định hướng nghiên cứu, bảo vệ và phát huy giá
trị, tránh những tác động tiêu cực làm mai một giá trị của di sản, việc thực hiện
Đề án bảo vệ và phát huy giá trị di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của
người Việt giai đoạn 2019-2022” mang tính thực tiễn cấp bách nhằm giải quyết
các vấn đề như: định hướng nghiên cứu, thực hiện bảo vệ và phát huy giá trị di
sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Ninh Bình nói chung, di sản “Thực
hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” nói riêng; công tác bảo tồn và
trùng tu các di tích lịch sử văn hóa, tạo không gian lưu truyền và phát huy giá
trị di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người
Việt”... Đó là cơ sở để phát huy giá trị của các di sản văn hóa, phục vụ quản
lý nhà nước, phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa tinh thần của nhân dân, phục vụ
phát triển văn hóa, xã hội của tỉnh.
3. Căn cứ pháp lý
- Luật Di sản văn hóa ngày 29/6/2001; Luật sửa đổi,
bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa ngày 18/6/2009;
- Nghị định số 98/2010/NĐ-CP ngày 21/9/2010 của
Chính phủ. Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Di sản văn hóa và Luật
sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa;
- Quyết định của UNESCO ghi danh “Thực hành Tín ngưỡng
thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân
loại.
- Quyết định số 581/QĐ-TTg ngày 06/5/2010 của Thủ
tướng Chính phủ, phê duyệt Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020;
- Nghị định số 62/2014/NĐ-CP ngày 25/6/2014 của
Chính phủ, Quy định về xét tặng danh hiệu Nghệ nhân nhân dân, Nghệ nhân ưu tú
trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể;
- Văn bản số 2189/BVHTTDL ngày 02/6/2015 của Bộ Văn
hóa, Thể thao và Du lịch về việc xây dựng và phê duyệt dự án bảo vệ và phát huy
giá trị di sản văn hóa phi vật thể trong Danh mục Quốc gia trên địa bàn tỉnh/thành
phố;
- Quyết định số 03/2015/QĐ-UBND ngày 13/02/2015 của
Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình về việc ban hành Quy định thực hiện nếp sống văn
minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội trên địa bàn tỉnh Ninh Bình;
- Công văn số 3146/BVHTTDL-DSVH ngày 25/7/2017 của
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về triển khai Chương trình hành động quốc gia bảo
vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu
Tam phủ của người Việt”;
- Công văn số 373/UBND-VP6 ngày 04/8/2017 của Ủy
ban nhân dân tỉnh Ninh Bình về việc triển khai Chương trình hành động quốc gia
bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ
Mẫu Tam phủ của người Việt”;
- Quyết định số 185/QĐ-UBND ngày 08/02/2018 của
UBND tỉnh Ninh Bình về việc ban hành Chương trình công tác năm 2018.
II. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ ÁN
1. Mục tiêu chung
Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa “Thực
hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” nhằm giáo dục truyền thống yêu
nước, uống nước nhớ nguồn, tinh thần hòa hợp dân tộc và trân trọng vai trò của
người phụ nữ trong cộng đồng, gắn với phát triển du lịch bền vững.
2. Mục tiêu cụ thể
- Hoàn thành việc Kiểm kê, nghiên cứu, sưu tầm,
biên soạn tài liệu, xuất bản các ấn phẩm (sách, sản xuất phim bảo tồn di sản, sản
xuất phim quảng bá hình ảnh di sản phát sóng các kênh truyền hình) về di sản
“Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” tại Ninh Bình.
- Tham gia các liên hoan, hội diễn “Thực hành Tín
ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” khu vực, trong nước và quốc tế theo
chương trình của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
- Những nghệ nhân dân gian có công bảo tồn, gìn giữ,
thực hành và truyền dạy “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” tại
Ninh Bình được tôn vinh và hưởng chế độ đãi ngộ theo quy định của Nhà nước.
- Thực hiện giới thiệu các trích đoạn nghệ thuật diễn
xướng và hát văn trong “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”
vào trình diễn tại một số trường THCS, THPT trên địa bàn tỉnh nhằm phổ biến giá
trị di sản văn hóa đối với thế hệ trẻ.
- Hỗ trợ xây dựng mô hình điểm “Thực hành Tín ngưỡng
thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”, trong đó tập trung làm rõ ý nghĩa và các bí
quyết, kỹ năng, kỹ thuật, nghi thức, nghi lễ thực hành... Đây chính là thực hiện
bảo tồn theo hướng “bảo tồn sống”, bảo tồn trong cộng đồng bằng cách tổ chức thực
hành truyền dạy trong không gian, thời gian phù hợp với hoạt động “Thực hành
Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” và gắn với việc khai thác và phát
triển du lịch.
III. PHẠM VI CỦA ĐỀ ÁN
Toàn bộ không gian tồn tại, không gian văn hóa, đời
sống sinh hoạt của cộng đồng dân cư và các hoạt động liên quan đến di sản văn
hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trên địa
bàn tỉnh Ninh Bình.
IV. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ ÁN
1. Kiểm kê, nghiên cứu, sưu tầm, biên soạn tài
liệu, xuất bản các ấn phẩm về di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của
người Việt” trên địa bàn tỉnh Ninh Bình
1.1. Đánh giá hiện trạng công tác bảo tồn và phát
huy di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người
Việt”.
- Thực hiện khảo sát, kiểm kê di sản văn hóa phi vật
thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trên địa bàn tỉnh, thống
kê số người tham gia thực hành di sản (thủ nhang, đồng đền, thanh đồng, con
nhang đệ tử...), không gian và điều kiện thực hành, trao truyền di sản.
- Đánh giá những tác động của di sản văn hóa “Thực
hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trong đời sống văn hóa tinh thần
của nhân dân địa phương, những kết quả đạt được, yếu tố tích cực cần phát huy
và những tồn tại, hạn chế cần khắc phục, những khó khăn, thách thức trong thực
hành, trao truyền di sản, kinh nghiệm thực hiện trong những năm qua.
- Đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp, kế hoạch nhằm bảo
tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu
Tam phủ của người Việt” trên địa bàn tỉnh.
1.2. Tổ chức nghiên cứu tổng thể, biên tập, chỉnh
lí tư liệu, số liệu một cách hệ thống và khoa học.
- Tổ chức hội thảo khoa học, mời các chuyên gia,
nhà nghiên cứu có kinh nghiệm đánh giá toàn diện về di sản trong đời sống sinh
hoạt của nhân dân, những tác động đối với sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội
của tỉnh.
- Tổ chức biên tập, chỉnh lí tư liệu, số liệu một
cách hệ thống và khoa học về di sản và không gian tồn tại, phát triển của di sản
“Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”.
- Tư liệu hóa các dữ liệu của di sản bằng văn bản,
hình ảnh sử dụng trong công tác tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá trên các
trang mạng, cổng thông tin điện tử.
- Biên tập, xuất bản sách về di sản “Thực hành Tín
ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.
- Tổ chức sản xuất phim tư liệu khoa học, phim quảng
bá di sản phục vụ cho việc bảo vệ, phát huy và quảng bá hình ảnh di sản văn hóa
phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” tại tỉnh Ninh
Bình.
2. Tham gia các liên hoan, hội diễn “Thực hành
Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” khu vực, trong nước và quốc tế theo
chương trình của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
3. Hoàn thiện chính sách và chế độ đãi ngộ đối với
người có công bảo tồn, gìn giữ, truyền dạy “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ
của người Việt”
- Xây dựng hồ sơ đề nghị phong tặng danh hiệu Nghệ nhân
nhân dân, Nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực Di sản văn hóa phi vật thể cho những
người thực hành và truyền dạy Di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của
người Việt” trên địa bàn tỉnh. Thực hiện việc chi trả phụ cấp hàng tháng cho
các nghệ nhân đã được phong tặng theo Nghị định số 109/2015/NĐ-CP ngày
28/10/2015 của Chính phủ về việc hỗ trợ đối với nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân
ưu tú có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn.
- Thực hiện các chính sách ưu đãi về mặt bằng, thuế,
vốn, tín dụng, đào tạo nhân lực... nhằm khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham
gia bảo vệ và phát huy giá trị của di sản“Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ
của người Việt”.
- Hỗ trợ kinh phí hoạt động cho các CLB “Thực hành
Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” tiêu biểu tại một số địa phương.
4. Tập huấn, nâng cao kỹ năng truyền dạy và phổ
biến các trích đoạn nghệ thuật diễn xướng và hát văn trong “Thực hành Tín ngưỡng
thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” vào trình diễn tại một số trường THCS, THPT
4.1. Xây dựng và tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng
về công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành
Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”.
- Xây dựng nội dung bồi dưỡng tập huấn.
- Tổ chức tập huấn về công tác bảo vệ và phát huy
di sản văn hóa phi vật thể cho các đối tượng là công chức làm công tác văn hóa
- xã hội (Phòng VH&TT các huyện, thành phố, công chức văn hóa xã, phường,
thị trấn), trưởng thôn, phố, bản, làng, nơi có di sản văn hóa phi vật thể “Thực
hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”.
- Tập huấn cho cộng đồng nói chung (cộng đồng chủ
thể di sản, cộng đồng nơi có di sản).
4.2. Tổ chức các lớp nâng cao kỹ năng truyền dạy di
sản cho các nghệ nhân.
4.3. Phục dựng một số trích đoạn nghệ thuật diễn xướng
và hát văn ở Nhà hát Chèo và Trung tâm Văn hóa tỉnh để phổ biến, giới thiệu di
sản vào các trường THCS, THPT của tỉnh.
V. KẾ HOẠCH THỰC HIỆN
|
STT
|
Nội dung
công việc
|
Thời gian thực
hiện
|
Kết quả dự
kiến
|
|
1
|
Kiểm kê di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu
Tam phủ trên địa bàn tỉnh
|
Năm 2019
|
Báo cáo Kết quả kiểm kê, nhận diện di sản trên địa
bàn tỉnh
|
|
2
|
Nghiên cứu, viết chuyên đề về di sản Thực hành
Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ trên địa bàn tỉnh
|
Từ 01/2020 đến
11/2020
|
Các chuyên đề nghiên cứu, hệ thống các giải pháp quản
lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản
|
|
3
|
Tổ chức Hội thảo khoa học cấp tỉnh về di sản Thực
hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ trên địa bàn tỉnh
|
12/2020
|
Kỷ yếu, kết luận hội thảo
|
|
4
|
Chỉnh lý, biên soạn, xuất bản sách, phim tài liệu,
băng đĩa hình phục vụ lưu trữ, tuyên truyền, quảng bá trên phương tiện truyền
thông về di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ trên địa bàn tỉnh
|
Năm 2020 và 2021
|
Sách, phim tư liệu, clip ngắn, các chương trình
giới thiệu về di sản trên các phương tiện truyền thông, đại chúng
|
|
5
|
Tư liệu hóa di sản bằng hình ảnh (quay phim, chụp
ảnh) di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ trên địa bàn tỉnh
|
Từ năm 2019 đến
2022
|
Hệ thống tư liệu kỹ thuật số về di sản
|
|
6
|
Tổ chức bồi dưỡng tập huấn về công tác quản lý
nhà nước đối với di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ cán bộ
làm văn hóa các cấp trên địa bàn tỉnh
|
Năm 2022
|
Trang bị kiến thức căn bản về di sản, các quy định
pháp luật liên quan cho cán bộ quản lý và người thực hành di sản
|
|
7
|
Mở các lớp truyền dạy kỹ năng, trao truyền di sản
của các nghệ nhân và cộng đồng nhân dân
|
Năm 2020 và 2021
|
Số lượng người được truyền dạy
|
|
8
|
Xây dựng các trích đoạn tiêu biểu, trình diễn giới
thiệu di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ tại các trường THCS,
THPT trên địa bàn tỉnh
|
Năm 2021 và 2022
|
- Các trích đoạn tiêu biểu
- Các buổi trình diễn ở trường học trên địa bàn tỉnh
|
|
9
|
Tham gia các liên hoan, hội diễn về trình diễn di
sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ cấp khu vực và quốc gia
|
Từ 2019 đến 2022
|
Các buổi tham gia liên hoan
|
|
10
|
Xây dựng hồ sơ đề nghị cấp có thẩm quyền phong tặng
danh hiệu cho các nghệ nhân thực hành và trao truyền di sản Thực hành Tín
ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ trên địa bàn tỉnh
|
Từ 2020 đến 2022
|
Số lượng nghệ nhân được phong tặng danh hiệu nghệ
nhân ưu tú, nghệ nhân nhân dân, chính sách đãi ngộ cho nghệ nhân
|
|
11
|
Hỗ trợ 01 điểm di tích có di sản Thực hành Tín
ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ xây dựng kế hoạch, quảng bá phát triển hoạt động
du lịch
|
Năm 2021
|
Kết quả hoạt động phát triển du lịch
|
|
12
|
Tuyên truyền, quảng bá di sản trên các phương tiện
thông tin đại chúng ở tỉnh
|
Từ năm 2019 đến
2022
|
Các chương trình giới thiệu, quảng bá
|
VI. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1. Về công tác lãnh đạo, chỉ đạo
1.1. Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm
tra, đánh giá và rút kinh nghiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban, ngành,
đoàn thể trong việc bảo tồn và phát huy giá trị “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu
Tam phủ của người Việt”, coi đây là nhiệm vụ vừa có tính chiến lược lâu dài, vừa
trọng tâm, cấp bách, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh
chính trị và đảm bảo trật tự an toàn xã hội.
1.2. Đổi mới phương thức tuyên truyền nâng cao nhận
thức và đồng thuận trong cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp và quần chúng nhân
dân, tạo sự vào cuộc đồng bộ trong việc phát huy các giá trị di sản văn hóa phi
vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”. Phát huy vai trò
nghệ nhân, quan tâm phong tặng danh hiệu cho nghệ nhân “Thực hành Tín ngưỡng thờ
Mẫu Tam phủ của người Việt”.
2. Về xây dựng nguồn nhân lực
2.1. Tăng Cường tập huấn nghiệp vụ, nâng cao trình
độ, kỹ năng tổ chức các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị “Thực hành Tín
ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” cho đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa ở
cơ sở.
2.2. Tăng cường đào tạo đội ngũ nghệ nhân kế cận, lực
lượng nòng cốt của các CLB. Tập huấn về kiểm kê, phương pháp bảo vệ và phát huy
di sản văn hóa phi vật thể.
3. Về xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách
3.1. Triển khai các quy hoạch, chương trình có liên
quan đến nội dung bảo vệ và phát huy giá trị di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu
Tam phủ của người Việt” trên địa bàn tỉnh.
3.2. Rà soát, điều chỉnh bổ sung các cơ chế, chính
sách về bảo vệ và phát huy di sản văn hóa nói chung, “Thực hành Tín ngưỡng thờ
Mẫu Tam phủ của người Việt” nói riêng đang bất cập hiện nay để đảm bảo phù hợp
với yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn mới.
3.3. Xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách đặc
thù trong bảo vệ và phát huy “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”
tỉnh Ninh Bình. Chú trọng cơ chế, chính sách về đầu tư cơ sở vật chất, về đào tạo,
phát triển nguồn nhân lực truyền dạy, về nghiên cứu khoa học; hỗ trợ tuyên truyền,
quảng bá di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”.
3.4. Chính sách về tài chính
- Hỗ trợ 100% kinh phí kiểm kê, nghiên cứu, tư liệu
hóa, số hóa và xuất bản sách các đầu sách, sản xuất hệ thống phim khoa học bảo
tồn, phim quảng bá về hình ảnh di sản văn hóa “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam
phủ của người Việt” trên địa bàn tỉnh.
- Hỗ trợ 100% kinh phí cho các cơ quan, đơn vị, tổ
chức để đào tạo, giảng dạy, tập huấn “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của
người Việt”; kinh phí tổ chức các cuộc hội thảo, tọa đàm, tham gia các cuộc
liên hoan, hội diễn trong và ngoài nước; kinh phí cho các nghệ nhân tham gia
đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức tại các cơ sở đào tạo ngoài tỉnh.
- Hỗ trợ một phần kinh phí cho hoạt động của các
CLB “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” ở các địa phương.
- Kinh phí khen thưởng cho các nghệ nhân khi tham
gia liên hoan khu vực và quốc gia được thực hiện theo quy định của tỉnh.
- Đối với các đối tượng được hưởng nhiều chính sách
có cùng nội dung thì chỉ được hưởng chính sách có mức hỗ trợ cao nhất.
4. Huy động các nguồn lực
4.1. Khai thác có hiệu quả nguồn hỗ trợ của trung
ương từ các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới;
nguồn vốn của nhà nước cấp cho các chương trình mục tiêu quốc gia để đầu tư cơ
sở vật chất cho các địa phương có di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ
của người Việt”. Ưu tiên đầu tư xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa đồng bộ tại
các huyện, thành phố nhằm tạo điều kiện phát triển mạng lưới CLB.
4.2. Đẩy mạnh công tác xã hội hóa; tạo nên sự đồng
thuận của các tầng lớp nhân dân trong việc tham gia đóng góp công sức, tiền của
cho lĩnh vực bảo vệ và phát huy “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người
Việt”. Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực sáng tạo, lưu truyền,
phổ biến “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” tại tỉnh Ninh
Bình.
4.3. Tăng cường nâng cao quyền tự chủ, tự chịu
trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp nghệ thuật công lập trong hoạt động bảo vệ
và phát huy “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”. Đổi mới cơ
chế hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng xã hội hóa, sát với
yêu cầu thực tiễn.
4.4. Đẩy mạnh việc khai thác các nguồn tài chính
thông qua các quỹ, các thỏa thuận tài trợ, hiến tặng hoặc đồng hợp tác trong bảo
vệ và phát huy “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”.
5. Tăng cường phối hợp giữa quản lý nhà nước và vai
trò của cộng đồng, các tổ chức trong nước và quốc tế
- Thực hiện tốt công tác phối hợp giữa các sở, ban,
ngành; giữa chính quyền, cơ quan chức năng; Khuyến khích sự tham gia chủ động,
tích cực của cộng đồng chủ nhân di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của
người Việt”, của các tổ chức nhằm tăng cường liên kết, phối kết hợp trong các
hoạt động bảo vệ và phát huy di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của
người Việt” trên địa bàn tỉnh.
- Tăng cường quan hệ hợp tác giữa các đơn vị nghệ
thuật, cộng đồng chủ nhân di sản với các trung tâm đào tạo, viện nghiên cứu về
nghiên cứu, đào tạo nhân lực bảo vệ và phát huy giá trị di sản “Thực hành Tín
ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”. Khuyến khích các sáng kiến hợp tác về bảo
vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể, trong đó có di sản “Thực hành Tín
ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trên địa bàn tỉnh.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho các chuyên gia, nhà
nghiên cứu khoa học, phóng viên báo chí đến nghiên cứu tại Ninh Bình, qua đó nhằm
phát huy và quảng bá “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” đến
với bạn bè trong và ngoài nước, gắn kết phát triển văn hóa với du lịch của tỉnh.
6. Tăng cường công tác quảng bá và tuyên truyền,
lồng ghép việc bảo vệ và phát huy di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ
của người Việt” trong phát triển kinh tế, văn hóa, thể thao và du lịch
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá “Thực
hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trên các phương tiện thông tin
đại chúng, thông qua các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa, nghệ thuật, các
cuộc thi, liên hoan, hội diễn, hoạt động trong và ngoài tỉnh bằng các hình thức
phù hợp.
- Tiếp tục đẩy mạnh phối hợp, lồng ghép giữa nội
dung bảo vệ và phát huy “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” với
các hoạt động của Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.
- Phát triển mạng lưới, cung cấp các dịch vụ, sản
phẩm văn hóa “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” tại các khu,
điểm du lịch;
VII. DỰ TOÁN KINH PHÍ
- Tổng kinh phí thực hiện đề án: 1.458.228.000 đồng
(Một tỷ bốn trăm năm mươi tám triệu hai trăm hai tám ngàn đồng)
- Kế hoạch kinh phí cho từng giai đoạn: (có bảng
kê chi tiết kèm theo)
+ Năm 2019: Thực hiện các nhiệm vụ, kinh phí ước
tính 538.040.000 đồng
(Năm trăm ba mươi tám triệu không trăm bốn mươi
ngàn đồng)
+ Năm 2020: Thực hiện các nhiệm vụ, kinh phí ước
tính 336.224.000 đồng (Ba trăm ba mươi sáu triệu hai trăm hai bốn ngàn đồng)
+ Năm 2021: Thực hiện các nhiệm vụ, kinh phí ước
tính 389.864.000 đồng (Ba trăm tám mươi chín triệu tám trăm sáu mươi tư ngàn
đồng)
+ Năm 2022: Thực hiện các nhiệm vụ, kinh phí ước
tính 194.100.000 đồng (Một trăm chín mươi tư triệu một trăm ngàn đồng)
- Nguồn kinh phí: Nguồn ngân sách nhà nước cấp cho sự
nghiệp văn hóa - thể thao của tỉnh Ninh Bình và các nguồn vốn hợp pháp khác.
VIII. TỔ CHỨC THỰC HIỆN
1. Sở Văn hóa và Thể thao
- Chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành, đơn vị, địa
phương có liên quan thực hiện các nhiệm vụ: Chỉ đạo tổ chức thực hiện đề án
theo nội dung đã được phê duyệt; xây dựng, ban hành và trình các cấp có thẩm
quyền ban hành các văn bản triển khai, tổ chức thực hiện Đề án trên phạm vi
toàn tỉnh.
- Tăng cường vai trò tham mưu chỉ đạo, hướng dẫn tổ
chức thực hiện và kiểm tra nhằm giúp UBND tỉnh chỉ đạo công tác bảo vệ và phát
huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của
người Việt” trên địa bàn tỉnh đạt hiệu quả.
- Phối hợp với các Sở, ngành tuyên truyền sâu rộng
trong nhân dân nâng cao nhận thức về ý nghĩa và tầm quan trọng của di sản văn
hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”.
- Hướng dẫn, đôn đốc và định kỳ hàng năm, báo cáo kết
quả thực hiện Đề án về Ủy ban nhân dân tỉnh và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
2. Sở Kế hoạch và Đầu tư
Chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính, Sở Văn hóa và
Thể thao cân đối nguồn vốn, lồng ghép các chương trình kinh tế - xã hội của tỉnh
để thực hiện Đề án, hướng dẫn quản lý tài chính, kinh phí Đề án.
3. Sở Tài chính
Chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao bố trí
cấp ngân sách thực hiện hàng năm, đảm bảo theo kế hoạch, mục tiêu Đề án đã được
duyệt.
4. Sở Thông tin và Truyền thông
Chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao hướng
dẫn cơ quan Báo chí, Phát thanh Truyền hình tỉnh và các cơ quan thông tấn báo
chí trung ương đóng trên địa bàn tỉnh thực hiện công tác tuyên truyền về di sản
và việc thực hiện Chương trình hoạt động quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị di
sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trên địa bàn tỉnh
Ninh Bình.
5. Báo Ninh Bình, Đài Phát thanh và Truyền hình
Ninh Bình
Phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao, các cơ quan,
đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch triển khai các nội dung có liên quan trong Đề
án; tăng cường công tác quảng bá, tuyên truyền giúp nhân dân trong tỉnh có ý thức
bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ
Mẫu Tam phủ của người Việt”.
6. Sở Giáo dục và Đào tạo
Phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao, các đơn vị
liên quan xây dựng chương trình, nội dung sử dụng di sản văn hóa phi vật thể
“Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trong dạy học ở các trường
phổ thông trên địa bàn tỉnh.
7. Sở Du lịch
Phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao, các cơ quan,
đơn vị liên quan tổ chức lồng ghép nội dung giới thiệu về di sản văn hóa phi vật
thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” trong các chương
trình giới thiệu quảng bá du lịch; xây dựng các sản phẩm du lịch gắn với di sản.
8. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố
Phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao, các sở, ban,
ngành, đoàn thể có liên quan chỉ đạo các phòng, ban chức năng và Ủy ban nhân
dân các xã, phường, thị trấn tổ chức triển khai thực hiện Đề án.
Ủy ban nhân dân tỉnh yêu cầu các sở, ngành liên
quan và Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố nghiêm túc triển khai thực hiện./.