Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12709-2-8:2020 giám định ruồi giấm cánh đốm

• Số hiệu: TCVN12709-2-8:2020
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2020

Hình 3 - Đốt đùi chân trước có hàng lông cứng có gai nhỏ ở gốc

A - Không có hàng lông cứng B - Có hàng lông cứng, không có gai ở gốc Hình 4 - Đốt đùi chân trước

2. Gân Sc bị gẫy sâu, chỗ đứt tạo mấu lồi màu đen (hình 5); mảnh lưng ngực có 1 cặp lông dc s (hình 7)              Không phải Drosophila

- Gân Sc bị đứt gãy nhưng không sâu, chỗ đứt có màu tối nhưng không tạo mấu lồi (hình 6); mảnh lưng ngực có 2 cặp lông dc s (hình 8) ............................................................................................................................. 3

Hình 5 - Gân Sc gẫy tạo mấu lồi

Hình 6 - Gân Sc gẫy không tạo mấu lồi

Hình 7 - Mảnh lưng ngực có 1 cặp lông dc s

...

...

...

3. Mảnh lưng ngực có lông psctl acr s (hình 9); mặt, mảnh lưng ngực trước và vùng dưới của cánh thường có các vết màu trắng sữa; phần rìa cánh giữa đỉnh gân R2+3 và R4+5 có hàng gai ngắn nhỏ (hình 11)  Không phải Drosophila

- Mảnh lưng ngực không có lông psctl acr s (hình 10); mảnh bên, mành lưng ngực trước và vùng dưới của cảnh không có các vết màu trắng; phần rìa cánh giữa đỉnh gân R4+5 và R2+3 có hoặc không có hàng gai ngắn nhỏ (hình 12)             4

Hình 9 - Mảnh lưng ngực có lông psctl acr s

Hình 10 - Mảnh lưng ngực không có lông psctl acr s

Hình 11 - Giữa gân R2+3 và R4+5 có hàng gai ngắn nhỏ

...

...

...

4. Lông pc orb s mọc phía bên ngoài lông rc orb s (hình 13); cặp lông a sctl s rất lớn, mọc thẳng ra phía trước (hình 15) ............................................................................................................ Không phải Drosophila

- Lông pc orb s mọc phía bên trong lông rc orb s (hình 14); cặp lông a sctl s nhỏ, mọc bắt chéo vào nhau (hình 16)          5

Hình 13 - Lông pc orb s nằm phía bên ngoài lông rc orb s

Hình 14 - Lông pc orb s nằm phía bên trong lông rc orb s

Hình 15 - Lông a sctl a lớn, mọc thẳng

...

...

...

5. Lông (poc s) ở trán nhỏ và mờ; lông pc orb s mọc phía sau và gần bằng lông rc orb s (hình 17); có 1 hàng lông cứng dày ở mặt dưới đốt đùi (hình 19) ..........................................................................  Không phải Drosophila

- Lông (poc s) ở trán phát triển, lông pc orb s mọc phía trước và lớn hơn lông rc orb s; hàng lông nhỏ và rải rác ở mặt dưới đốt đùi (hình 20) ........................................................................................................................ 6

Hình 17 - Lông pc orb s mọc phía sau và gần bằng lông rc orb s

Hình 18 - Lông pc orb s mọc phía trước và lớn hơn lông rc orb s

Hình 19 - Hàng lông cứng ở mặt dưới đốt đùi chân trước

...

...

...

6. Mặt không có gờ (hình 21), mảnh ktg có 1 lông cứng (hình 23); rìa trước của cánh có màu tối hơn so với cánh (hình 25) ............................................................................................................ Không phải Drosophila

- Mặt có gờ (hình 22); mảnh ktg có từ 2 đến 3 lông cứng (hình 24), cánh có cùng màu đồng đều (hình 26)             7

Hình 21 - Mặt không có gờ lồi

Hình 22 - Mặt có gờ lồi

Hình 23 - Mảnh kepst có 1 lông cứng

...

...

...

Hình 25 - Rìa trước cánh có màu tối

Hình 26 - Cánh có màu đồng đều

7. Mảnh kepst có 2 lông cứng (hình 24A); mảnh lưng ngực có từ 2 đến 4 hàng lông acr s; khoảng cách giữa lông DCa và hàng lông tm sut dài hơn khoảng cách giữa lông DCa và lông DCp (hình 27) ..................................................................................................Không phải Drosophila

- Mảnh kepst có 3 lông cứng (hình 24B); mảnh lưng ngực có từ 6 hàng lông acr s trở lên; khoảng cách giữa lông DCa và hàng lông tm sut dài hơn khoảng cách giữa lông DCa và lông DCp (hình 28) .................................................................................................................................................8

Hình 27 - Lông DCa mọc gần hàng lông tran sut

...

...

...

8. Gờ mặt nhỏ và hẹp, phần dưới của mặt không có gờ nổi (hình 29); trên đốt đỉnh râu đầu của râu đầu chỉ có 1 lông mọc về phía mặt dưới (hình 31) .....................................Không phải Drosophila

- Gờ mặt rất phát triển cả phần dưới của mặt (hình 30); trên đốt đỉnh râu đầu có 2 lông hoặc nhiều hơn mọc về phía dưới (hình 32) .................................................................................... Drosophila

Hình 29 - Gờ mặt nhỏ và hẹp

Hình 30 - Gờ mặt phát triển

Hình 31 - Râu đầu có 1 lông mọc về phía mặt bụng

...

...

...

- Khóa định loại pha trưởng thành của loài ruồi giấm cánh đốm Drosophila suzukii

1. Kích thước cơ thể nhỏ, màu vàng đến vàng nâu; chiều dài cơ thể nhỏ hơn 4 mm (hình 33); đầu màu đỏ cam đến đỏ; râu đầu 3 đốt, đốt đỉnh dạng lông chim, phân nhánh (hình 34); trán có 3 cặp lông ở khu vực mắt đơn (1 cặp lông pc orb s và 2 cặp lông rc orb s); có 1 cặp lông phía sau mắt đơn (poc s) (hình 35), thường có lông gốc mỏ (hình 34); cánh gần như trong suốt, gân Sc bị gẫy, điểm gẫy ở góc gốc ngoài và gân Sc phát triển (hình 36) ..............................................................2

- Không có một trong những đặc điểm trên ................................ Không phải Drosophila suzukii

Hình 33 - Trưởng thành đực ruồi giám cánh

Hình 34 - Đầu trưởng thành ruồi giấm cánh đốm đốm

Hình 35 - Vị trí lông trên mảnh lưng ngực và đầu trưởng thành ruồi giấm cánh đốm

...

...

...

Hình 36 - Cánh trưởng thành ruồi giấm cánh đốm

2. Cánh trong suốt hoặc có 1 đốm đen lớn ở đỉnh gân R2+3 (hình 37) ....................................3

- Cánh có các dải màu trên gân chính và gân ngang, có các đốm trên cánh hoặc đốm trên đỉnh gân R4+5 (hình 38) ..............................................................................Không phải Drosophila suzukii

Hình 37 - Cánh trong suốt (A) hoặc có đốm đen trên gân R2+3 (B)

Hình 38 - Cánh có đốm đen trên gân và đỉnh cánh

3. Mặt lưng đốt bụng thứ 2 đến đốt bụng thứ 5 có băng ngang liên tục màu nâu sẫm (hình 39) ..................................................................................................................................................4

- Mặt lưng đốt bụng đốt bụng thứ 2 đến đốt bụng thứ 5 có dải băng ngang đứt quãng ở giữa (hình 40) ................................................................................................Không phải Drosophila suzukii

...

...

...

Hình 39 - Băng ngang trên mặt lưng bụng không bị đứt đoạn

Hình 40 - Băng ngang trên mặt lưng bụng bị đứt đoạn

4. Trên cánh có đám đen lớn ở đỉnh gân R2+3 (hình 37B); có gai dạng răng lược ở đốt bàn chân trước (hình 41, hình 42A, hình 42B) ........................................................................................5

- Trên cánh không có đám đen ở đỉnh gân R2+3 (hình 37A); có hoặc không có gai dạng răng lược ở đốt bàn chân trước (hình 42) ................................................................................................6

5. Chân trước có 2 gai dạng răng lược, một gai dạng răng lược ở đốt bàn thứ nhất có từ 5 đến 6 răng, một gai dạng răng lược ở đốt bàn thứ 2 có từ 3 đến 4 răng, 2 gai dạng răng lược song song với nhau (hình 41) .............................................................Trưởng thành đực Drosophila suzukii

- Chân trước có 1 hoặc một vài gai dạng răng lược ở đốt bàn; nếu có 2 gai dạng răng lược thi không song song với nhau (hình 42A, hình 42B) ........................... Không phải Drosophila suzukii

6. Ở trưởng thành cái, ống đẻ trứng phát triển (hình 43), không có gai dạng răng lược trên đốt bàn chân trước (hình 42C) ..............................................................................................................7

- Ở trưởng thành đực, có 1 hoặc nhiều gai dạng răng lược trên đốt bàn chân trước (hình 42A, hình 42B) .......................................................................................... Không phải Drosophila suzukii

...

...

...

Hình 41-2 gai dạng răng lược trên đốt bàn trưởng thành song song với nhau

A - 1 gai dạng răng lược;

B - 2 gai dạng răng lược; C- Không có gai dạng răng lược

Hình 42 - Gai dạng răng lược trên đốt bàn trưởng thành

7. Ống đẻ trứng của trưởng thành cái mập, hóa cứng mạnh, rìa mỗi mảnh vỏ có nhiều gai cứng (hình 43) ...................................................................................................................................8

- Ống đẻ trứng của trưởng thành cái không bị hóa cứng, rìa mỗi mảnh vỏ có nhiều gai mềm (hình 44) ................................................................................................. Không phải Drosophila suzukii

Hình 43 - Ống đẻ trứng trưởng thành cái lớn,  hóa cứng mạnh, nhiều gai

...

...

...

Hình 44 - Ống đẻ trứng trưởng thành cái không hóa cứng, ít gai

8. Gai cứng bên rìa ống đẻ trứng trưởng thành cái có màu đen, màu đậm hơn nhiều so với ống đẻ trứng (hình 45) ............................................................................................................................9

- Gai trên ống đẻ trứng trưởng thành cái có cùng màu hoặc đậm hơn đôi chút so với ống đẻ trứng (hình 46) ......................................................................................Không phải Drosophila suzukii

Hình 45 - Gai đậm màu ở rìa 2 mảnh vỏ của ống đẻ trứng

Hình 46 - Gai nhạt màu ở rìa 2 mảnh vỏ của ống đẻ trứng

9. Ống đẻ trứng trưởng thành cái có từ 30 đến 36 gai cứng trên mỗi mảnh vỏ và trên mỗi mảnh, gai phía gốc mảnh vỏ (3 gai đầu) thường nhỏ hơn các gai phía sau (hình 45) ............................................................................................Trưởng thành cái Drosophila suzukii

- Ống đẻ trứng trưởng thành cái cong, dọc rìa mảnh vỏ có ít hơn 25 gai, phía gốc của mảnh vỏ gai lớn và đậm màu hơn so với phía sau ..........................................Không phải Drosophila suzukii

...

...

...

Loài có kích thước nhỏ, màu nâu vàng, kích thước cơ thể từ 2,25 mm đến 4,0 mm; chiều dài sải cánh từ 6 mm đến 8 mm. Chiều dài cơ thể của trưởng thành đực (từ 2,0 mm đến 3,5 mm) (hình 47A) thường nhỏ hơn chiều dài cơ thể của trưởng thành cái (từ 2,5 mm đến 4,0 mm) (hình 47B)

Đầu có màu vàng, mắt kép màu đỏ đến đỏ cam, được bao phủ bởi lớp lông dày và ngắn; mặt có gờ nổi, gờ mặt cao gấp 0,3 lần so với mắt, đỉnh mặt có 2 lông không đều nhau (hình 47C); râu đầu màu vàng, có 3 đốt, lông trên đốt đỉnh râu đầu dạng lông chim, thường phân nhánh ở đỉnh râu của thân chính và lông cuối cùng phía mặt bên (hình 47C); khu vực mắt đơn trên trán có 3 cặp lông (1 cặp lông pc orb s và 2 cặp lông rc orb s); có lông ở khu vựa mắt đơn (oc s); có 1 cặp lông phía sau mắt đơn (poc s)

Mảnh lưng ngực có màu nâu vàng, có 2 sọc màu nâu tối ở giữa của mảnh lưng ngực, đôi khi 2 sọc này gộp thành một; mảnh lưng ngực có 8 hàng lông acr s và 1 cặp lông dc s (hình 47D)

Chiều dài cánh từ 2,3 mm đến 3,3 mm; cánh trưởng thành cái hoàn toàn trong suốt (hình 47G); cánh trưởng thành đực màu trắng có 1 đốm đen lớn ở đỉnh gân R2+3 (hình 47F), đôi khi đốm đen này mờ dần hoặc mất đi. Cánh chùy có màu trắng đến vàng sáng.

Mảnh ức và chân có màu vàng. Đốt chày ở tất cả các chân có gai phía đỉnh mặt lưng; chân trước có 2 gai dạng răng lược,1 gai dạng răng lược ở đốt bàn thứ nhất có từ 5 đến 6 răng, 1 gai dạng răng lược ở đốt bàn thứ 2 có từ 3 đến 4 răng, 2 gai dạng răng lược song song với nhau (hình 47K); trưởng thành cái không có gai dạng răng lược.

Mặt lưng các đốt bụng có 1 băng ngang liên tục màu nâu sẫm đến đen (hình 47H)

Bộ phận sinh dục đực (hình 47L): ep hơi hẹp ở giữa, ss lớn đầu nhọn, có từ 10 đến 11 răng sơ cấp (pt) ở giữa và từ 4 đến 5 răng thứ cấp (st) ở gần đỉnh; lông phía rìa trên có từ 5 đến 6 lông, lông phía rìa dưới có từ 3 đến 4 lông; tấm hậu môn (ap) hình ovan, thon gọn

Bộ phận sinh dục cái (hình 47M, hình 47N): gai cứng bên rìa ống đẻ trứng có màu đen; mỗi mảnh vỏ của ống đẻ trứng có từ 30 đến 36 gai cứng, phía đầu của mảnh vỏ gai thường có màu đậm hơn so với phía sau của mảnh vỏ.

...

...

...

B - Trưởng thành cái

C - Đầu

D - Mảnh lưng ngực

F - Cánh trưởng thành đực

...

...

...

Hình 47 - Trưởng thành ruồi giấm cánh đốm

H - Mặt lưng bụng

K - Đốt bàn chân trước trưởng thành đực

L - Bộ phận sinh dục đực

M - Bộ phận sinh dục cái

...

...

...

N - Ống đẻ trứng

6.5  Kết luận

Mẫu giám định được kết luận là loài ruồi giấm cánh đốm Drosophila suzukii khi mẫu trưởng thành có những đặc điểm điểm hình thái phù hợp với khóa định loại đã nêu ở điều 6.4

7  Báo cáo kết quả

Nội dung phiếu kết quả giám định gồm những thông tin cơ bản sau:

- Thông tin về mẫu giám định,

- Phương pháp giám định

- Tài liệu giám định

- Người giám định/cơ quan giám định

...

...

...

Phiếu kết quả giám định chi tiết tham khảo phụ lục B.

Phụ lục A

(Tham khảo)

Thông tin chung

A.1. Tên khoa học và vị trí phân loại

- Tên khoa học: Drosophila suzukii (Matsumura)

- Tên tiếng Việt: Ruồi giấm cánh đốm

- Vị trí phân loại:

...

...

...

Lớp : Insecta

Bộ : Diptera

Họ : Drosophilidae

Giống : Drosophila

A.2  Phân bố

Châu Á: Ấn Độ, Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Nepal, Nga, Myanmar, Pakistan, Thái Lan, Trung Quốc.

Châu Âu: Austria, Bỉ, Bồ Đào Nha, Croatia, Đức, Nga, Pháp, Slovenia, Switzeland, Tây Ban Nha, Ý

Châu Mỹ: Canada, Costa Rica, Mexico, Ecuador, USA (California, Florida, North & South Carolina, Louisiana, Oregon, Washington, Utah, Hawai)

A.3  Ký chủ

...

...

...

A.4  Đặc điểm sinh học

Trứng được đẻ bên trong quả, mỗi trưởng thành cái đẻ trung bình từ 2 trứng đến 3 trứng/quả (quả chín) trong quá trình thu hoạch và sau thu hoạch. Nhiệt độ thích hợp cho sự phát triển của Drosophila suzukii là khoảng 20 °C đến 30 °C

Trong điều kiện thí nghiệm, thời gian phát triển từ pha trứng đến pha trưởng thành của Drosophila suzukii bên trong quả là 25 ngày ở 15 °C và từ 8 ngày đến 13 ngày ở 25 °C. Ở ngoài đồng ruộng, loài Drosophila suzukii có khoảng 13 thế hệ/năm. Mỗi trưởng cái đẻ từ 7 trứng đến 16 trứng/ngày và có thể đẻ tới 384 trứng trong suốt thời gian sống (trung bình mỗi trưởng thành cái thường đẻ 260 trứng).Khi nhiệt độ dưới 5 °C, trưởng thành Drosophila suzukii ngừng hoạt động, chúng sẽ hoạt động trở lại vào mùa xuân tiếp theo khi nhiệt độ tăng lên trên 10 °C.

Phụ lục B

(Tham khảo)

Mẫu phiếu kết quả giám định

Cơ quan giám định

...........................................

...

...

...

………… ngày …… tháng…… năm 20……

PHIẾU KẾT QUẢ GIÁM ĐỊNH

1. Tên hàng hóa:

2. Nước xuất khẩu:

3. Xuất xứ:

4. Phương tiện vận chuyển:                 Khối lượng:

5. Địa điểm lấy mẫu:

...

...

...

7. Người lấy mẫu:

8. Tình trạng mẫu:

9. Ký hiệu mẫu:

10. Số mẫu lưu:

11. Người giám định:

12. Phương pháp giám định: Theo TCVN 12709-2-8:2020, Quy trình giám định côn trùng và nhện nhỏ hại thực vật. Phần 2-8: Yêu cầu cụ thể đối với ruồi giấm cánh đốm Drosophila suzukii (Matsumura)”.

13. Kết quả giám định:

Bộ: Diptera

Họ: Drosophilidae

...

...

...

Tên khoa học: Drosophila Suzuki (Matsumura)

Là đối tượng kiểm dịch thực vật của Việt Nam.

TRƯỞNG PHÒNG KỸ THUẬT
(hoặc người giám định)
(ký, ghi rõ họ và tên)

THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
(ký, ghi rõ họ và tên, đóng dấu)

Thư mục tài liệu tham khảo

[1] Bulletin OEPP/EPPO Bulletin, 2013. PM7/115(1) Drosophila suzukii

[2] CABI, 2018. Crop Protection Compedium

...

...

...

[3] Frut Fly ID Australia, 2019. Fruit Fly Identification Australia

(https://fruitflyidentification.org.au/species/drosophila-suzukii/)

[4] Meredith E. Miller, 2017. A Review of the Species of Drosophila (Diptera: Drosophiiidae) and Genera of Drosophilidae of Northeastern North America. Canadian Journal of Arthropod Identification, 2017 p13-22, p47-60.

[5] QCVN 01-175:2014/BNNPTNT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy trình lưu giữ, bảo quản và vận chuyển mẫu trong kiểm dịch thực vật

[6] TCVN 1-2:2008, Phần 2: Quy định về trình bày và thể hiện nội dung tiêu chuẩn quốc gia.

[7] TCVN 12709-1:2019. Quy trình giám định côn trùng và nhện nhỏ hại thực vật. Phần 1: Yêu cầu chung