Căn cứ nào để miễn trách nhiệm hình sự cho hoa hậu Phương Nga?

Phương Nga và Thuỳ Dung tại tòa hồi năm ngoái. Ảnh: Quỳnh Trần.

Theo cơ quan điều tra, Phương Nga và Thùy Dung có dấu hiệu của tội Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức theo Điều 267 Bộ luật Hình sự 1999. Nhưng tội danh này đã có một số thay đổi trong Bộ luật Hình sự 2015, tức căn cứ định tội từ “làm giả nhằm lừa dối” thành “làm giả để thực hiện hành vi trái pháp luật” – điều mà cơ quan điều tra không chứng minh được.

Dựa vào kết luận trên của cơ quan điều tra, chúng tôi xin làm rõ về căn cứ pháp luật liên quan đến vụ án này như sau:

- Theo Điều 267 Bộ luật Hình sự 1999 thì người nào làm giả con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác của cơ quan, tổ chức hoặc sử dụng con dấu, tài liệu, giấy tờ đó nhằm lừa dối cơ quan, tổ chức hoặc công dân, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng hoặc bị phạt tù từ sáu tháng đến ba năm.

Như vậy, chỉ cần “làm giả con dấu, tài liệu, giấy tờ nhằm lừa dối cơ quan, tổ chức hoặc công dân” đã cấu thành Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức.

- Tuy nhiên, Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi 2017) bắt đầu có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2018 đã có sự thay đổi về tội danh này. Cụ thể, Điều 341 quy định: Người nào làm giả con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác của cơ quan, tổ chức hoặc sử dụng con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ giả thực hiện hành vi trái pháp luật, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 02 năm.

Như vậy, với pháp luật hình sự hiện hành thì hành vi “làm giả con dấu, tài liệu, giấy tờ để thực hiện hành vi trái pháp luật” mới cấu thành Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức.

Cơ quan điều tra không chứng minh được Phương Nga và Thùy Dung làm giả con dấu, tài liệu, giấy tờ để thực hiện hành vi trái pháp luật.

Đồng thời tại Điểm a Khoản 2 Điều 29 Bộ luật Hình sự 2015 quy định: Người phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử do chuyển biến của tình hình mà người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa.

Như vậy, cơ quan điều tra có thể căn cứ vào các quy định nêu trên để đề nghị miễn trách nhiệm hình sự cho hoa hậu Phương Nga, Thùy Dung.

Thanh Hữu