Dự kiến: Luật Đất đai 2024 sẽ có hiệu lực từ ngày 01/8/2024 thay vì đầu năm sau

Chào chị, Ban biên tập xin giải đáp như sau:

>> Xem thêm: Chính phủ đề nghị Luật đất đai 2024 sẽ có hiệu lực sớm từ ngày 01/8/2024

1. Luật Đất đai 2024 sẽ có hiệu lực từ ngày 01/8/2024?

Ngày 17/5/2024, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 72/NQ-CP thống nhất thông qua Đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 252 Luật Đất đai 2024 như đề nghị của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Theo đó, Chính phủ giao Bộ trưởng Bộ Tư pháp thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ ký Tờ trình của Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc đề nghị bổ sung Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 252 Luật Đất đai 2024 vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2024; trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trình Quốc hội quyết định việc xây dựng, ban hành Nghị quyết theo trình tự, thủ tục rút gọn tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV (tháng 5 năm 2024) theo quy trình xem xét, thông qua tại một kỳ họp.

Tại Điều 252 Luật Đất đai 2024 quy định hiệu lực thi hành của luật này như sau: Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2025, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này.

Theo đó, đề xuất của Bộ Tài nguyên và Môi trường là Luật Đất đai 2014 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2024 thay vì ngày 01/1/2025 như trong Luật Đất đai đã quy định.

Mới đây, tại Thông báo 245/TB-VPCP ngày 25/5/2024 về kết luận của Thường trực Chính phủ về tình hình chuẩn bị, hoàn thiện các thủ tục, điều kiện trình Quốc hội các văn bản có hiệu lực thi hành sớm đối với các Luật: Đất đai, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản.

Theo đó, Chính phủ đã đề nghị Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản  sẽ có hiệu lực sớm từ 01/8/2024.

2. Một số điểm mới của luật Đất đai 2024

So với Luật Đất đai 2013, thì Luật Đất đai 2024 đã có nhiều điểm mới, trong đó nổi bật một số nội dung như sau:

(1) Không còn cấp đất cho hộ gia đình từ ngày 01/01/2025

Theo đó, tại Điều 4 Luật Đất đai 2024 quy định về người sử dụng đất đã không còn quy định về đối tượng sử dụng đất là "Hộ gia đình".

Luật Đất đai 2024 định nghĩa Hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất trước ngày  Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành.

(2) Bổ sung thêm trường hợp Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất

So với quy định hiện hành thì Luật Đất đai 2024 đã quy định cụ thể các đối tượng được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất để xây dựng trụ sở cơ quan. Đồng thời, bổ sung thêm 03 trường hợp, gồm: giao đất cho cơ quan, tổ chức sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở công vụ; giao đất cho đồng bào dân tộc thiểu số thuộc đối tượng được hưởng chính sách; giao đất tín ngưỡng để bồi thường cho các trường hợp Nhà nước thu hồi đất tín ngưỡng.

(3) Bổ sung thêm phương án bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất

Theo đó, Luật Đất đai 2024 đã quy định nhiều phương án bồi thường hơn khi Nhà nước thu hồi đất, bao gồm bằng đất, bằng tiền, bằng nhà ở, đất khác mục đích sử dụng. Đồng thời, người có đất bị thu hồi được lựa chọn hình thức bồi thường bằng tiền nếu không muốn nhận bồi thường bằng đất.

(4) Mở rộng quyền sử dụng đất cho người Việt Nam định cư tại nước ngoài

Luật Đất đai 2024 đã xác định cụ thể hơn người sử dụng đất là người Việt Nam định cư ở nước ngoài gồm người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài. Theo quy định tại khoản 3, khoản 6 Điều 3 Luật Đất đai 2024, khoản 1 Điều 5 Luật Quốc tịch Việt Nam 2008) thì người Việt Nam định cư ở nước ngoài sẽ có quyền sử dụng đất ngang bằng với cá nhân ở trong nước.

(5) Thêm quy định về bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất

Theo đó, căn cứ khoản 1 Điều 54 Luật Đất đai 2024, nội dung bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất như sau:

- Phân loại các khu vực đất đã được khoanh vùng theo quy định;

- Tổng hợp, xác định phạm vi, mức độ cần bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất theo từng khu vực đất đã được phân loại;

- Lập kế hoạch và lộ trình thực hiện bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất đối với các khu vực đất đã được xác định;

- Xác định các biện pháp kỹ thuật, giải pháp kinh tế, xã hội cùng các phân tích để lựa chọn phương án tối ưu và quyết định phương án thực hiện;

- Lập báo cáo kết quả thực hiện bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất;

- Giám sát, kiểm soát quá trình xử lý, bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất

Đồng thời, phải lập bản đồ các khu vực đất đã thực hiện bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất; xây dựng và cập nhật dữ liệu về bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất vào cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai. Ngoài ra, cần kiểm soát các khu vực đất bị thoái hóa, ô nhiễm chưa được bảo vệ, cải tạo, phục hồi theo quy định bao gồm khoanh vùng, cảnh báo, không cho phép hoặc hạn chế hoạt động trên đất nhằm giảm thiểu tác động xấu đến đất.