Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6866:2001 về An toàn bức xạ - Giới hạn liều đối với nhân viên bức xạ và dân chúng

• Số hiệu: TCVN6866:2001
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2001

Loại bức xạ và dải năng lượng		Hệ số trọng số bức xạ WR
Photon với năng lượng bất kỳ		1
Chùm điện tử với năng lượng bất kỳ ^(a)		1
Nơtron	<10 keV	5
	10 ke V đến 100 keV	10
	> 100 keV đến 2 MeV	20
	> 2 MeV đến 20 MeV	10
	> 20 MeV	5
Các hạt prôtn, khác với các hạt proton giật lùi, có năng lượng trên 2 MeV		5
Các hạt anpha, các mảnh phân hạch, các hạt nhân nặng		20
(a) không tính đến các điện tử ô-zê (auger) phát ra từ nhân đến DNA, mà đối với chúng, việc xét vi liều đặc biệt sẽ được áp dụng.

Nếu muốn tính trọng số bức xạ đối với nơtron, cần có một hàm liên tục, có thể sử dụng phép gần đúng sau đây:

trong đó

E là năng lượng của nơtron được tính bằng MeV.

Đối với các loại bức xạ có năng lượng không nằm trong bảng thì W_R có thể được lấy bằng  tại độ sâu 10 mm trong quả cầu ICRU và có thể tính theo công thức sau:

trong đó

D là liều hấp thụ;

L là hệ số truyền năng lượng tuyến tính trong môi trường nước vô hạn, được biểu diễn bằng keV  m^-1

...

...

...

D_L là phân bố liều D theo L.

1                                  đối với L  10

Q(L) = 0,32 L - 2,2         đối với 10 < L < 100

300/                        đối với L ≥ 100

Chú thích - Khối cầu ICRV là khối cầu có đường kính 30 cm làm bằng vật liệu tương đương mô có khối lượng riêng bằng 1g.cm^-3 và thành phần khối lượng như sau: 72,6% ôxy; 11,1 % cacbon; 10,1 % hydrô và 2,6 % nitơ.

2.6. Trọng số mô, W_T (Tissue weighting factor)

Các hệ số nhân (dưới đây) của liều tương đương đối với một cơ quan hoặc tổ chức mô dùng cho mục đích an toàn bức xạ để tính độ nhạy cảm bức xạ khác nhau của các cơ quan tổ chức mô đối với các hiệu ứng ngẫu nhiên của bức xạ.

Bảng 2

Tổ chức mô hoặc cơ quan

...

...

...

W_T

Cơ quan sinh dục

0,20

Tủy sống (đỏ)

0,12

Ruột kết

0,12

Phổi

0,12

...

...

...

0,12

Bọng đái (bàng quang)

0.05

Vú

0,05

Gan

0,05

Thực quản

0,05

...

...

...

0,01

Bề mặt xương

0,01

Các bộ phận còn lại

0,05

2.7. Chiếu xạ nghề nghiệp (Occupational exposure)

Là tất cả các loại chiếu xạ đối với nhân viên bức xạ trong quá trình làm việc.

2.8. Chiếu xạ dân chúng (Public exposure)

Là sự chiếu xạ đối với các thành viên dân chúng từ các nguồn bức xạ, không kể chiếu xạ nghề nghiệp, chiếu xạ y tế và phòng bức xạ tự nhiên ở khu vực bình thường, nhưng có tính tới chiếu xạ gây ra bởi các nguồn bức xạ và các công việc bức xạ đã được cấp phép và chiếu xạ trong các trường hợp can thiệp.

...

...

...

Là sự chiếu xạ không được sự tính trước nhưng có thể xảy ra từ một sự cố bức xạ hoặc một nguồn phóng xạ tự nhiên, ví dụ: hỏng hóc các thiết bị chứa phóng xạ hoặc sai sót khi vận hành.

3. Giới hạn liều

3.1. Chiếu xạ nghề nghiệp

3.1.1. Đối với nhân viên bức xạ

Chiếu xạ nghề nghiệp đối với mọi nhân viên bức xạ phải được kiểm soát sao cho

a) liều hiệu dụng toàn thân trong một năm được lấy trung bình trong 5 năm liên tục không được vượt quá 20 mSv;

b) liều hiệu dụng toàn thân trong một năm riêng lẻ bất kỳ không được vượt quá 50 mSv;

c) liều tương đương trong một năm đối với thủy tinh thể của mắt không được vượt quá 150 mSv;

d) liều tương đương trong một năm đối với chân tay hoặc da không được vượt quá 500 mSv.

...

...

...

Đối với người học việc được đào tạo để làm công việc bức xạ hoặc học sinh, sinh viên có tuổi từ 16 đến 18 cần phải sử dụng nguồn bức xạ trong khi tập trung hoặc nghiên cứu, việc chiếu xạ nghề nghiệp phải được kiểm soát sao cho

a) liều hiệu dụng trong một năm không được vượt quá 6 mSv;

b) liều tương đương trong một năm đối với thủy tinh thể của mắt không được vượt quá 50 mSv;

c) liều tương đương trong một năm đối với chân tay hoặc da không được vượt quá 150 mSv.

3.2. Các tình huống đặc biệt

Trong các tình huống đặc biệt, Cơ quan quản lý Nhà nước về an toàn và kiểm soát bức xạ có thể xem xét phê chuẩn điều chỉnh giới hạn liều như sau:

a) thời kỳ trung bình để tính liều quy định ở điều 3.1.1 (a):

- Liều hiệu dụng cho nhân viên bức xạ là 20 mSv/y được lấy trung bình trong 10 năm làm việc liên tục và trong một năm riêng lẻ trong thời gian đó không có năm nào được vượt quá 50 mSv.

- khi liều hiệu dụng tích lũy của nhân viên bức xạ kể từ khi bắt đầu của thời kỳ lấy trung bình cho đến khi đạt tới 100 mSv thì phải xem xét lại. Nếu sức khỏe vẫn bình thường, không có biểu hiện ảnh hưởng của phóng xạ, không có sự thay đổi công thức máu… thì được tiếp tục công việc đã làm.

...

...

...

3.3. Chiếu xạ dân chúng

3.1.1. Đối với dân chúng

a) liều hiệu dụng toàn thân trong một năm không được vượt quá 1 mSv;

b) trong các trường hợp đặc biệt, liều hiệu dụng có thể tăng tới 5 mSv cho một năm riêng lẻ, nhưng liều hiệu dụng trung bình cho 5 năm liên tục không vượt quá 1 mSv trong một năm;

c) liều tương đương trong một năm đối với thủy tinh thể của mắt không được vượt quá 15 mSv;

d) liều tương đương trong một năm đối với chân tay hoặc da không được vượt quá 50 mSv.

3.3.2. Đối với người thăm, người trợ giúp bệnh nhân

Giới hạn liều được lập ra trong điều này sẽ không áp dụng cho những người chăm sóc bệnh nhân, có nghĩa là những cá nhân bị chiếu trong khi tình nguyện trợ giúp bệnh nhân (khác với những công việc hoặc nghề nghiệp của họ) trong khi tiến hành các xét nghiệm hoặc điều trị, hoặc khách đến thăm bệnh nhân. Bởi vậy:

- Liều của một cá nhân bất kỳ tham gia chăm sóc, hỗ trợ bệnh nhân và khách đến thăm cần phải được kiềm chế sao cho liều bức xạ không vượt quá giá trị 5 mSv trong cả thời kỳ bệnh nhân được chẩn đoán hoặc điều trị;

...

...

...