|
BỘ Y TẾ
-------
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số: 627/QĐ-BYT
|
Hà Nội, ngày 15
tháng 3 năm 2024
|
QUYẾT ĐỊNH
VỀ
VIỆC BAN HÀNH TÀI LIỆU CHUYÊN MÔN “HƯỚNG DẪN MỘT SỐ QUY TRÌNH KỸ THUẬT ĐIỀU TRỊ
BỆNH SỤP MI”
BỘ TRƯỞNG BỘ Y TẾ
Căn cứ Luật Khám bệnh,
chữa bệnh số 15/2023/QH15 ngày 09 tháng 01 năm 2023;
Căn cứ Nghị định số 95/2022/NĐ-CP
ngày 15 tháng 11 năm 2022 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn
và cơ cấu tổ chức của Bộ Y tế;
Căn cứ Công văn số 647/BVMTW-KHTH ngày 21 tháng
9 năm 2023 của Bệnh viện Mắt Trung ương về việc kiến nghị một số vướng mắc
trong quá trình triển khai Quyết định số 2936/QĐ-BYT
ngày 20 tháng 7 năm 2023 về việc ban hành tài liệu chuyên môn Hướng dẫn một số
Quy trình kỹ thuật điều trị bệnh sụp mi;
Theo đề nghị của Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa
bệnh, Bộ Y tế.
QUYẾT ĐỊNH:
Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này tài liệu chuyên môn “Hướng
dẫn một số Quy trình kỹ thuật điều trị bệnh sụp mi”.
Điều 2. Tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn một số Quy trình kỹ thuật điều
trị bệnh sụp mi” ban hành kèm theo Quyết định này được áp dụng tại các cơ sở
khám bệnh, chữa bệnh.
Điều 3. Giao Cục Quản lý Khám, chữa bệnh làm đầu mối hướng dẫn, theo
dõi các đơn vị có liên quan triển khai tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn một số
Quy trình kỹ thuật điều trị bệnh sụp mi”.
Điều 4. Quyết định này thay thế Quyết định số 2936/QĐ-BYT ngày 20
tháng 7 năm 2023 của Bộ Y tế về việc ban hành tài liệu chuyên môn Hướng dẫn một
số Quy trình kỹ thuật điều trị bệnh sụp mi.
Điều 5. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký, ban hành.
Điều 6. Các ông, bà: Chánh Văn phòng Bộ, Chánh Thanh tra Bộ, Cục trưởng
Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Cục trưởng và Vụ trưởng các Cục, Vụ thuộc Bộ Y tế,
Giám đốc các bệnh viện, Viện có giường bệnh trực thuộc Bộ Y tế, Giám đốc Sở Y tế
các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, Thủ trưởng Y tế các Bộ, Ngành chịu
trách nhiệm thi hành Quyết định này./.
|
Nơi nhận:
- Như Điều 6;
- Bộ trưởng (để b/c);
- Các Thứ trưởng (để ph/h);
- Cổng thông tin điện tử BYT;
- Lưu: VT, KCB.
|
KT. BỘ TRƯỞNG
THỨ TRƯỞNG
Trần Văn Thuấn
|
HƯỚNG DẪN
MỘT
SỐ QUY TRÌNH KỸ THUẬT ĐIỀU TRỊ BỆNH SỤP MI
(Ban hành kèm theo Quyết định số 627/QĐ-BYT ngày 15 tháng 3 năm 2024)
DANH SÁCH BAN
BIÊN SOẠN “HƯỚNG DẪN MỘT SỐ QUY TRÌNH KỸ THUẬT ĐIỀU TRỊ BỆNH SỤP MI”
|
Chỉ đạo biên soạn
|
|
|
GS.TS. Trần Văn Thuấn
|
Thứ trưởng Bộ Y tế.
|
|
Chủ biên
|
|
|
PGS.TS. Lương Ngọc Khuê
|
Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.
|
|
PGS.TS. Cung Hồng Sơn
|
Phó Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương.
|
|
GS.TS. Trần Thiết Sơn
|
Nguyên Trưởng khoa Phẫu thuật tạo hình Bệnh viện
Đa khoa Xanh Pôn.
|
|
Tham gia biên soạn và thẩm định
|
|
TS. Vương Ánh Dương
|
Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh
|
|
TS. Nguyễn Chí Trung Thế Truyền
|
Phó Giám đốc Bệnh viện Mắt TP. Hồ Chí Minh.
|
|
TS. Nguyễn Quốc Anh
|
Trưởng khoa Tạo hình thẩm mỹ mắt và vùng mặt, Bệnh
viện Mắt Trung ương.
|
|
TS. Nguyễn Văn Huy
|
Trưởng khoa Mắt trẻ em, Bệnh viện Mắt Trung ương.
|
|
TS. Phạm Minh Châu
|
Phó Trưởng khoa Mắt trẻ em, Bệnh viện Mắt Trung
ương.
|
|
ThS. Cao Đức Phương
|
Chuyên viên Phòng Nghiệp vụ - Bảo vệ sức khỏe cán
bộ, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.
|
|
BS. Nguyễn Hải Yến
|
Chuyên viên Phòng Nghiệp vụ - Bảo vệ sức khỏe cán
bộ, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.
|
|
ThS. Hồ Hoàng Phương Thảo
|
Trưởng khoa Nhãn Nhi, Bệnh viện Mắt TP. Huế.
|
|
TS. Nguyễn Thanh Nam
|
Trưởng khoa Chấn Thương - Tạo hình thẩm mỹ, Bệnh
viện Mắt TP. Hồ Chí Minh.
|
|
Thư ký biên soạn
|
|
|
ThS. Nguyễn Đức Thắng
|
Chuyên viên Phòng Quản lý chất lượng và chỉ đạo
tuyến, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh.
|
MỤC LỤC
|
TT
|
Nội dung
|
Trang
|
|
1.
|
Phẫu thuật treo mi vào cơ trán bằng vật liệu nhân
tạo điều trị sụp mi
|
|
|
2.
|
Phẫu thuật treo mi vào cơ trán bằng vật liệu tự
thân điều trị sụp mi
|
|
|
3.
|
Phẫu thuật cắt ngắn cơ nâng mi điều trị sụp mi
|
|
|
4.
|
Tịnh tiến cơ nâng mi trên điều trị sụp mi
|
|
|
5.
|
Treo cung mày
|
|
PHẪU
THUẬT TREO MI VÀO CƠ TRÁN BẰNG VẬT LIỆU NHÂN TẠO ĐIỀU TRỊ SỤP MI
(tương đương kỹ thuật “Phẫu thuật treo mi - cơ trán (bằng Silicon, cân cơ
đùi...) điều trị sụp mi” ban hành tại Thông tư số 43/2013/TT-BYT
ngày 11 tháng 12 năm 2013 của Bộ Y tế quy định chi tiết phân tuyến chuyên môn kỹ
thuật đối với hệ thống cơ sở)
I. ĐẠI CƯƠNG
Phẫu thuật treo mi vào cơ trán là phẫu thuật thực
hiện trên mắt có chức năng cơ nâng mi kém nhằm phục hồi sự cân đối của mi mắt ở
vị trí bình thường.
II. CHỈ ĐỊNH
Người bệnh bị sụp mi độ III, IV có chức năng cơ
nâng mi kém. Phẫu thuật có thể chỉ định ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên nên phẫu thuật
sớm hơn nếu sụp mi từ độ III mà gây nhược thị, lác.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Bệnh lý cấp tính của mi, hốc mắt và nhãn cầu.
- Những trường hợp có dấu hiệu Bell (-).
- Toàn thân: tình trạng toàn thân chưa cho phép phẫu
thuật.
- Chống chỉ định tương đối trong trường hợp người bệnh
đang sử dụng thuốc chống đông máu.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện: Bác sỹ có chứng chỉ hành
nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn là khám bệnh, chữa bệnh chuyên khoa mắt
hoặc bác sỹ có chứng chỉ hành nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn khám bệnh,
chữa bệnh chuyên khoa phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ.
2. Phương tiện
- Bộ phẫu thuật mi.
- Kính lúp hay sinh hiển vi phẫu thuật.
- Chỉ khâu Vicryl 7.0, Nylon 6.0 hoặc các loại chỉ
tương đương.
- Máy đốt điện cầm máu.
- Dung dịch Betadin 5%.
- Dung dịch kháng sinh và mỡ kháng sinh.
- Vật liệu nhân tạo (dây Silicon, chỉ Gortex,
PolyTetraFluoroEthylene (ePTFE) hoặc các vật liệu nhân tạo được nghiên cứu và cấp
phép sử dụng trên người).
3. Người bệnh
- Giải thích cho người bệnh và người nhà về cách thức
phẫu thuật, kết quả và biến chứng có thể xảy ra.
- Người bệnh hoặc người đại diện của người bệnh ký
cam kết phẫu thuật.
4. Hồ sơ bệnh án: theo quy định của Bộ Y tế.
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ bệnh án
2. Kiểm tra người bệnh
3. Thực hiện kỹ thuật
Các bước tiến hành:
- Vô cảm: Gây tê vùng phẫu thuật bằng Lidocaine hoặc
Lidocain + Adrenalin (1/10000); gây mê đối với trẻ em hoặc những trường hợp
không hợp tác, có thể gây tê bổ sung.
Treo mi bằng vật liệu nhân tạo vào cơ trán
- Có thể sử dụng phương pháp rạch da mi hoặc luồn
kim để treo mi vào cơ trán
- Đánh dấu đường phẫu thuật: Đánh dấu 5 vị trí phẫu
thuật để luồn dây Silicon tạo thành hình thang : 3 điểm trên cung mày, 2 điểm
trên bờ mi trên tương ứng nếp mi bên lành hoặc nếp mi dự định tạo.
- Sát trùng vùng phẫu thuật, thường sát trùng 2 mắt
để tiện so sánh.
- Rạch da theo đường đánh dấu tương ứng nếp mi, hoặc
rạch 2 lỗ nhỏ trên đường đánh dấu để chuẩn bị luồn kim.
- Với phương pháp rạch da: mở vách hốc mắt để bộc lộ
sụn mi trên.
- Khâu vật liệu treo cơ trán vào bề mặt sụn trên bằng
3 mũi chỉ 6.0 Nylon hay các loại chỉ tương đương; hoặc sử dụng kim để luồn vật
liệu treo vào trong diện sụn.
- Luồn vật liệu treo vào vị trí 3 đường rạch ở trán
và căn chỉnh độ cong bờ mi và độ hở mi khi nhắm mắt.
- Cố định vật liệu treo cơ trán bằng các mũi chỉ buộc
và vùi vào dưới da.
- Khâu da mi bằng chỉ Nylon 6.0, Vicryl 6.0 hoặc
các loại chỉ tương đương.
- Tra thuốc mỡ kháng sinh, băng mắt, kết thúc phẫu
thuật.
VI. THEO DÕI VÀ ĐIỀU TRỊ HẬU PHẪU
1. Điều trị sau phẫu thuật:
- Thuốc kháng sinh và chống viêm tại chỗ và toàn
thân nếu có chỉ định.
- Thuốc giảm phù nề nếu cần.
- Thuốc dinh dưỡng giác mạc.
- Cắt chỉ: thường sau 7 ngày khi mép phẫu thuật đã
liền tốt.
2. Theo dõi
- Trong phẫu thuật: mạch, nhiệt độ, huyết áp.
- Sau phẫu thuật: theo dõi tình trạng mép phẫu thuật,
các biến chứng có thể xuất hiện sớm hoặc muộn sau phẫu thuật.
VII. BIẾN CHỨNG VÀ XỬ TRÍ BIẾN
CHỨNG
1. Biến chứng trong phẫu thuật
- Chảy máu: cầm máu bằng dao điện.
- Tổn thương nhãn cầu: xác định nguyên nhân và xử
trí.
2. Biến chứng sau phẫu thuật
- Chảy máu: cầm máu.
- Sụp mi trở lại: xác định nguyên nhân (như tuột chỉ)
để điều trị.
- Chỉnh quá mức: day, xoa mi trên thực hiện sớm sau
phẫu thuật 2,3 ngày. Nếu không có kết quả thì điều chỉnh lại bằng phẫu thuật.
- Quặm, lật mi: phẫu thuật lại chỉnh chỗ khâu vật
liệu treo mi để điều trị.
- U hạt: cắt u hạt điều trị thuốc tại chỗ và toàn
thân.
- Sa kết mạc: khâu phục hồi kết mạc vào cùng đồ.
- Nhiễm trùng: điều trị kháng sinh tại chỗ và toàn
thân.
- Thải loại vật liệu treo: lấy vật liệu treo.
- Hở mi: gây tổn thương bề mặt nhãn cầu với các mức
độ khác nhau như viêm giác mạc hoặc loét giác mạc. Điều trị nội khoa như tra nước
mắt nhân tạo, kháng sinh dạng mỡ. Xử trí hạ mi khi có biến chứng đe doạ thị lực.
PHẪU
THUẬT TREO MI VÀO CƠ TRÁN
BẰNG
VẬT LIỆU TỰ THÂN ĐIỀU TRỊ SỤP MI
(tương đương kỹ thuật
“Phẫu thuật treo mi - cơ trán (bằng Silicon, cân cơ đùi...) điều trị sụp mi”
ban hành tại Thông tư số 43/2013/TT-BYT
ngày 11 tháng 12 năm 2013 của Bộ Y tế quy định chi tiết phân tuyến chuyên môn kỹ
thuật đối với hệ thống cơ sở khám, chữa bệnh)
I. ĐẠI CƯƠNG
Phẫu thuật treo mi vào cơ trán là phẫu thuật thực
hiện trên mắt có chức năng cơ nâng mi kém nhằm phục hồi sự cân đối của mi mắt ở
vị trí nguyên phát.
II. CHỈ ĐỊNH
Người bệnh bị sụp mi độ III, IV có chức năng cơ
nâng mi kém, biên độ cơ nâng mi dưới 5 mm. Phẫu thuật có thể chỉ định ở mọi lứa
tuổi, tuy nhiên nên phẫu thuật sớm hơn nếu sụp mi từ độ III mà gây nhược thị,
lác.
III.CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Bệnh lý cấp tính của mi, hốc mắt và nhãn cầu.
- Toàn thân: tình trạng toàn thân chưa cho phép phẫu
thuật.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện: Bác sỹ có chứng chỉ hành
nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn là khám bệnh, chữa bệnh chuyên khoa mắt
hoặc bác sỹ có chứng chỉ hành nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn khám bệnh,
chữa bệnh chuyên khoa phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ.
2. Phương tiện
- Bộ phẫu thuật mi.
- Kính lúp hay sinh hiển vi phẫu thuật.
- Chỉ khâu Vicryl 7.0, Nylon 6.0.
- Máy đốt điện cầm máu.
- Dung dịch Betadin 5%.
- Dung dịch kháng sinh và mỡ kháng sinh.
3. Người bệnh
- Giải thích cho người bệnh và người nhà về cách thức
phẫu thuật, kết quả và biến chứng có thể xảy ra.
- Người bệnh hoặc người đại diện của người bệnh ký
cam kết phẫu thuật.
4. Hồ sơ bệnh án: theo quy định của Bộ Y tế.
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ bệnh án
2. Kiểm tra người bệnh
3. Thực hiện kỹ thuật
3.1. Các bước tiến hành
Vô cảm: gây tê hoặc gây mê
3.2. Lấy vật liệu tự thân
- Đánh dấu đường phẫu thuật tại vị trí lấy chất liệu
tự thân: cân cơ đùi là loại vật liệu tự thân hay được sử dụng nhất. Đánh dấu đường
phẫu thuật ở vị trí 1/3 dưới mặt ngoài đùi.
- Phẫu tích bộc lộ cân cơ đùi, lấy cân cơ đùi kích
thước 10x2 mm cho mỗi mi cần treo.
- Khâu đóng da đùi 2 lớp bằng chỉ mũi rời.
- Có thể lấy cân cơ thái dương hoặc cơ trán.
- Tra thuốc, băng ép.
3.3. Treo mi bằng vật liệu tự thân vào cơ
trán
- Có thể sử dụng phương pháp rạch da mi hoặc luồn
kim để treo mi vào cơ trán.
- Đánh dấu đường phẫu thuật: Đánh dấu 5 vị trí phẫu
thuật để luồn vật liệu tự thân tạo thành hình thang : 3 điểm trên cung mày, 2
điểm trên bờ mi trên tương ứng nếp mi bên lành hoặc nếp mi dự định tạo.
- Sát trùng vùng phẫu thuật, thường sát trùng 2 mắt
để tiện so sánh.
- Gây tê vùng phẫu thuật bằng Lidocaine hoặc
Lidocain + Adrenalin (1/10000).
- Rạch da theo đường đánh dấu, hoặc rạch 2 lỗ nhỏ
trên đường đánh dấu để chuẩn bị luồn kim.
- Với phương pháp rạch da: mở vách hốc mắt để bộc lộ
sụn mi trên.
- Khâu vật liệu tự thân treo cơ trán vào bề mặt sụn
trên bằng 3 mũi chỉ hoặc sử dụng kim để luồn vật liệu treo vào trong diện sụn.
- Luồn vật liệu treo vào vị trí 3 đường rạch ở trán
và căn chỉnh độ cong bờ mi và độ hở mi khi nhắm mắt.
- Cố định vật liệu treo cơ trán bằng các mũi chỉ buộc
và vùi vào dưới da
- Khâu da mi bằng chỉ Nylon 6.0.
- Tra thuốc mỡ kháng sinh, băng mắt, kết thúc phẫu
thuật.
VI. THEO DÕI VÀ ĐIỀU TRỊ HẬU
PHẪU
1. Điều trị sau phẫu thuật
- Thuốc kháng sinh và chống viêm tại chỗ và toàn
thân nếu có chỉ định.
- Thuốc giảm phù nề nếu cần.
- Thuốc dinh dưỡng giác mạc.
2. Theo dõi
- Trong phẫu thuật: mạch, nhiệt độ, huyết áp.
- Sau phẫu thuật: theo dõi tình trạng mép phẫu thuật,
các biến chứng có thể xuất hiện sớm hoặc muộn sau phẫu thuật.
VII. BIẾN CHỨNG VÀ XỬ TRÍ BIẾN
CHỨNG
1. Biến chứng trong phẫu thuật
- Chảy máu: cầm máu bằng dao điện.
- Tổn thương nhãn cầu: xác định nguyên nhân và xử
trí.
2. Biến chứng sau phẫu thuật
- Chảy máu: cầm máu.
- Nhiễm trùng: điều trị kháng sinh tại chỗ và toàn
thân.
- Hở mi: Tra nước mắt nhân tạo, kháng sinh mỡ. Xử
trí hạ mi khi có biến chứng đe dọa thị lực.
PHẪU
THUẬT CẮT NGẮN CƠ NÂNG MI ĐIỀU TRỊ SỤP MI
(tương đương kỹ thuật
“Phẫu thuật rút ngắn cơ nâng mi trên điều trị sụp mi” ban hành tại Thông tư số 43/2013/TT-BYT ngày 11 tháng 12 năm 2013 của Bộ
Y tế quy định chi tiết phân tuyến chuyên môn kỹ thuật đối với hệ thống cơ sở
khám, chữa bệnh)
I. ĐẠI CƯƠNG
Phẫu thuật cắt ngắn cơ nâng mi trên điều trị sụp mi
nhằm phục hồi sự cân đối của mi mắt ở vị trí bình thường.
II. CHỈ ĐỊNH
Người bệnh bị sụp mi mức độ I, II có chức năng cơ
nâng mi khá và tốt.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Bệnh lý cấp tính của mi, hốc mắt và nhãn cầu.
- Toàn thân: tình trạng toàn thân chưa cho phép phẫu
thuật.
- Giống phần trên.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện: Bác sỹ có chứng chỉ hành
nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn là khám bệnh, chữa bệnh chuyên khoa mắt
hoặc bác sỹ có chứng chỉ hành nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn khám bệnh,
chữa bệnh chuyên khoa phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ.
2. Phương tiện
- Bộ phẫu thuật mi.
- Kính lúp hay sinh hiển vi phẫu thuật.
- Chỉ khâu Vicryl 7.0, Nylon 6.0 hoặc chỉ tương
đương.
- Máy đốt điện cầm máu.
- Dung dịch sát khuẩn như: Betadin 5%, ...
- Dung dịch kháng sinh và mỡ kháng sinh.
3. Người bệnh
- Giải thích cho người bệnh và người nhà về cách thức
phẫu thuật, kết quả và biến chứng có thể xảy ra.
- Người bệnh hoặc người đại diện của người bệnh ký
cam kết phẫu thuật.
4. Hồ sơ bệnh án: theo quy định của Bộ Y tế.
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ bệnh án
2. Kiểm tra người bệnh
3. Thực hiện kỹ thuật
Các bước tiến hành (thêm phần gây tê hoặc gây
mê giống phần 1)
- Đánh dấu đường phẫu thuật: theo đường nếp mi
tương ứng với mi mắt bên không sụp hoặc rạch da cách bờ mi 5-6 mm nếu không có
nếp mi rõ ràng, cân đối với mi bên không sụp.
- Vô cảm: gây tê hoặc gây mê.
- Sát trùng vùng phẫu thuật, thường sát trùng 2 mắt
để tiện so sánh.
- Gây tê vùng phẫu thuật bằng Lidocaine hoặc
Lidocain + Adrenalin (1/10000).
- Rạch da theo đường đánh dấu.
- Mở vách hốc mắt để bộc lộ cơ nâng mi.
- Xác định chiều dài cơ nâng mi cần cắt.
- Cắt bỏ phần cơ nâng mi theo phần đã xác định.
- Khâu bờ dưới cơ nâng mi vào bờ trên sụn mi và kiểm
tra mức độ cân đối giữa hai mắt.
- Khâu da mi bằng chỉ Nylon 6.0 hoặc các loại chỉ
tương đương.
- Tra thuốc mỡ kháng sinh, băng mắt, kết thúc phẫu
thuật.
VI. THEO DÕI VÀ ĐIỀU TRỊ HẬU
PHẪU
1. Điều trị sau phẫu thuật
- Thuốc kháng sinh và chống viêm tại chỗ và toàn
thân nếu có chỉ định.
- Thuốc giảm phù nề nếu cần.
- Thuốc dinh dưỡng giác mạc.
2. Theo dõi (tương tự kỹ thuật trên)
- Trong phẫu thuật: mạch, nhiệt độ, huyết áp.
- Sau phẫu thuật: theo dõi tình trạng mép phẫu thuật,
các biến chứng có thể xuất hiện sớm hoặc muộn sau phẫu thuật.
VII. BIẾN CHỨNG VÀ XỬ TRÍ BIẾN
CHỨNG
1. Biến chứng trong phẫu thuật
- Chảy máu: cầm máu bằng dao điện.
- Tổn thương nhãn cầu: xác định nguyên nhân và xử
trí.
2. Biến chứng sau phẫu thuật
- Chảy máu: cầm máu.
- Nhiễm trùng: điều trị kháng sinh tại chỗ và toàn
thân.
TỊNH
TIẾN CƠ NÂNG MI TRÊN ĐIỀU TRỊ SỤP MI
(tương đương kỹ thuật
“Phẫu thuật gấp cơ nâng mi trên điều trị sụp mi” ban hành tại Thông tư số 43/2013/TT-BYT ngày 11 tháng 12 năm 2013 của Bộ
Y tế quy định chi tiết phân tuyến chuyên môn kỹ thuật đối với hệ thống cơ sở
khám, chữa bệnh)
I. ĐẠI CƯƠNG
Phẫu thuật tịnh tiến cơ nâng mi trên điều trị sụp
mi nhằm phục hồi sự cân đối của mi mắt ở vị trí bình thường.
II. CHỈ ĐỊNH
Người bệnh bị sụp mi độ I, II có chức năng cơ nâng
mi tốt.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Bệnh lý cấp tính của mi, hốc mắt và nhãn cầu.
- Toàn thân: tình trạng toàn thân chưa cho phép phẫu
thuật.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện: Bác sỹ có chứng chỉ hành
nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn là khám bệnh, chữa bệnh chuyên khoa mắt
hoặc bác sỹ có chứng chỉ hành nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn khám bệnh,
chữa bệnh chuyên khoa phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ.
2. Phương tiện
- Bộ phẫu thuật mi.
- Kính lúp hay sinh hiển vi phẫu thuật.
- Chỉ khâu Vicryl 7.0, Nylon 6.0 hoặc chỉ tương
đương.
- Máy đốt điện cầm máu.
- Dung dịch Betadin 5%.
- Dung dịch kháng sinh và mỡ kháng sinh.
3. Người bệnh
- Giải thích cho người bệnh và người nhà về cách thức
phẫu thuật, kết quả và biến chứng có thể xảy ra.
- Người bệnh hoặc người đại diện của người bệnh ký
cam kết phẫu thuật.
4. Hồ sơ bệnh án: theo quy định của Bộ Y tế.
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ bệnh án
2. Kiểm tra người bệnh
3. Thực hiện kỹ thuật
Các bước tiến hành
- Đánh dấu đường phẫu thuật: Theo đường nếp mi
tương ứng với nếp mi của mi không sụp hoặc rạch da cách bờ mi 5-6 mm nếu không
có nếp mi rõ ràng, cân đối với mi bên không sụp.
- Vô cảm: gây tê hoặc gây mê.
- Sát trùng vùng phẫu thuật, thường sát trùng 2 mắt
để tiện so sánh.
- Gây tê vùng phẫu thuật bằng Lidocaine hoặc
Lidocain + Adrenalin (1/10000).
- Rạch da theo đường đánh dấu.
- Mở vách hốc mắt để bộc lộ cơ nâng mi và bộc lộ sụn
mi.
- Tìm cân cơ nâng mi, khâu tịnh tiến cơ nâng mi vào
bờ trên sụn bằng 3 mũi chỉ Vicryl 6.0 hoặc chỉ tương đương, kiểm tra mức độ cân
đối giữa hai mắt.
- Khâu da mi bằng chỉ Nylon 6.0 hoặc các loại chỉ
tương đương.
- Tra thuốc mỡ kháng sinh, băng mắt, kết thúc phẫu
thuật.
VI. THEO DÕI VÀ ĐIỀU TRỊ HẬU
PHẪU
1. Điều trị sau phẫu thuật
- Thuốc kháng sinh và chống viêm tại chỗ và toàn
thân nếu có chỉ định.
- Thuốc giảm phù nề nếu cần.
- Thuốc dinh dưỡng giác mạc.
2. Theo dõi
- Trong phẫu thuật: mạch, nhiệt độ, huyết áp.
- Sau phẫu thuật: theo dõi tình trạng mép phẫu thuật,
các biến chứng có thể xuất hiện sớm hoặc muộn sau phẫu thuật.
VII. BIẾN CHỨNG VÀ XỬ TRÍ BIẾN
CHỨNG
1. Biến chứng trong phẫu thuật
- Chảy máu: cầm máu bằng dao điện
- Tổn thương nhãn cầu: xác định nguyên nhân và xử
trí
2. Biến chứng sau phẫu thuật
- Chảy máu: cầm máu
- Nhiễm trùng: điều trị kháng sinh tại chỗ và toàn
thân
- Hở mi: Tra nước mắt nhân tạo, kháng sinh mỡ. Xử
trí hạ mi khi có biến chứng đe doạ thị lực.
TREO
CUNG MÀY
I. ĐỊNH NGHĨA
- Phẫu thuật treo cung mày là phẫu thuật điều chỉnh
vị trí của cung mày.
II. CHỈ ĐỊNH
- Cho những người bệnh sa trễ da mi trên hoặc thừa
da trán.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Mắc các bệnh lý khác về mắt như u xơ thần kinh,
nhược cơ...
- Tình trạng toàn thân chưa cho phép phẫu thuật.
- Bệnh chuyển hóa.
- Bệnh rối loạn đông máu.
- Các bệnh lý tại mắt.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện: Bác sỹ có chứng chỉ hành
nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn là khám bệnh, chữa bệnh chuyên khoa mắt
hoặc bác sỹ có chứng chỉ hành nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn khám bệnh,
chữa bệnh chuyên khoa phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ.
2. Phương tiện
- Bộ phẫu thuật mi.
- Kính lúp hay sinh hiển vi phẫu thuật.
- Chỉ khâu Vicryl 5/0, Nylon 6.0 hoặc các loại chỉ
tương đương.
- Máy đốt điện cầm máu.
- Dung dịch như: Betadin 10, 5%.
- Thuốc tê tại chỗ: Lidocain + Adrenalin.
- Dung dịch kháng sinh và mỡ kháng sinh.
3. Người bệnh
- Giải thích về cách thức phẫu thuật, kết quả và biến
chứng có thể xảy ra cho người bệnh và người nhà.
- Người bệnh ký cam kết phẫu thuật.
4. Hồ sơ bệnh án
- Theo quy định của Bộ Y tế.
- Mô tả tổn thương bằng hình vẽ.
- Ghi rõ dự kiến phương pháp định thực hiện.
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ bệnh án
2. Kiểm tra người bệnh
3. Thực hiện kỹ thuật
Các bước tiến hành
3.1. Nâng cung mày theo bờ trên cung mày
- Chỉ định: Cung mày sa xuống dưới bờ trên ổ mắt
cho mọi độ sa và hình thái sa, cung mày thấp, thừa da trán của cả nam và nữ.
- Phương pháp phẫu thuật
+ Đánh dấu hai đường rạch da ở bờ trên cung mày phụ
thuộc vào mức độ sa cung mày hoặc thừa da trán, hai đường tạo thành hình vòng
cung phía trên cung mày.
+ Gây tê tại chỗ bằng dung dịch Lidocain 2% có pha
Adrenalin 1:100.000.
+ Rạch da theo đường đánh dấu cắt bỏ dải da thừa.
+ Đốt cầm máu.
+ Khâu 2 lớp, Vicryl cho lớp sâu và khâu da bằng chỉ
nylon 6.0.
+ Tra thuốc kháng sinh, chống viêm.
+ Thay băng hàng ngày và chăm sóc vết phẫu thuật bằng
dung dịch Betadine 5%, mỡ kháng sinh.
+ Cắt chỉ sau 10 ngày.
3.2. Nâng cung mày theo đường dưới cung mày
- Chỉ định: Tình trạng thừa da mi trên ở người lớn
tuổi.
- Trình tự phẫu thuật.
+ Đánh dấu hai đường rạch da ở bờ dưới cung mày, tạo
thành vòng cung ở phía dưới cung mày.
+ Tê tại chỗ bằng lidocain 2% có pha adrenalin
1:100.000.
+ Rạch da theo đường đánh dấu và cắt bỏ da thừa.
+ Cắt một phần cơ vòng mi trên.
+ Đốt cầm máu.
+ Khâu hai lớp: lớp sâu chỉ Vicryl và khâu da bằng
chỉ Nylon.
+ Tra mỡ kháng sinh, băng vô khuẩn
VI. THEO DÕI VÀ ĐIỀU TRỊ HẬU
PHẪU
1. Điều trị sau phẫu thuật
- Thuốc kháng sinh và chống viêm tại chỗ và toàn
thân nếu có chỉ định.
- Thuốc giảm phù nề nếu cần.
- Thuốc dinh dưỡng giác mạc.
2. Theo dõi
- Trong phẫu thuật: mạch, nhiệt độ, huyết áp.
- Sau phẫu thuật: theo dõi tình trạng mép phẫu thuật,
các biến chứng có thể xuất hiện sớm hoặc muộn sau phẫu thuật.
VII. BIẾN CHỨNG VÀ XỬ TRÍ BIẾN
CHỨNG
1. Biến chứng trong phẫu thuật
- Chảy máu: cầm máu bằng dao điện.
- Tổn thương nhãn cầu: xác định nguyên nhân và xử
trí.
2. Biến chứng sau phẫu thuật
- Chảy máu: cầm máu.
- Hở mi: điều trị theo mức độ hở.
- Nhiễm trùng: điều trị kháng sinh tại chỗ và toàn
thân.
- Xuất huyết trước cân vách hốc mắt: theo dõi, chườm
lạnh.
- Xuất huyết hốc mắt: theo dõi và dẫn lưu máu tụ hốc
mắt nếu cần.