Tiêu chuẩn TCVN 13704:2023 về Xác định hiệu lực phòng chống xén tóc gỗ khô stromatium longicorne newman

• Số hiệu: TCVN13704:2023
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2023

CHÚ THÍCH: Việc giải thích và các kết luận thực tế có thể được rút ra từ báo cáo thử nghiệm này đòi hỏi kiến thức chuyên môn về chủ đề bảo quản gỗ và vì lý do này, báo cáo thử nghiệm này không thể tự nó là một chứng chỉ phê duyệt.

Bảng A.1 - Các kết quả đánh giá hiệu lực diệt sâu non xén tóc mới nở

Loại mẫu thử nghiệm

Nồng độ thử nghiệm, tỉ lệ khối lượng

(%)

Lượng thấm chế phẩm

Sâu non phục hồi (con)

Sâu non không phục hồi (con)

Khối lượng hoặc thể tích của dung dịch thấm vào mẫu (g)

...

...

...

Chết

Sống sau đào hang

Không đào hang

Có đào hang

Đã được tẩm bảo quản

...

...

...

1

100

0,30

75

10

0

0

...

...

...

2

0,30

75

10

0

0

0

3

0,35

...

...

...

10

0

0

0

4

0,30

75

10

0

...

...

...

0

5

0,28

70

10

0

0

0

6

...

...

...

80

9

0

0

1

Đối chứng - không tẩm bảo quản

...

...

...

1

-

-

-

0

0

...

...

...

0

2

-

-

-

0

0

10

0

...

...

...

-

-

-

0

0

10

0

Đối chứng tẩm bằng dung môi

-

...

...

...

-

-

-

-

-

Bảng A.2 - Các kết quả đánh giá hiệu lực diệt trứng xén tóc

Loại và số lượng mẫu thử nghiệm

Nồng độ thử nghiệm

Lượng thắm

...

...

...

Khả năng đào hang

Tỷ lệ chết tổng

Tỷ lệ khối lượng(%)

g/m2

Số trứng trên lứa

Tỷ lệ trứng hỏng trên lứa

Sâu non phục hồi (con)

Sâu non không phục hồi

(con)

...

...

...

I (%)

T (%)

n

n

%

e(%)

Không đào hang

Có đào hang

Sống sau đào hang

...

...

...

Trung bình

Trung bình

1

-

-

95

9

9,5

...

...

...

0

0

9

1

3,3

12,0

Kiểm soát

2

-

...

...

...

125

10

8,0

0

0

10

0

3

...

...

...

-

64

6

9,4

1

0

9

0

Chế phẩm Y

...

...

...

100

120

256

187

73,0

62,7

6

1

3

...

...

...

73,5

90,1

5

100

120

88

55

62,5

3

...

...

...

4

1

6

100

120

64

20

31,3

5

...

...

...

3

0

7

100

120

145

98

67,6

8

...

...

...

2

0

8

100

120

98

75

76,5

6

...

...

...

2

1

9

100

120

100

65

65,0

5

...

...

...

1

2

Chế phẩm Y

10

100

150

65

60

92,3

...

...

...

5

5

0

0

100

100

11

100

150

...

...

...

116

96,7

4

6

0

0

12

100

150

...

...

...

109

98,2

2

7

0

1

13

100

150

...

...

...

91

100

-

-

-

-

14

100

150

...

...

...

93

100

-

-

-

-

15

100

150

...

...

...

46

100

-

-

-

-

Phụ lục B

(tham khảo)

...

...

...

B.1  Yêu cầu chung

Trước khi tiến hành nuôi cấy Stromatium longicorne Newman, cần có kiến thức cơ bản về sinh học của loài côn trùng này từ các tài liệu và từ các tổ chức chính thức tiến hành nghiên cứu về bảo quản gỗ.

B.2  Lấy xén tóc bố mẹ

Có thể bắt đầu nuôi cấy bằng cách lấy sâu non từ gỗ đã bị Xén tóc xâm nhập tự nhiên và đưa đầu của chúng vào các lỗ khoan có kích thước phù hợp trên các khối gỗ bồ đề và cho phép chúng hóa nhộng để thu được những con trưởng thành sinh sản.

Cần đảm bảo rằng côn trùng không tiếp xúc với các sản phẩm độc hại hoặc với gỗ đã được tẩm ở bất kỳ giai đoạn nào trong quá trình phát triển của chúng.

Nên loại bỏ những con xén tóc trưởng thành có màu nâu.

B.3  Giao phối

Đặt một con đực và con cái trưởng thành trên một mặt gỗ, đậy chúng bằng nắp đĩa Petri và để chúng dưới ánh sáng ban ngày, vì Stromatium longicorne Newman là một loài côn trùng hoạt động vào ban ngày.

Khá nhanh chóng, con đực sẽ tiếp cận con cái và giao phối sẽ diễn ra với con đực ở phía trên. Sau đó, tách hai con côn trùng ra vì chúng sẽ cắn và gây hại cho nhau nếu bị nhốt chung.

...

...

...

B.4  Đẻ trứng

B.4.1  Cách ly những con cái sau khi thụ tinh và cho chúng đẻ trứng, sử dụng một trong các kỹ thuật nêu trong B.4.2 và B.4.3.

B.4.2  Cho cá thể cái vào chai hoặc lọ thủy tinh chứa các khối gỗ Bồ đề nhỏ, đặt trên đĩa giấy lọc. Quá trình đẻ trứng sẽ diễn ra giữa khối gỗ và giấy lọc mà trên đó chúng có thể được nhìn thấy dễ dàng.

B.4.3  Đặt các con cái lên bề mặt của các khối gỗ Bồ đề đã được đưa vào trong một bình thích hợp và trước đó các mẫu gỗ đã được tách thành nhiều mảnh và gắn lại với nhau bằng băng dính ở một đầu, như thể hiện trong Hình B.1, sao cho các vết nứt hở ra mà chiều rộng vết nứt giảm dần từ đầu tự do đến đầu bị gắn với nhau bằng băng dính. Bằng cách gỡ bỏ băng dính, các mảnh khác nhau của khối có thể được tách ra một cách dễ dàng và có thể nhìn thấy bất kỳ quả trứng nào nằm trong các vết nứt. Đặt từng con cái lên từng khối gỗ và đậy bằng nắp thủy tinh.

Cần lưu ý rằng việc giao phối lặp lại hàng ngày hoặc hai ngày một lần sẽ kích thích sự đẻ trứng.

Mỗi ngày một lần kiểm tra xem trứng đã được đẻ chưa. Nếu có, hãy loại bỏ giấy lọc hoặc khối đã có trứng và cho những con cái mới đẻ để tiếp tục đẻ trứng, cho phép giao phối tiếp tục để kích hoạt quá trình đẻ trứng.

Nhiệt độ thuận lợi cho quá trình đẻ trứng là khoảng (27±2)°C.

CHÚ DẪN:

...

...

...

Hình B.1 - Khối gỗ với băng keo

B.5  Ấp trứng

Đặt các bề mặt (đĩa giấy lọc hoặc các khối đã tách) lên trên đó trứng đã được đẻ sao cho khi nở, sâu non non rơi vào bình thủy tinh mà từ đó chúng không thể thoát ra ngoài.

Các điều kiện tối ưu để nở như sau:

- Nhiệt độ: khoảng (27 ± 2) °C;

- Độ ẩm tương đối: khoảng (75 ± 5) %.

B.6  Sự phát triển của sâu non

Đặt sâu non mới nở vào các khối nuôi cấy, như mô tả bên dưới. Chúng không được thiếu thức ăn quá ba ngày trước khi được đưa vào khối. Gắp sâu non cẩn thận bằng bàn chải mềm hoặc nhíp hút chân không.

Vì sâu non của Stromatium longicorne Newman có thể ăn lẫn nhau, chúng nên được tách biệt trong quá trình nuôi bằng cách để một sâu non trên mỗi khối. Đặt từng con sâu non vào một cái lỗ, được khoan một cái lỗ thùng ở góc vuông với thớ gỗ, đến độ sâu từ 4 mm đến 6 mm.

...

...

...

Sự phát triển của Stromatium longicorne Newman nhanh nhất trong khoảng từ 25 × đến 30 °C với độ ẩm tương đối là 70 % đến 80 %, nếu độ ẩm rất cao tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển. Do đó, nên sử dụng độ ẩm tương đối là (75 ± 5) %.

Khi điều kiện vi khí hậu và dinh dưỡng hoàn hảo, xén tóc đực trưởng thành có thể xuất hiện vào sau khoảng sáu tháng. Tuy nhiên, ngay sau khi sâu non đạt đến kích thước mà thể tích của các khối không đủ để phát triển bình thường, thì nên thay bằng các khối có kích thước lớn hơn không được ngâm tẩm peptone và nấm men, trong đó sâu non có thể phát triển tiếp tục cho đến khi hóa nhộng.

Sâu non của Stomatium longicorne Newman có thời gian lớn lâu nhưng hóa nhộng nhanh hơn khi chúng tiếp xúc với nhiệt độ thấp. Do đó, thuận lợi khi đặt các khối lớn ngoài trời vào mùa đông ở nhiệt độ từ 10°C đến 15°C. Bằng cách này, côn trùng có thể xuất hiện hàng loạt, với tỷ lệ cao xuất hiện trong một khoảng thời gian ngắn. Điều này đặc biệt thích hợp cho việc thiết lập các khu cấy ghép mới.

B.7  Kẻ thù và ký sinh trùng

Để tránh sự xâm nhập của các ký sinh trùng bộ cánh và động vật ăn thịt ăn thịt bằng cách đóng các bình nuôi bằng lưới lưới mịn.

Các loài côn trùng có khả năng gây ra thiệt hại lớn nhất cho khu nuôi cấy Stomatium longicorne Newman là:

Rhoptrocentrus piceus Marshall (Braconidae);

Scleroderma domesticum Latreille (họ Bethylidae).

Kinh nghiệm cho thấy rằng các biện pháp phòng ngừa đặc biệt chống lại bọ ve là không cần thiết.

...

...

...

Phụ lục C

(tham khảo)

Biện pháp phòng ngừa cho môi trường, sức khỏe và an toàn trong phòng thí nghiệm sinh học hóa học

Trong tiêu chuẩn này, cần xem xét đến việc giảm thiểu tác động đến môi trường do sử dụng các phương pháp thử nghiệm này.

Người sử dụng có trách nhiệm sử dụng các kỹ thuật an toàn và thích hợp để xử lý vật liệu theo các phương pháp thử được quy định trong tài liệu này.

Danh sách sau đây chưa đầy đủ nhưng người sử dụng tài liệu này có thể áp dụng nó như một hướng dẫn sử dụng các kỹ thuật an toàn và đúng cách:

- Kiểm tra các quy định hiện hành của Việt Nam có áp dụng hay không;

- Tham khảo ý kiến nhà sản xuất / nhà cung cấp để biết các chi tiết cụ thể như bảng dữ liệu an toàn vật liệu và các khuyến nghị khác;

...

...

...

- Cẩn thận đối với các vật liệu dễ cháy và các chất độc hại và/hoặc chất gây ung thư cho con người và thường cẩn thận trong quá trình vận chuyển, gạn, pha loãng và xử lý các chất tràn;

- Sử dụng tủ hút trong quá trình chuẩn bị các dung dịch dung môi hữu cơ;

- Bảo quản, xử lý và tiêu hủy hóa chất theo cách an toàn và đạt yêu cầu về môi trường: bao gồm hóa chất dùng trong phòng thí nghiệm, mẫu thử, dung môi chưa sử dụng và thuốc thử phải thải bỏ.

Phụ lục D

(tham khảo)

Các công thức tác dụng chậm và tác dụng trì hoãn - Kéo dài thời gian thử nghiệm

Khi đánh giá chế phẩm bảo quản có tác dụng chậm hoặc các sản phẩm có chứa chúng, thì tổng thời gian thử nghiệm có thể bị kéo dài. Thời gian thử nghiệm, như nêu trong 7.3 và 7.4.1, có thể kéo dài đến 24 tuần nhưng phải tuân thủ các sửa đổi trong phụ lục này. Mỗi mẫu thử nghiệm tiếp xúc với ít sâu non hơn để đảm bảo rằng có đủ gỗ để nuôi sâu non trong khoảng thời gian 24 tuần. Để cho phép cùng một số lượng sâu non được tiếp xúc trong quá trình thử nghiệm, số lượng mẫu thử nghiệm được tăng lên gấp đôi.

Khi các công thức tác dụng chậm hoặc tác dụng chậm được thử nghiệm, các đề mục sau đây được thay đổi đối với phương pháp thử với sâu non mới nở:

...

...

...

Khi thời gian tiếp xúc là 24 tuần:

a) 12 mẫu thử đã được tẩm (không quá hai mẫu có nguồn gốc từ cùng một cây trừ khi được lấy ngẫu nhiên từ một kho trên 500 mẫu) cho từng chất bảo quản, từng nồng độ và từng thời gian tẩm;

b) 6 mẫu thử đối chứng chưa qua tẩm (mỗi mẫu có nguồn gốc từ một cây khác nhau trừ khi được lấy ngẫu nhiên từ một kho hơn 500 mẫu) đề thử nghiệm hoàn chỉnh bất kỳ chất bảo quản nhất định nào;

c) 6 mẫu thử đối chứng được tẩm bằng dung môi hoặc chất pha loãng (5.2.3 hoặc 5.2.4) (mỗi mẫu có nguồn gốc từ một cây khác nhau trừ khi được lấy ngẫu nhiên từ một kho hơn 500 mẫu) nếu dung môi hoặc chất pha loãng (kể cả nước) là đã sử dụng.

Khi sử dụng phương pháp nhúng (8.1.3.3), nên tẩm nhiều hơn số lượng mẫu thử quy định để sau khi cân, bất kỳ mẫu thử nào có độ ăn mòn cao hoặc thấp bất thường đều có thể bị loại khỏi lô.

7.2.1  Đặt mẫu đánh giá khả năng đào hang của sâu non mới nở

Khi thời gian tiếp xúc là 24 tuần:

Đặt một trong các tấm thủy tinh (5.3.8) lên mặt đã được tẩm của mỗi mẫu thử. Một tấm thủy tinh cũng được đặt dựa vào một trong những mặt rộng của mẫu đối chứng.

Tại một trong hai cạnh 50 mm, chèn một miếng đệm dày 0,35 mm giữa tấm thủy tinh và mẫu thử sao cho để lại một khoảng trống rộng 0,35 mm (xem Hình 1).

...

...

...

7.3. Điều kiện và thời gian thử nghiệm

Khi chế phẩm bảo quản có tác dụng chậm hoặc tác dụng trì hoãn, hoặc các sản phẩm có chứa chúng, phải được đánh giá và thời gian tiếp xúc là 24 tuần:

Đặt tất cả các mẫu thử vào buồng thử nghiệm (5.3.4), giữ các mẫu thử đã được tẩm tách biệt với các mẫu thử đối chứng chưa được tẩm và các mẫu thử đối chứng được tẩm bằng dung môi hoặc dung môi, và nếu đang tìm kiếm các giá trị độc, thì các nồng độ khác nhau phải được tách biệt.

Tổng thời gian của thử nghiệm, trong đó việc kiểm tra và quan sát được thực hiện như mô tả trong 7.4.1 là 24 tuần.

7.4.1  Kiểm tra các mẫu thử nghiệm sâu non mới nở

Bốn tuần sau khi bắt đầu thử nghiệm, cẩn thận lấy tấm thủy tinh ra và xác định chắc chắn tỷ lệ đào hầm và tỷ lệ chết của sâu non. Những sâu non đã đào hang để lại một lượng nhỏ bụi gỗ ở lối vào đường hầm. Bất kỳ sâu non mới nở nào chết đều bị khô hoàn toàn vào cuối bốn tuần và có màu sẫm.

Ít nhất 70% sâu non tiếp xúc với các mẫu thử đối chứng phải đào được hang, nếu không, dừng thử nghiệm và bắt đầu lại.

Nếu, sau bốn tuần:

a) Tất cả các sâu non đã chết trên bề mặt của các mẫu thử đã được tẩm và nếu các mẫu thử đối chứng đã bị tấn công đủ (xem ở trên), coi như việc kiểm tra đã hoàn thành và xác định số lượng sâu non còn sống trong các mẫu thử đối chứng bằng cách cắt nhỏ gỗ;

...

...

...

Đối với các thử nghiệm với một số nồng độ:

c) Thử nghiệm ở bất kỳ nồng độ nào được coi là hoàn thành khi, vào cuối bốn tuần, tất cả sâu non chết trên bề mặt của bộ mẫu thử đã được tẩm ở nồng độ đó;

d) Tiếp tục thử nghiệm trong 20 tuần nữa đối với các nồng độ mà mẫu thử đã tẩm có chứa sâu non đã đào hang cũng như trên các mẫu thử đối chứng. Tiến hành kiểm tra lần cuối bằng cách chẻ gỗ vào cuối tổng số 24 tuần.

8.3  Nội dung báo cáo kết quả thử nghiệm

Thông tin trong báo cáo thử nghiệm phải bao gồm tuyên bố sau đây khi sử dụng khoảng thời tiếp xúc là 24 tuần:

- Thử nghiệm TCVN xxxx:2022 này đã được tiến hành sao cho thời gian tiếp xúc bình thường đã được kéo dài đến 24 tuần. Khoảng thời gian tiếp xúc này thích hợp cho các công thức thử nghiệm, hoặc chế phẩm diệt côn trùng, có tác dụng chậm hoặc có tác dụng trì hoãn

Thư mục tài liệu tham khảo

[1] EN 46-1, Wood presen/atives - Determination of the preventive action against recently hatched larvae of Hylotrupes bajulus (Linnaeus) - Part 1: Appilication by surface treatment (laboratorymethod).

...

...

...

[3] EN 47, Wood preservatives - Determination of the toxic values against larvae of Hylotrupes bajulus (Linnaeus) - (Laboratory method).

[4] EN 1001-1, Durability of wood and wood-based products - Terminology- Part 1: List of equivalent terms.

[5] EN 1001-2:2005, Durability of wood and wood based products - Terminology-Part 2: Vocabulary.

[6] Lê Văn Lâm, 1994, Phương pháp kiểm nghiệm hiệu lực của thuốc bảo quản gỗ bằng Xén tóc gỗ khô (S.longicorne), tạp chí khoa học và công nghệ tập XXXII 5-1994, P11-15.

[7] Luận án tiến sỹ về “Thành phần Xén tóc hại gỗ ở Bắc Thái, đặc điểm sinh học sinh thái một số loài chủ yếu hại gỗ và biện pháp phòng trừ” của tác giả Lê Văn Lâm,1996.

[8] Sách chuyên khảo “Côn trùng hại gỗ và biện pháp phòng trừ” của tác giả Lê Văn Nông, nhà xuất bản nông nghiệp 1999).

[9] Sách giáo trình “Bảo quản Lâm sản” của TS Nguyễn Thị Bích Ngọc, TS Nguyễn Chí Thanh, TS Lê Văn Nông, nhà xuất bản nông nghiệp 2006.

[10] Tuyển tập các công trình nghiên cứu Bảo quản Lâm sản (1986-2006) của Nguyễn Thị Bích Ngọc, Lê Văn Lâm, Nguyễn Văn Đức, nhà xuất bản thống kê năm 2006.

...

...

...

Lời nói đầu

1  Phạm vi áp dụng

2  Tài liệu viện dẫn

3  Thuật ngữ và định nghĩa

4  Nguyên tắc

4.1  Đánh giá khả năng đào hang của sâu non mới nở

4.2  Đánh giá khả năng diệt trứng

5  Vật liệu thử nghiệm

5.1  Vật liệu sinh học

...

...

...

5.3  Thiết bị, dụng cụ

6  Lấy mẫu

6.1  Cách lấy mẫu

6.2  Mẫu thử nghiệm

7  Cách tiến hành

7.1  Chuẩn bị mẫu thử nghiệm

7.2  Đặt mẫu thử tiếp xúc với côn trùng

7.3  Điều kiện và thời gian thử nghiệm

7.4  Kiểm tra các mẫu thử nghiệm

...

...

...

8.1  Biểu diễn kết quả thử nghiệm

8.2  Đánh giá hiệu lực phòng chống Xén tóc gỗ khô

8.3  Nội dung báo cáo kết quả thử nghiệm

Phụ lục A (tham khảo) Ví dụ về một báo cáo thử nghiệm

Phụ lục B (tham khảo) Các kỹ thuật nuôi cấy Xén tóc stromatium longicorne Newman

Phụ lục C (tham khảo) Biện pháp phòng ngừa cho môi trường, sức khỏe và an toàn trong phòng thí nghiệm sinh học hóa học

Phụ lục D (tham khảo) Các công thức tác dụng chậm và tác dụng trì hoãn - Kéo dài thời gian thử nghiệm

Thư mục tài liệu tham khảo

[1] Ở Việt Nam, loài gỗ Bồ đề dễ bị Xén tóc gỗ khô stromatium longicorne Newman tấn công và là loài sử dụng trong các thử nghiệm được đề cập trong tiêu chuẩn này (sự phát triển của ấu trùng, khả năng ngâm tẩm, v.v.).

...

...

...

[3] Thời gian ngâm phụ thuộc vào loại chế phẩm bảo quản và có thể kéo dài đến vài giờ đối với chế phẩm bảo quản hòa tan trong nước. Tiến trình hấp thụ được theo dõi bằng dài khối lượng liên tiếp của các mẫu thử đã tẩm. Trong thời gian dài nhúng này, các mẫu đã tẩm được nhúng cùng nhau và giữ ngập bởi vật chèn mẫu (5.3.7).