Quyết định 23/2005/QD-BXD TCXDVN 314: 2005

• Số hiệu: 23/2005/QĐ-BXD
• Loại văn bản: Quyết định
• Nơi ban hành: Bộ Xây dựng
• Người ký: Nguyễn Văn Liên
• Ngày ban hành: 28/07/2005

BỘ XÂY DỰNG	CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc *****
Số: 23/2005/QĐ-BXD	Hà Nội, ngày 28 tháng 07 năm 2005

QUYẾT ĐỊNH

CỦA BỘ TRƯỞNG BỘ XÂY DỰNG SỐ 23/2005/QĐ-BXD NGÀY 28 THÁNG 7 NĂM 2005 VỀ VIỆC BAN HÀNH TCXDVN 314: 2005 “HÀN KIM LOẠI - THUẬT NGỮ VÀ ĐỊNH NGHĨA”

BỘ TRƯỞNG BỘ XÂY DỰNG

Căn cứ  Nghị định số 36/2003/NĐ-CP ngày 4/4/2003 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Xây dựng;
Xét đề  nghị  của  Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành  kèm theo quyết định này 01 Tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam:

TCXDVN 314: 2005 “Hàn kim loại - Thuật ngữ và định nghĩa”.

Điều 2. Quyết định này có hiệu lực sau 15 ngày, kể từ ngày đăng công báo.

Điều 3. Các Ông Chánh văn phòng Bộ, Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ và Thủ trưởng các đơn vị có liên quan chịu trách nhiệm thi hành Quyết  định này.

TCXDVN 314: 2005

Hàn kim loại - Thuật ngữ và định nghĩa

Welding of metals - Terms and definitions

1 Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định các thuật ngữ và định nghĩa chính áp dụng trong lĩnh vực hàn kim loại.

2 Thuật ngữ và định nghĩa

Mỗi khái niệm cơ bản được quy định bởi một thuật ngữ. Các thuật ngữ cùng nghĩa được ghi tiếp nối sau chữ CN (hạn chế sử dụng).

Thuật ngữ tương ứng của tiếng Anh và tiếng Nga được ghi ngay dưới thuật ngữ tiếng Việt theo trình tự Việt - Anh - Nga.

		Thuật ngữ		Định nghĩa
2.1		Khái niệm chung
2.1.1		Hàn		Quá trình tạo ra những liên kết vững chắc
		Welding		không thể tháo rời bằng cách thiết lập sự liên
		Сварка.		kết nguyên tử giữa các phần tử được nối.
2.1.2		Liên kết hàn		Liên kết được thực hiện bằng hàn.
		Welded joint
		Сварное соединение.
2.1.3		Quá trình hàn		Các quá trình có hoặc không sử dụng: áp lực,
		Welding process		kim loại phụ, làm chảy kim loại cơ bản.
		Сварный процесс.
2.1.4	Mối hàn			Một bộ phận của liên kết hàn tạo nên do kim
	Weld			loại nóng chảy kết tinh hoặc do biến dạng dẻo.
	Сварный шов.
2.1.5		Kết cấu hàn		Kết cấu kim loại được chế tạo bằng phương
		Welding structure		pháp hàn.
		Сварная конструкция.

TCXDVN 314: 2005

2.1.6		Nút hàn		Vị trí liên kết các chi tiết của kết cấu với nhau
		Welded assembly; weldment		bằng hàn.
		Сварный узел.
2.1.7	Liên kết hàn đồng nhất			Liên kết hàn trong đó kim loại hàn và kim loại
	Homogeneous assembly			cơ bản không có sự khác nhau đáng kể về tính
	Однородное сварное			chất cơ học và/ hoặc thành phần hoá học.
	соединение.			Chú thích: Một liên kết hàn được chế tạo từ các kim loại
				cơ bản tương tự nhau, không có kim loại bổ sung được coi
				là liên kết hàn đồng nhất.
2.1.8	Liên kết hàn không đồng nhất			Liên kết hàn trong đó kim loại mối hàn và kim
	Heterogeneous assembly			loại cơ bản có sự khác nhau đáng kể về tính
	Разднородное сварное			chất cơ học và/ hoặc thành phần hoá học.
	соединение.
2.1.9	Liờn kết hàn cỏc kim loại khỏc			Liên kết hàn trong đó các kim loại cơ bản khác
	nhau			nhau đáng kể về tính chất cơ học và/ hoặc
	Dissimilar metal joint			thành phần hoá học.
	Cварное соединение разных
	металлов.
2.1.10	Khuyết tật			Sự không liên tục trong mối hàn hoặc sai lệch
	Imperfection			về ngoại dạng so với yêu cầu.
	Дефест.			Chú thích: Trong TCVN 6115:1996 (ISO 6520) có liệt kê
				đầy đủ các loại khuyết tật.
2.2	Cỏc dạng hàn
2.2.1	Hàn tay			Hàn do người thực hiện nhờ dụng cụ cầm tay
	Manual welding			nhận năng lượng từ một nguồn cấp chuyên
	Ручная сварка.			dùng.
2.2.2	Hàn cơ giới			Hàn được thực hiện nhờ sử dụng máy móc và
	Mechanized welding			cơ cấu do người điều khiển.
	Механизированная сварка.
2.2.3		Hàn tự động		Hàn được thực hiện bằng máy hoạt động theo
		Automated welding		chương trình cho trước, con người không trực
		Автоматическая сварка.		tiếp tham gia.

TCXDVN 314: 2005

2.2.4	Hàn núng chảy		Hàn được thực hiện bằng cách làm nóng chảy
	Fusion welding		cục bộ những phần được liên kết, không có lực
	Сварка плавлением.		tác dụng.
2.2.5	Hàn hồ quang		Hàn nóng chảy, trong đó năng lượng nhiệt do
	Arc welding		hồ quang thực hiện.
	Дуговая сварка.
2.2.6	Hàn đắp		Hàn nóng chảy, đắp một lớp kim loại lên bề
	CN. Hàn phục hồi		mặt sản phẩm.
	Surfacing
	Наплавка.
2.2.7	Hàn hồ quang dùng điện cực nóng		Hàn hồ quang dùng điện cực nóng chảy khi hàn,
	chảy		cùng kim loại cơ bản tạo nên mối hàn.
	Arc welding using a consumable
	electrode
	Дуговая сварка плавящимся
	электродом.
2.2.8	Hàn hồ quang dùng điện cực		Hàn hồ quang dùng điện cực loại không nóng
	không nóng chảy		chảy.
	Arc welding using a non-
	consumable electrode
	Дуговая сварка неплавящимся
	электродом.
2.2.9	Hàn dưới lớp thuốc		Hàn hồ quang, trong đó hồ quang điện cháy
	Submerged arc welding		dưới lớp thuốc hàn.
	Сварка под флюсом.
2.2.10	Hàn trong môI trường khí bảo vệ		Hàn hồ quang, trong đó hồ quang và kim loại
	Gaz shielded arc welding		nóng chảy được bảo vệ trong môi trường của
	Дуговая сварка в защитном газе.		chất khí cấp vào vùng hàn nhờ thiết bị chuyên
			dùng.
2.2.11	Hàn hồ quang Argon		Hàn hồ quang trong môi trường khí argon bảo vệ.
	Argon-shielded arc welding
	Аргонодуговая сварка.

TCXDVN 314: 2005

2.2.12	Hàn TIG (hàn bằng điện cực		Hàn hồ quang bằng điện cực Vonfram trong môi
	vonfram trong môi trường khí trơ)		trường khí trơ bảo vệ.
	TIG welding (Tungsten Inert
	Gas welding)
	Сварка волфрамовым элект-
	родом в среде инертных газов
2.2.13	Hàn MIG (hàn khí trơ điện cực kim		Hàn hồ quang điện cực nóng chảy trong môi
	loại)		trường khí trơ.
	MIG welding (Metal Inert Gas
	welding)
	Сварка металлическим электро-
	дом в среде инертных газов.
2.2.14	Hàn MAG (hàn khí hoạt tính điện		Hàn hồ quang điện cực nóng chảy trong môi
	cực kim loại)		trường khí hoạt tính.
	MAG welding (Metal Active Gas
	welding)
	Сварка металлическим электро-
	дом в среде активных газов.
2.2.15	Hàn hồ quang tự bảo vệ		Hàn hồ quang được thực hiện không có khí bảo
	Self-shielded welding		vệ cung cấp từ bên ngoàI, sử dụng điện cực
	Самозащитная дуговая сварка.		dây lõi thuốc.
2.2.16	Hàn CO2		Hàn hồ quang, trong đó CO2 được dùng làm
	CO2-welding		khí bảo vệ.
	Дуговая сварка в углекислом газе.
2.2.17	Hàn hồ quang xung		Hàn hồ quang, trong đó dòng điện cung cấp
	Pulsed arc welding		cho hồ quang phát ra dưới dạng các xung theo
	Импульсно-дуговая сарка.		chương trình cho trước.
2.2.18	Hàn hồ quang tay		Hàn hồ quang, trong đó mọi thao tác đều thực
	Manual arc welding		hiện bằng tay.
	Ручная дуговая сарка.
2.2.19	Hàn hồ quang cơ giới		Hàn hồ quang, trong đó cấp dây hàn và di
	Mechanized arc welding		chuyển hồ quang được cơ khí hoá.
	Механизированная дуговая сварка.

TCXDVN 314: 2005

2.2.20	Hàn hồ quang tự động		Hàn hồ quang cơ giới, trong đó các cơ cấu máy
	Automatic arc welding		hoạt động theo chương trình cho trước, con
	Автоматическая дуговая сварка.		người không trực tiếp tham gia.
2.2.21	Hàn rô bốt		Hàn tự động được thực hiện bằng rô bốt công
	Robotic welding		nghiệp.
	Роботная сварка.
2.2.22	Hàn hai hồ quang		Hàn hồ quang thực hiện đồng thời bằng hai hồ
	Double arc welding		quang được cấp điện riêng biệt.
	Двухдуговая сварка.
2.2.23	Hàn nhiều hồ quang		Hàn hồ quang được thực hiện đồng thời bằng
	Multi-arc welding		hai hồ quang trở lên được cấp điện riêng biệt.
	Многодуговая сварка.
2.2.24	Hàn hai que hàn		Hàn hồ quang thực hiện đồng thời bằng hai
	Twin electrode welding		que hàn dùng chung một dòng điện.
	Двухэлектродная сварка.
2.2.25	Hàn nhiều que hàn		Hàn hồ quang thực hiện đồng thời bằng hai
	Multi-electrode welding		que hàn trở lên dùng chung một dòng điện.
	Многоэлектродная сварка.
2.2.26	Hàn bằng que hàn nằm		Hàn hồ quang, trong đó que hàn bọc thuốc
	Fire cracker welding		không chuyển động, đặt nằm dọc theo mép
	Сварка лежачим электродом.		hàn, còn hồ quang sau khi được kích thích sẽ
			tự cháy và di chuyển tuỳ thuộc sự nóng chảy
			của que hàn.
2.2.27	Hàn bằng que hàn dựng nghiêng		Hàn hồ quang, trong đó que hàn bọc thuốc đặt
	Gravitation arc welding		nghiêng so với mép hàn, tựa lên mép hàn và
	Сварка наклонным электродом.		chuyển động dưới tác dụng của trọng lực hay lò
			xo tuỳ thuộc sự nóng chảy của nó.
2.2.28	Hàn dưới nước		Hàn hồ quang trong điều kiện các phần hàn
	Under water welding		nằm ở dưới nước.
	Подводная сварка.
2.2.29	Hàn hồ quang hở		Hàn hồ quang bằng điện cực nóng chảy không
	Open arc welding		dùng khí bảo vệ hoặc thuốc hàn, cho phép
	Сварка открытой дугой.		quan sát vùng hồ quang.

TCXDVN 314: 2005

2.2.30	Hàn bán tự động		Hàn hồ quang trong đó chỉ có thao tác cấp dây
	CN. Hàn nửa tự động		hàn được cơ khí hoá.
	Semi-automatic arc welding
	Полуавтоматическая сварка.
2.2.31	Hàn rung		Hàn hồ quang dùng điện cực nóng chảy, trong
	Vibrating electrode arc welding		đó điện cực rung theo một biên độ nhất định
	Вибродуговая сварка.		làm cho sự phóng điện hồ quang và sự ngắn
			mạch luân phiên xảy ra.
2.2.32	Hàn Plasma		Hàn nóng chảy, trong đó nhiệt sử dụng cho
	Plasma welding		hàn được thực hiện bằng hồ quang nén.
	Плазменная сварка.
2.2.33	Hàn điện xỉ		Hàn nóng chảy, trong đó nhiệt sinh ra do có
	Electroslag welding		dòng điện chạy qua xỉ lỏng thực hiện việc nóng
	Электрошлаковая сварка.		chảy điện cực.
2.2.34	Hàn tia điện tử		Hàn nóng chảy, trong đó năng lượng của tia
	Electron beam welding		điện tử được dùng cho hàn.
	Электроннолучевая сварка.
2.2.35	Hàn Laze		Hàn nóng chảy, trong đó năng lượng bức xạ
	Laser welding		Laze được dùng cho hàn.
	Лазерная сварка.
2.2.36	Hàn tia ánh sáng		Hàn được thực hiện bằng cách sử dụng năng
	Light beam welding		lượng ánh sáng đạt được bằng nguồn sáng
	Сварка светным лучом.		công suất lớn thu được từ  gương phản chiếu
			để tập trung vào mối hàn.
2.2.37	Hàn khí		Hàn nóng chảy, trong đó ngọn lửa hàn được tạo
	CN. Hàn hơi		ra bằng khí cháy.
	Gas welding
	Газовая сварка.
2.2.38	Hàn téc-mít		Hàn được thực hiện do năng lượng nhiệt sinh ra
	Thermite welding		khi phản ứng của hỗn hợp tecmit.
	Термитная сварка.
2.2.39	Hàn bằng năng lượng tích tụ		Hàn, trong đó năng lượng được tích lại trong
	Stored energy welding		các thiết bị chuyên dùng được sử dụng tiếp
	Сварка запасенной энергией.		để hàn

TCVN 5017: 2005

2.2.40	Hàn tụ điện		Hàn bằng năng lượng được tích lại trong các tụ
	Capacitor dischange		điện.
	Конденсаторная сварка.
2.2.41	Hàn sử dụng áp lực		Hàn trong điều kiện phải có tác dụng của lực ép
	Welding using pressure		các chi tiết để tạo liên kết hàn.
	Сварка с применением давления
2.2.42	Hàn tiếp xúc		Hàn sử dụng áp lực, trong đó nhiệt sử dụng để
	CN. Hàn điện tiếp xúc		hàn được tạo ra khi dòng điện chạy qua mặt
	Resistance welding		tiếp xúc giữa hai chi tiết được hàn.
	Контакная сварка.
2.2.43	Hàn tiếp xúc đối đầu		Hàn tiếp xúc, trong đó hai chi tiết được nối liền
	CN. Hàn đối đầu		nhau ở mặt mút tiếp xúc.
	Resistance butt welding
	Стыковая контакная сварка.
2.2.44	Hàn điện trở đối đầu		Hàn tiếp xúc đối đầu sử dụng năng lượng nhiệt
	Upset welding		sinh ra do điện trở tiếp xúc giữa hai chi tiết. Mặt
	Стыковая сварка		mút tiếp xúc không nóng chảy.
	сопротивлением.
2.2.45	Hàn nóng chảy đối đầu		Hàn tiếp xúc đối đầu sử dụng năng lượng nhiệt
	Flash welding		sinh ra do sự phóng điện hồ quang giữa hai chi
	Стыковая сварка оплавлением.		tiết. Mặt mút tiếp xúc nóng chảy.
2.2.46	Hàn tiếp xúc điểm		Hàn tiếp xúc, bề mặt tiếp xúc nhỏ dạng điểm.
	CN. Hàn điểm
	Spot welding
	Точечная контакная сварка.
2.2.47	Hàn điểm lồi		Hàn tiếp xúc, bề mặt tiếp xúc nhỏ dạng điểm ở
	Projection welding		chỗ lồi làm sẵn.
	Рельефная сварка.
2.2.48	Hàn lăn		Hàn tiếp xúc, trong đó liên kết hàn được hình
	CN. Hàn đường		thành giữa hai điện cực quay hình đĩa.
	Resistance seam welding
	Шовная контакная сварка.

TCXDVN 314: 2005

2.2.49	Hàn lăn cách quãng		Hàn lăn, trong đó điện cực hình đĩa quay liên
	CN. Hàn bước		tục, dòng điện cung cấp theo chu kỳ.
	Step-by-step welding
	Шаговая шовная контакная сварка.
2.2.50	Hàn cảm ứng		Hàn sử dụng áp lực hoặc hàn nóng chảy, trong
	CN. Hàn tần số cao		đó dòng điện tần số cao thực hiện việc gia nhiệt.
	Induction welding
	Индукционная сварка.
2.2.51	Hàn nổ		Hàn sử dụng áp lực do thuốc nổ tạo ra.
	Explosion welding
	Сварка взрывом.
2.2.52	Hàn ma sát		Hàn sử dụng áp lực, trong đó nhiệt tạo ra bằng
	Friction welding		ma sát.
	Сварка трением.
2.2.53	Hàn xung từ		Hàn sử dụng áp lực, trong đó liên kết hàn được
	Magnetic pulse welding		thực hiện nhờ sự va đập các chi tiết do tác dụng
	Магнитноимпульсная сварка.		của từ trường xung.
2.2.54	Hàn áp lực		Hàn sử dụng áp lực được thực hiện nhờ biến
	Pressure welding		dạng dẻo các chi tiết hàn ở nhiệt độ thấp hơn
	Сварка давлением.		nhiệt độ nóng chảy
2.2.55	Hàn rèn		Hàn áp lực, trong đó biến dạng dẻo được thực
	Forge welding		hiện do va đập của búa.
	Кузнечная сварка.
2.2.56	Hàn khí ép		Hàn áp lực, trong đó mối hàn được tạo ra nhờ
	Pressure gas welding		ngọn lửa hàn khí và áp lực
	Газопрессовая сварка.
2.2.57	Hàn khuếch tán		Hàn áp lực được thực hiện trong điều kiện các
	Diffusion welding		nguyên tử khuyếch tán qua lại ở những lớp
	Диффузионная сварка.		mỏng bề mặt các chi tiết hàn dưới tác động
			tương đối lâu ở nhiệt độ cao và biến dạng dẻo
			không đáng kể.
2.2.58	Hàn siêu âm		Hàn áp lực được thực hiện dưới tác động của
	Ultrasonic welding		dao động siêu âm.
	Ультразвуковая сварка.

TCXDVN 314: 2005

2.2.59	Hàn nguội		Hàn áp lực trong điều kiện biến dạng dẻo khá
	Cold welding		lớn, không gia nhiệt chi tiết bằng nguồn nhiệt
	Холодная сварка.		bên ngoài.
2.2.60	Hàn lò		Hàn áp lực lợi dụng khả năng liên kết phân tử
	Pressure welding with furnace		của các bề mặt kim loại được ép ở nhiệt độ cao
	heating		(trong lò).
	Печная сварка.
2.2.61	Hàn cán		Hàn áp lực thực hiện biến dạng dẻo trên các
	Roll welding		trục cán.
	Сварка прокаткой.
2.3	Liên kết hàn và mối hàn
2.3.1	Liên kết đối đầu		Liên kết hàn của hai chi tiết có các mặt mút kề
	Butt joint		nhau (hình 1).
	Стыковое соединение.
2.3.2	Liên kết góc		Liên kết hàn của hai chi tiết bố trí lệch nhau
	Corner joint		một góc và được hàn ở các mép kề nhau của
	Угловое соединение.		chúng (hình 2).
2.3.3	Liên kết chồng		Liên kết hàn trong đó các chi tiết bố trí song
	Lap joint		song và chồng lên nhau (hình 3).
	Наслосточное соединение.		H×nh 3 - Liªn kÕt chång

TCXDVN 314: 2005

2.3.4	Liên kết chữ T		Liên kết hàn, trong đó mặt mút của chi tiết này
	Tee joint		hàn với mặt bên của chi tiết kia tạo thành một
	Тавровое соединение.		góc (hình 4).
			Hình 4 - Liên kết chữ T
2.3.5	Mối hàn đối đầu		Mối hàn có dạng liên kết đối đầu.
	Butt weld
	Сварное стыковое соединение.
2.3.6	Mối hàn góc		Mối hàn có dạng liên kết góc, liên kết chồng
	Fillet weld		hoặc liên kết chữ T.
	Сварное угловое соединение.
2.3.7	Mối hàn điểm		Mối hàn, trong đó các chi tiết hàn được liên kết
	Spot weld		với nhau ở từng điểm một.
	Сварное точечное соединение.
2.3.8	Điểm hàn		Yếu tố tạo nên mối hàn điểm ở mặt chiếu bằng
	Spot		có dạng hình tròn hay elíp.
	Сварная точка.
2.3.9	Mối hàn liên tục		Mối hàn không có khoảng bỏ trống trên suốt
	Continuous weld		chiều dài.
	Непрерывный шов.
2.3.10	Mối hàn đứt quãng		Mối hàn để lại các khoảng trống xen kẽ trên
	Intermittent weld		suốt chiều dài.
	Прерывистый шов.
2.3.11	Mối hàn nhiều lớp		Mối hàn được thực hiện từ hai lớp trở lên.
	Multi-pass weld
	Многослойный шов.
2.3.12	Mối hàn gá		Mối hàn để định vị trí tương quan của các chi
	CN. Mối hàn đính, mối hàn chấm		tiết hàn.
	Tack weld
	Прихватка.

TCXDVN 314: 2005

2.3.13	Mối hàn lắp ráp		Mối hàn thực hiện khi lắp ráp các kết cấu.
	Site weld
	Монтажный шов.
2.3.14	Mối hàn cơ bản		Mối hàn được thực hiện bằng một lớp.
	CN. Mối hàn một lượt
	Weld beat; run
	Валик.
2.3.15	Lớp hàn		Phần kim loại của một lớp hàn.
	Layer
	Слой.
2.3.16	Gốc mối hàn		Phần cách xa nhất bề mặt mối hàn (hình 5).
	CN. Đáy mối hàn		Hình 5 - Gốc mối hàn
	Root (of weld)
	Корень шва.
2.3.17	Độ lồi mối hàn		Khoảng cách giữa mặt phẳng đi qua hai đường
	Weld reinforcement		ranh giới nhìn thấy của “mối hàn-kim loại cơ
	Выпуклость шва.		bản” và bề mặt của mối hàn ở chỗ lồi lên cao
			nhất (hình 6).
2.3.18	Độ lõm mối hàn		Khoảng cách giữa mặt phẳng đi qua đường
	Weld concavity		ranh giới nhìn thấy của “mối hàn-kim loại cơ
	Вогнутость шва.		bản” và bề mặt thực của mối hàn đo ở chỗ lõm
	Hình 7 - Độ lõm mối hàn   Độ lõm mối hàn                                                                   nhất (hình 7).

TCXDVN 314: 2005

2.3.19	Chiều rộng mối hàn		Khoảng cách giữa hai đường ranh giới nhìn
	Weld width		thấy ở mặt của mối hàn khi hàn nóng chảy.
	Ширина шва.		(hỡnh 8). Hỡnh 8 - Chiều rộng mối hàn
2.3.20	Chiều cao mối hàn góc		Khoảng cách ngắn nhất kể từ mặt của một
	CN. Chân mối hàn góc		trong hai chi tiết hàn đến đường ranh giới “mối
	Leg of a fillet weld		“hàn-kim loại cơ bản” trên bề mặt chi tiết kia.
	Катет углового шва.		(hình 9).
2.3.21	Vùng liên kết		Vùng tạo nên sự liên kết nguyên tử giữa các
	Welding zone		phần được hàn khi hàn áp lực.
	Зона соединения.
2.3.22	Mối hàn đứt quãng kiểu dây xích		Mối hàn chữ T hàn hai phía có những khoảng
	Chain intermittent weld		trống bằng nhau nằm đối diện nhau (hình 10).
	Цепной прерывистый шов.
			Hình 10 - Mối hàn đứt quãng kiểu dây xích
2.3.23	Mối hàn đứt quãng kiểu bàn cờ		Mối hàn chữ T hàn hai phía có những khoảng
	Staggared intermittent		trống bằng nhau nằm so le nhau (hình 11).
	Шахматный прерывистый		Hình 11 - Mối hàn đứt quãng kiểu bàn cờ
	шов.
	Kho¶ng trèng

TCXDVN 314: 2005

2.3.24	Mối hàn lót		Mối hàn công nghệ ban đầu trước khi hàn các
	Sealing run		lớp sau.
	Подварочный шов.
2.4	Công nghệ hàn
2.4.1	Quy trình công nghệ hàn		Tài liệu công nghệ được thiết lập cho việc chế
	Welding procedure		tạo liên kết hàn, kể cả các thông tin về vật liệu,
	Сварный процесс		xử lý nhiệt trước và sau hàn (nếu cần), phương
			pháp kiểm tra, thiết bị và vật liệu hàn.
2.4.2	Các phương pháp hàn		Đối với thuật ngữ và định nghĩa: theo ISO 857
	Welding processes		và đối với hệ thống đánh số: theo ISO 4063.
	Способ сварки
2.4.3	Yêu cầu kỹ thuật của quy trình		Tài liệu cung cấp chi tiết các yêu cầu kỹ thuật
	công nghệ hàn		cho quy trình hàn.
	Welding procedure specification
	(WPS)
	Техническое требование к
	процессу сварки
2.4.4	Đặc tính kỹ thuật của quy trình		Đặc tính kỹ thuật mà quy trình hàn đã được
	hàn đã được chấp nhận		chấp nhận phù hợp với TCVN 6834:2001
	Appoved welding procedure		(ISO 9956).
	specification
	Техническая характеристика
	принятого процеса сварки
2.4.5	Đặc tính kỹ thuật của quy trình		Đặc tính kỹ thuật quy trình hàn do cơ sở chế
	hàn sơ bộ; pWPS		tạo thiết lập nhưng chưa được chấp nhận.
	Preliminary welding procedure		Chú thích: Việc hàn các chi tiết kiểm tra cần thiết để
	specification; pWPS		chấp nhận đặc tính kỹ thuật của quy trình hàn được thực
	Техническая характеристика		hiện trên cơ sở đặc tính kỹ thuật của quy trình hàn sơ bộ.
	предпринятого процеса сварки
2.4.6	Báo cáo chấp nhận quy trình hàn;		Báo cáo bao gồm tất cả các số liệu từ việc hàn
	WPAR		các chi tiết phục vụ cho kiểm tra chấp nhận
	Welding procedure approval		đặc tính kỹ thuật quy trình hàn và các kết quả
	record; WPAR		thử của mối hàn kiểm tra.
	Доклад для техническая		Chú thích: Có thể cần đến một hoặc nhiều báo cáo
	характеристика предпринятого		chấp nhận quy trình hàn để chấp nhận một đặc tính kỹ
	процеса сварки		thuật quy trình hàn và trong một số trường hợp có thể chỉ
			cần đến một báo cáo chấp nhậnquy trình hàn để chấp
			nhận nhiều đặc tính kỹ thuật của quy trình hàn.

TCXDVN 314: 2005

2.4.7	Thử quy trình hàn		Chế tạo và kiểm tra một liên kết hàn đại diện
	Welding procedure test		được dùng trong sản xuất để chứng minh tính
	Испытание технического		khả thi của quy trình hàn đó.
	процеса сварки
2.4.8	Thợ hàn		Người thực hiện việc hàn.
	Welder		Chú thích: Thuật ngữ chung được dùng cho cả thợ hàn
	Сварщик		tay và thợ hàn máy).
2.4.9	Thợ hàn tay		Thợ hàn, thao tác bằng tay kìm cặp que hàn, mỏ
	Manual welder		hàn khí.
	Ручный сварщик
2.4.10	Thợ hàn máy		Thợ hàn vận hành thiết bị hàn đã được cơ khí
	Welding operator		hoá một phần chuyển động tương đối giữa giá
	Мащиный сварщик		điện cực, mỏ hàn, mỏ hàn hơi và chi tiết hàn.
2.4.11	Hướng hàn		Hướng dịch chuyển của nguồn nhiệt theo trục
	Direction of welding		dọc của mối hàn.
	Направление сварки
2.4.12	Lượt hàn		Sự di chuyển nguồn nhiệt hàn theo một hướng
	Pass		khi hàn nóng chảy hoặc hàn đắp.
	Проход.
2.4.13	Hàn trên xuống		Hàn nóng chảy ở vị trí đứng (hàn đứng), que hàn
	Downhill welding in the inclined		di chuyển từ trên xuống dưới.
	position
	Сварка на спуск.
2.4.14	Hàn dưới lên		Hàn đứng, hàn di chuyển từ dưới lên trên.
	Uphill welding in the inclined
	position
	Сварка на подъём.
2.4.15	Mở mép hàn		Công đoạn tạo cho mép chi tiết hàn có hình
	CN. Sang phanh		dạng cần thiết.
	Edge preparation
	Разделка кромок.

TCXDVN 314: 2005

2.4.16	Độ vát mép hàn		Độ nghiêng của mặt phẳng cắt mép chi tiết
	Bevelling of the edge		hàn (hình 12).
	Скос кромки.		Hình 12 - Độ vát mép hàn
2.4.17	Độ tầy mép hàn		Độ cao còn lại sau khi vát nghiêng mặt mút
	CN. Mép cùn		mép hàn (hình 13).
	Root face		Hình 13 - Độ tầy mép hàn
	Притупление кромки.
2.4.18	Góc vát mép hàn		Góc nhọn giữa mặt phẳng vát mép hàn và mặt
	Bevel angle		mút (hình 14).
	Угол скоса кромки.		Hình 14 - Góc vát mép hàn
2.4.19	Góc mở mép hàn		Góc tạo bởi hai mặt phẳng vát nghiêng mép
	Groove angle		hàn (hình 15). Hình 15 - Góc mở mép hàn
	Угол разделки кромок.
2.4.20	Khe hở hàn		Khoảng cách ngắn nhất giữa hai mép chi tiết
	Root gap		hàn đã được lắp ráp chuẩn bị cho hàn (hình 16).
	Зазор.

TCXDVN 314: 2005

2.4.21	Kim loại cơ bản		Kim loại của chi tiết hàn.
	CN. Kim loại gốc; kim loại nền
	Base metal; parent metal
	Основный металл.
2.4.22	Kim loại phụ		Kim loại bổ sung cho bể hàn, cùng kim loại cơ
	CN. Kim loại điền đầy		bản tạo nên mối hàn.
	Filler metal
	Присадочный металл.
2.4.23	Kim loại đắp		Kim loại phụ cho vào bể hàn hoặc đắp lên kim
	Deposited metal		loại cơ bản.
	Наплавленный металл.
2.4.24	Kim loại mối hàn		Hợp kim do kim loại cơ bản và kim loại phụ tạo
	Weld metal		hoặc chỉ do kim loại cơ bản tạo nên khi hàn
	èồũàởở ứõà.		không dùng kim loại phụ.
2.4.25	Độ sâu nóng chảy		Chiều sâu nóng chảy của kim loại cơ bản nhìn
	Depth of fusion		theo tiết diện ngang mối hàn.
	Глубина проплавления.
2.4.26	Bể hàn		Phần kim loại mối hàn tồn tại ở trạng thái lỏng
	CN. Vũng hàn		khi hàn nóng chảy.
	Molten pool
	Сварочная ванна.
2.4.27	Độ ngấu của mối hàn		Độ liên kết kim loại một cách liên tục giữa bề
	Complete fusion		mặt kim loại cơ bản, lớp hàn và từng mối hàn.
	Провар.
2.4.28	Vùng nóng chảy giáp ranh		Vùng các hạt kim loại nóng chảy cục bộ được
	Weld junction		giới hạn bằng ranh giới kim loại cơ bản và kim
	Зона сплавления.		loại mối hàn.
2.4.29	Vùng ảnh hưởng nhiệt		Khu vực kim loại cơ bản không bị nóng chảy
	Heat affected zone		nhưng cấu trúc và tính chất của nó bị biến đổi
	Зона термического влияния		do hậu quả lan truyền nhiệt khi hàn.
2.4.30	Vùng chảy		Vùng được tạo ra từ kim loại cơ bản nóng chảy
	Fusion zone		trong mối hàn.
	Зона расплавления.

TCXDVN 314: 2005

2.4.31	Mặt phân cách mối hàn		Phần biên giữa vùng chảy (kim loại mối hàn)
	Weld interface		và kim loại cơ bản.
	Линие расплавления.
2.4.32	Hồ quang nén		Hồ quang bị nén trong hoặc ngoài vòi phun
	Plasma arc; constricted arc		plasma do tác động của dòng khí có hướng hoặc
	Сжатая дуга.		điện từ trường.
2.4.33	Hồ quang trực tiếp		Hồ quang trong đó vật hàn làm nhiệm vụ một
	Transfferred arc		điện cực.
	Дуга прямого действия.
2.4.34	Hồ quang gián tiếp		Hồ quang trong đó vật hàn không được nối với
	Non-Transfferred arc		nguồn điện hàn.
	Дуга косвенного действия.
2.4.35	Hồ quang hở		Hồ quang cho phép quan sát bằng mắt thường
	Open arc (by welding with self		và cháy không cần cung cấp khí bảo vệ hay
	shielding wire)		thuốc hàn từ bên ngoài.
	Открытая дуга.
2.4.36	Cực thuận		Một loại cực hàn quy ước: vật hàn nối với cực
	Electrode negative; straght polarity		dương, điện cực hay que hàn nối với cực âm
	Прямая полярность.		của nguồn cấp điện cho hồ quang.
2.4.37	Cực ngược		Là trường hợp ngược lại của cực thuận: vật hàn
	Electrode positive; Reversed		nối với cực âm, điện cực hay que hàn nối cực
	polarity		dương của nguồn cấp điện cho hồ quang.
	Обратная полярность.
2.4.38	Luồng thổi từ		Sự thổi lệch hồ quang do tác dụng của từ
	Magnetic arc blow		trường hay khối sắt từ khi hàn.
	Магнитное дутьё.
2.4.39	Miệng hàn		Chỗ lõm sâu ở cuối mối hàn do tác dụng của
	Crater		áp lực hồ quang, do ngót thể tích của kim loại
	Кратер.		mối hàn.
2.4.40	Ba via		Kim loại bị ép trồi ra do chồn khi hàn điện tiếp
	Flash		xúc.
	Грат.

TCXDVN 314: 2005

2.4.41	Cháy hao		Sự hao hụt kim loại do bay hơI và oxy hoá khi
	Loss of alloing elements during		hàn.
	deposition
	Угар.
2.4.42	Năng lượng trên đơn vị dài		Nhiệt lượng tính bằng calo tiêu thụ cho một đơn
	CN. Năng lượng dài riêng		vị chiều dàI đường hàn khi hàn nóng chảy.
	Lengthways energy
	Погонная энергия.
2.4.43	Hàn bước lùi		Phương pháp hàn phân thành từng bước nhỏ,
	Back step sequence		bước này theo bước kia theo hướng ngược lại
	Обратноступенчатая сварка.		hướng hàn chung (hình 17).
2.4.44	Hàn xếp tầng		Phương pháp hàn nhiều lớp, trong đó lớp hàn
	CN. Hàn chồng leo		sau phủ lên toàn bộ hoặc một phần lớp hàn
	Cascade sequence		trước (hình 18).   3   1   2   Hình 18 - Hàn xếp tầng
	Сварка каскадом.
2.4.45	Hàn phân đoạn		Phương pháp hàn nhiều lớp, trong đó người ta
	Block sequence		hàn từng đoạn riêng, còn khoảng trống giữa
	Сварка блоками.		các đoạn được điền đầy đến khi hàn xong
			(hình 19). Hình 19 - Hàn phân đoạn

TCXDVN 314: 2005

2.4.46	Hàn so le		Phương pháp hàn mối hàn thành các đoạn bố
	Skip sequence; wandering		trí so le nhau theo chiều dài.
	sequence
	Сварка вбразброс.
2.4.47	Hàn không đệm		Hàn nóng chảy một phía không dùng tấm lót
	Welding without backing		(tấm đệm).
	Сварка на весу.
2.4.48	Bẻ gập mép hàn		Sự bẻ gấp hay uốn cong mép tấm kim loại thành
	Raised Edge		một góc vuông (công đoạn chuẩn bị trước khi
	Отбортовка.		hàn) (hình 20).
			Hình 20 - Bẻ gập mép hàn
2.4.49	Chồn		Quá trình biến dạng dẻo cục bộ các chi tiết khi
	Upseting		hàn áp lực.
	Осадка.
2.4.50	Chiều dài đoạn gá hàn		Độ dàI của các chi tiết hàn dùng để gá kẹp khi
	Initial overhang		hàn tiếp xúc đối đầu, hàn nguội hay hàn ma sát.
	Остановочная длина.
2.4.51	Tính hàn		Thuộc tính của kim loại hoặc phối hợp kim loại
	Weldability		tạo thành liên kết hàn đáp ứng được những yêu
	Свариваемость.		cầu của kết cấu và yêu cầu vận hành của sản
			phẩm trong điều kiện công nghệ hàn xác định.
2.4.52	Hệ số nóng chảy		Khối lượng kim loại dây hàn hay que hàn tính
	Weight of electrode deposited per		bằng gam, nóng chảy trong một giờ cháy của
	ampere per house		hồ quang ứng với một ampe dòng điện hàn.
	Коэффициент расплавления.
2.4.53	Hệ số hàn đắp		Khối lượng kim loại tính bằng gam, đắp lên bề
	CN. Hệ số đắp		mặt sản phẩm trong một giờ cháy của hồ
	Weight of metal deposited per		quang ứng với một ampe dòng điện hàn.
	ampere per house
	Коэффициент наплавки.

TCXDVN 314: 2005

2.4.54	Hệ số tổn hao		Sự hao hụt kim loại khi hàn do cháy hao, biểu
	Relative last of filler metal during		thị bằng phần trăm so với khối lượng kim loại
	deposition		phụ
	Коэффициент потерь.
2.5	Thiết bị, dụng cụ và đồ gá hàn
2.5.1	Thiết bị hàn		Thiết bị được sử dụng cho hàn.
	Welding equipment
	Сварное оборудование
2.5.2	NơI làm việc của thợ hàn		Chỗ làm việc được trang bị máy móc và dụng
	Position at which a welder is		cụ chuyên để hàn.
	working
	Сварочный пост.
2.5.3	Máy hàn		Thiết bị bao gồm nguồn cấp điện, máy hàn,
	Welding machine		thiết bị cơ khí và thiết bị phụ trợ.
	Сварочная установка.
2.5.4	Máy hàn hồ quang tự động		Thiết bị dùng cho hàn hồ quang tự động.
	Automatic arc welding machine
	Автомат для дуговой сварки.
2.5.5	Đầu hàn		Cơ cấu máy thực hiện việc cung cấp tự động
	Welding head		dây hàn và duy trì chế độ hàn định trước.
	Сварочная головка.
2.5.6	Xe hàn		Máy hàn hồ quang tự động có xe tự hành di
	Welding tractor		chuyển máy theo mép hàn trên bề mặt vật hàn
	Трактор для дуговой сварки.		hay trên đường ray.
2.5.7	Máy hàn hồ quang bán tự động		Thiết bị hàn hồ quang nửa tự động gồm mỏ hàn,
	Semi-automatic arc welding		cơ cấu cấp dây tự động và thiết bị điều khiển.
	machine
	Полуавтомат для дуговой
	сварки.
2.5.8	Mỏ dẫn dây hàn		Dụng cụ để dẫn hướng dây hàn vào vùng hàn
	Wire guide		và tiếp điện cho dây hàn.
	Мундштук.

TCXDVN 314: 2005

2.5.9	Mỏ hàn hồ quang		Dụng cụ để hàn hồ quang trong khí bảo vệ
	Torch (for inert -gaz arc welding		hoặc để hàn hồ quang bằng que hàn tự bảo
	Горелка для дуговой сварки.		vệ, vừa tiếp điện cho điện cực vừa dẫn khí bảo
			vệ vào vùng hàn.
2.5.10	Vòi phun khí bảo vệ		Dụng cụ để dẫn hướng khí nhằm bảo vệ vũng
	Nozzle of welding torch		hàn và điện cực không bị ảnh hưởng của
	Сопло горелки для дуговой		không khí bên ngoài.
	сварки.
2.5.11	Kìm hàn		Dụng cụ để giữ chắc và tiếp điện cho que hàn.
	Electrode holder
	Электрододержатель.
2.5.12	Máy hàn một vị trí		Nguồn điện năng cấp điện cho một mỏ hàn
	Arc welding set		hay một đầu hàn.
	Однопостовой источник питания.
2.5.13	Máy hàn nhiều vị trí		Nguồn điện năng cấp điện đồng thời cho vài
	Multi-operator welding set		mỏ hàn hay cho vàI đầu hàn.
	Многопостовой источник
	питания.
2.5.14	Máy hàn tổ hợp		Tổ hợp máy gồm máy phát điện hàn một chiều
	Engine driven welding set		và động cơ truyền động kiểu đốt trong.
	Сварочный агрегат.
2.5.15	Máy biến đổi điện một chiều		Máy hàn một chiều.
	Motor driven welding set
	Сварочный преобразоватеь
2.5.16	Điện cực hàn tiếp xúc		Chi tiết của máy hàn tiếp xúc thực hiện việc tiếp
	Resistance welding electrode		điện và truyền lực cho phần hàn.
	Электрод для контакной сварки.
2.5.17	Mỏ hàn khí		Dụng cụ được dùng khi hàn hơi để điều chỉnh
	CN. Mỏ hàn hơI		hỗn hợp khí đốt và tạo nên ngọn lửa hàn có
	Gas torch		hướng.
	Горелка для газовой сварки.
2.5.18	Bình sinh khí axetylen		Thiết bị sản xuất axetylen dùng nước phân rã
	Acetylene generator		các bua can xi.
	Ацетиленовый генератор.

TCXDVN 314: 2005

2.5.19	Máy đảo phôi hàn		Thiết bị xoay để quay phôi khi lắp ráp và hàn
	Manipulator		với những góc nghiêng khác nhau.
	Сварочный манипулятор.
2.5.20	Máy định vị hàn		Thiết bị để kẹp chặt và quay phôi vào vị trí hàn
	Positioner		thuận lợi.
	Сварочный позиционер.
2.5.21	Gá quay		Cơ cấu quay chi tiết hàn quanh trục với tốc độ
	Rotating device		bằng tốc độ hàn.
	Сварочный вращатель.
2.5.22	Gá quay kiểu con lăn		Một loại gá quay, trong đó các con lăn được
	Driving rolling device		truyền động, làm quay vật hàn.
	Роликовый вращатель.
2.5.23	Đồ gá hàn		Gá để lắp ráp và kẹp chặt các phần hàn với
	Conductor		nhau ở vị trí nhất định.
	Сварочный кондуктор.
2.5.24	Hệ thống cấp thuốc hàn		Thiết bị để cấp và thu hồi thuốc hàn.
	Flux hopper
	Флюсовый аппарат.
2.5.25	Đệm lót, tấm lót		Chi tiết hoặc đồ gá đặt bên dưới mép hàn
	Backing		dùng định hình mối hàn hay bảo vệ mặt dưới
	Подкладка.		của mối hàn không bị oxy hoá hoặc đề phòng
			rò gỉ kim loại lỏng bể hàn.
2.5.26	Đệm thuốc hàn		Đệm lót dưới dạng đồ gá điền đầy thuốc hàn
	Flux backing		bên trong.
	Флюсовый подушка.
2.5.27	Đệm đồng có thuốc hàn		Đệm lót bằng đồng có rãnh chứa thuốc hàn.
	Combined copper-flux backing
	Флюсо-медная подушка.

TCXDVN 314: 2005

2.6	Vật liệu hàn
2.6.1	Vật liệu hàn		Các vật liệu sử dụng để chế tạo liên kết hàn bao
	Welding consumables		gồm kim loại bổ sung, thuốc hàn và khí bảo vệ.
	Сварный материал
2.6.2	Dây hàn		Dây kim loại thường có tiết diện tròn được dùng
	Filler wire		làm kim loại phụ khi hàn nóng chảy.
	Сварочная проволока.
2.6.3	Dây lõi que hàn		Dây kim loại dùng chế tạo que hàn.
	Electrode wire
	Электродная проволока.
2.6.4	Dây hàn tự bảo vệ		Dây lõi que hàn chứa các chất hay các nguyên
	Self-shielding wire		tố bảo vệ được kim loại nóng chảy khỏi tác
	Самозащитная проволока.		động có hại của không khí.
2.6.5	Dây hàn lõi thuốc		Dây hàn gồm một vỏ ngoàI bằng kim loại trong
	Flux cored electrode		chứa thuốc hàn ở thể bột.
	Порошковая проволока.
2.6.6	Điện cực hàn hồ quang		Điện cực kim loại hoặc phi kim loại dùng để
	Arc welding electrode		tạo hồ quang hàn.
	Электрод для дуговой сварки.
2.6.7	Que hàn bọc thuốc		Điện cực dùng cho hàn hồ quang tay, gồm một
	Covered electrode		dây lõi tiết diện tròn (có chiều dài khác nhau
	Покрытый электрод.		tuỳ chủng loại) và lớp thuốc bọc đầy đều bên
			ngoài.
2.6.8	Thuốc bọc que hàn		Hỗn hợp các chất bọc ngoài dây thép của que
	Electrode covering		hàn có tác dụng tăng cường ion hoá, bảo vệ bể
	Покрытие электрода.		hàn và tham gia hợp kim hóa mối hàn.
2.6.9	Hệ số khối lượng thuốc bọc que		Tỷ số giữa khối lượng thuốc bọc que hàn và
	hàn		khối lượng dây lõi.
	Ratio of weight of covering to
	weight of core
	Коэффициент массы покрытия.

TCXDVN 314: 2005

2.6.10	Thuốc hàn		Hỗn hợp các chất có tác dụng tăng cường ion
	Welding flux		hóa, bảo vệ bể hàn và tham gia hợp kim hóa
	Сварочный флюс.		mối hàn dùng trong hàn tự động dưới lớp thuốc
			hoặc làm lõi dây hàn, que hàn.
2.6.11	Thuốc hàn nấu chảy		Thuốc hàn chế tạo bằng cách nấu chảy các
	Melted welding flux		thành phần hỗn hợp.
	Плавленный сварочный флюс.
2.6.12	Thuốc hàn gốm		Thuốc hàn được chế tạo bằng cách trộn lẫn các
	Ceramic welding flux		hỗn hợp vật liệu dạng bột với các chất kết dính.
	Керамический сварочный флюс.