Chính quyền địa phương được phân định hiện nay ra sao? Sẽ sửa Hiến pháp khi sắp xếp đơn vị hành chính, tinh gọn bộ máy?

Chính quyền địa phương được phân định hiện nay ra sao?

Hiện nay, tại Chương IX Hiến pháp 2013 đã quy định hết cả một chương về chính quyền địa phương của nước ta. Và theo Điều 110 của Hiến pháp 2013 thì các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được phân định như sau:

- Nước chia thành tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương;

- Tỉnh chia thành huyện, thị xã và thành phố thuộc tỉnh; thành phố trực thuộc trung ương chia thành quận, huyện, thị xã và đơn vị hành chính tương đương;

- Huyện chia thành xã, thị trấn; thị xã và thành phố thuộc tỉnh chia thành phường và xã; quận chia thành phường.

- Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập.

Việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính phải lấy ý kiến Nhân dân địa phương và theo trình tự, thủ tục do luật định.

Về chính quyền địa phương, Điều 11 Hiến pháp 2013 quy định rõ:

- Chính quyền địa phương được tổ chức ở các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

- Cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân được tổ chức phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do luật định.

Ngoài ra, tại Điều 2 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 mới nhất cũng đã quy định:

- Chính quyền địa phương ở nông thôn gồm chính quyền địa phương ở tỉnh, huyện, xã.

- Chính quyền địa phương ở đô thị gồm chính quyền địa phương ở thành phố trực thuộc trung ương, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương, phường, thị trấn.

- Chính quyền địa phương tại đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định khi thành lập đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt đó.

Chính quyền địa phương được phân định hiện nay ra sao? Sẽ sửa Hiến pháp khi sắp xếp đơn vị hành chính, tinh gọn bộ máy? (Hình từ internet)

Sẽ sửa Hiến pháp khi sắp xếp đơn vị hành chính, tinh gọn bộ máy?

Cụ thể, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã có Kết luận 127-KL/TW ngày 28/02/2025 về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Tại nội dung về rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định của Đảng, Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước. Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao Đảng ủy Quốc hội chủ trì, phối hợp với Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo Đảng ủy Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Đảng ủy Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan nghiên cứu việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp.

Phạm vi sửa đổi, bổ sung lần này là các vấn đề về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, báo cáo Bộ Chính trị vào đầu tháng 3/2025 để trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng (qua Ban Tổ chức Trung ương) trước ngày 07/4/2025;

Thời gian hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp chậm nhất ngày 30/6/2025.

Bên cạnh việc nghiên cứu sửa đổi Hiến pháp, Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng giao Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội (theo phạm vi, lĩnh vực) chủ trì, chỉ đạo Đảng ủy Bộ Tư pháp, Đảng ủy Ủy ban Pháp luật và Tư pháp và các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung các luật dưới đây:

(i) Luật Tổ chức chính quyền địa phương;

(ii) Luật Cán bộ, công chức;

(iii) Luật Thanh tra;

(iv) Luật Quy hoạch;

(v) Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân;

(vi) Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật;

(vii) Luật Tổ chức toà án nhân dân;

(viii) Luật Tổ chức viện kiểm sát nhân dân.

Ngoài ra, Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng yêu cầu rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về các luật liên quan, các văn bản, nghị định về cơ chế, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động bị ảnh hưởng do sắp xếp đơn vị hành chính ở địa phương và xử lý tài sản nhà nước sau sắp xếp tổ chức bộ máy ở địa phương, báo cáo Bộ Chính trị theo tiến độ chung và hoàn thành sửa đổi, bổ sung pháp luật chậm nhất ngày 30/6/2025.

Đảng ủy Chính phủ đã thống nhất mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cụ thể ra sao?

Ngày 05/03/2025, Thủ tướng Chính phủ chủ trì cuộc họp của Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ thảo luận, cho ý kiến về đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp để chuẩn bị trình cấp có thẩm quyền.

Sau khi nghe báo cáo của Bộ Nội vụ và ý kiến của các đại biểu, Thường vụ Đảng ủy Chính phủ thống nhất mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đó là cấp tỉnh (gồm các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp cơ sở.

Đảng ủy Chính phủ cũng thảo luận về các phương án dự kiến sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã.

Bí thư Đảng ủy, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh cần căn cứ trên một số tiêu chí quan trọng, đó là diện tích, dân số, kinh tế, văn hóa và khả năng bổ sung, hỗ trợ cho nhau để phát triển.

Thủ tướng đánh giá cao công tác chuẩn bị của Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan, đề nghị các cơ quan sớm hoàn thiện Đề án báo cáo Bộ Chính trị cho ý kiến.

>>> Xem thêm: Đảng ủy Chính phủ thảo luận về đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp