Tiêu chuẩn TCVN 13895-2:2023 về Đĩa hãm lắp trên bánh xe phương tiện đường sắt, các yêu cầu về kích thước và chất lượng

• Số hiệu: TCVN13895-2:2023
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2023

5  Các yêu cầu

5.1  Yêu cầu chung

Các đĩa hãm được sử dụng trong hệ thống hãm ma sát và phải không có hư hại hoặc suy giảm khác thường, không bị nứt bề mặt và sự mài mòn, biến dạng của bề mặt ma sát phải trong các giới hạn cho phép.

5.2  Vật liệu, thiết kế và chế tạo

Các vật liệu, thiết kế và chế tạo đĩa phải tính tới các yếu tố sau, trong tất cả các điều kiện vận hành quy định:

- Các kích thước chính đưa ra trong Bảng 2 trong trường hợp đĩa được lắp lên bánh xe;

- Tốc độ quay;

- Biên độ mô men hãm;

- Giá trị năng lượng hãm được chuyển đổi và phân tán và tốc độ chuyển đổi và phân tán;

...

...

...

- Tổn thất thông khí;

- Độ ồn;

- Khối lượng đĩa;

- Độ không cân bằng của đĩa;

- Sự ảnh hưởng của môi trường, ví dụ: lưu kho, vận chuyển, khí hậu, các điều kiện chấn động và rung động;

- Các yêu cầu về tính toàn vẹn, tuổi thọ và bảo trì đĩa, linh kiện hãm, và các hệ thống hãm và trên phương tiện liên quan.

Nếu đĩa có nhiều hơn một bộ phận có tính kết cấu được thiết kế để thay thế vòng hãm hoặc bộ phận của vòng hãm trong khai thác, bộ phận này của đĩa đó phải có khả năng đổi lẫn sao cho khu vực liên kết hoặc vị trí đặt vẫn duy trì trạng thái lắp đặt trên bánh xe trong phương tiện.

Thiết kế phải sao cho ngăn chặn được việc tách rời của bất kỳ bộ phận nào của đĩa ở mọi tốc độ lên tới tốc độ quay cho phép lớn nhất ở tất cả các điều kiện suy giảm (ví dụ: mòn, nứt) lên tới giới hạn đưa ra trong chỉ dẫn kỹ thuật.

Nếu có bất kỳ điều kiện ứng dụng đặc biệt nào cần thiết, các điều kiện này phải được quy định và ghi lại.

...

...

...

5.3.1  Đĩa hãm

Việc đo các kích thước chính của đĩa phải như đưa ra trong Hình 1 và ưu tiên dải các kích thước chính như đưa ra trong Bảng 2.

CHÚ DẪN

d₁  Đường kính lớn của vòng hãm

d₃  Đường kính nhỏ của vòng hãm

d₆  Kích thước đường kính lớn của vòng hãm ứng với giao diện bánh xe

d₇  Kích thước đường kính nhỏ của vòng hãm ứng với giao diện bánh xe

x₁ Chiều rộng vòng hãm

...

...

...

5.3.2  Đặc tính về kích thước và khu vực liên kết

Ví dụ về khu vực liên kết đĩa được đưa ra trong Hình 2. Tất cả các khu vực liên kết có thể được sử dụng độc lập hoặc theo kết hợp. Bảng 2 đưa ra dải kích thước giao diện và liên kết chính được ưu tiên. Các đại lượng được diễn giải trong Hình 3.

Dạng tính năng khu vực liên kết đĩa nên được yêu cầu trong chỉ dẫn kỹ thuật

Chú dẫn

Chỉ số

Phân loại

Vị trí khu vực kết nối

A

...

...

...

Gần với vành bánh

B

Đường tâm

Giữa mâm bánh

C

Bên trong

Gần với moay ơ bánh xe

D

Moay ơ

...

...

...

d₄

Đường kính lỗ cố định

d₅

Đường kính ren cố định

Hình 2 - Đĩa, mô tả các khu vực liên kết

a) Gắn lên mâm bánh xe

b) Gắn lên moay ơ bánh xe

...

...

...

d₂

Đường kính vòng lăn lỗ cố định

d₄

Đường kính lỗ cố định

d₅

Đường kính ren cố định

x_r

Chiều rộng vành bánh

x_w

...

...

...

Hình 3 - Các kích thước giao diện chính của bánh xe

Bảng 2 - Các kích thước chính của đĩa ^a

Các kích thước tính bằng mm

Đặc tính

Ưu tiên thứ nhất

Ưu tiên thứ 2

d₁ Đường kính lớn của vòng hãm^b

610, 640, 660, 680, 700, 710, 725, 750, 800, 840, 880, 940, 1040, 1085

Các đường kính khác

...

...

...

d₃ Đường kính nhỏ của vòng hãm

Nêu d₁ < 660 thì d₃ ≤ 0,56.d₁

Nêu d₁ ≥ 660 thì d₃ = d₁ - 290

Mọi kích thước khác

x_w - Chiều rộng mâm bánh ^e

-

-

x_r - Chiều rộng vành bánh ^e

-

...

...

...

d₂ Đường kính vòng lăn lỗ cố định

Gắn lên mâm bánh xe

Được điều chỉnh theo thiết kế bánh xe

Được điều chỉnh theo thiết kế bánh xe

Gắn lên moay ơ bánh xe

Được điều chỉnh theo thiết kế bánh xe

Được điều chỉnh theo thiết kế bánh xe

d₄ Đường kính lỗ cố định

Được điều chỉnh theo thiết kế bánh xe

...

...

...

d₅ Đường kính ren cố định

Được điều chỉnh theo thiết kế bánh xe

Được điều chỉnh theo thiết kế bánh xe

d₆ Kích thước đường kính lớn của vòng hãm khi lắp với bánh xe

Được điều chỉnh theo thiết kế bánh xe

Được điều chỉnh theo thiết kế bánh xe

d₇ Kích thước đường kính nhỏ của vòng hãm khi lắp với bánh xe

Được điều chỉnh theo thiết kế bánh xe

Được điều chỉnh theo thiết kế bánh xe

...

...

...

Có thông khí

(x_r - x_w,max)/2

Mọi kích thước khác

Không thông khí

Khoảng cách giữa các bề mặt lắp đặt, phụ thuộc vào thiết kế bánh xe

Mọi chiều rộng mâm bánh khác, phụ thuộc vào thiết kế bánh xe

^a Các ưu tiên kích thước là mang tính độc lập riêng biệt. Nếu có thể, quy định các kết hợp kích thước theo ưu tiên thứ nhất.

^b Ở một số dạng kết cấu đĩa, đường kính chính mặt ma sát có thể nhỏ hơn đường kính chính vòng hãm

^c Độ lệch có thể được sử dụng nếu một hoặc nhiều vòng hãm được kết hợp trong một moay ơ

...

...

...

^e x_w và x_r được quy định trong chỉ dẫn kỹ thuật

5.3.3  Chỉ thị các giới hạn mòn đĩa

Trừ khi được yêu cầu khác trong chỉ dẫn kỹ thuật, một rãnh theo một trong các dạng đưa ra trong Hình 4 a) hoặc b) phải được thể hiện trên chu vi bên ngoài vòng hãm để chỉ thị giới hạn mòn chấp nhận được.

Chú dẫn

s  Giá trị mòn cho phép lớn nhất

b  Chiều sâu chỉ thị giới hạn mòn (thông thường 1,5 mm)

Hình 4 - Rãnh chỉ thị giới hạn mòn

5.3.4  Hoàn thiện

...

...

...

Không cho phép có góc hoặc cạnh sắc có thể gây nguy hiểm cho người cầm vào đĩa.

Các góc ở mặt ma sát có các lỗ và khe hở giữa các chi tiết mòn có thể được làm vát.

Mọi yêu cầu khác về độ nhám bề mặt của mặt ma sát (ví dụ: để xác nhận R_a phục vụ cho việc thử không phá hủy) nên được quy định trong chỉ dẫn kỹ thuật.

CHÚ THÍCH: Thông thường, chỉ dẫn được khách hàng đưa ra.

Các giá trị nên được đưa ra theo phương pháp đánh giá yêu cầu (R_a hoặc R_z)

5.3.5  Độ cân bằng

Độ không cân bằng của đĩa mới và đĩa có vòng hãm thay thế khi khai thác, hoặc một phần phải nằm trong các giá trị sau:

- Độ không cân bằng loại 1: U ≤ 10 g.m (U ≤ 5 g.m cho từng vòng hãm);

- Độ không cân bằng loại 2: U ≤ 16 g.m (U ≤ 8 g.m cho từng vòng hãm);

...

...

...

Chỉ dẫn kỹ thuật phải quy định cấp hoặc giá trị cần thiết cho ứng dụng đó.

Các đĩa phải được cân bằng.

Phải đạt được yêu cầu về độ không cân bằng bằng cách loại bỏ vật liệu từ khu vực không quan trọng đối với độ bền của đĩa, trừ khi có quy định khác trong chỉ dẫn kỹ thuật.

5.3.6  Dung sai kích thước

Đối với các kích thước của đĩa, phải áp dụng các dung sai và sai lệch kích thước trong Bảng 3.

Bảng 3 - Dung sai kích thước

Thông số kích thước

Dung sai

(mm hoặc cấp tính năng)

...

...

...

Độ phẳng bề mặt ma sát

< Φ650 mm: 0,2; ≥ Φ650 mm: 0,3

Độ song song giữa bề mặt ma sát và bề mặt giao diện đĩa với bánh xe

0,1

Đường kính lớn của vòng hãm d₁

+ 0/-1

Đường kính vòng lăn lỗ cố định d₂

...

...

...

Đường kính lỗ cố định d₄ trong bánh xe

H8

Đường kính nhỏ của vòng hãm d₃

± 2

Chiều rộng vòng hãm x₁

+0/-0,3

Độ đồng tâm của d₂ và d₄

0,5

CHÚ THÍCH: Các dung sai kích thước có giá trị ở điều kiện chưa được lắp đặt

...

...

...

Thường thực hiện việc lắp đĩa vào bánh xe bằng bu lông. Có thể sử dụng các phương pháp lắp đặt khác nhưng phải đáp ứng các yêu cầu của tiêu chuẩn này.

Phải lựa chọn việc lắp đặt giữa khu vực liên kết và bánh xe để đảm bảo vị trí của đĩa trong các điều kiện vận hành được quy định bao gồm xem xét đến biên độ momen hãm, thiết kế và vật liệu được sử dụng trong kết cấu đĩa, quá trình lắp đặt, các tác động của chu trình nhiệt và các tác động môi trường khác.

6  Phương pháp thử

6.1  Thử kiểu loại

Các thử nghiệm kiểu loại được mô tả và tiến hành theo TCVN 13895-3.

6.2  Thử vận dụng

Để vận dụng đĩa trên phương tiện giao thông đường sắt, không bắt buộc sử dụng các đĩa hãm đã được phân loại như quy định trong TCVN 13895-3. Để đáp ứng các yêu cầu dự án, một kế hoạch thử liên quan đến dự án khác nhau có thể được quy định trong chỉ dẫn kỹ thuật theo Phụ lục A.

7  Chứng nhận chất lượng

7.1  Kiểm tra xác nhận

...

...

...

7.2  Lập hồ sơ

Việc lập hồ sơ để mô tả sản phẩm phải bao gồm tối thiểu:

a) Bản vẽ sản phẩm;

b) Hướng dẫn bảo trì;

c) Kiểm tra sản phẩm đầu tiên;

d) Danh mục thông tin về vật liệu.

7.3  Khả năng truy vết

Phải thiết lập và duy trì một hệ thống để xác định và đảm bảo khả năng truy vết của quá trình sản xuất đĩa và các bộ phận linh kiện ở tất cả các giai đoạn sản xuất, kiểm tra và chuyển giao. Khả năng truy vết của tất cả các quá trình sản xuất phải đảm bảo tất cả các linh kiện và các lắp ráp liên quan có các dữ liệu được phân bố cho mọi đĩa đã chọn nhất định, bao gồm cả quá trình của những sản phẩm được thầu phụ cung cấp

Khả năng truy vết liên quan cụ thể đến các vấn đề sau:

...

...

...

b) Việc thay đổi và xử lý đã được thực hiện;

c) Kiểm tra kích thước;

d) Lắp ráp;

Phải có khả năng truy vết tất cả các linh kiện đang được thực hiện theo cùng quy trình sản xuất và kiểm tra giống nhau.

CHÚ THÍCH: Thông thường những hạng mục thông tin này được nhà cung cấp đưa ra.

7.4  Biên bản

Các biên bản liên quan đến các quá trình đảm bảo chất lượng sản phẩm phải được lưu giữ trong 15 năm, từ ngày gửi sản phẩm từ cơ sở của đơn vị cung cấp, bao gồm xác nhận và thẩm định thiết kế, các kết quả thử, chứng nhận sự phù hợp.

Định dạng, phương thức lưu trữ và hệ thống truy xuất phải phù hợp để đảm bảo độ bền của các biên bản và phải theo dạng hoạt động thông thường của nhà cung cấp, ngoại trừ có quy định khác.

CHÚ THÍCH 1: Thông thường, các biên bản dược nhà cung cấp duy trì. Khách hàng có trách nhiệm lưu giữ vượt quá 15 năm.

...

...

...

8  Định danh

Các đĩa thỏa mãn tiêu chuẩn này phải được định danh như sau:

- Số hiệu tiêu chuẩn này;

- Phân cấp tính năng như quy định trong TCVN 13895-3;

- Dạng kết cấu của vòng hãm (C = đúc, F = rèn, X = loại khác);

- Có thông khí hoặc được thông khí theo kiểu khác (V = thông khí, N = không thông khí);

- Đường kính lớn của vòng hãm (mm);

- Đường kính nhỏ của vòng hãm (mm);

- Chiều rộng vòng hãm (mm);

...

...

...

- Đường kính vòng lăn (mm);

- Tên hoặc mã nhà cung cấp;

- Số linh kiện.

Ví dụ: định danh

“TCVN 13895-2, W3-C1-H3-V03/V01 C V S 740 470 51 25 605 ABC 123456”

Có nghĩa là từng vòng hãm của đĩa lắp trên bánh xe có cấp hoạt động W3-C1-H3-V03A/01 có kết cấu thông khí đối xứng theo kích thước đưa ra, được cung cấp bởi Công ty ABC với số linh kiện 123456

Hình 5

9  Ký hiệu và đóng gói

...

...

...

Khu vực ký hiệu phải ưu tiên ở chu vi ngoài, gần với điểm mất cân bằng. Mỗi đĩa phải được ký hiệu không thể tẩy xóa bằng mã trên cả hai vòng hãm, trên khu vực không chịu biến đổi khi sử dụng, sao cho:

a) Nhà cung cấp được xác định, cho phép truy vết tất cả các linh kiện được đúc, rèn hoặc theo quá trình sản xuất cốt lõi;

b) Linh kiện được xác định đồng nhất (tên hoặc mã của nhà sản xuất);

c) Ngày sản xuất được thiết lập;

d) Đạt được khả năng truy vết toàn diện của vật liệu và quá trình sản xuất;

e) Xác định được giá trị của độ mất cân bằng và vị trí mất cân bằng;

Việc phân chia các đĩa phải được chuyển giao toàn diện nếu có thể và được ký hiệu để lắp ráp.

Mọi ký hiệu bổ sung phải được yêu cầu trong chỉ dẫn kỹ thuật.

Phương pháp ký hiệu phải được dập hoặc rèn các thông số hoặc sử dụng các ký hiệu không có cạnh sắc, trừ khi có quy định khác trong chỉ dẫn kỹ thuật.

...

...

...

Phần này như theo yêu cầu trong chỉ dẫn kỹ thuật.

Phụ lục A

(Tham khảo)

Thử ứng dụng bổ sung

A.1  Yêu cầu chung

Để đáp ứng các yêu cầu dự án, có thể quy định kế hoạch thử khác.

A.2  Thử ứng dụng

A.2.1  Yêu cầu chung

...

...

...

A.2.2  Thử trên bệ thử

Nên thực hiện các thử nghiệm trên bệ thử tính năng để thẩm định đĩa hãm cho một ứng dụng cụ thể. Các thử nghiệm trên bệ thử tính năng đã được thực hiện với kết nối đĩa-má giống nhau và cho phương tiện và các điều kiện hoạt động giống nhau có thể được tái sử dụng cho ứng dụng mới bằng hoặc thấp hơn 15% năng lượng hãm và công suất hãm như được tác dụng trong thử nghiệm.

A.2.3  Thử nghiệm trong khai thác: thẩm định khả năng trong sử dụng khai thác

Nên thực hiện thử nghiệm khả năng trong sử dụng khai thác. Theo kế hoạch làm việc để thẩm định đĩa hãm cho một ứng dụng cụ thể, có thể tái sử dụng các thử nghiệm đã được thực hiện với kết nối đĩa hãm-má hãm giống nhau và cho phương tiện với các điều kiện hoạt động giống nhau cho ứng dụng mới bằng hoặc thấp hơn 15% năng lượng hãm và công suất hãm như đã được tác dụng trong thử nghiệm.

Nếu yêu cầu thử nghiệm trong khai thác, việc chưa được thử nghiệm trong khai thác không nên ngăn cản việc phê duyệt ban đầu của thiết bị hoặc phương tiện có thiết bị đã thỏa mãn đạt yêu cầu của thử nghiệm kiểu loại trong chỉ dẫn kỹ thuật này.

Thư mục tài liệu tham khảo

TCVN 13895-1, Ứng dụng đường sắt - Đĩa hãm trên phương tiện đường sắt - Phần 1: Đĩa hãm ép nóng hoặc ép nguội lên trục xe hoặc trục dẫn hướng, các yêu cầu về kích thước và chất lượng.

...

...

...

1  Phạm vi áp dụng

2  Tài liệu viện dẫn

3  Thuật ngữ và định nghĩa

4  Ký hiệu và chữ viết tắt

5  Các yêu cầu

5.1  Yêu cầu chung

5.2  Vật liệu, thiết kế và chế tạo

5.3  Các kích thước

5.3.1  Đĩa hãm

...

...

...

5.3.3  Chỉ thị các giới hạn mòn đĩa

5.3.4  Hoàn thiện

5.3.5  Độ cân bằng

5.3.6  Dung sai kích thước

5.4  Lắp đặt

6  Phương pháp thử

6.1  Thử kiểu loại

6.2  Thử ứng dụng

7  Chứng nhận chất lượng

...

...

...

7.2  Lập hồ sơ

7.3  Khả năng truy vết

7.4  Biên bản

8  Định danh

9  Ký hiệu và đóng gói

9.1  Ký hiệu

9.2  Đóng gói và bảo vệ

Phụ lục A (Tham khảo) Thử ứng dụng bổ sung