05 giai đoạn diễn biến của bệnh đậu mùa khỉ

05 giai đoạn diễn biến của bệnh đậu mùa khỉ (Hình từ Internet)

1. Bệnh đậu mùa khỉ là gì?

Tại Quyết định 2099/QĐ-BYT ngày 29/7/2022 thì bệnh đậu mùa khỉ được Bộ Y tế định nghĩa như sau:

Đậu mùa khỉ (monkey pox) là bệnh truyền nhiễm cấp tính, có khả năng gây dịch, do vi rút đậu mùa khỉ gây ra.

Bệnh có nguồn gốc từ Châu Phi, lây truyền từ động vật sang người và từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp với tổn thương da, dịch cơ thể, qua quan hệ tình dục, giọt bắn đường hô hấp, vật dụng của người bị nhiễm và lây truyền từ mẹ sang con. 

Bệnh có các triệu chứng chính là sốt, phát ban dạng phỏng nước và sưng hạch ngoại vi, có thể gây biến chứng nặng dẫn tới tử vong.

Ngày 23/7/2022, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế đối với bệnh đậu mùa khỉ.

2. 05 giai đoạn diễn biến của bệnh đậu mùa khỉ

Cụ thể, các giai đoạn diễn biến của bệnh đậu mùa khỉ như sau:

- Giai đoạn ủ bệnh: Từ 6 đến 13 ngày, (dao động từ 5 đến 21 ngày). Người nhiễm không có triệu chứng và không có khả năng lây nhiễm.

- Giai đoạn khởi phát: Từ 1 đến 5 ngày với các triệu chứng chính là sốt và nổi hạch ngoại vi toàn thân. Kèm theo người bệnh có thể có biểu hiện đau đầu, mệt mỏi, ớn lạnh, đau họng, đau cơ. 

Vi rút có thể lây sang người khác từ giai đoạn này.

- Giai đoạn toàn phát: Đặc trưng bởi sự xuất hiện của các ban trên da, thường gặp sau sốt từ 1 đến 3 ngày, với tính chất sau:

+ Vị trí: Phát ban có xu hướng ly tâm, gặp nhiều trên mặt, lòng bàn tay, lòng bàn chân. Ban cũng có thể gặp ở miệng, mắt, cơ quan sinh dục.

+ Tiến triển ban: Tuần tự từ dát (tổn thương có nền phẳng) => đến sẩn (tổn thương cứng hơi nhô cao) => mụn nước (tổn thương chứa đầy dịch trong) => mụn mủ (tổn thương chứa đầy dịch vàng) => đóng vảy khô => bong tróc và có thể để lại sẹo.

+ Kích thước tổn thương da: Trung bình từ 0,5 - 1cm.

+ Số lượng tổn thương da trên một người có thể từ vài nốt cho đến dày đặc. Trường hợp nghiêm trọng các tổn thương có thể liên kết với nhau thành các mảng tổn thương da lớn.

- Giai đoạn hồi phục: Các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ có thể kéo dài từ 2 đến 4 tuần rồi tự khỏi. Người bệnh hết các triệu chứng lâm sàng, các sẹo trên da có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và không còn nguy cơ lây nhiễm cho người khác.

3. Biện pháp điều trị bệnh đậu mùa khỉ

Bên cạnh đó, việc điều trị bệnh đậu mùa khỉ được thực hiện theo các nguyên tắc, biện pháp sau:

* Nguyên tắc điều trị:

+ Thực hiện giám sát và cách ly ca bệnh nghi ngờ/ xác định;

+ Điều trị triệu chứng là chủ yếu;

+ Đảm bảo dinh dưỡng, cân bằng nước điện giải và hỗ trợ tâm lý;

+ Sử dụng thuốc điều trị đặc hiệu ở những trường hợp nặng và cơ địa đặc biệt (trẻ sơ sinh, người cao tuổi, người bị suy giảm miễn dịch,…) theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới và các quy định của Việt Nam.

+ Theo dõi, phát hiện và xử trí kịp thời các tình trạng nặng, biến chứng của bệnh.

* Điều trị cụ thể:

- Các biện pháp điều trị chung:

+ Cách ly tại cơ sở y tế các trường hợp nghi ngờ/xác định theo hướng dẫn tạm thời giám sát và phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ của Bộ Y tế.

+ Cá thể hóa việc điều trị cho từng người bệnh.

- Thể nhẹ điều trị triệu chứng như:

+ Hạ sốt, giảm đau.

+ Chăm sóc tổn thương da, mắt, miệng.

+ Bảo đảm dinh dưỡng, cân bằng điện giải.

+ Cần theo dõi và phát hiện sớm các biến chứng nếu có: viêm phổi, nhiễm khuẩn da, nhiễm khuẩn huyết, viêm não... để điều trị ở buồng cách ly tại khoa hồi sức.

+ Phòng và kiểm soát nhiễm khuẩn theo quy định

- Thể nặng: Cần điều trị ở buồng cách ly tại khoa hồi sức, điều trị biến chứng (nếu có) theo các phác đồ đã ban hành.

- Thuốc điều trị đặc hiệu:

 + Chỉ định: Người có biến chứng nặng; người bị suy giảm miễn dịch; trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 8 tuổi; phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú; những người đang có bệnh cấp tính tiến triển.

+ Các thuốc điều trị sử dụng theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới: Tecovirimat; Cidofovir; Brincidofovir; Globulin miễn dịch tĩnh mạch.

Xem thêm tại Quyết định 2099/QĐ-BYT có hiệu lực kể từ ngày ký.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn cách điều trị, chẩn đoán bệnh đậu mùa khỉ? Phòng bệnh đậu mùa khỉ như thế nào cho hiệu quả?

Triệu chứng, các giai đoạn của bệnh đậu mùa khỉ? Phụ nữ có thai và trẻ em mắc bệnh đậu mùa khỉ ở thể nặng có thể dẫn đến nguy cơ tử vong?

Hướng dẫn giám sát, xử lý “trường hợp nghi ngờ, trường hợp có thể” mắc bệnh đậu mùa khỉ trên địa bàn TP Hồ Chí Minh?

Quốc Đạt