Tiêu chuẩn ngành 28TCN 167:2001 về cá nước ngọt - cá bố mẹ các loài : Tai tượng, Tra và Ba sa

• Số hiệu: 28TCN167:2001
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn ngành
• Nơi ban hành: Bộ Thuỷ sản
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: 21/08/2001

Chỉ tiêu	Tai tượng		Tra		Ba sa
1. Tuổi cá (năm) - Cá cái	3 - 6		4 - 8		4 - 8
- Cá đực	2 - 6		4 - 8		4 - 8
2. Khối lượng (kg)
- Cá cái	1,5 - 3,0		5,0 - 12,0		5,0 - 12,0
- Cá đực	1,5 - 4,0		5,0 - 12,0		4,0 - 10,0
Chỉ tiêu	Tai tượng		Tra		Ba sa
3. Ngoại hình			Cân đối, không dị hình, vây, vẩy hoàn chỉnh, không mất nhớt
4. Màu sắc cơ thể	Trắng xám nhạt hoặc sọc xám nhạt hoặc vàng xám nhạt		Lưng xám xanh, bụng trắng bạc		Lưng xám nhạt, bụng trắng bạc
5. Trạng thái hoạt động		Hoạt động bình thường		Bơi nhanh nhẹn
6. Tình trạng sức khoẻ			Tốt, không bị bệnh

2.2 Cá bố mẹ tuyển chọn cho đẻ

2.2.1 Cá bố mẹ tuyển chọn để cho đẻ phải đạt yêu cầu về chất lượng theo quy định trong Bảng 1.

2.2.2 Ðộ thành thục của cá bố mẹ tuyển chọn cho đẻ phải theo đúng yêu cầu quy định trong Bảng 2.

Bảng 2 - Ðộ thành thục sinh dục cá bố mẹ được tuyển cho đẻ

Loài cá

Yêu cầu

Cá cái

Cá đực

Cá Tai tượng

...

...

...

- Cơ thể chuyển màu sáng hơn; nắp mang chuyển màu hơi hồng.

- Kiểm tra trứng: hạt trứng màu vàng tươi, đều, rời; đường kính hạt trứng từ 1,8 đến 2,2 mm.

- Phần đầu có màu phớt hồng.

- Phần trước đầu gồ lên.

Cá Tra

- Bụng to, mềm, lỗ sinh dục sưng hồng.

- Kiểm tra trứng: hạt trứng đều, rời, căng tròn; trên kính lúp thấy mạch máu ít hoặc đứt đoạn. Trên 70% số trứng đã phân cực và có đường kính hạt từ 0,9 mm trở lên.

- Lỗ niệu sinh dục hơi lồi, vuốt nhẹ hai bên lườn bụng đến hậu môn thì thấy sẹ trắng đặc chảy ra.

- Chọn cá đực có sẹ đặc.

...

...

...

- Bụng mềm; lỗ sinh dục sưng hồng.

- Hạt trứng đều, rời, ít mạch máu, nhân đã phân cực.

- Số trứng có đường kính hạt từ 1,4mm trở lên chiếm 70 %.

- Lỗ niệu sinh dục hơi lồi, vuốt nhẹ hai bên lườn bụng đến hậu môn thì thấy sẹ trắng đặc chảy ra.

- Chọn cá đực có sẹ đặc.

3 Phương pháp kiểm tra

1. Dụng cụ kiểm tra chất lượng cá bố mẹ được quy định trong Bảng 3.

Bảng 3 - Dụng cụ kiểm tra chất lượng cá bố mẹ

TT

...

...

...

Quy cách, đặc điểm

Số lượng

1

Cân đồng hồ

Cân tối đa 5 kg, độ chính xác 10 g

1

2

Cân xách tay

Cân tối đa 20 kg, độ chính xác 0,1 kg.

...

...

...

3

ống thăm trứng

(bằng nhựa hoặc kim loại)

Dài 250 - 300 mm, f : 2 - 3 mm

1

4

Lam kính

Kích thước 25,4 x 76,2 x 1,0 mm

6

...

...

...

Ðĩa petri

f : 50 - 60 mm

6

6

Kính hiển vi hoặc kính giải phẫu (có trắc vi thị kính)

Ðộ phóng đại: 10 - 100 lần

1

7

Băng ca

...

...

...

- 400 - 600 mm

- 600 -1000 mm

4

4

8

Lưới cá bố mẹ

Bằng sợi mềm, mắt lưới 2a = 30 - 40 mm

2

...

...

...

Giai chứa cá bố mẹ

Bằng sợi mềm, mắt lưới 2a = 2 - 3 mm

2

10

Thước dây

Bằng chất liệu mềm, dài 1 - 2 m

1

11

Giấy kẻ ô li

...

...

...

1

12

Dụng cụ đánh dấu cá bố mẹ

Có đầu cứng, dễ cầm để gạch dấu,

dài 200 mm

1

3.2 Dung dịch để kiểm tra độ phân cực của nhân trứng gồm 3/4 axít acetic đậm đặc và 1/4 cồn 90^o hoặc dung dịch có 60% cồn 70 - 90^o, 30 % formon và 10 % axít acetic đậm đặc (dung dịch Serra vàdung dịch Bau-Kien-Tsing).

3.3 Thu mẫu

Thu ngẫu nhiên 3 - 5 cá thể cái và 3 - 5 cá thể đực trong số cá bố mẹ nuôi vỗ hoặc tuyển chọn để cho đẻ.

...

...

...

3.4.2 Khối lượng cá

Bắt từng cá thể cho vào băng ca để cân xác định khối lượng cá.

3.4.3 Ngoại hình, màu sắc và trạng thái hoạt động

Quan sát cá đang bơi trong giai chứa, kết hợp quan sát trực tiếp số mẫu đã thu. Ðánh giá các chỉ tiêu về ngoại hình, màu sắc, trạng thái hoạt động của cá bố mẹ theo quy định trong Bảng 1.

3.4.4 Ðộ thành thục tuyến sinh dục

3.4.4.1 Cá cái

- Quan sát bụng và lỗ sinh dục cá ở nơi đủ ánh sáng để phân biệt được màu sắc, hình dạng ngoài của bụng và lỗ sinh dục.

- Dùng ống thăm trứng lấy trứng đưa vào đĩa có nước trong, sạch để quan sát trứng ở nơi đủ ánh sáng để phân biệt được màu sắc, hình thái hạt trứng. Kiểm tra độ phân cực của trứng bằng các dung dịch quy định tại Ðiều 3.2.

- Sau đó, kiểm tra trứng trên kính hiển vi hoặc kính giải phẫu để quan sát độ phân cực, sự phân bố mạch máu của trứng.

...

...

...

3.4.4.2 Cá đực

- Quan sát bụng, hậu môn, lỗ niệu sinh dục cá ở nơi đủ ánh sáng để đánh giá được các chỉ tiêu quy định trong Bảng 2.

- Kiểm tra sẹ bằng cách vuốt nhẹ 2 bên lườn bụng cá cho sẹ chảy ra rồi quan sát, đánh giá chất lượng của sẹ.

3.4.5 Tình trạng sức khoẻ

- Kiểm tra các chỉ tiêu cảm nhiễm bệnh theo 28 TCN 101:1997 do Bộ Thuỷ sản ban hành.

- Kết hợp đánh giá tình trạng sức khoẻ của cá bố mẹ bằng cảm quan qua các chỉ tiêu quy định trong Bảng 1.