QCVN 01
- 179 : 2014/BNNPTNT
QUY
CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA VỀ QUY TRÌNH GIÁM ĐỊNH BỆNH RỤNG LÁ CAO SU NAM MỸ
MICROCYCLUS ULEI (HENN.) ARX LÀ DỊCH HẠI KIỂM DỊCH THỰC VẬT CỦA VIỆT NAM
National
technical regulation on Procedure for identification of South American leaf
blight of rubber (Microcyclus ulei (Henn.) Arx)
- Plant quarantine pest of Vietnam
Lời nói đầu
QCVN 01 - 179 : 2014/BNNPTNT do Trung tâm
Giám định Kiểm dịch thực vật biên soạn, Cục Bảo vệ thực vật trình duyệt, Bộ
Nông nghiệp & PTNT ban hành tại Thông tư số 16/TT-BNNPTNT ngày 05 tháng 6
năm 2014.
QUY CHUẨN KỸ
THUẬT QUỐC GIA VỀ QUY TRÌNH GIÁM ĐỊNH BỆNH RỤNG LÁ CAO SU NAM MỸ MICROCYCLUS
ULEI (HENN.) ARX LÀ DỊCH HẠI KIỂM DỊCH THỰC VẬT CỦA VIỆT NAM
National
technical regulation on Procedure for identification of South American leaf
blight of rubber (Microcyclus ulei (Henn.) Arx)
- Plant quarantine pest of Vietnam
I. QUY ĐỊNH CHUNG
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Quy chuẩn này quy định quy trình giám
định bệnh rụng lá cao su Nam
Mỹ Microcyclus ulei (Henn.) Arx- là dịch hại kiểm dịch thực vật nhóm I của Việt Nam
1.2. Đối tượng áp dụng
Quy chuẩn này áp dụng đối với các tổ
chức, cá nhân Việt Nam hoặc nước ngoài có hoạt động liên quan đến
lĩnh vực bảo vệ và kiểm dịch thực vật thực hiện giám định bệnh rụng lá cao su Nam
Mỹ Microcyclus ulei (Henn.) Arx. - là dịch hại kiểm dịch thực vật (KDTV) nhóm I
thuộc Danh mục dịch hại KDTV của Việt Nam.
1.3. Giải thích từ ngữ
Trong quy chuẩn này, các từ ngữ dưới
đây được hiểu như sau:
1.3.1. Dịch hại kiểm dịch thực vật
(plant quarantine pest)
Là loài dịch hại có nguy cơ gây hại
nghiêm trọng tài nguyên thực vật trong một vùng mà ở đó loài sinh vật này chưa
xuất hiện hoặc xuất hiện có phân bố hẹp và phải được kiểm soát chính thức.
1.3.2. Thực vật (plant)
Là cây và những bộ phận của cây còn
sống, kể cả hạt giống và sinh chất có khả năng làm giống.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Là khối lượng thực vật,
sản phẩm thực vật hoặc tàn dư của sản phẩm thực vật được lấy ra theo một qui
tắc nhất định.
1.3.4. Tiêu bản (specimen)
Là mẫu vật điển hình tiêu biểu của
dịch hại được xử lý để dùng cho việc định loại, nghiên cứu, giảng dạy, phổ biến
kỹ thuật và trưng bày thành các bộ sưu tập.
II. QUY ĐỊNH KỸ THUẬT
2.1. Phương pháp thu thập
và bảo quản mẫu
2.1.1. Thu thập mẫu
Đối với hàng xuất,
nhập khẩu, quá cảnh hoặc vận chuyển, bảo quản trong nước: Tiến hành
lấy mẫu theo
tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 4731:891 "Kiểm
dịch thực vật - phương pháp lấy mẫu", quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN
01-21:2010/BNNPTNT1 "Phương pháp kiểm tra củ, quả xuất nhập
khẩu và quá cảnh", QCVN 01-23:2010/BNNPTNT1 "Phương pháp
kiểm tra các loại hạt xuất, nhập khẩu và quá cảnh", QCVN
01-22:2010/BNNPTNT1 "Phương pháp kiểm tra cây xuất nhập khẩu và
quá cảnh".
Đối với cây trồng ngoài đồng ruộng: Lấy mẫu
theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01-38/2010/BNNPTNT1 "Phương pháp
điều tra phát hiện dịch hại cây trồng".
2.1.2. Bảo quản mẫu
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Các tiêu bản lam của nấm được dán
nhãn, để trong hộp chuyên dụng đựng tiêu bản lam và bảo quản ở nhiệt độ phòng.
2.2. Thiết bị dụng cụ, hóa chất
Kính lúp soi nổi có độ phóng đại 10 - 40 lần, kính
hiển vi có độ
phóng đại 40
- 1.000 lần.
Bộ dao, kim giải phẫu, panh, kéo, đèn cồn, đĩa
petri, lam, lamen
Cồn 70%, lactophenol
2.3. Phương pháp phát hiện
và giám định bệnh
2.3.1. Phương pháp phát hiện
và thu thập mẫu bệnh
Trên lá non (giai đoạn lá đỏ đồng): lá
đổi màu và biến dạng, Các vết bệnh không có hình dạng nhất định và phát triển ở
mặt dưới của lá (hình
1, phụ
lục 1). Bệnh nặng lá có thể co lại và rụng. Cuống lá vẫn đính trên cây vài ngày
sau mới rụng.
Trên lá non: bề mặt vết bệnh điển hình
phủ lớp mốc màu xám đen. (hình 2, phụ lục 1). Lá bị bệnh nhỏ và biến dạng so
với lá khỏe. Mặt trên của lá ở những điểm tương ứng
với vết bệnh sẽ biến vàng.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Trên lá già: mô ở phần trung tâm vết
bệnh chết hoại có màu trắng như giấy và sau đó rời ra để lại các lỗ thủng trên lá
(hình 3, phụ lục 1).
Nấm còn gây hại các bộ phận khác của
cây như gân chính, cuống lá, chùm hoa,
quả và thân.
Thân
bị nhiễm bệnh, cây có thể bị chết ngọn.
2.3.2. Phương pháp giám định
bệnh
Dùng kim khêu nấm khêu bào tử
nấm trực tiếp từ các lớp mốc trên các phần nghi ngờ nhiễm bệnh, đặt lên lam đã
có 01 giọt lactophenol. Đặt lam lên kính hiển vi tìm và quan sát đặc điểm hình
thái, đo kích thước bào tử nấm.
So sánh với đặc điểm và kích thước của
bào tử nấm Microcyclus ulei (Henn.) Arx (phụ lục 1)
III. THẨM ĐỊNH KẾT
QUẢ GIÁM ĐỊNH VÀ BÁO CÁO
Sau khi khẳng định kết quả giám định
bệnh rụng lá cao su Nam Mỹ Microcyclus ulei (Henn.) Arx) là dịch hại
Kiểm dịch thực vật của Việt Nam, đơn vị giám định phải gửi báo cáo về Cục Bảo
vệ thực vật kèm theo phiếu kết quả giám định (phụ lục 2).
Tất cả các đơn vị thuộc hệ thống Bảo
vệ và KDTV phải lưu giữ, quản lý và khai thác dữ liệu về kết quả điều tra, báo
cáo và giám định bệnh rụng lá cao su Nam Mỹ Microcyclus ulei (Henn.)
Arx).
Đối với đơn vị lần đầu tiên giám định
và phát hiện được bệnh rụng lá cao su Nam Mỹ Microcyclus ulei (Henn.)
Arx phải gửi mẫu hoặc tiêu bản về Trung tâm Giám định kiểm dịch thực vật để
thẩm định.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN
Cục Bảo vệ thực vật có trách nhiệm phổ
biến; tổ chức, hướng dẫn và kiểm tra việc
thực hiện Quy chuẩn này trong hệ thống tổ chức
chuyên ngành Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật cũng như các tổ chức, cá nhân khác có
liên quan;
Các tổ chức, cá nhân có hoạt động liên
quan đến điều tra, thu thập mẫu, xử lý và bảo quản mẫu bệnh rụng lá cao su Nam
Mỹ tại Việt Nam phải tuân theo quy định của quy chuẩn này cũng như các quy định
của pháp luật có liên quan hiện hành.
Phụ lục 1.
Thông tin về dịch hại
1. Phân bố và ký chủ
1.1. Phân bố
Trong nước: Bệnh chưa có ở Việt Nam
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
1.2. Ký chủ
Kí chủ chính là cao su (Hevea
brasiliensis) ngoài ra còn kí sinh trên H. benthamiana, H.
camargoana, H. camporum, H. guianensis, H. pauciflora và H. spruceana,
và loài lai giữa các loài trên.
2. Tên khoa học và vị
trí phân loại
Tên tiếng Việt: Bệnh rụng lá
cao su Nam Mỹ
Tên khoa học: Microcyclus ulei (Henn.)
Arx
Tên khác:
Passalora heveae Massee, nom.
nud. [anamorph]
Aposphaeria ulei Henn. [anamorph]
Dothidella ulei Henn. [teleomorph]
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Fusiciadium macrosporum J. Küyper
[anamorph]
Melanopsammopsis ulei (Henn.) Stahel
[teleomorph]
Vị trí phân loại:
Lớp: Dothideomycetes
Bộ: Capnodiales
Họ: Mycosphaerellaceae
3. Triệu chứng bệnh rụng
lá cao su Nam Mỹ (SALB) M. ulei.
Hình 1: Giai đoạn đầu
của bệnh SALB trên lá non
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Hình 2: Vết bệnh
SALB trên mặt dưới của lá
(Nguồn: CABI, 2012)
Hình 3: Vết bệnh
SALB trên lá già
(Nguồn: FAO, 2012)
4. Đặc điểm hình thái nấm M.
ulei gây bệnh rụng lá cao su Nam Mỹ.
Giám định nấm chủ yếu dựa trên đặc
điểm hình thái của bào tử nấm. Nấm M. ulei thuộc lớp nấm túi
(Ascomycete), nấm sản sinh 3 loại bào tử: Bào tử phân sinh; bào tử phấn và bào
tử túi.
Bào tử phân sinh có vách ngăn (2 tế
bào) hoặc có một số ít là đơn bào. Bào tử có hình gậy, tế bào phía trên to hơn
tế bào phía dưới, phần đuôi cụt và bào tử có dạng xoắn đặc trưng (hình 4). Bào
tử có màu trong suốt khi còn non sau đó xám dần theo thời gian. Kích thước của
bào tử khá đa dạng 23-65x5-10mm (Chee);
23-62x5-10mm (Holliday);
12-30x5-8mm (Langford).
Trong điều kiện khô thì bào tử teo lại (hình 5) và sẽ căng lên khi gặp ẩm độ
cao.
Bào tử phấn có dạng chày một đầu to
hơn (12-25mm) đầu kia
(2-5mm). Bào tử dài 6-10mm. Bào tử túi 2 tế
bào có vách ngăn thắt lại. Tế bào có kích thước không đồng đều 3-5 x 10-15 mm (Langford, 1945);
2-5 x 12-20 mm (Holliday, 1970);
12-20 x 2-5 mm (Chee and Holliday,
1986).
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Hình 4: Bào
tử phân sinh nấm M. ulei
(Nguồn: CABI, 2012)
Hình 5: Bào
tử phân sinh nấm M. ulei khi bị khô
(Nguồn:
FAO, 2012)
Phụ lục 2.
(quy định)
Mẫu
phiếu kết quả giám định
Cơ quan Bảo vệ
và Kiểm dịch thực vật
………………………………………..
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
……….. ngày …. tháng
…. năm 20…..
PHIẾU KẾT QUẢ
GIÁM ĐỊNH
Bệnh rụng lá
cao su Nam Mỹ Microcyclus ulei (Henn.) Arx
là dịch hại kiểm dịch thực vật của Việt Nam
1. Tên hàng hóa
:
2. Nước xuất khẩu
:
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
:
4. Phương tiện vận chuyển
:
Khối lượng:
5. Địa điểm lấy mẫu
:
6. Ngày lấy mẫu
:
7. Người lấy mẫu
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
8. Tình trạng mẫu
:
9. Ký hiệu mẫu
:
10. Số mẫu lưu
:
11. Người giám định
:
12. Phương pháp giám định: Theo quy chuẩn
kỹ thuật quốc gia QCVN 01
- 179
: 2014/BNNPTNT về "Quy trình giám định bệnh rụng lá cao su Nam Mỹ Microcyclus
ulei (Henn.) Arx - là dịch hại kiểm dịch thực vật của Việt Nam".
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Tên khoa học: Microcyclus ulei
(Henn.) Arx
Lớp: Dothideomycetes
Bộ: Capnodiales
Họ: Mycosphaerellaceae
Là dịch hại kiểm dịch thực vật thuộc
danh mục dịch hại kiểm dịch thực vật của Việt Nam.
TRƯỞNG PHÒNG KỸ
THUẬT
(hoặc
người giám định)
(ký, ghi rõ họ và tên)
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
(ký,
ghi rõ họ và tên, đóng dấu)
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66